Η Ανάσταση | του Ασημάκη Πανσέληνου
Ἡ Μεγάλη Παρασκευὴ καὶ τὸ Πάσχα, τὸ πάθoς κι’ ἡ λύτρωση, ὁ θάνατος κι’ ἡ ζωή. Οἱ δυό μεγάλες γιορτὲς ποὺ συμβολοποιοῦν τὴν ἀνθρώπινη μοίρα, νὰ καταχτᾶς τὴ ζωὴ μὲ τὸ θάνατο καὶ τὸ θάνατο μὲ τὴ ζωή! Αλλὰ γιὰ τὸ λαό µας ἡ Μεγάλη Παρασκευὴ ἔχει περισσότερο βάρος, Αὐτὸς ὁ πιὸ προδοµένος λαός, ἀνάμεσα στοὺς ἀνθρώπους, ἔχει ἐξοικειωθεῖ μὲ τὸ θάνατο γιατὶ ζεῖ καθημερινά κάτω ἀπὸ τὴν ἐπιβολὴ του, Ἡ πραγματικότητα εἶναι τὸ μαρτύριο. Ἡ ἀνάσταση μένει ὄνειρο. Κι’ ὅσο ὑποφέρει τόσο πιστεύει σ᾿ αὐτὴ. Τὰ λαϊκὰ µοιρολόγια γιὰ τὴ σταύρωση εἶναι ἕνας ὕμνος πρὸς τή ζωή. Καὶ τὰ κορίτσια τοῦ λαοῦ, μὲ τὸ βαθήτερο έρωτικὀ δέος πᾶν τὴ Μεγάλη Παρασκευὴ κι ἀποθέτουν λουλούδια στά πόδια τοῦ πεθαμένου Θεοῦ.
Αιώνες πέρασαν ἀπό τις μέρες ποὺ τ’ ὀνειροπόλο παληκάρι της Ἰουδαίας, πασχίζοντας ν᾿ ἄπελευθερώσει τὸ λαὸ του ἀπὸ τὸ ντόπιο καὶ ξένο ζυγό, βρῆκε καὶ πρόφερε ἀλήθειες ποὺ ἀγγίξαν τὶς καρδιὲς ὅλων τῶν λαῶν τῆς γῆς, Εἴταν ἡ πρώτη συστηµατικὴ πανανθρώπινη διδαχή. Οἱ προθέσεις του δὲν πετύχαν ὁλότελα, ἀλλὰ τὰ λόγια του µείναν.
Μείνανε καὶ συγκινοῦν τοὺς ἂνθρώπους, μ’ ὅλο ποὺ µείναν καὶ γιά νὰ προασπίζουν τοὺς Φαρισαΐους, αὐτοὺς ποὺ δὲν κατόρθωσε νἁ τοὺς νικήσει ὁ πρᾶος Θεός,
Σ’ ἐκείνη τὴ μυστικὴ συνεδρίαση τῆς Μεγάλης Πέμπτης, κρίθηκε, φαίνεται, ὁριστικὰ ἡ τύχη τοῦ ἀγῶνα του. Μιὰ στιγμὴ πέρᾶσε ἡ σκέψη τῆς ἀπεγνωσμένης ἀντίστασης κι εἴπανε νὰ πουλήσει ὁ καθένας καὶ τὰ ροῦχα του ἀκόμα, γιὰ νὰ πάρουνε ὅπλα. (Λουκὰς ΚΕ 07, 38) Βρεθήκανε δυὸ μαχαίρια καὶ θεωρήθηκαν ἀρκετά, ἐνῶ δὲν εἴτανε.
Πῆραν συμθολικὸ χαραντῆρα. Κι ἡ συνείδηση, ἄοπλη, θρέθηκε μπερδεμένη στὰ ἴδια της λόγια. Οἱ κοινωνικὲς συνθῆκες δὲν δίναν διέξοδο. Οἱ προδότες ἰσχύουν γιὰ τοὺς χαµένους ἀγῶγες. Οἱ ἰδέες ὅταν δὲ φτάνουν στὶς ἄκρες συνέπειές τους, ἀντὶ ν’ ἀπελευθερώνουν, σκλαβώνουν!
Τὸ ξανθὸ παληκάρι καταδικάστηκε σὲ θάνατο κι ἐκτελέστηκε παραχρῆμα. ᾿Αργότερα µονάχα ἀναστήθηκε. Κι’ ἂν ἀναστήθηκε, εἶναι µόνο γιατὶ οἱ ἄνθρωποι κι’ ὕστερα ἀπὸ τὸ θάνατό του, ἐξακολουθήσανε νὰ πιστεύουνε στὶς ἰδέες του, γιά τὴν αγάπη καὶ γιὰ τὴν ἐλευθερία τοῦ κόσμου. Κι’ ἂν γίνηκε Θεός, εἴναι µόνο γιατὶ στὴν κοινωνικὴ πραγματικότητα τῶν ἀνθρώπων, δὲν εἶχε τότε τόπο γιὰ τὶς ἔννοιες αὐτές,
Οἱ Φαρισαῖοι τὶς ἀχρήστεψαν, ἀφαιρῶντας του τὴν αἰχμὴ καὶ τὴν κόψη. ᾽Αλλά οἱ λαοὶ ποὺ πεθαίνουν γι αὐτὲς, ὅταν πιστεύουν, ἀναστήνουνται ὅλοένα συχνότερα καὶ δικάζουν τοὺς Φαρισαίόυς. Εκεῖ ποὺ ὑπάρχουν οἱ τάφοι, ἐκεῖ ὑπάρχει κι’ ἡ ἀνάσταση, εἶπε ὁ ποιητής.
Ασημάκης Πανσέληνος
(Δημοσιεύτηκε στο τεύχος 41 του περιοδικού «Ελεύθερα Γράμματα», 19/4/1946)
[Η εικόνα που συνοδεύει το κείμενο είναι η ξυλογραφία «κι όλα γύρω σου φως!» του Σπύρου Βασιλείου (16/6/1903-22/3/1985)]
Ο Ασημάκης Πανσέληνος, γεννήθηκε το 1903 στη Μυτιλήνη. Σπούδασε στη νομική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και από το 1929 εργάστηκε ως δικηγόρος. Στη δικτατορία του Μεταξά συνελήφθη για αντικαθεστωτική δράση (από κοινού με τους Ν.Καρβούνη, Κ.Βάρναλη και Γ.Κορδάτο) και κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής και του εμφυλίου εντάχτηκε στην Αντίσταση και κλείστηκε από τους ιταλούς και τους άγγλους στις φυλακές Αβέρωφ και το Χασάνι αντίστοιχα. Μετά το τέλος του Εμφυλίου διετέλεσε βουλευτής Λέσβου (1950-1951) με το κόμμα της ΕΛΔ. Μελέτησε μαρξισμό, κοινωνιολογία, φιλοσοφία και λογοτεχνία. Στη λογοτεχνία πρωτοεμφανίστηκε το 1921 με τη βράβευση ενός πεζογραφήματός του σε διαγωνισμό του περιοδικού του Θεόδωρου Θεοδωρίδη (Ντορή Ντόρου) Μυτιληνιός, στο οποίο δημοσίευσε στη συνέχεια στίχους και πεζά, ενώ ακολούθησαν δημοσιεύσεις του, με διάφορα ψευδώνυμα, σε έντυπα όπως ο Ελεύθερος Λόγος (1921), η Καμπάνα (1923-1924), ο Ταχυδρόμος (1925), η Λεσβιακή Μούσα (1925-1927) και οι Λεσβιακές Σελίδες (1925). Συνεργάστηκε επίσης με τους Νέους Πρωτοπόρους (από το 1931), τα Νεοελληνικά Γράμματα (μετά το 1936), τη Μάχη (από το 1945) την Πολιτική, τα Ελεύθερα Γράμματα (1945-1947) κ.α., όπου δημοσίευε λογοτεχνικά κείμενα, άρθρα και κριτικά δοκίμια, ενώ το 1946 εξέδωσε την ποιητική συλλογή «Μέρες οργής». Γνωστός ωστόσο έγινε κυρίως μέσα από το αυτοβιογραφικό πεζογράφημα «Τότε που ζούσαμε» (1974), στο οποίο παρουσιάζεται η κοινωνική και πολιτική κατάσταση της Ελλάδας από την προπολεμική περίοδο ως την εποχή του εμφυλίου. Στα ίδια πλαίσια κινήθηκε και πεζογράφημά του με τίτλο «Νερά και χώματα» και άλλα πολλά. Έγραψε ποίηση, ταξιδιωτικά αφηγήματα, δοκίμια, αυτοβιογραφικά κείμενα. Πέθανε την 1/9/1984 στην Αθήνα.
