Που καιρός για έρωτα! | του Δανιήλ Τσιορμπατζή
Οι τάσεις στην κοινωνία μας
δεν μπορεί να είναι αυθόρμητες,
όταν προκαθορίζονται
κι ελέγχονται σαν συμπεριφορές,
από τον βασικό ιστό που τις συνδέει,
την ίδια την εξουσία.
Η κεφαλαιοκρατία κατάφερε να θεωρείται απαραίτητη,
να καλλιεργεί το αίσθημα ότι είναι
αναντικατάστατη, κι ότι χωρίς αυτήν
οι ζωές των ανθρώπων θα ήταν σε κίνδυνο!
Σ’ αυτό τη βοηθούν, μεταξύ άλλων,
τα επιθυμητά κι ανεπιθύμητα πρότυπα συμπεριφοράς.
Σε ζοφερές περιόδους που γίνεται θελκτική
η πολεμική σαν τρόπος ζωής,
τα άκρα οφείλουν να συγκρούονται,
οι αντιθέσεις να πολώνονται,
γίνεται επιβεβλημένη η καλλιέργεια συμπεριφορών,
που τείνουν είτε στο ρόλο του θύτη
είτε στο ρόλο του θύματος…
Σε φυσικές συνθήκες ζωής,
αν μας στερούσε κάποιος την ελευθερία,
κάτι θ’ αφυπνιζόταν μέσα μας.
Θα ασφυκτιούσαμε στην έλλειψη της
και θα θέλαμε να αντιδράσουμε…
Δυστυχώς, αυτό στις συνθήκες
του σύγχρονου πολιτισμού,
δεν συμβαίνει στο θυμικό του συνόλου
των ανθρώπων που εξουσιάζονται από άλλους.
Γι’ αυτό κι άλλοι λειτουργούν
σαν αγωνιζόμενοι σκλάβοι
κι άλλοι σαν δούλοι!
Στην εποχή μας, κάθε τι γύρω μας,
μας καλεί να συμμετέχουμε σε μάχη!
Ακόμη κι η σεξουαλικότητά μας
γίνεται πολεμικό υλικό
στις μάχες της καθημερινότητας.
Το σάπιο αξιακό, καπιταλιστικό σύστημα,
καλλιεργεί αυστηρά καθορισμένους ρόλους,
δημιουργεί σε όλο το πλέγμα της έλλογης συνείδησης,
προκαθορισμένες φόρμες για το τι είναι ελκυστικό
και τι όχι, τι μπορεί πιθανόν να μας προκαλέσει
το ερωτικό ενδιαφέρον και τι αδιαφορία ή και απέχθεια.
Δηλαδή, η μοχθηρία μπορεί να ταυτιστεί με την ηδονή,
η βία με την λαγνεία, ακόμη και ο σωματικός
και ψυχικός πόνος με μιαν αρρωστημένη «ευχαρίστηση»…
Το αποτέλεσμα βέβαια δεν είναι η σύνθεση,
αλλά ο επιπλέον κατακερματισμός της ενιαίας
ανθρώπινης ύπαρξης σε ασύνδετους χρόνους.
Οι ερωτικές σχέσεις γίνονται πεδία μαχών
κι ο έρωτας άσκηση ή εξάσκηση εξουσίας,
αηδιαστική υποκριτική ψευτιά.
Ο εγωισμός είναι πάντοτε ο νικητής
και η μοναξιά σε τέτοιες μάχες,
ακόμη κι αν κανείς περιβάλλεται
από πολυάριθμες παρέες, δεδομένη…
Ο έρωτας δεν είναι πολιτισμικό προϊόν,
όπως θεωρούν πολλοί.
Είναι φυσικό συστατικό
της ανθρώπινης ύπαρξης.
Στη φυσική του κατάσταση ο έρωτας
δεν προκαλεί ούτε μια αμυχή!
Το ό,τι κατάντησε να σημαίνει
ένα παιγνίδι επικράτησης,
το ότι στηρίζεται στις αυταπάτες
και στα ψέματα,
το ότι έχει μετατραπεί
σε εμπορικό προϊόν και φτηνή διασκέδαση,
δεν αναιρεί την πραγματική του αξία,
αλλά σημαίνει ότι εντάχθηκε
στις επιταγές του εμπορευματικού πολιτισμού!
Ταυτίζεται, πλέον,
συχνότερα με τον πόνο,
παρά με την συντροφικότητα,
την δημιουργία, την αγάπη,
που είναι φυσικό επακόλουθο,
όταν οι δυο άγνωστοι έρχονται κοντά
με τον έρωτα,
για να γίνουν αγαπημένοι.
Το δίπολο «σώμα ή λογική»
στον έρωτα δεν χωράει!
Δεν μπορεί ν’ αναπνεύσει,
όταν κάποιος του θέσει την επιλογή.
Είναι βέβαια και τα δυο!
Θα μπορούσε ο θύτης και το θύμα να «ερωτευτούν»;
Μόνο στο ασφαλές εξουσιαστικό περιβάλλον
του βάρβαρου πολιτισμού μας, που μοιράζει ρόλους
απ’ την οικογένεια και το σχολείο,
μέχρι του εργασιακούς χώρους και
τα εμετικά κανάλια επικοινωνίας.
Ο έρωτας γίνεται ρεπλίκα, ανάγκη επιβίωσης,
κάτι σαν συμμαχία: ο θύτης χρειάζεται
το θύμα του κι αντιστρόφως.
Όποιος δεν προσδένεται στο τραίνο
του πολιτισμού της κεφαλαιοκρατικής κοινωνίας,
όποιος δεν σπεύδει να αποδεχτεί τον ρόλο του,
να διαμορφώσει αναλόγως την εικόνα
και την συμπεριφορά του,
μοιάζει τουλάχιστον παράξενος.
Μάλλον, είναι απόβλητος κι ανεπιθύμητος…
Η λήθη βοηθάει να ξεχάσουμε
ακόμη κι αυτό που υπήρξαμε,
ακόμη κι αυτό που μέσα μας
μπορεί να μένει ζωντανό.
Γι’ αυτό παρέχεται άφθονη και φθονερή λήθη,
στοχεύοντας στον πυρήνα
της ανθρωπινότητας μας
επιδιώκοντας να μας αποστερήσει
απ’ τη φυσικότητα, την χαρά
και την απόλαυση της ύπαρξής μας.
Αν θυμούνται και «νοιώθουν»
άλλοι για λογαριασμό μας,
στο τέλος δε θα μείνει ούτε ίχνος μας!
Όμως, αυτή η υπόθεση δεν αφορά
ανθρώπους, αλλά μηχανές.
Δεν «θέλει αρετήν και τόλμην η ελευθερία» μόνο,
αλλά και συνειδητοποίηση
και πληρότητα συναισθημάτων.
Να πλουτίσεις τη μνήμη σου
με τον πλούτο της πολιτισμικής γνώσης
που επεξεργάστηκε διαχρονικά η ανθρωπότητα.
Τα μνημονικά μας κύτταρα μόνο ζωντανά
μπορούν να γευτούν
τους καρπούς του έρωτα
και της αληθινής ελευθερίας…
Δανιήλ Τσιορμπατζής
[Δανιήλ Τσιορμπατζής, από την ποιητική συλλογή «Αντίφαση», 1991]
[Την εικόνα που συνοδεύει το ποίημα δημιούργησε ο εικονογράφος Αλκέτας Λεοννάτος, 2023]
Ο Δανιήλ Αστ. Τσιορμπατζής σπούδασε και ασχολήθηκε για πολλά χρόνια με τη δημοσιογραφία, τη φωτογραφία, τη συντήρηση αρχείων και καλλιτεχνικές δημιουργίες. Απολαμβάνει τη δημιουργία ποίησης, αρθρογραφίας, ιστορικής έρευνας και χρονογραφήματος.
Έχουν κυκλοφορήσει τα έργα του:
«Έκνομα 1», ποιήματα, 1984
«Έκνομα 2», ποιητική συλλογή, 1987
«Αντίφαση», ποιητική συλλογή, 1991
«Αναγκαία εξήγηση», ποιητική συλλογή, 2000
«Από το λάκκο των λεόντων – 2003-2005», χρονογραφήματα, 2021
