Πόσο «άρρωστη» είναι σήμερα η παγκόσμια οικονομία και γιατί χρειαζόμαστε τώρα στην Ευρώπη ένα μη τραπεζικό ψηφιακό «ευρώ» | του Γιάννη Χατζηχρήστου
Προσοχή! Αιρετικές σκέψεις. Εισέρχεστε σε αυτό το άρθρο με προσωπική σας ευθύνη…
Το γράφημα πιο κάτω είναι ενδεικτικό για την απάντηση της πρώτης ερώτησης.
Οι τέσσερις μεγαλύτερες κεντρικές Τράπεζες του πλανήτη το έχουν παρακάνει στην παραγωγή «αεράτου χρήματος» από το 2020 και μετά, με αποτέλεσμα να είναι τώρα μεγάλος ο κίνδυνος για σκάσιμο της φούσκας που έχουν δημιουργήσει (κυρίως από τα δευτερογενή παράγωγα–τοξικά τραπεζικά προϊόντα που δεν αποτυπώνεται στους ισολογισμούς τους και που φτάνει περίπου στο δεκαπλάσιο!).
(Το αντίστοιχο «πηδηματάκι» μετά το 2008 είναι το αποτέλεσμα της κατάρρευσης της Leman Brothers).
Για να γίνει πιο κατανοητό το πρόβλημα, ας πάρουμε την περίπτωση του ευρώ, που δεν είναι και το χειρότερο από τα τέσσερα.
Αυτά τα 10 τρισ. €, περίπου, που έχουν τυπωθεί από την ΕκΤ (αντιπροσωπεύουν περίπου το 71% του ΑΕΠ της ΕΕ των 27) αντικρίζονται μόνο με αποθέματα της ΕκΤ αξίας 526 δισ. €. Αυτό το απόθεμα δημιουργείται από:
→40 δισ. € πραγματικό φυσικό απόθεμα σε ευρώ
→340 δισ. € του Eurosystem, (περιλαμβάνοντας και τον χρυσό των Κεντρικών Τραπεζών της Ευρωζώνης) και 150 δισ. € που είναι τα αποθέματα ξένου συναλλάγματος (H ακτινογραφία της παθολογίας του ευρώ στα στατιστικά που εκδίδει η ΕκΤ, εδώ).
■ Με λίγα λόγια, μόνο το 5,26% των χρημάτων που κυκλοφορούν δεν είναι αέρας κοπανιστός, δημιουργημένος από δάνεια και δάνεια επί των δανείων, όταν στην ΕκΤ «ανήκει» σήμερα το 71% της Ευρωπαϊκής οικονομίας!
Έτσι, οποιαδήποτε προσπάθεια να σωθεί η Ευρωπαϊκή οικονομία εκδίδοντας ψηφιακό ευρώ ως ρεπλίκα του σημερινού ευρώ (δηλαδή ως CBDC, όπως το κινέζικο γουάν) δεν σώζει απολύτως τίποτα σε μια πιθανή παγκόσμια κατάρρευση!
Τι θα μπορούσε να κάνει η ΕΕ εναλλακτικά (και για να «τελειώσει» την βλακώδη συνθήκη της Λισσαβόνας και τον νεοφιλελευθερισμό που γεννάει αυτή την νοσηρή εικόνα:
Μια καλή ιδέα είναι αυτό που προσπαθεί να κάνει τώρα η ζώνη της Ευρασίας–Ασίας δημιουργώντας ένα νέο ψηφιακό νόμισμα, με την δημιουργία ενός D-euro ως παράλληλου μέσου συναλλαγών με το ευρώ, αντικρουσμένο με ένα καλάθι άλλων αξιών (νομίσματα και εμπορεύματα στην περίπτωση του ψηφιακoύ αντιδολάριου). Αλλά χωρίς τα λάθη του αντι-δολλάριου και στηριγμένο το D-αντίστοιχο ευρώ σε αξίες που έχουν πραγματική υπόσταση και σημασία για την Ευρώπη.
Έτσι ένα τέτοιο αντίστοιχο «καλάθι» δημιουργίας της αξίας του ψηφιακού ευρώ, που ΔΕΝ ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΚΔΙΔΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΡΑΠΕΖΕΣ, θα μπορούσε να καθορίζεται αναλογικά πχ από το εξής «καλάθι» αξιών:
□ Ένα ποσοστό της αξίας των ενεργειακών της διαθεσίμων (σήμερα κυρίως ανεκμετάλλευτα αποθέματα φυσικού αερίου στην Αν. Μεσόγειο, συνολικής αξίας (τιμές του 2019) περίπου 60 τρισ. €.
□ Από ενεργειακά ψηφιακά νομίσματα «μιας χρήσης» ίσης αξίας με την ανανεώσιμη ενέργεια που παράγεται (το 2021 περίπου 45,7 δισ. €, αναμένεται στο διπλάσιο μέχρι το 2030).
□ Ψηφιακά νομίσματα μιας χρήσης (utility coins) αξίας όσες και οι ετήσιες επιδοτήσεις της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής.
(Τα δυο προηγούμενα απαιτούνται και για την εξυγίανση και εκσυγχρονισμό των συστημάτων ποιότητας με διαφάνεια των προϊόντων αντίστοιχα, αλλά και των αντίστοιχων συναλλαγών των εμπλεκόμενων στην παραγωγή ενέργειας και τροφίμων)
□ Ψηφιακά νομίσματα ίσα με την αξία των κερδών προς διανομή στην κοινωνία που παράγει ο Κοινωνικός Τομέας της Οικονομίας της ΕΕ (σήμερα αυτός αντιπροσωπεύει το 6% του Ευρωπαϊκού ΑΕΠ).
□ Την αξιολογημένη αξία των ευρωπαϊκών πατεντών στις τεχνολογίες της 4ης, και οσονούπω και της 5ης βιομηχανικής επανάστασης, που εκδίδονται και μπαίνουν σε παραγωγή.
□ Κανένα δάνειο!
Το με ποιο ποσοστό θα συμμετέχει το κάθε ένα από αυτά στην διαμόρφωση της τρέχουσας αξίας του D-euro καθορίζεται από τις πολιτικές (που δεν είναι τα αερολογικά συνθήματα των πολιτικών αλλά ακριβώς αυτό το «μείγμα»!).
Όπως πολιτική θα πρέπει να καθορίζει και το με ποιόν αριθμό, ρυθμό (δηλαδή κανόνα που μπορεί να υλοποιηθεί από ένα αλγόριθμο) θα μπαίνουν σε κυκλοφορία νέα ψηφιακά ευρώ αυτής της λογικής (που εμπεριέχει και ισχυρά αντιπληθωριστικά στοιχεία λόγω ενός τέτοιου «καλαθιού») και μέσα από ποιο αντίστοιχο «κανάλι» αρχικής τους διάθεσης. Π.χ. μέσα από επενδύσεις στο κοινωνικό κράτος ή επιδοτώντας με αυτά τα νέα μέσα συναλλαγών την δραστική μείωση του εβδομαδιαίου χρόνου εργασίας, χωρίς να μειώνονται οι αποδοχές. Ή εναλλακτικά από την ζήτηση του εμπορίου στο διαδίκτυο. Διαλέξτε!
Σε κάθε άλλη περίπτωση, οι πολύ καλές προτάσεις π.χ. της Ομάδας Σπινέλι του Ευρωκοινοβουλίου για την επανίδρυση της Ένωσης στην βάση της κοινωνικής σύγκλησης των τοπικών της κοινοτήτων, θα σκοντάφτει πάντα πάνω σε ένα ευρώ που έχει σχεδιαστεί για να παράγει μόνο φούσκες και ανισότητες. Και τώρα και πληθωρισμό μεγάλης διάρκειας σε συνθήκες ύφεσης.
Και ποιός θα τα κάνει όλα αυτάς; Το εύλογο ερώτημα.
Ας αρχίσουμε να συζητάμε εδώ αυτό που επιτρέπεται σήμερα και από την Κοινοτική Οδηγία 843/18 και ο κανονισμός MICA της ΕΕ, και θα δεις πως θα τρέξουν όλοι. Πρόταση κατατεθειμένη ήδη υπάρχει.
Και τεχνολογίες υποστήριξης των πιο πάνω, υπάρχουν…
Γιάννης Χατζηχρήστος
Γιάννης Χατζηχρήστος
Ο Γιάννης Χατζηχρήστος γεννήθηκε το 1958 στην Αθήνα. Αφού αποφοίτησε από το Μαθηματικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Πατρών συμμετείχε στην υλοποίηση σύνθετων έργων πληροφορικής και επικοινωνιών στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα για πολλά χρόνια. Από οικογένειες από την μια μεριά συντηρητικών Κωνσταντινουπολιτών (από την πλευρά του πατέρα του) και μελών του ΚΚΕ/ΕΛΑΣ από την άλλη (από την πλευρά της μητέρας του), δραστηριοποιήθηκε στην Αριστερά από τα μαθητικά του χρόνια, το 1973.
Τα τελευταία χρόνια ανέπτυξε δράση για την εμπέδωση της αμεσοδημοκρατίας στην Αριστερά και την αυτοδιοίκηση. Ενδιαφέρεται για την ανάπτυξη του κοινωνικού μη κρατικού τομέα της οικονομίας ως βασικού μοχλού ανάπτυξης, κυρίως στον πρωτογεννή και τον χρηματοπιστωτικό τομέα, καθώς και για την ανάπτυξη νέων μη ιεραρχικών ενεργειακών δικτύων. Τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντα του εστιάζονται κυρίως στην Εφαρμογή της δημοκρατίας & της Αμεσοδημοκρατίας στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, στον Κοινωνικό Τομέα Οικονομίας, στην Ενεργειακή Πολιτική, στις Πολιτικές Υγείας, στην Αγροτική Πολιτική καθώς και στην Πληροφορική και Παραγωγική Ανασυγκρότηση.
Έχει εκδώσει τα βιβλία:
Ανασκαφή στο μέλλον, μυθιστόρημα, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, 2006
Το φ του φόβου, μυθιστόρημα, 2014
