Προεπαναστατικά μεζεδάκια | του Νίκου Σαραντάκου
Που τα λέω έτσι επειδή δημοσιεύονται στην αρχή του τριημέρου της 25ης Μαρτίου, κι όχι βέβαια επειδή βρισκόμαστε σε προεπαναστατική περίοδο, κάτι που συνήθως εκ των υστέρων το διαπιστώνει κανείς.
Και ξεκινάω με έναν τίτλο που σχολιάστηκε πολύ στα σόσιαλ για την κακή του διατύπωση.
Κέρκυρα: Καταγγελία για ασέλγεια 9χρονης εις βάρος 62χρονου
Αυτές οι εννιάχρονες έχουν γίνει πολύ επίφοβες, δεν τολμάς να βγεις από το σπίτι σου, σχολίασε φίλος.
Αλλά ξέρουμε ότι ο τίτλος άλλο εννοούσε. Άλλωστε, στο in.gr που είχε κάνει την αρχική δημοσίευση το διόρθωσαν γρήγορα σε:
Κέρκυρα: 62χρονος κατηγορείται για ασέλγεια σε βάρος 9χρονης
αν και, όπως συνήθως συμβαίνει όταν ένα μεγαλοσάιτ κάνει μια γκάφα, ο παλιός τίτλος παραμένει αδιόρθωτος σε πολλές αναδημοσιεύσεις, ας πούμε εδώ.
* Μου γράφει φίλος:
Από αυτόματη μετάφραση έχουμε δει πολλα αλλα νομιζω πως ο χαρακτηρισμός ξεσκονόπανο για ρούχο γνωστής αλυσίδας με παρουσία και στην Ελλαδα θα έπρεπε τουλάχιστον να προβληματίσει τους Έλληνες υπαλλήλους της.
* Και μια ακλισιά, αλλά απόδημη.
Η οθονιά είναι από τον ιστότοπο οργανισμού που διενεργεί έρευνα για την ελληνική διασπορά στην Γερμανία.
Απ’ όσα βλέπω, ο οργανισμός τηρεί σχολαστικά τις διατάξεις του GDPR, και μπράβο του, δεν είναι σαν κάτι ευρωβουλεύτριες.
Λιγότερο σχολαστικά φαίνεται να τηρεί τους κανόνες της γραμματικής, αφού προειδοποιεί ότι η ηλεδιεύθυνση θα αποθηκευτεί σε αρχείο στον Η/Υ του υπεύθυνου του προγράμματος, «Δρ Όθων Αποστολάκη».
Αλλά ο Όθων βέβαια κλίνεται, αλλιώς να τον λέγανε Όττο. Αφού δεν θέλουμε «ο Όθωνας», θα πούμε «ο Όθων, του Όθωνα», ή έστω του «Όθωνος».
Κανονικά μάλιστα κλίνεται και το «Δρ», εγώ θα έγραφα «Δρος Όθωνα Αποστολάκη» ή «Δρα Όθωνα Αποστολάκη».
* Για τις ευρωβουλεύτριες που λέγαμε. Γράφει ο Άρης Πορτοσάλτε στο liberal.gr, ότι η μαχητική Άννα-Μισέλ Ασημακοπούλου αδίκησε τον εαυτό της:
Η Άννα Μισέλ Ασημακοπούλου έσφαλλε.
Λέτε να έσφαλλε κατ΄εξακολούθηση; Μάλλον χειροτερεύει τη θέση της ο δημοσιογράφος! Έσφαλε, λοιπόν.
* Μετά την Άννα-Μισέλ, που είναι βαφτισιμιά εστεμμένου, πάμε σε μία εστεμμένη, που όμως δεν φοράει μόνο στέμμα αλλά και καπέλο. Την πριγκίπισσα Βεατρίκη (αγνοώ ποιας οικογένειας και ποιας χώρας) που, σύμφωνα με τον συντάκτη, φοράει «pillar box hat».
Pillar είναι ο πυλώνας, ο στύλος, δυσκολεύομαι να σκεφτώ πώς θα ήταν ένα pillar box.
Tα καπέλα αυτά λέγονται pill-box hat, γιατί θυμίζουν κουτάκι για χάπια (pill). Κάποιος άλλος ασεβώς θα έλεγε πως θυμίζουν καθ*κι (που δεν το γράφω έτσι από σεμνοτυφία, αλλά για να μην χαλάσουμε τις καρδιές μας αν καθοίκι ή καθίκι ή καθήκι).
Ενώ ο φίλος μας ο Τζι θα μας έλεγε ότι ένα ολοκαίνουργο λεοπαρδαλί τέτοιο καπέλο φορούσε η κοπέλα που απαθανάτισε ο Ντίλαν στο σχετικό τραγούδι:
* Τραγικός τίτλος τραγικής είδησης:
ΗΠΑ: Ισόβια κάθειρξη σε 32χρονη – Είχε εγκαταλείψει το μωρό της για να πάει διακοπές και πέθανε από αφυδάτωση
Αν έλειπε το πρώτο σκέλος και διαβάζαμε μόνο Είχε εγκαταλείψει το μωρό της για να πάει διακοπές και πέθανε από αφυδάτωση θα σκεφτόμασταν άραγε ότι είχε πάει διακοπές σε κάποια έρημο, όπου πέθανε από αφυδάτωση; (Και στην Κρήτη το παθαίνουν το καλοκαίρι κάποιοι τουρίστες).
Ή είναι εντάξει ο τίτλος και ψάχνουμε γωνίες στο δίευρο; Τι λέτε;
* Τα άχρηστα εισαγωγικά της εβδομάδας.
Mπουρανί στον Τύρναβο – Αναβιώνει το πιο «τολμηρό» έθιμο της Καθαράς Δευτέρας
Γιατί σε εισαγωγικά; Δεν είναι τολμηρό; Είναι τολμηρό κατ’ επίφαση; Κάποιοι λένε ότι είναι τολμηρό αλλά ο συντάκτης έχει επιφυλάξεις;
* Ειδησάκι από την Αμφιλοχία, όπου ένα παιδί τραυματίστηκε σε παιδική χαρά.
Γράφει ο συντάκτης:
Οι παιδικές χαρές στον Δήμο Αμφιλοχίας, παρά τη μεγάλη πόθηση των παιδιών και των οικογενειών της περιοχής, βρίσκονται σε κατάσταση ανησυχητική.
Πόθηση δεν ξέρω να υπάρχει. Στο γκουγκλ βγαίνουν κάμποσες ανευρέσεις, αλλά οι περισσότερες είναι είτε αναπαραγωγή της παραπάνω είδησης είτε λάθος αντί για «πάθηση». Ποθητός, ναι, υπάρχει. Εγώ εδώ θα έβαζα μάλλον «επιθυμία».
Από την άλλη, πώς θα φτάσουμε τον στόχο των 5 εκατομμυρίων λέξεων αν δεν πλάθουμε ολοένα και καινούργιες; Οπότε, επαινίζω τον συντάκτη για την ευρηματικότητά του, την ευρηματικότητα που δείχνει και στο συντακτικό, όταν πιο κάτω λέει ότι κάτι «δεν μόνο υπονομεύει τις προσδοκίες των κατοίκων αλλά και…»
* Διεθνιστικό σπανακόρυζο.
Φίλος πρόσεξε την προέλευση των συστατικών από το σπανακόρυζο που αγόρασε. Το σπανάκι απ’ την Τουρκία, το ρύζι από την Πολωνία, ο άνηθος από το Βέλγιο και το κρεμμύδι από τη Βουλγαρία.
Αλλά το προϊόν παρασκευάζεται και συσκευάζεται εδώ, άρα είναι ελληνικό.
* Φίλος στέλνει τον εξής τίτλο από άρθρο ιατρικού περιεχομένου:
Ποια τα συμπτώματα ενός οξύ και ποια ενός χρόνιου αθλητικού τραυματισμού
ίκιο έχει ο φίλος να διαμαρτύρεται. Εδώ, πρέπει να το κλίνουμε. Ο οξύς τραυματισμός (ή πόνος), του οξέος τραυματισμού ή πόνου.
Από την άλλη, τα επίθετα σε -ύς άλλοτε κλίνονται αρχαιότροπα, όπως εδώ, άλλοτε κλίνονται δημοτικότροπα (του βαθιού πηγαδιού), ενώ κάποιες φορές μένουν άκλιτα με την άδεια της γραμματικής. Του άντρα του πολλά βαρύ -και πώς άραγε θα κλίνουμε τον αψύ Κρητικό στη γενική; Του αψύ Κρητικού, όχι;
Ο Ξαρχάκος δίνει βήμα σε μουσικούς που αξίζουν της προσοχής μας
Και στο κείμενο: Τα τραγούδια τους αξίζουν της προσοχής μας.
Σχολιάζει ο φίλος που το στέλνει:
Αν είναι κανείς πολύ σημαντικός πάει με γενική, υποθέτω. Αν είναι απλώς σημαντικός, με αιτιατική, όπως λένε και τα λεξικά. Σωστά;
* Στέλνει άλλος φίλος την εξής οθονιά με μηχανομεταφρασμένο κείμενο:
Kαι σχολιάζει:
Ο αλήστου μνήμης φαλακρός Πρόεδρος μπορεί να ηταν αρχηγός της ταξης στο ποδόσφαιρο (το αμερικανικό με τις βάτες) αλλά το αεροπλανοφόρο δεν έχει πάει στο σχολείο, (ουτε και ξερει γραμματα πολλά) οπότε το leader of the class σημαινει το υπερέχον στην κατηγορία του. Πάλι καλά…συχνα στη σελίδα αυτη τα αντιτορπιλικά μεταφράζονται καταστροφείς και τα καταδρομικά …κρουαζιερόπλοια!
Τι ήταν να το πει; Δυο μέρες μετά, ξαναστέλνει το εξής:
Cruiser στα αγγλικά, αλλά καταδρομικό στα ελληνικά, όχι κρουαζιερόπλοιο!
* Κι αν δεν βαρεθήκατε τα στρατιωτικά, να το κάνουμε τριλογία, με ένα αεροσκάφος όμως -και εδώ το λάθος δεν είναι μεταφραστικό. Πρόκειται για άρθρο για την πτώση του F16:
Σε αντίθεση με τα περισσότερα αγοράκια, εγώ είμαι άσχετος από μοντέλα αεροπλάνων, αλλά ο φίλος μας ο Ακίνδυνος, που το ψάρεψε στο Τουίτερ, λέει ότι το αεροσκάφος της φωτογραφίας δεν είναι F16 αλλά Μιράζ.
Και σχολιάζει έξυπνα:
Στη φωτογραφία το Mirage 2000-5 που οι αρχές υποψιάζονται ότι ευθύνεται για την πτωση του F-16.
(Διότι, για ποιον άλλον λόγο να βάλουν φωτογραφία ενός Μιράζ σε ένα άρθρο για την πτώση ενός F-16; )
* Το short list των διαφόρων διαγωνισμών και βραβείων έχει δυστυχώς (σχεδόν) καθιερωθεί να αποδίδεται «βραχύς» κατάλογος ή «βραχεία λίστα».
Προσωπικά, προτιμώ την απόδοση «μικρή λίστα» και πολύ παλιότερα είχα γράψει σχετικά:
Οι περισσότεροι λένε «βραχεία λίστα», αποδίδοντας κατά λέξη το shortlist. Ωστόσο, νομίζω ότι στα ελληνικά το long και το short πολλές φορές ταιριάζει περισσότερο να αποδίδονται «μεγάλος» και «μικρός»· βέβαια, η «βραχεία» έχει το δήθεν πλεονέκτημα ότι είναι πιο τρισχιλιετής από την «μικρή»· αλάργα όμως από τη γενική πληθυντικού –και δεν εννοώ το πρόβλημα με το «λιστών».
Τέλος πάντων, όλα αυτά τα προκαταρκτικά τα γράφω με αφορμή ένα «βραχείες κατάλογοι» που βλέπετε στην οθονιά που μου έστειλε φίλη (εδώ η είδηση).
Αμέσως κάτω από τον τίτλο το έχει σωστά: Τους βραχείς καταλόγους…
Ο συγκεκριμένος ιστότοπος παρουσιάζει κυρίως παιδική και εφηβική λογοτεχνία.
Αναρωτιέμαι μάλιστα μήπως το λάθος προέκυψε όχι επειδή μπέρδεψε ο υλατζής τα γένη αλλά επειδή είχε βάλει αρχικά «οι βραχείες λίστες» και μετά το βρήκε (ο ίδιος ή κάποιος άλλος) ξενόφερτο οπότε το αντικατέστησε από το αυτόχθον «κατάλογοι» ξεχνώντας να αλλάξει το γένος του επιθέτου.
* Επί του πιεστηρίου, η κ. Βίκη Φλέσσα ανακοίνωσε την κάθοδό της στις ευρωεκλογές με το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας (είχε αποτύχει και σε προηγούμενες εκλογές), με ένα μήνυμα σε πολυτονικό, όπου μάλιστα δεν παρέλειψε ούτε τις βαρείες.
Ή, για να είμαι ακριβής, γέμισε το κείμενο με βαρείες που δεν έχουν θέση, διότι έβαλε βαρείες και στην παραλήγουσα («απόψεις», «αισιοδοξία», «παρουσία») ενώ επίσης είναι λάθος η βαρεία όταν ακολουθεί σημείο στίξης, όπως στα «χαρά,» «Πολιτισμό.» Θα μου πείτε, όποιος έχει πολύ πιπέρι βάζει και στα λάχανα.
Κι έπειτα, το πολύ ποτέ δεν έβλαψε, έτσι δεν είναι;
* Και άλλο επί του πιεστηρίου, δυο λάθη στο μήνυμα του υπουργού Παιδείας Κυρ. Πιερρακάκη για την 25η Μαρτίου:
Αφενός, παραξενεύει η αναφορά σε «εθνικές επαναστάσεις του 17ου και του 18ου αιώνα». Τον 17ο αιώνα; Να εννοεί τάχα την ολλανδική; Ποια σχέση είχε όμως με την ελληνική; Καμία.
Αφετέρου, βγάζει μάτι, στην πρώτη παράγραφο, η γέννηση του νεοελληνικού κράτους το1930.
Τελικά, κι αφού έπεσε το σχετικό κράξιμο στα σόσιαλ, το υπουργείο διόρθωσε το κείμενο που έχει αναρτηθεί στον ιστότοπό του. Μακάρι να δείχνει λιγότερη τσαπατσουλιά στα άλλα καθήκοντά του ο κ. Υπουργός.
* Και κλείνω με μια πινακίδα ταπητοεπισκευαστηρίου, που νομίζω ότι συνειδητά λογοπαίζει:
Αμ είναι αδιόρθωτα, καλέ μου άνθρωπε!
(Και εδώ ένας από πίσω ρωτάει: εννοείτε ότι δεν έχουν ακόμα διορθωθεί ή ότι δεν επιδέχονται διόρθωση; )
Καλό τριήμερο να έχετε!
23/3//2024
Νίκος Σαραντάκος
https://sarantakos.wordpress.com/
Ο Νίκος Σαραντάκος γεννήθηκε στο Παλαιό Φάληρο το 1959. Σπούδασε χημικός μηχανικός και αγγλική φιλολογία. Έχει εκδώσει δύο συλλογές διηγημάτων και άλλα βιβλία. Δουλεύει μεταφραστής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και μοιράζει το χρόνο του ανάμεσα σε Λουξεμβούργο και Ελλάδα. Ενδιαφέρεται για τη φρασεολογία, την ετυμολογία και τη λεξικογραφία καθώς και για την ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας. Συνεργάζεται με εφημερίδες και περιοδικά. Δημοσιεύει τα κείμενά του, γλωσσικά και άλλα, στο ιστολόγιό του sarantakos.wordpress.com/ και στο sarantakos.com. Σε μια άλλη ενσάρκωση, γράφει στα αγγλικά και στα γαλλικά για το μπριτζ (το παιχνίδι).
Τα βιβλία του:
«Για μια πορεία», διηγήματα (1984, β’ έκδ. 1988) εκδ. Σύγχρονη Εποχή
«Μετά την αποψίλωση», διηγήματα (1987, β’ έκδ. 1989) εκδ. Σύγχρονη Εποχή
«Μότσαρτ-Αλληλογραφία» (1991, β’ έκδ. 2001) εκδ. Ερατώ
«Το αλφαβητάρι των ιδιωματικών εκφράσεων» (1997) εκδ. Δίαυλος
«Γλώσσα μετ’ εμποδίων» (2007) εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία» (2009) εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Λέξεις που χάνονται» (2011) εκδ. Το Βήμα
«Λόγια του αέρα» (2013) εκδ. εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Οπωροφόρες λέξεις» (2013) εκδ. Κλειδάριθμος
«Η γλώσσα έχει κέφια» (2018) εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Μύθοι και πλάνες για την ελληνική γλώσσα» (2019) εκδ. ΕΑΠ
«Το ζορμπαλίκι των ραγιάδων» (2020) εκδ. Του Εικοστού Πρώτου
Έχει κάνει την επιμέλεια στην έκδοση των βιβλίων:
«Συμποσιακά», του Κώστα Βάρναλη,
«Αττικά: 400 χρονογραφήματα (1939-1958) για την Αθήνα και την Αττική», του Κώστα Βάρναλη,
«Τα δεκατρία ντόμινα και άλλες ιστορίες», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Τι είδα εις την Ρωσσίαν των Σοβιέτ», του Κώστα Βάρναλη,
«Ο μυστηριώδης φίλος και άλλες ιστορίες», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Γράμματα από το Παρίσι», του Κώστα Βάρναλη,
«Τα μαραμένα μάτια και άλλες ιστορίες», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Κάπου περνούσε μια φωνή», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Η νοσταλγία του Γιάννη», του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη,
«Famous Bridge Records», του David Bird,
«Bridge Hands to Make You Laugh…and Cry», του David Bird.
