Εκδρομικά μεζεδάκια | του Νίκου Σαραντάκου
Εκδρομικά μεζεδάκια, δηλαδή μεζεδάκια σε ταπεράκια, χωρίς πολλές σάλτσες; Θα μπορούσε, αλλά τα λέω έτσι επειδή αυτές τις μέρες έχω πάει μια μικρή εκδρομή. Και για να μπορεί να διατηρηθεί η απρόσκοπτη παρουσίαση ενός άρθρου την ημέρα (τον γιατρό τον κάνει πέρα;) στο ιστολόγιο, όταν φεύγω για π.χ. τετραήμερη εκδρομή πρέπει να έχω ετοιμάσει από τα πριν πέντε άρθρα -και που σημαίνει ότι τα εκδρομικά μεζεδάκια γράφονται από τα πριν, οπότε ίσως φανούν μπαγιάτικα, τι να σας πω.
Τέλος πάντων, ξεκινάμε με μια οθονιά από φωτογραφικό ιστότοπο, όπου η μετάφραση των τίτλων γίνεται αυτόματα.
Μου κίνησε το ενδιαφέρον επειδή δεν μπόρεσα να αναγνωρίσω σε ποιο μέρος του Φαλήρου έχει τραβηχτεί η φωτογραφία, αν και Φαληριώτης.
Το γλωσσικό ενδιαφέρον, βέβαια, ή μάλλον μεταφραστικό, βρίσκεται στο ότι το μηχανάκι μετέφρασε το λατινογραμμένο Faliro σε I’m broke, που σημαίνει ότι το ερμήνευσε όχι ως «Φάλήρο» αλλά ως «φαλίρω», ενεστώτας του «φαλίρησα».
Θα μπορούσαν να γίνουν ωραία λογοπαίγνια με το Φάληρο και το φαλίρω (Φαλίρησα στο Φάληρο, δε μου’μεινε ούτε τάλιρο). Υπάρχει άλλωστε ένα τετράστιχο του Μπάμπη Άννινου:
Πήγα και στο Φάληρο,
είδα και τη θάλασσα.
Είχα κι ένα τάλιρο
κρίμα που το χάλασα
* Ενδιαφέρον μεταφραστικό λάθος σε άρθρο του Πρόταγκον για τον Τζον Λε Καρέ. Διαβάζουμε:
Πέρασε την εφηβεία του σε αγγλικά δημόσια σχολεία αμέσως μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, όπου τα αγόρια έκαναν στρατιωτική εκπαίδευση με στολή…
Ολοφάνερα, το πρωτότυπο έλεγε public schools, αλλά το πρόβλημα είναι ότι αυτά που οι Άγγλοι ονομάζουν public schools είναι τα σχολεία που εμείς (και όλοι οι άλλοι, ίσως) τα λέμε «ιδιωτικά»! Θα έπρεπε να υποψιαστεί ο συντάκτης από τις αναφορές σε στολή και στρατιωτική εκπαίδευση.
Γιατί λέγονται public; Διότι ο καθένας μπορεί να φοιτήσει σε αυτά, αν έχει βέβαια τη δυνατότητα να πληρώσει τα δίδακτρα.
Kατά τον ορισμό της Βικιπαίδειας: In England and Wales, a public school is a type of fee-charging private school originally for older boys. They are «public» in the sense of being open to pupils irrespective of locality, denomination or paternal trade or profession.
Αυτά που εμείς λέμε «δημόσια σχολεία» στην Αγγλία και Ουαλία λέγονται state schools. Στη Σκωτία όμως public schools είναι τα (δικά μας) δημόσια σχολεία.
* Δεν ασχοληθήκαμε με τον διαγωνισμό του ΑΣΕΠ, αλλά ας βάλω εδώ ένα μεζεδάκι. Όπως διαβάζω, μόλις δόθηκαν στη δημοσιότητα οι «σωστές» απαντήσεις στις διάφορες ερωτήσεις του διαγωνισμού, πολλοί υποψήφιοι διαμαρτυρήθηκαν, διότι στην ερώτηση
Ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου:
α. είναι υποχρεωτικά ένας από τους αρχηγούς των Κρατών Μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης
β. είναι ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
γ. εκλέγεται από τo Ευρωπαϊκό Συμβούλιο
δ. εκλέγεται από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κατόπιν πρότασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
είχε δοθεί ως σωστή απάντηση το Δ, ενώ είναι το Γ.
Μετά τις διαμαρτυρίες, η σωστή απάντηση άλλαξε.
* Στα ελληνικά σόσιαλ κυκλοφορούν και πολλά αγγλόφωνα μιμίδια. Έχω δει κάμποσες φορές τη φωτογραφία που βλέπετε, συνοδευόμενη από το ανέκδοτο για τον παίκτη David Dicks της Άρσεναλ.
Βέβαια, dicks θα πει ψωλές, αλλά ο εικονιζόμενος παίκτης είναι ο Liam Brady, ο οποίος πράγματι έπαιζε στην Άρσεναλ, αλλά στις δεκαετίες 70-80 -η φωτογραφία είναι του 1978.
Και, το κυριότερο, παίκτης David Dicks δεν έπαιξε ποτέ στην Άρσεναλ. Παναπεί, φέικ ή, έστω, (οΘντκ) μπεντροβάτο.
* Κακομεταφρασμένο άρθρο στην κάποτε επιμελή Ναυτεμπορική, για τους Κινέζους μεγιστάνες και τα βάσανά τους.
Η τσαπατσουλιά φαίνεται και από τις εξής δύο παραγράφους του κειμένου:
Η περίπτωση του Μπάο έχει ακολουθήσει ένα ένας καλοπερπατημένος δρόμος: εξαφανίστηκε για μέρες προτού η εταιρεία του ανακοινώσει ότι «συνεργάζεται σε μια έρευνα που διεξάγεται από ορισμένες αρχές στη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας». Όπως έχει γίνει επίσης σύνηθες, δεν έχει γίνει ακόμη καμία πληροφορία σχετικά με το ποιος κυβερνητικός φορέας διεξάγει την έρευνα, περί τίνος πρόκειται ή πού βρίσκεται ο κ. Μπάο.
Η υπόθεση του κ. Μπάο ακολούθησε μία γνωστή πορεία: εξαφανίστηκε για μέρες πριν η εταιρεία του ανακοινώσει ότι «συνεργάζεται σε μια έρευνα που διεξάγεται από ορισμένες αρχές στη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας».
Όπως είναι επίσης σύνηθες, δεν έχει γίνει ακόμη καμία πληροφορία γνωστή σχετικά με το ποιος κυβερνητικός φορέας διεξάγει την έρευνα, περί τίνος πρόκειται ή πού βρίσκεται ο κ. Μπάο.
Η δεύτερη παράγραφος επαναλαμβάνει την πρώτη, με κάποιες τροποποιήσεις. Κατά πάσα πιθανότητα έγινε το εξής: ο συντάκτης έβαλε στο μηχανάκι τη μετάφραση και στη συνέχεια έκανε διάφορες διορθώσεις, όμως ξέχασε να σβήσει το αρχικό κείμενο (την πρώτη παράγραφο) όπου είναι εμφανή τα λάθη (πχ «ένα ένας καλοπερπατημένος δρόμος»).
* Από αθλητικό ρεπορτάζ:
Το «πιστόλι χειροβομβίδας» θα ήταν ενδιαφέρουσα εφεύρεση αλλά μάλλον πρόκειται για «πιστόλι φωτοβολίδων»!
* Φίλος στέλνει άρθρο από το ΑΠΕ-ΜΠΕ για τους ελληνικούς ποιμενικούς σκύλους, επισημαίνοντας την παράγραφο:
Μολονότι μικρής έκτασης επιμειξίες μεταξύ φυλών ποιμενικών σκύλων δεν είναι δυνατό να αποκλειστούν, σήμερα πιστεύεται πως το γενετικό υπόβαθρο των γηγενών φυλών ποιμενικών σκύλων παραμένει γενικά αναλλοίωτο ανά τους αιώνες. Η γεωγραφική απομόνωση της οροσειράς της Πίνδου και η διαβίωση των ανθρώπων σε κλειστές, ημινομαδικές κοινωνίες συνέβαλλαν σημαντικά σε αυτό.
Σχολιάζει ο φίλος: Σου λέει ο συντάκτης: Αφού η συμβολή είναι συνεχής, το γράφω με δύο λάμδα. Αλλά δεν πάει έτσι.
Πράγματι, εγώ θα έβαζα αόριστο, «συνέβαλαν σε αυτό». Επειδή όμως, λόγω εκδρομής, είμαι σε καλή διάθεση, σκέφτομαι ότι θεωρητικά θα μπορούσε να γίνει δεκτός και ο παρατατικός (σκεφτείτε: «βοηθούσαν σ’ αυτό» / «βοήθησαν σ’ αυτό»).
* Στο ίδιο άρθρο εγώ προσέχω και τον όρο «μαστιφοειδείς φυλές», που δεν τον έχω συναντήσει ξανά -από το μαστίφ, βέβαια.
* Σε κάποιον ιστότοπο δημοσιεύτηκε στα αγγλικά η νεκρολογία του Αλέξη Πάρνη, ίσως παρμένη από την Καθημερινή.
Εκεί διαβάζω:
His other works: “A Prague for Everyone”, “The Cinematographer”, “The Mafioso”, “The Odyssey of the Twins” (novels), “Seed of Hope” (novels), “Wings of Icarus”, “White Spot”, ” Open Account” (theatrical).
Αλλά ο Πάρνης δεν έχει γράψει μυθιστόρημα «Ο κινηματογραφιστής» ή με άλλον παρόμοιο τίτλο -έχει γράψει το «Ο κινηματίας»!
Λέτε ο συντάκτης να τα θεώρησε περίπου συνώνυμα;
* Διαβάζω ότι η Επιστημονική Επιτροπή της Βουλής έκανε σύσταση στο Υπουργείο Παιδείας να διορθώσει τα γραμματικά λάθη σε ένα νομοσχέδιό του.
Ένα από τα λάθη ήταν το «αξιολογούμενου» και «αξιολογούμενων». Εφόσον έχουν θέση ουσιαστικού, ο τόνος πρέπει να κατέβει, είπε η Επιστημονική Επιτροπή και είχε δίκιο. Κανονικά, θα γράψουμε: «του αξιολογούμενου υπαλλήλου» (εδώ είναι επίθετο, άρα διατηρεί τον τόνο) αλλά «του αξιολογουμένου».
Θα προσέξατε όμως ότι ο Μέφρι επιβεβαιώθηκε, διότι μία από τις διορθώσεις εισάγει άλλο λαθάκι, από αβλεψία, αφού το «αξιολογούμενων» προτείνεται να διορθωθεί σε «αξιολουγΟΥμένων». Ελπίζω να μην ακολούθησαν κατά γράμμα τη διόρθωση!
Ο Μέφρι βάζει το χεράκι του και πιο κάτω, όταν υποδεικνύεται να αντικατασταθεί το «ασκήσουν ένσταση» με το «υποβάλουν ένσταση» και το «ασκούν…» με το «υποβάλουν…», αλλά αυτό το είδαν έγκαιρα και το έκαναν «υποβάλλουν».
* Φίλος μου στέλνει λινκ προς άρθρο του Σκάι, για την κατάρριψη του αμερικανικού δρόνου, αλλά τελικά το ίδιο απόσπασμα το βρίσκω κοπιπάστε σε δεκάδες άλλους ιστότοπους, άρα μάλλον έχει παραχθεί στο κεντρικό κοτσανοδιανομείο, το ΑΠΕ. Όλο το κείμενο είναι τσαπατσούλικο, αλλά το αποκορύφωμα είναι ότι οι Αμερικανοί κατηγορούν τους Ρώσους ότι «Αρκετές φορές πριν από τη σύγκρουση, τα Su-27 έριξαν καύσιμα και πέταξαν μπροστά από το MQ-9 με απερίσκεπτο, περιβαλλοντικά αβλαβές και αντιεπαγγελματικό τρόπο.» Αυτό είναι και ελληνικούρα (με αβλαβές τρόπο) αλλά και αντιστροφή νοήματος διότι κατά πάσα πιθανότητα το αγγλικό κείμενο θα έλεγε το αντίστοιχο του «με… επιβλαβές τρόπο»!
(Πράγματι, το πρωτότυπο έγραφε: Several times before the collision, the Su-27s dumped fuel on and flew in front of the MQ-9 in a reckless, environmentally unsound and unprofessional manner).
* Ένας καθηγητής στο Πολυτεχνείο, θυμάμαι, μας έλεγε να προσέχουμε στις εργασίες μας, όταν παραθέτουμε πίνακες με ποσοστά, να βγάζουν άθροισμα 100 διότι αυτό είναι το πρώτο πράγμα (και συχνά το μοναδικό) που ελέγχουν όσοι διαβάζουν εργασίες.
Κι έτσι, σε πρόσφατο άρθρο της Καθημερινής για τον πόλεμο των μικροτσίπ, παρουσιάζονται οι μεγαλύτερες βιομηχανίες παραγωγής μικροεπεξεργαστών, με το μερίδιο που έχει η κάθε μία στην αγορά.
Όμως, αν προσθέσετε τα μερίδια, βγάζουν άθροισμα πάνω από 110% -πώς γκένεν έτο;
* Φίλος γλωσσολόγος μού στέλνει άρθρο από αεκτζήδικο ιστότοπο, με δηλώσεις του Τούρκου προπονητή της ομάδας γυναικείου βόλεϊ της ΑΕΚ ύστερα από την κατάκτηση του Κυπέλλου Ελλάδας:
Κερδίσαμε ένα σημαντικό τρόπαιο. Αφού ξεκινήσαμε να δουλεύουμε στην ΑΕΚ, προσπαθήσαμε να παίξουμε πιο δυνατά. Αρχίσαμε να παίρνουμε αποτελέσματα κερδίζοντας τους αγώνες. Έτσι όλοι πίστεψαν ο ένας στον άλλον περισσότερο. Συνεχίζω να εκτελώ το καθήκον μου πολύ ικανοποιημένος και χαρούμενος. Είναι πολύ πολύτιμο για εμάς που λάβαμε αυτό το τρόπαιο. Ήταν πολύ σημαντικό να γράψουμε ιστορία του συλλόγου. Είμαστε απίστευτα χαρούμενοι.
Κάπως παράξενα ακούγονται, ιδίως ο ευπρεπισμός «λάβαμε αυτό το τρόπαιο» (ταχυδρομικώς το έλαβαν;). Δεν πρέπει να ξέρει ελληνικά ο κ. Οτσάλ, οπότε αναρωτιέμαι αν η μετάφραση έγινε από τα τουρκικά ή από άλλη γλώσσα, αγγλικά ας πούμε, κι αν έγινε από άνθρωπο.
* Και κλείνω με αυτόν τον τίτλο, από άρθρο για την προχτεσινή απεργία.
Προς ολοταχώς για απεργία, μας πληροφορεί.
Φυσικά, «πρόσω ολοταχώς» είναι το παράγγελμα, αλλά αφού ο συντάκτης δεν είναι ναυτικός πώς έχετε απαίτηση να το ξέρει;
* Ή μάλλον, επί του πιεστηρίου, ένα ενδιαφέρον (γλωσσικό, να εξηγούμαστε) θέμα από την επιστολή του Π. Πολάκη προς τον Τσίπρα. Διαβάζουμε:
Σχετικά δε με την επίμαχη ανάρτηση η οποία οδήγησε στην παραπομπή μου στην Επιτροπή Δεοντολογίας, δηλώνω ότι επ’ ουδενί αποτελούσε απάντηση σε προηγούμενη συνέντευξη του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ Αλέξη Τσίπρα, την οποία άλλωστε μέχρι να δημιουργηθεί θέμα δεν είχα καν διαβάσει.
Ο λόγος για το «επ’ ουδενί αποτελούσε απάντηση». Ο φίλος με τον οποίο συζήτησα το θέμα θα προτιμούσε και εδώ τη διπλή άρνηση, παρά τη λόγια διατύπωση, δηλ. «επ’ ουδενί δεν αποτελούσε απάντηση». Εγώ πάλι, παρόλο που είμαι γενικά ορκισμένος θιασώτης της διπλής άρνησης και θεωρώ ότι συντακτικά σχήματα όπως «κανείς ήρθε» (αντί «κανείς δεν ήρθε») απλώς δεν είναι ελληνικά, κάνω μια εξαίρεση για το επουδενί και για το ούτε, και μου αρέσουν εξίσου τόσο με τη διπλή άρνηση όσο και με τη μονή.
Εσείς τι λέτε;
* Στην ίδια επιστολή, πρόσεξα το «έσπευσαν υποβολιμιαία να υποστηρίξουν», που βέβαια είναι λάθος, το σωστό είναι «υποβολιμαία» -αλλά δεν θα το χρεώσω στον Π. Πολάκη, διότι στο φωτογραφημένο κείμενο της επιστολής του το έχει σωστά, «υποβολιμαία», όμως ο συντάκτης που έκανε τη μεταγραφή θέλησε, ως φαίνεται, να το κάνει ακόμα πιο λόγιο.
Καλό σαββατοκύριακο σε όλες και όλους, και να με συμπαθάτε για την όχι πολύ πυκνή παρουσία στο ιστολόγιο αυτές τις μέρες.
18/03/2023
Νίκος Σαραντάκος
https://sarantakos.wordpress.com/
Ο Νίκος Σαραντάκος γεννήθηκε στο Παλαιό Φάληρο το 1959. Σπούδασε χημικός μηχανικός και αγγλική φιλολογία. Έχει εκδώσει δύο συλλογές διηγημάτων και άλλα βιβλία. Δουλεύει μεταφραστής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και μοιράζει το χρόνο του ανάμεσα σε Λουξεμβούργο και Ελλάδα. Ενδιαφέρεται για τη φρασεολογία, την ετυμολογία και τη λεξικογραφία καθώς και για την ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας. Συνεργάζεται με εφημερίδες και περιοδικά. Δημοσιεύει τα κείμενά του, γλωσσικά και άλλα, στο ιστολόγιό του sarantakos.wordpress.com/ και στο sarantakos.com. Σε μια άλλη ενσάρκωση, γράφει στα αγγλικά και στα γαλλικά για το μπριτζ (το παιχνίδι).
Τα βιβλία του:
«Για μια πορεία», διηγήματα (1984, β’ έκδ. 1988) εκδ. Σύγχρονη Εποχή
«Μετά την αποψίλωση», διηγήματα (1987, β’ έκδ. 1989) εκδ. Σύγχρονη Εποχή
«Μότσαρτ-Αλληλογραφία» (1991, β’ έκδ. 2001) εκδ. Ερατώ
«Το αλφαβητάρι των ιδιωματικών εκφράσεων» (1997) εκδ. Δίαυλος
«Γλώσσα μετ’ εμποδίων» (2007) εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία» (2009) εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Λέξεις που χάνονται» (2011) εκδ. Το Βήμα
«Λόγια του αέρα» (2013) εκδ. εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Οπωροφόρες λέξεις» (2013) εκδ. Κλειδάριθμος
«Η γλώσσα έχει κέφια» (2018) εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Μύθοι και πλάνες για την ελληνική γλώσσα» (2019) εκδ. ΕΑΠ
«Το ζορμπαλίκι των ραγιάδων» (2020) εκδ. Του Εικοστού Πρώτου
Έχει κάνει την επιμέλεια στην έκδοση των βιβλίων:
«Συμποσιακά», του Κώστα Βάρναλη,
«Αττικά: 400 χρονογραφήματα (1939-1958) για την Αθήνα και την Αττική», του Κώστα Βάρναλη,
«Τα δεκατρία ντόμινα και άλλες ιστορίες», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Τι είδα εις την Ρωσσίαν των Σοβιέτ», του Κώστα Βάρναλη,
«Ο μυστηριώδης φίλος και άλλες ιστορίες», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Γράμματα από το Παρίσι», του Κώστα Βάρναλη,
«Τα μαραμένα μάτια και άλλες ιστορίες», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Κάπου περνούσε μια φωνή», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Η νοσταλγία του Γιάννη», του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη,
«Famous Bridge Records», του David Bird,
«Bridge Hands to Make You Laugh…and Cry», του David Bird.
