Πέρασαν 74 χρόνια από την ίδρυση της ΓΛΔ | του Θεματοφύλακα Ιστορικής Μνήμης
Ήταν σαν σήμερα, 7 Οκτώβρη 1949, όταν ιδρύθηκε η Γερμανική Λαοκρατική Δημοκρατία στην Σοβιετική ζώνη διοίκησης της μεταπολεμικής Γερμανίας, σαν απάντηση στην μονόπλευρη απόφαση της διοίκησης των ΗΠΑ, Μ. Βρετανίας και Γαλλίας στις 13/5/1949 να ιδρύσουν την Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας. Η περιοχή περιλάμβανε τα σημερινά ομοσπονδιακά κρατίδια Μεκλεμβούργο-Δυτική Πομερανία, Βραδεμβούργο, Βερολίνο (ανατολικό τμήμα), Σαξονία-Άνχαλτ, Σαξονία και Θουριγγία. Το νέο κράτος συνέχισε να διατηρεί στενή σχέση με τη Σοβιετική Ένωση, αλλά τώρα ήταν ένα ανεξάρτητο κράτος με τη δική του κυβέρνηση και οικονομία.
Με τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου πολέμου και την κατοχή της Γερμανίας, με την καθοριστική συμβολή του Κόκκινου Στρατού και την υπογραφή της συμφωνίας της Διάσκεψης του Πότσνταμ (17 Ιούλη – 2 Αυγούστου του 1945) οι δυνάμεις του αντιχιτλερικού συνασπισμού (ΕΣΣΔ, ΗΠΑ, Μ. Βρετανία, Γαλλία) συμφώνησαν στη δημιουργία ενός ενιαίου γερμανικού, αποστρατιωτικοποιημένου, αποναζιστικοποιημένου, δημοκρατικά οργανωμένου κράτους. Ωστόσο οι επεμβάσεις των Δυτικών δεν άργησαν.
Οι ιθύνοντες κύκλοι των Δυτικών Δυνάμεων, από κοινού με τη Γερμανική μεγαλοαστική τάξη των ζωνών διοίκησης των ΗΠΑ, Μ.Βρετανίας και Γαλλίας, την οποία υποστήριζαν οι δεξιοί ηγέτες της σοσιαλδημοκρατίας, παραβιάζοντας τις αποφάσεις της Συνδιάσκεψης του Πότσδαμ, υιοθέτησαν μια πολιτική με στόχο την αναγέννηση του γερμανικού μιλιταρισμού. Τα γερμανικά μονοπώλια και οι δυτικές αρχές κατοχής ενέτειναν την επιθετικότητά τους εναντίον των δημοκρατικών δυνάμεων, με σκοπό τον ολοκληρωτικό διαμελισμό της χώρας. Αποτέλεσμα αυτής, της διασπαστικής πολιτικής ήταν να σχηματίσουν, το 1949, ένα ξεχωριστό Δυτικογερμανικό κράτος, την Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας (ΟΔΓ). Στις 23 Μάη 1949 ψηφίζεται το σύνταγμα της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας (Δυτική Γερμανία), η οποία ιδρύεται στις τρεις ζώνες διοίκησης των Συμμαχικών δυνάμεων, Η.Π.Α., Μεγάλης Βρετανίας και Γαλλίας.
Στις 7 Οκτώβρη του 1949 ο Βίλχελμ Πικ (Friedrich Wilhelm Reinhold Pieck) θα ανακοίνωνε στον ραδιοφωνικό σταθμό ότι «γεννήθηκε το πρώτο κράτος «εργατών και αγροτών επί γερμανικού εδάφους». «Βάσει του νέου συντάγματος που υιοθετήθηκε ομοφώνως από όλες τις οργανώσεις και τα κόμματα που ήταν παρόντα στο λαϊκό συμβούλιο ιδρύεται η Γερμανική Λαοκρατική Δημοκρατία» (Deutsche Demokratische Republik, DDR)». Ήταν η πράξη ίδρυσης της ΓΛΔ που πάρθηκε στη συνεδρίαση των εκπροσώπων των κομμάτων και των οργανώσεων, στο πρώην υπουργείο Αεροπορίας στον τομέα του Βερολίνου που έλεγχε η ΕΣΣΔ σύμφωνα με τη Διάσκεψη του Πότσνταμ. Είχε προηγηθεί ουσιαστικά η ανακήρυξη της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας Γερμανίας (ΟΔΓ) με τη διεξαγωγή εκλογών και την εκλογή του Κόνραντ Αντενάουερ (Konrad Hermann Joseph Adenauer, 5/1/1876 – 19/4/1967) ως καγκελάριου.
Οι εργαζόμενοι του ανατολικού τμήματος της Γερμανίας ανακήρυξαν το σχηματισμό της Λαοκρατική Δημοκρατίας Γερμανίας (ΛΔΓ). Το Γερμανικό Συμβούλιο του Λαού, που είχε ιδρυθεί τον Μάρτη του 1948, μετασχηματίστηκε σε προσωρινή Βουλή του Λαού, που έθεσε σε εφαρμογή το Σύνταγμα της ΛΔΓ.
Στις 11 Οκτώβρη του 1949, το προσωρινό κοινοβούλιο εξέλεξε Πρόεδρο της ΛΔΓ τον Βίλχελμ Πικ, ιστορικό στέλεχος του γερμανικού κομμουνιστικού κινήματος (σύντροφος της Ρόζας Λούξεμπουργκ (Rozalia Luxenburg, 5/3/1871 15/1/1919) και του Καρλ Λίμπκνεχτ (Karl Paul August Friedrich Liebknecht, 13/8/1871 – 15/1/1919) από την «Ένωση Σπάρτακος» (Spartakusbund)), ενώ στις 12 Οκτώβρη σχηματίστηκε η προσωρινή κυβέρνηση της ΛΔΓ, με επικεφαλής τον Ότο Γκρότεβολ (Otto Emil Franz Grotewohl, 11/3/1894 – 21/9/1964).
Η δημιουργία της ΛΔΓ ήταν ένα σημαντικό ιστορικό γεγονός στη ζωή του γερμανικού λαού και μια καμπή στην ιστορία της Γερμανίας. Ο σχηματισμός της ΛΔΓ ήταν νομοτελειακό αποτέλεσμα της αντιφασιστικής, δημοκρατικής αλλαγής και απάντηση των προοδευτικών δυνάμεων του γερμανικού λαού στη διάσπαση της Γερμανίας από τις Δυτικές Δυνάμεις και την αντίδραση της Δυτικής Γερμανίας.
Η ΓΛΔ αναπτύχθηκε σε περιβάλλον ανάπτυξης κι έντασης του ψυχρού πολέμου ανάμεσα στην καπιταλιστική δύση και των χωρών του σοσιαλισμού της ανατολής. Γνώρισε πρωτοφανή ανάπτυξη σε όλους τους τομείς τη ζωής, της επιστήμης, της τέχνης, της γνώσης. Αυτό κράτησε μέχρι την 3 Οκτώβρη 1990, όταν η ΓΛΔ προσχώρησε στην ΟΔΓ, την εποχή της παλινόρθωσης του καπιταλισμού στις χώρες του υπήρξαντος σοσιαλισμού.
Βεβαίως, το 1989, το «Τείχος» μπορεί να έπεσε από την καπιταλιστική παλινόρθωση και την κατάρρευση του υπήρξαντος σοσιαλισμού και σήμερα να επιχειρούν να ξαναγράψουν την Ιστορία πολιτικοί υπηρέτες του κεφαλαίου και διάφοροι «ανανεωτές», ωστόσο η προσφορά του πρώτου σοσιαλιστικού κράτους σε γερμανικό έδαφος δεν μπορεί να αποσιωπηθεί. Τα διδάγματα από την καπιταλιστική παλινόρθωση και η πείρα των λαών από τη σημερινή βαρβαρότητα γίνονται υλική δύναμη, που ξαναφέρνει στο προσκήνιο τη σοσιαλιστική προοπτική.
Σε ανάμνηση και προς τιμήν των 74 χρόνων από την ίδρυση της σοσιαλιστικής Γερμανικής Λαοκρατικής Δημοκρατίας (ΓΛΔ) στις 7 Οκτώβρη 1949, δημοσιεύουμε ένα άρθρο της ανατολικογερμανίδας δημοσιογράφου Kirsten Klett, για την επίσκεψη φιλίας Ελλήνων εργαζομένων στη ΓΛΔ το 1986, που δημοσίευσε στο περιοδικό του Σύνδεσμου της ΓΛΔ για την Φιλία των λαών «DDR-Revue», που έκδιδε το εκδοτικό Verlag Zeit im Bild.
«Μάθαμε πολλά…»
Το δεύτερο ταξίδι φιλίας Ελλήνων εργαζομένων στη Γερμανική Λαοκρατική Δημοκρατία (ΓΛΔ).
«Ευχαριστούμε τη ΓΛΔ, γιατί κάνει τα πάντα για τη διατήρηση της ειρήνης. Αγωνιζόμαστε από κοινού μαζί σας, για να παραμείνει η ειρήνη στη γη και να μπορέσουν όλοι οι άνθρωποι να ζουν ευτυχισμένοι.» Αυτά τα αποχαιρετιστήρια λόγια της Αντωνίας Χαρατσίδου, μιας από τους συμμετέχοντες στο δεύτερο ταξίδι φιλίας Ελλήνων εργαζομένων στη ΓΛΔ, είναι χαρακτηριστικά για τις θετικές εντυπώσεις των Ελλήνων φιλοξενουμένων. Η αντιπροσωπεία, που επισκέφτηκε την πρωτεύουσα της ΓΛΔ, το Βερολίνο, τη Λειψία και το νομό Πότσνταµ, αντιπροσώπευε όλα σχεδόν τα στρώματα των Ελλήνων. Τα περισσότερα μέλη της έρχονταν για πρώτη φορά στη χώρα μας.
Το πρόγραμμα τους έδωσε, όπως δήλωσαν όλοι στο τέλος του ταξιδιού, τη δυνατότητα, να γνωρίσουν σημαντικούς τομείς της ζωής στη ΓΛΔ και ορισμένα απ᾿ τα πιο ωραία μέρη της.
Σε μια συζήτηση που έγινε στο Σύνδεσμο της ΓΛΔ για τη Φιλία των Λαών, οι Έλληνες φιλοξενούμενοι πήραν μια γενική εικόνα για την εσωτερική κι εξωτερική πολιτική της Δημοκρατίας μας. Επωφελήθηκαν της ευκαιρίας, να θέσουν πολλές ερωτήσεις. Τους ενδιέφερε ιδιαίτερα, να μάθουν, γιατί στη ΓΛΔ δεν υπάρχει ανεργία και πως επιτυγχάνεται η εξασφάλιση κοινωνικής σιγουριάς για όλους τους πολίτες.
Οι φίλοι από την Ελλάδα εντυπωσιάστηκαν από την ραγδαία ανοικοδόμηση στο Βερολίνο και ιδιαίτερα από τα αρχιτεκτονικά συγκροτήματα στην Πλατεία της Ακαδημίας και στο πάρκο Τέλμαν.
Στη διάρκεια της επίσκεψης τους στο μνημείο του πρώην στρατόπεδου συγκέντρωσης στο Ζάξενχαουζεν, οι Έλληνες φιλοξενούμενοι τόνισαν, ότι πάνω από 40 χρόνια μετά από την συντριβή του γερμανικού φασισμού, η κληρονομιά δεκάδων χιλιάδων κρατουμένων από όλα τα μέρη της Ευρώπης παραμένει ζωντανή. Προειδοποιεί σήμερα τους ζωντανούς να κάνουν τα πάντα για την εξαφάνιση του φασισμού και του πολέμου από τη ζωή των λαών. Ο επικεφαλής της αντιπροσωπείας, Γιάννης Χαρατσίδης, συγγραφέας και μέλος του Συνδέσμου Φιλίας Ελλάδας – ΓΛΔ, κατάθεσε στεφάνι στο µνηµείο των θυμάτων του ναζισμού αποτίοντας φόρο τιμής.
Στη διάρκεια διαμονής τους στη Χαλυβουργία του Οράνιενμπουργκ, οι φιλοξενούμενοι έθεσαν ερωτήσεις για την κοινωνική πολιτική της ΓΛΔ και για τη δουλειά των συνδικάτων. Αφού ενημερώθηκαν από το διευθυντή της επιχείρησης για το εργοστάσιο και την παραγωγή του, επισκέφτηκαν το πολυτεχνικό κέντρο της επιχείρησης, όπου μαθητές της 7ης ως και 10ης τάξης χάνουν µάθηµα παραγωγικής δουλειάς. Είδαν επίσης κοινωνικά ιδρύματα, την πολυκλινική και το νηπιαγωγείο της επιχείρησης.
Ο επόμενος σταθμός τους ήταν η Λειψία, «πόλη της διεθνούς έκθεσης, η οποία εντυπωσίασε ιδιαίτερα τους Θεσσαλονικείς φιλοξενούμενους, μια που οι δυο πόλεις έχουν αδελφικές σχέσεις. Τους Έλληνες φίλους υποδέχτηκε ο καθηγητής Γκέρκε, μέλος της νομαρχιακής επιτροπής του Συνδέσµου της ΓΛΔ για τη Φιλία των Λαών. Τους ξενάγησε στην πόλη και τους ενημέρωσε για την ιστορία και τα μελλοντικά σχέδια της.
Ο Γιάννης Ζογλομπίτης από τη Θεσσαλονίκη, ευχαρίστησε για την εγκάρδια υποδοχή κι ανέφερε μεταξύ άλλων τα εξής: «έχετε στη χώρα σας ένα πολύ «ωραίο σύνθημα, που εκφράζει την κοινωνική πραγματικότητα της ΓΛΔ: «Ότι φτιάχνει ο λαός, είναι δικό του» Για μας αυτό είναι όραμα προς το παρόν. Είμαστε όμως βέβαιοι, ότι κι οι δυο λαοί θα συμβάλουν μ’ όλα τα μέσα στη στερέωση της ειρήνης και της φιλίας των λαών».
Οι φιλοξενούμενοι επισκέφτηχαν τέλος τα αξιοθέατα της Λειψίας και ενημερώθηκαν για την ραγδαία ανοικοδόμηση στη νεόχτιστη συνοικία Γκρυνάου καθώς και για τη φροντίδα του κράτους μας προς τους ηλικιωμένους, στα πλαίσια της επίσκεψης τους στο καινούργιο Γηροκομείο «Κλάρα Τσέτκιν» της συνοικίας. Πληροφορήθηκαν π.χ., ότι το κράτος επιδοτεί με 6.000 μάρκα περίπου το χρόνο κάθε θέση στο Γηροκομείο. Η κοινωνική αυτή πολιτική βρήκε μεγάλη αναγνώριση εκ μέρους των φίλων μας απ᾿ την Ελλάδα. Μετά από την επίσκεψη τους στο ιστορικό μνημείο της συμφωνίας του Πότσνταμ, στο παλάτι Σεσίλιενχοφ, οι συµµετέχοντες στο ταξίδι φιλίας τόνισαν, ότι έμαθαν τόσα καινούργια πράγματα, όσα δεν θα μάθαιναν ποτέ στο µάθηµα της ιστορίας.
Οι γεμάτες εμπειρίες και εντυπώσεις μέρες έληξαν στην πρωτεύουσα της Γηροκοµείο, με την επίσκεψη του πύργου της τηλεόρασης, όπου από ύψος 208 μέτρων απόλαυσαν μια πανοραμική βραδινή άποψη του Βερολίνου.
Η εβδομάδα πέρασε πολύ γρήγορα για τους Έλληνες φίλους και πολλοί απ᾿ αυτούς θέλουν να ξαναεπισκεφτούν τη ΓΛΔ, για να γνωρίσουν περισσότερα τη χώρα και τους κατοίκους της. Στο τέλος της επίσκεψης τους ο Απόστολος Βλιτσάκης από τη Λάρισα μίλησε εκ μέρους όλων των συμμετεχόντων σ᾿ αυτό το ταξίδι φιλίας τονίζοντας τα εξής: «Πειστήκαμε για το γεγονός, ότι η ΓΛΔ έχει επιτύχει ένα ψηλό οικονομικό και πολιτιστικό επίπεδο και συγχαίρουμε το λαό και την κυβέρνηση της γι’ αυτό».
Κίρστεν Κλετ
[Οι ασπρόμαυρες φωτογραφίες που συνόδευαν το άρθρο της Κίρστεν Κλετ στο περιοδικό «Επιθεώρηση της ΓΛΔ» είναι του φωτοειδησεογράφου Έριχ Σουτ (Erich Schutt, 1931-) του Κεντρικού Πρακτορείου Φωτογραφιών της Γενικής Γερμανικής Υπηρεσίας Ειδήσεων (Allgemeine Deutsche Nachrichtendienst-Zentralbild) της ΓΛΔ].
Θεματοφύλακας ιστορικής μνήμης
