Σαπωναρίας και τερεβινθίνης το ανάγνωσμα | του Γιάννη Χατζηχρήστου
ή οι λουκουμάδες των Βαγιώνε, ο Καποδίστριας και ο Καραϊβάζ σε συσκευασία χρονογραφήματος
Στον μεσαίωνα κυκλοφόρησε η φήμη ότι ο Σατανάς κρύβεται στις… γάτες. Και τις ξεπάστρεψαν σχεδόν όλες!
Αποτέλεσμα, αυξήθηκαν τα ποντίκια και πέθανε μετά από την πανούκλα που μετέδιδαν το 1/3 των Ευρωπαίων μέσα σε αλλεπάλληλα κύματα πανώλης, που κράτησαν 5,5 αιώνες. Πάνω σε αυτό το κολοσσιαίων διαστάσεων γεγονός έστησε η εκκλησία ένα success story της, πουλώντας θαυματουργά μαντζούνια. Όπως το μυστικό καρύκευμα του 13ου αιώνα, δημοσιευμένο σε βιβλίο στην βιβλιοθήκη του Βατικανού, ως η συνταγή που έσωσε από την πανώλη το Μιλάνο και μετά την Κέρκυρα.
Την βρήκα σε αντίγραφο το ’05 στο Ενετικό αρχείο στο Κάστρο της Κέρκυρας, ψάχνοντας για το αρχικό σχέδιο του οχυρού του ιππικού των Άγγλων Σαν Ρόκκο, μετέπειτα Ψυχιατρικό Νοσοκομείο, αυτό που έκλεισε και από το δικό μου χεράκι. Επιζεί μέρος της συνταγής ως παραδοσιακό καρύκευμα σε κάποιες από τους λουκουμάδες που πουλούσαν, προ των σύγχρονων lockdowns, πλανόδιοι ή αυτοσχέδιοι λουκουματζήδες στην Κέρκυρα τις παραμονές του Άγιου και των Βαγιώνε. Ως ψήγμα ιστορικής μνήμης μιας εξόδου από ένα lockdown στο κάστρο, αφού υποχώρησε κάποιο κύμα πανώλης. Υπό τας διαταγάς του Αγίου, λέει.
Γράφε, επί τη ευκαιρία μην χαθεί η συνταγή για τις επόμενες γενιές, αχρείαστη να ‘ναι:
Ζαφορά, κινέζικο φυτό, λευκό πιπέρι, μαύρο πιπέρι, σπόροι κέδρου, φλούδες κίτρου και πορτοκαλιού, φασκόμηλο, βασιλικός, μαντζουράνα, φύλλα δάφνης, φλισκούνι, γεντιανή, καλαμίνθη, φύλλα κουφοξυλιάς, αποξηραμένα κόκκινα και λευκά τριαντάφυλλα, δεντρολίβανο, μέντα, κύμινο, ηπατική αλόη, ξύλο αλόης, κάρδαμο, δαφνέλαιο, σαπωναρία, κόμμι κισσού, λιβάνι, μοσχοκάρφια, σύμφυτον, μοσχοκάρυδο, πιπερόριζα, λευκό δίκταμο, βενζόη, κίτρινο κερί, τερεβινθίνη και μια πρέζα στάχτη.
Τι θεραπευτικό αποτέλεσμα είχε;
Πέρα από δυσπεψία προφανώς κανένα! Η πανώλη υποχωρούσε αφού προηγουμένως έκανε τον κύκλο της και αφού ξεπάστρευε όποιον δεν είχε μέσον για να κλειστεί έγκαιρα σε κάποιο κάστρο. Θαύμα!
Και μετά από αυτό, άρχισαν να πολεμούν οι έμποροι των αποικιακών καρυκευμάτων λυσσαλέα κάθε προσπάθεια εξορθολογισμού στην αντιμετώπιση επιδημιών, τις μεθόδους δηλαδή που έφερε η επιστήμη και η σύγχρονη εφαρμογή της στην ιατρική μέχρι και σήμερα, προτάσσοντας την πίστη στα μαντζούνια, με ατάκες του τύπου «εγώ δεν πιστεύω στο AstraZeneka» αλλά στο τι λέει ο Λεφάκης στο «Άστρα και Όραμα». Ιδεολογικοπολιτικό μάλλον είναι το ζήτημα το που πιστεύεις, κάτι ανάλογο με το debate επί του πόση τερεβινθίνη χρειάζεται στην συνταγή του 13ου αιώνα.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα σωστής εφαρμογής των μέτρων κοινωνικής αποστασιοποίησης για την αντιμετώπιση της επιδημίας πανώλης του 1824 στην επαναστατημένη Ελλάδα, ο νόμος του Καποδίστρια στην επισυναπτόμενο απόσπασμα νόμου της εποχής. Πέραν των άλλων, απαγόρευε κάθε εκκλησιαστική εκδήλωση προς αποφυγή διάδοσης της νόσου. Φαίνεται ότι δεν είχαν προλάβει τότε να φυτέψουν οι παραθρησκευτικές οργανώσεις κανένα Χαρδαλιά ή κανένα Τσιόδρα – like, να πάρουν μετά και κανένα ακαταδίωκτο.
Δεν του το συγχώρεσαν ποτέ! Επτά χρόνια αργότερα, ως ο πρώτος κυβερνήτης του Ελληνικού κράτους, δολοφονήθηκε αλά Καραϊβάζ μετά από ένα συμβόλαιο θανάτου που παρήγγειλαν κάτι τοπάρχες. Αυτοί δηλαδή που ήθελαν να διατηρήσουν τα προνόμια φοροσυλλέκτη – κοτζαμπάση που είχαν και πριν επί Οθωμανίας της Πρώτης, με τις ευλογίες των αντίστοιχων παπάδων.
Αποτέλεσμα, η διακοπή για περίπου 100 χρόνια της προσπάθειας εκσυγχρονισμού της δημόσιας διοίκησης, που παρέμεινε σε γενικές γραμμές δέσμια των επιλογών των σύγχρονων τοπαρχών και του κλήρου. Για να παιδευόμαστε ακόμα και σήμερα με το πως θα ρευτεί ένας νέο-Σουλτάνος της υπό σύσταση Οθωμανίας Βου, κατά τας νεοφιλελέ γραφάς του Βερολίνου.
Και, ω του θαύματος, ακόμη και σήμερα, αν τύχει κάποιος να αμφισβητήσει την απόλυτη κυριαρχία τους στην διαχείριση της τοπικής μας μιζέριας, παρήγγειλε του ένα συμβόλαιο θανάτου να καθαρίσεις, τον ενοχλητκό. Η κόψε του τα λαικ να μην μπορεί να στέλνει στο φουμπού. Ανάλογα.
Σαπωνάρια και τερεβινθίνη. Αυτά μόνο είναι τα μόνα που λείπουν από τις συνταγές των σημερινών πάππαρων και μιντιαρχών της νύχτας μας, που διαρκεί και επιμένει για να καταγράφονται σε τίποτα λίστες Φουρθιώτη, να έχουμε να εμπλουτίζουμε με σύγχρονη εγχώρια προστιθέμενη αξία συνταγών εξόντωσης τα αρχεία στο Ενετικό κάστρο.
Να δεις που αν είχε εξασφαλίσει ικανές ποσότητες κανένας δικός τους, πάλι με το ίδιο μαντζούνι θα μας μπούκωναν. (Επ’ αυτού, οι έρευνες συνεχίζονται…)
Άγιο είχαμε…
9/4/23
Γιάννης Χατζηχρήστος
Ο Γιάννης Χατζηχρήστος γεννήθηκε το 1958 στην Αθήνα. Αφού αποφοίτησε από το Μαθηματικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Πατρών συμμετείχε στην υλοποίηση σύνθετων έργων πληροφορικής και επικοινωνιών στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα για πολλά χρόνια. Από οικογένειες από την μια μεριά συντηρητικών Κωνσταντινουπολιτών (από την πλευρά του πατέρα του) και μελών του ΚΚΕ/ΕΛΑΣ από την άλλη (από την πλευρά της μητέρας του), δραστηριοποιήθηκε στην Αριστερά από τα μαθητικά του χρόνια, το 1973.
Τα τελευταία χρόνια ανέπτυξε δράση για την εμπέδωση της αμεσοδημοκρατίας στην Αριστερά και την αυτοδιοίκηση. Ενδιαφέρεται για την ανάπτυξη του κοινωνικού μη κρατικού τομέα της οικονομίας ως βασικού μοχλού ανάπτυξης, κυρίως στον πρωτογεννή και τον χρηματοπιστωτικό τομέα, καθώς και για την ανάπτυξη νέων μη ιεραρχικών ενεργειακών δικτύων. Τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντα του εστιάζονται κυρίως στην Εφαρμογή της δημοκρατίας & της Αμεσοδημοκρατίας στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, στον Κοινωνικό Τομέα Οικονομίας, στην Ενεργειακή Πολιτική, στις Πολιτικές Υγείας, στην Αγροτική Πολιτική καθώς και στην Πληροφορική και Παραγωγική Ανασυγκρότηση.
Έχει εκδώσει τα βιβλία:
Ανασκαφή στο μέλλον, μυθιστόρημα, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, 2006
Το φ του φόβου, μυθιστόρημα, 2014
