Μέτωπο, Φλεβάρης 1941 | της Άννας Τακάκη
Μερώνει ο τόπος ο γροιλός ’πο τ’άγριο φυσάτο
και τα τσαντήρια στένονται στην παύση των αρμάτω.
Τα χιόνια στα ψηλά βουνά αρχίζου ν’ αργολιώνου
και οι στρατιώτες βγάνουνε τσι χλαίνες να στεγνώνου
στον ήλιο, που λαμπύριζε απάνω στο δασάκι
κι ορέγονται να κάθονται στο ήμερο λιατσάκι.
Βγάνουνε και τσ’αρβύλες τως, τα πόδια να ζεστάνου
που τα κρυοπαγήματα πύο και αίμα στάζου.
Δυο τρεις σταφίδες μοίραζαν, μισό το σιγαρέτο
κι εις το παγούρι δυο γουλιές νερό το πίνουν σκέτο.
Κι απάνω στην αυγαλεσά, στη νέτα των αρμάτω
αλλάζει η όψη των αντρώ κι η φύση των πραμάτω.
Κι αποξεχνούνε προς στιγμής του πόλεμου τα βόλια
κι ελέγασι πως βρίσκονταν εις αψηλά περβόλια
που ’χαν δεντρά και λιβαδιά κι ελάμπιζεν η φύση
κι εμίσευγαν και χάνουνταν τα πάθη και τα μίση.
Κι ο Αφεντής ως κάθουντα κι ήταν συλλοϊσμένος
αλλού κι αλλού η σκέψη ντου, στο θώρι αλαργεμένος,
σκιάζει κορμό ξερού δεντρού παρέκει στο πλευρό του
και πιάνει το τσακάκι του μέσ’ απ’ το γυλεό του.
Βάνει μεράκι κρητικό κι αρχίζει να σκαλίζει
το ξερό ξύλο του δεντρού που καλοπελεκίζει
και σάζει λύρα κρητικιά και κάνει και δοξάρι
από ’να σκίνου το κλαδί, που σάζει με καμάρι.
Μα η λύρα κόρδες ήθελε, χορδές και το δοξάρι
και στίβγει νου, πετά θωριά και βλέπει ένα μουλάρι
ανάδια ντου στη λιβαδιά, κουνεί και την ορά ντου,
γιατί ’βρηκε χόρτο χλωρό να βάλει στην κοιλιά ντου.
Παίζει μια και σηκώνεται ο Κρητικοχωριάτης
απού ’τονε κι επίδεξος τση κατεχιάς ο αντάρτης.
Σύρνει και ξεπατώνει ντου τσι τρίχες τση οράς του
και το μουλάρι πόνεσε, το ’δειξε η μουγκρά του.
Κι ήβαλε στο δοξάρι ντου του μουλαριού τσι τρίχες
ογιά χορδές, και ξάμωσε τα μάτια δέκα πήχες,
πούρι, τσι κόρδες γύρευγε στη λύρα ντου να βάλει
κι ένας φαντάρος ήβγαλε σύρμα ’πο το βουργιάλι
που ’τυχε να ’χει για δεσά, κι ήταν Θεού η χάρη
στη μάχη μέσα να ’χουνε λύρα με το δοξάρι.
Κι ως τον θωρεί ο Αυγερινός να ξυλοπελεκίζει
κι από το ξύλο τση δρυός λύρα να σχηματίζει
αστράψανε τα μάτια ντου, μεράκλωσε η καρδιά ντου
κι εθάργειε πως πανήγυρη γίνηκ’ η ερημιά ντου.
Με εμπιστιά και θάρρεψη τον φίλο ντου παινεύγει
την Κρήτη ανεστορίζεται και τ’ ανεθιβολεύγει:
– Εύγε συ, φίλε Κρητικέ, σοφέ πολυτεχνίτη
να ζήσεις να σε χαίρονται οι φίλοι σου κι η Κρήτη
που ’λαχες μες στη χαλασιά να μας ανεντρανίζεις
κι εμένα τους καλούς καιρούς πολλά να ενθυμίζεις,
απού ’παιζα τσι δοξαριές στης Κρήτης τ’ ακροχώρια
κι απού μονοιάζανε ψυχές μακρά που ’ταν και χώρια…
Άννα Τακάκη
Απόσπασμα από το ανέκδοτο έργο «Οι αλιγαβρέδες τ’ Αυγενιού»
(Το περιστατικό με τη λύρα είναι από την αληθινή μαρτυρία του πεθερού μου, αείμνηστου Ι. Μαρκάκη, που πολέμησε στα βουνά της Ηπείρου)
[Η εικόνα που συνοδεύει το ποίημα είναι η μεταξοτυπία της Ελληνίδας ζωγράφου Αριάδνης Βορνόζη, «Κρητικός με λύρα» που φυλοτέχνησε το 1988.]
Η Άννα Τακάκη είναι ποιήτρια, συγγραφέας και αρθογράφος. Γεννήθηκε και μεγάλωσε στο ορεινό χωριό Ζήρος, Σητείας, απ’ όπου και η πρώτη πηγή των εμπνεύσεών της. Ζει μόνιμα στη Σητεία της Κρήτης. Ταξίδεψε επί χρόνια ως συνοδός του συζύγου της πλοιάρχου του Εμπορικού Ναυτικού. Τις εμπειρίες της από τη ζωή της ναυτοσύνης έχει καταγράψει σε ποιήματα και διηγήματα.
Ποίημά της έχει μελοποιηθεί από τον παγκοσμίου φήμης μουσουργό Νίκο Αστρινίδη. Ποιήματα και Μαντινάδες της περιλαμβάνονται στο CD «Ριζοχάρακο» με τους μουσικούς, Καλλιόπη Βασιλείου, Νεκτάριο Μαρίνο και Γιάννη Λεθιωτάκη.
Έχει πάρει μέρος σε Παγκόσμια Λογοτεχνικά Συνέδρια, έχει βραβευτεί για την ποίησή της από τον Παγκόσμιο Πολιτιστικό Φορέα «Αμφικτιονία Ελληνισμού», και έχει τιμηθεί από τοπικούς φορείς για την προσφορά της στην παράδοση. Επίσης ποιήματά της περιλαμβάνονται σε ποιητικές ανθολογίες και κρητικά λευκώματα.
Είναι μέλος του «Πανεπιστημίου των Ορέων». Η ηθογραφία της «Ο Κουμαρτζής» έχει διασκευαστεί σε θεατρική παράσταση και έχει παρουσιαστεί με επιτυχία, από τα παιδιά του 1ου ΕΠΑΛ Χανίων στην Τεχνική Σχολή Αυγόρου Αμμοχώστου στα πλαίσια των εκδηλώσεων για την αδελφοποίηση των δυο σχολείων.
Μέχρι σήμερα έχει εκδόσει τα λογοτεχνικά έργα:
Χρώμα Θαλασσινό, ποίηση, 2004
Αλλιώς φυσά τ’αέρι ποίηση, «Μουσικό Εργαστήρι Αεράκη» 2007
Υγιέ μου, το τραγούδι της μάνας, Αμφικτιονία Ελληνισμού» ποίηση, 2010
Ο Κουμαρτζής, κρητική ηθογραφία, «Βεργίνα», 2011
Τα σκαρφίσματα του Σηφαλιού, κρητική ηθογραφία, «Βεργίνα», 2013
Στσι γειτονιές του Ρώκριτου, ποίηση, «iδeα Sitia»,2013
Μαίανδρος ο Έρωτας, ποίηση, «Βεργίνα»,2015
Η αναφορά μου στο Ν. Καζαντζάκη, ποίηση, «Ιωλκός», 2016
Χρώμα θαλασσινό, επανέκδοση, «Ιωλκός», 2016
Η κρίση θέλει τερτίπι, θεατρικό, «Βεργίνα», 2017
Αροδαμοί κι Αγκαραθιές, «Σβούρα Εκδοτική», 2023
κι έχει αρκετό έργο ανέκδοτο.
