Ποίηση – θεραπευτικοί παράγοντες στην ομαδική θεραπεία | του Χρήστου Δημούλα
[Συνέχεια από το προηγούμενο άρθρο]
Οι θεραπευτικοί παράγοντες προσδιορίζονται ως ένα στοιχείο ομαδικής θεραπείας που βελτιώνει την κατάσταση του ασθενή. Μπορεί να είναι μια λειτουργία των ενεργειών του θεραπευτή, άλλων μελών της ομάδας και του ίδιου του ασθενή.
Ορίστε ορισμένοι: Επικοινωνία, κοινωνικοποίηση, συνήχηση,φαινόμενο αλυσίδας, κατοπτρική αντίδραση αλλά και υποστηρικτική λειτουργία της ομάδας. Παράγοντες καθορισμού λειτουργίας και είδους θεραπευτικών παραγόντων.
Αυτοί είναι τρεις: Ιδιαίτερο προφίλ, χαρακτηριστικά ασθενών,τύπος ομάδων, το στάδιο θεραπείας.
Θεραπευτική πρακτική
Ο θεραπευτής επιλέγει ποιητικό υλικό βάσει θεραπευτικών παραγόντων κι επίτευξης των στόχων θεραπείας. ποίηση που προσεγγίζει τη συναισθηματική διάθεση του ασθενή διευκολύνοντας την επεξεργασία των συναισθημάτων και προβλημάτων του.
Εδώ βλέπουμε ότι η επιλογή κατάλληλου ποιητικού υλικού ενισχύει τους εξής θεραπευτικούς παράγοντες στην ομαδική θεραπευτική διαδικασία:
Καθολικότητα
Ο θεραπευόμενος μέσω της θεραπευτικής αλληλεπίδρασης και της επιλογής ποίησης στην ομάδα συνειδητοποιεί ότι κι άλλοι άνθρωποι αντιμετωπίζουν παρόμοια προβλήματα στη ζωή. Αν κι η ποίηση δεν διατυπώνει όπως η φιλοσοφία καθολικές αρχές και προτάσεις όμως παρουσιάζει κι επεξεργάζεται καθολικές εμπειρίες ή βιώματα της ανθρώπινης ύπαρξης.
Δηλαδή ο σκοπός της ποίησης είναι η αναπαράσταση του καθολικού μες στο ειδικό,να δώσει μια συγκεκριμένη και ζωντανή ενσωμάτωση μιας καθολικής αλήθειας.
Αλτρουισμός
Το άτομο στη θεραπευτική ομαδική διαδικασία μέσω της ομαδικότητας μαθαίνει να υποστηρίζει τ’ άλλα μέλη της ομάδας κι έτσι κινητοποιείται. Κινητοποιεί κι άλλους προς τη θεραπευτική αλλαγή. Αποκτά θετική εικόνα για τον εαυτό του, τους άλλους και παράλληλα όλοι μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως μια αισθητική πηγή υποστήριξης κι αλτρουιστικής έκφρασης προς τους άλλους λειτουργώντας ως παράγοντες ενδυνάμωσης κι ενίσχυσης.
Υπαρξιακοί παράγοντες
Το υπαρξιακό κενό,το άγχος του θανάτου, το άγνωστο κι άλλα υπαρξιακά ζητήματα από άτομα απομονωμένα ή με περιορισμένες κοινωνικές δεξιότητες, βοηθιούνται εντός μιας υποστηριχτικής ομαδικής ατμόσφαιρας στην αναζήτηση νέου νοήματος ζωής κι ενίσχυσης της συμμετοχής στη θεραπευτική ομάδα, κατ’ επέκταση στη κοινωνική ζωή. Η χρήση ποιημάτων με υπαρξιακό περιεχόμενο διευκολύνει τη συζήτηση κι επεξεργασία θεμάτων υπαρξιακών όπως θάνατος, μοναξιά κλπ, των οποίων η προσέγγιση είναι αρκετά δύσκολη ενώ ωθεί τ’ άτομα να συνειδητοποιήσουν το ρόλο της προσωπικής ευθύνης στη ζωή τους.
Η κάθαρση
Ένας θεραπευτικός παράγοντας που αναφέρεται στην έκφραση έντονων συναισθημάτων με τρόπο εποικοδομητικό και κοινωνικά αποδεκτό. Η απαγγελία ποίησης προκαλεί κατά τρόπο δομημένο απελευθερώνοντας τ’ άτομο απ’ τη δέσμευση εσωτερικών συγκρούσεων κινητοποιώντας το προκειμένου να συμμετέχει στην ομάδα. Η συγγραφή ποίησης των ασθενών, λειτουργεί ως μορφή λυρικής εξομολόγησης που επαναφέρει την ισορροπία μέσα απ’ την απελευθέρωση απ’ τις εσώτερες συναισθηματικές εντάσεις.
Διαπροσωπική μάθηση κι ενόραση
Τα μέλη της ομάδας αποκτούν πρόσβαση σε νέες πηγές μάθησης μέσω της επικοινωνίας ενώ παράλληλα μπορούν να δοκιμάσουν νέες μορφές συμπεριφοράς. Ακόμη μέσα από τη διαδικασία των πολλαπλών ταυτίσεων μεταξύ των μελών της ομάδας γίνεται εφικτή η απόκτηση ενόρασης, κατανόησης των συναισθημάτων κι αντιδράσεων.
Η λογοτεχνία, ιδιαίτερα η ποίηση, μέσα από την αξιοποίηση συμβόλων, μεταφορών
γίνονται σημαντικό όχημα ανάπτυξης της ενόρασης, βαθύτερης επίγνωσης και κατανόησης σημαντικών ερωτημάτων και νοημάτων ζωής.
Ενστάλαξη της ελπίδας
Είναι ένας σημαντικός θεραπευτικός παράγοντας ο οποίος ενεργοποιείται καθώς τ’ άτομο συνειδητοποιεί ότι άλλα μέλη της θεραπευτικής ομάδας μ’ αντίστοιχα προβλήματα καταφέρανε να σημειώσουν πρόοδο.
(Συνέχεια στο επόμενο άρθρο).
Χρήστος Δημούλας
Χρήστος Δημούλας
Ο Χρήστος Δημούλας γεννήθηκε το 1977. Σπούδασε Δημοσιογραφία, Πολιτικές Επιστήμες, Ιστορία, Κολάζ, Δραματοθεραπεία, Παιδοψυχολογία, Ειδική Αγωγή κι Εκπαίδευση Α.Μ.Ε.Α.. Διδάχτηκε Θεατρικό Παιχνίδι, Θεραπεία μέσω της Ποίησης κι όλων των ειδών γραπτού λόγου.
Εργάζεται ως Δραματοθεραπευτής κι υπεύθυνος, συνεδριών, μαθημάτων κι εργαστηρίων θεραπευτικής γραφής.
Ενδιαφέροντα του: Λογοτεχνία, Εικαστικά, Θέατρο, Φωτογραφία, Γυμναστική, Ακτιβισμός, Ταξίδια, Κολάζ.
Συνιδρυτής του Συλλόγου Εργατικής και Λαϊκής Επιμόρφωσης «Δημήτρης Γληνός».
Εμπνευστής-συνιδρυτής του εργαστηρίου φωτογραφίας «ΦωτοΠρολετάριοι».
Συνιδρυτής της κοινωνικής-λογοτεχνικής ομάδας «Απόδραση στον Λόγο και την Τέχνη».
Μέλος της «Συντροφιάς των Ονειροπόλων» του Θεάτρου Άλφα.
Έχει εκδώσει τρία λογοτεχνικά βιβλία. Συμμετείχε σε δύο ανθολογίες και δημιούργησε την Ανθολογία Σύγχρονης Ελληνικής Αντιπολεμικής Ποίησης. Έκανε ως τώρα πέντε ατομικές εκθέσεις και συμμετείχε σε πέντε ομαδικές με κολάζ του.
Διατηρεί την στήλη συνεντεύξεων: «Συνέντευξη με τον Χρήστο» στο ηλεκτρονικό περιοδικό «Κoukidaki».
