Ομόφυλα μεζεδάκια | του Νίκου Σαραντάκου
Που βέβαια τα λέω έτσι επειδή αυτό τον καιρό συζητιέται, αν και ακόμα δεν το είδαμε, το νομοσχέδιο για τον γάμο των ομοφύλων ζευγαριών -και κάποιοι πολέμιοι του νόμου θεωρούν ότι το «ομοφύλων» είναι ευφημισμός αντί για το «ομοφυλοφίλων». Βέβαια, από μεζεδάκια θα περιμέναμε να απευθύνονται ίσως σε ωμόφιλους παρά σε ομόφυλους -δεν μπόρεσα να αντισταθώ στον πειρασμό του λογοπαιγνίου.
Και ξεκινάμε με ένα θνησιγενές μεζεδάκι, που γράφτηκε μεν αλλά αμέσως διορθώθηκε.
H Εφημερίδα των Συντακτών είχε άρθρο με τίτλο «Όλα όσα συζητήθηκαν στη σύσκεψη του ΣΥΡΙΖΑ στις Πρέσπες».
Και είναι πράγματι οι Πρέσπες τοπωνύμιο εμβληματικό για τον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά βέβαια η σύσκεψη έγινε στις Σπέτσες. Ο Στ. Κασσελάκης, άλλωστε, δεν διαθέτει και στις Πρέσπες βίλα.
Παρόμοια η δομή των δυο τοπωνυμίων, ίδιες και όμοιες συλλαβές, εύλογο το σαρδαμάκι.Το διόρθωσαν γρήγορα, αλλά στο γκουγκλ κρατήθηκε το ίχνος.
* Παραπλανητικός τίτλος: Στα Επείγοντα του ΓΝΑ Ευαγγελισμός ο Άδωνις Γεωργιάδης έπειτα από αιφνιδιαστική επίσκεψη
Εσείς τι σκέφτεστε διαβάζοντάς το; Εγώ σκέφτηκα προς στιγμή πως κάτι έπαθε ενώ έκανε αιφνιδιαστική επίσκεψη και χρειάστηκε να διακομιστεί στα Επείγοντα του Ευαγγελισμού -αλλά βέβαια απλώς έκανε αιφνιδιαστική επίσκεψηστα Επείγοντα.
* Kι ένα από τα καλύτερα μαργαριτάρια της γκουγκλομετάφρασης.
Στην παρουσίαση ταινίας διαβάζουμε ότι «O Charles είναι γυναικωνίτης ενώ η Elaine είναι χρυσαυγίτης».
Εφτασε ως και στο Χόλιγουντ το ρεζιλίκι μας με τους χρυσαβγίτες; Όχι, πρόκειται για μεταφραστικό μαργαριτάρι.
Ο συντάκτης πήρε την περίληψη στα αγγλικά, που ήταν
Charles is a womanizer while Elaine is a gold digger. The duo learn humanity when forced to team up and pursue robot doubles of themselves.
και την έβαλε στο Google Translate, οπότε πήρε αυτό που βλέπετε. Προσέξτε ότι και τα διπλά ρομπότ είναι λάθος, σωσίες εννοεί, αλλά μπροστά στον γυναικωνίτη και τον χρυσαυγίτη κάθε τι άλλο ωχριά.
Το περίεργο είναι πως, αν βάλετε σκέτο gold digger το Google Translate μεταφράζει «χρυσοθήρας», αλλά με το He is a gold-digger το γυρίζει σε «Είναι χρυσαυγίτης». To σκέτο womanizer αποδίδεται «γυναικοθήρα» από το Google Translate, ενώ το Charles is a womanizer γίνεται… «Ο Charles είναι γυναικείος».
Να πω ότι θεωρώ πολύ καλές τις επιδόσεις του Google Translate, γι αυτό και με παραξένεψε που τα θαλασσώνει εδώ.
Αντίθετα, το Deepl υπερέχει σαφώς, αφού στην επίμαχη φράση δίνει: Ο Charles είναι γυναικάς ενώ η Elaine είναι χρυσοθήρας. Το δίδυμο μαθαίνει την ανθρωπιά όταν αναγκάζεται να συνεργαστεί και να κυνηγήσει ρομποτικούς σωσίες του εαυτού του.
Δεν είναι άψογο, αλλά είναι πολύ καλύτερο. H Eλέιν βέβαια δεν είναι χρυσοθήρας, πλούσιους εραστές κυνηγάει, αλλά και πάλι καλύτερο από τον χρυσαυγίτη.
* Κι ένα μικρό ορθογραφικό σε τίτλο σχετικό με τον ΣΥΡΙΖΑ
Άλλο η πειθαρχία και άλλο τα πειθαρχεία, αν υπάρχουν στις μέρες μας!
* Κι ένα αστείο υπουργικό μαργαριτάρι από τη φεγγαρόλουστη κ. Δόμνα Μιχαηλίδου.
Όπως μπορείτε να την ακούσετε στο στιγμιότυπο, εμφανίστηκε σε τηλεοπτική εκπομπή για να δώσει εξηγήσεις για την παρακράτηση που έγινε σε συντάξεις, κι εκεί είπε ότι η «η πλειονότητα της κατακράτησης είναι 10 ευρώ», αλλά σε κάποιες περιπτώσεις υπήρξε «κατακράτηση άνω των 100 ευρώ» και ότι «έχει κατακρατηθεί ποσό…»
Οι συνταξιούχοι ως τώρα φοβούνταν την κατακράτηση ούρων και την παρακράτηση ποσών από τη σύνταξή τους. Η κ. υπουργός τα μπέρδεψε.
* Κι άλλο μεταφραστικό μαργαριτάρι. Σε άρθρο για τη Φρίντα Κάλο και την αδελφή της την Κριστίνα, που δημοσιεύτηκε σε ιστότοπο «γυναικείας θεματολογίας«, διαβάζουμε για τον πίνακα της Φρίντα Κάλο «Η βρεγμένη νοσοκόμα μου κι εγώ», που απεικονίζει τη Φρίντα να θηλάζει «από μια βρεγμένη νοσοκόμα».
Το άρθρο έχει υπογραφή συντάκτριας και επιμελήτριας. Αλλά ούτε η συντάκτρια, η Σοφία Ρηγοπούλου, ούτε η επιμελήτρια αναρωτήθηκαν γιατί να είναι βρεγμένη η νοσοκόμα (μήπως έκανε τσίσα το μωρό; ), και γιατί να θηλάζει η νοσοκόμα το βρέφος.
Στην πραγματικότητα, η συντάκτρια απλώς πήρε το άρθρο της αγγλικής Βικιπαίδειας για την Κριστίνα Κάλο, το έδωσε στο Γκουγκλ τρανζλέιτ, κι έτσι η φράση «The painting depicts Frida being breastfed by a wet-nurse» μεταφράστηκε όπως μεταφράστηκε και έκανε μούσκεμα τη…. νοσοκόμα! Φυσικά wet nurse δεν είναι νοσοκόμα, στεγνή ή βρεγμένη, είναι η τροφός, η παραμάνα.
Κι άλλο φάλτσο του Google Translate, που εξέθεσε τη «συντάκτρια».
Δεν θέλω να κάνω ρεκλάμα στο Deepl, αλλά και πάλι τα καταφέρνει καλύτερα, αφού την επίμαχη πρόταση τη μεταφράζει:
Ο πίνακας απεικονίζει τη Φρίντα να θηλάζει από μια νταντά
* Τίτλος άρθρου: Η Σάρα Φέργκιουσον διαγνώστηκε με κακοήθεςμελάνωμα.
Όπως λέει ο φίλος που μου γράφει, τα μεταξωτά δικατάληκτα θέλουν επιδέξια χέρια. Κακόηθες κι αυτό, παιδιά -για να παραφράσω τον Μικρούτσικο.
* Και μια ανορθογραφία σε ιστότοπο σουπερμάρκετ.
Συνεταιριστικό είναι το γάλα, όχισυναιτεριστικό.
Το έχουμε σχολιάσει κι άλλη φορά αυτό το λαθάκι με την αντιστροφή των ε/αι και κάτι μου λέει πως θα το σχολιάσουμε και στο μέλλον (*περεταίρω, ας πούμε!)
* Ο ανταποκριτής μας από τα Χανιά μου γράφει, κι εγώ το αντιγράφω κοπιπάστε:
Τον τελευταίο καιρό υπάρχει μεγάλη αναστάτωση στα Χανιά για το αν μπορεί να βρεθεί κτίριο που να στεγάσει ένα Πειραματικό Λύκειο (υπάρχει Πειραματικό Γυμνάσιο αλλά δεν υπάρχει Πειραματικό Λύκειο). Ακούστηκαν σκέψεις για να μετατραπεί ένα κεντρικό Λύκειο της πόλης σε Πειραματικό αλλά ξεσηκώθηκαν οι γονείς της περιοχής, που θα πρέπει να ψάχνουν να βρουν σε ποιο (μακρινό) Λύκειο θα πηγαίνουν τα παιδιά τους όταν θα καταργηθεί το «συνηθισμένο» Λύκειο. Μέσα σε αυτήν την αναστάτωση παραιτήθηκε ο προηγούμενος διευθυντής δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης («για λόγους προσωπικούς») και ανέλαβε καινούργιος. Στις πρώτες του δηλώσεις νέος διευθυντής εκπαίδευσης δήλωσε: «Φοράω παντελόνια και τον λόγο μου τον τιμώ, αν πω μια κουβέντα πρέπει να είναι αυτή, δεν μπορώ να πω κάτι σήμερα που θα το πάρω πίσω μετά» (ακούγεται και στο βίντεο).
Αυτό το «φοράω παντελόνια και τον λόγο μου τον τιμώ» σαν κάπως σεξιστικό το βρίσκω. Είμαι υπερβολικός;
Όχι, δεν βρίσκω υπερβολική την ενόχληση του φίλου μου. Πέρασαν τα χρόνια που γινόταν ασχολίαστα δεκτή η στερεότυπη αυτή φράση. (Αλήθεια, οι γυναίκες που φοράνε παντελόνια τιμούν τον λόγο τους; )
* Φίλος σχολιάζει άρθρο του in.gr για την Ουκρανία και στέκεται στον τίτλο «Ο Ζελένσκι θα μπορούσε να λήξει τον πόλεμο» και στην πρόταση:
Κορυφαίοι διπλωμάτες του Κιέβου αποκαλύπτουν πως η χώρα τους θα μπορούσε να λήξει τον πόλεμο, κοντράρωντας το δυτικό αφήγημα περί ρωσικής αδιαλλαξίας.
Και καλά το ω του κοντράροντας, που είναι απροσεξία, λέει ο φίλος. Αλλά το «λήγω» είναι αμετάβατο, όσο κι αν τελευταία στα γήπεδα ακούγεται συχνά από τους αγωνιώντες οπαδούς της ομάδας που προηγείται η προτροπή «λήξ’ το».
Απάντησα στον φίλο ότι βρίσκουμεκαι στον Όμηρο το «λήγω» ως μεταβατικό.
Ιδομενεύς δ’ ου λήγε μένος μέγα, δεν σταμάτησε τη μεγάλη του ορμή, Ν424
Και μου ανταπάντησε πως ναι, αλλά μετά άλλαξε. Ίσως βέβαια τώρα αλλάξει ξανά και επιστρέψει στο ομηρικό.
* Φίλος στέλνει λινκ από αθλητικόν ιστότοπο, όπου διαβάζουμε δηλώσεις του προπονητή της ΑΕΚ, του Ματίας Αλμέιδα:
Προσπαθώ να μείνω σταθερός στις απόψεις μου και να μην αλλάξω. Δεν είναι κάτι που δεν με ενδιαφέρει. Όλα έχουν να κάνουν από που θα έρθει η κριτική. Τι στόχο έχει αυτή η κριτική. Δεν θέλω να το γενικοποιήσω, αλλά εξαρτάται για ποιον γράφει ο δημοσιογράφος την κριτική.
Μου φαίνεται, γράφει, πως το -ποιώ γενικεύ… μάλλον γενικοποιείται, σχολιάζει ο φίλος μου.
Βέβαια, ο Αλμέιδα ισπανικά θα μίλησε. Τη… γενικοποίηση θα την έκανε ο διερμηνέας.
* Κι ένα λεπτό ζήτημα σε τίτλο στο in.gr:
Οι εξετάσεις στα ΑΕΙ μπορούν να διεξαχθούν ψηφιακά.
Ο φίλος που το στέλνει γράφει:
Νομιζω ότι το σωστό θα ηταν «μπορεί» (=είναι δυναό ή επιτρεπτό) και όχι «μπορούν».
Το «μπορούν» είναι προσωπικός τύπος του ρήματος, όχι απρόσωπος. Επομένως, νομίζω, η ειδηση με το «μπορούν» λέει οτι οι εξετάσεις μπορούν οι ίδιες να κάνουν κάτι, να ενεργήσουν.
Βέβαια, όπως συμβαίνει συχνά, αυτή η χρήση τείνει να γενικευτεί και να επικρατήσει. Να δημιουργήσει ντε φάκτο δίκαιο, όπως λένε και οι νομικοί.
Εγώ πάντως το προσέχω αυτό και γράφω «μπορεί» σε ανάλογες περιπτώσεις -ίσως όχι πάντοτε, όμως.
* Εισαγωγικά παντός καιρού. Ο πρωτοσέλιδος τίτλος της Εφημερίδας των Συντακτών πριν από μερικές μέρες ήταν:
Δακρυγόνα και ξύλο για «λίπασμα» στην έντυπη έκδοση αλλά
Δακρυγόνα και «ξύλο» για λίπασμα στην ηλεκτρονική παρουσίαση.
Φαίνεται ότι υπήρχε ποσόστωση να μπουν οπωσδήποτε εισαγωγικά στον τίτλο, αλλά διαφώνησαν πού θα έπρεπε να μπουν.
* Ανεξαρτητοποιήθηκε ο βουλευτής Κατσιβαρδάς από τους Σπαρτιάτες. Ο Βασίλης Νέδος στην Καθημερινή σχολιάζει δήλωση του βουλευτή.
Η είδηση έχει ενδιαφέρον μόνο για τις ελληνικούρες των αντιμαχόμενων Σπαρτιατών, οι οποίοι αποδεικνύουν ότι τα ελληνικά ενδεχομένως να μην είναι και η μητρική γλώσσα τους. Ο κ. Στίγκας, υποστηρίζει σε επιστολή του ο κ. Κατσιβαρδάς, «δεν ενδοιάζει να ψευδολογεί κατ’ εξακολούθησιν και να συκοφαντεί ιταμώς παν πρόσωπο το οποίο φαντασιώνεται, ανεδαφικά, ότι αποτελεί, κατ’ αυτόν “εσωκομματικό εχθρό” του».
Μάλιστα, ο αρθρογράφος επιλέγει τον τίτλο «Σπαρτιάτες και ελληνικά, μια ασύμβατη σχέση» για ολόκληρη τη στήλη του.
Θα συμφωνήσω ότι δίκαια μας ξενίζει το «ενδοιάζω» (που ολοφάνερα σημαίνει «διστάζω, δεν τολμώ, έχω ενδοιασμούς»). Δεν είναι λέξη της σημερινής νέας ελληνικής, είναι λέξη της αρχαίας. Βέβαια, ο κ. Κατσιβαρδάς είναι δικηγόρος, οπότε ο αρχαϊσμός μπορεί να χρησιμοποιείται στη γλώσσα των νομικών. Ίσως πάλι να είναι αγαπημένη λέξη του κ. Κατσιβαρδά, διότι βλέπω πως την έχει χρησιμοποιήσει και σε άρθρο τουόπου κατηγορεί την πολιτική ηγεσία ότι ενδοιάζει να διατρανώσει «Ο Χριστός Ετέχθη»
Σε κάθε περίπτωση όμως είναι εξωφρενικό να θεωρεί ο κ. Νέδος ότι η χρήση της ελληνικούρας αυτής αποτελεί ένδειξη πως ο κ. Κατσιβαρδάς δεν έχει μητρική του γλώσσα τα ελληνικά. Θα το έλεγε αυτό και για τον αείμνηστο Χρήστο Σαρτζετάκη;
* Προκάλεσε πολύ σχολιασμό στα σόσιαλ η φράση της Θεοδώρας Τζάκρη, σε εκδήλωση μελών του ΣΥΡΙΖΑ στη Βέροια, ότι
Στους αγρότες, κατά το κοινώς λεγόμενο, τον ήπιαμε.
Δεν θα το σχολιάσω. Διαβάζω όμως σε ρεπορτάζ τοπικού μέσου, ότι η κ. Τζάκρη υποστήριξε επίσης ότι στην ήττα συνέβαλε «η ζουζουρνά απλή αναλογική».
Δεν ξέρω αν το είπε έτσι ακριβώς, δεν έχω υπομονή να ακούσω το βίντεο, πάντως αυτό είναι το «ζορ ζορνά», τουρκικό, θα πει «με το ζόρι, ντε και καλά», zor zorna.
Τη χρησιμοποιώ κι εγώ την έκφραση «ζορ ζορνά», οπότε επιδοκιμάζω.
* Και κλείνω με ένα παράπονο για λάθος ερώτηση σε κουίζ.
Παράπονο δικό μου, αλλά και του φίλου μας του Jago. Σε ένα από τα κουίζ της Lifo, με θέμα τις γνώσεις για την αρχαία ελληνική γραμματεία, μπήκε η ερώτηση
Ποιος έγραψε την τραγωδία «Ηρακλής μαινόμενος»;
Και οι απαντήσεις που προτείνονταν ήταν (προφανώς):
Σοφοκλής ή Αισχύλος ή Ευριπίδης.
O Jago κι εγώ απαντήσαμε, χωριστά ο καθένας, Ευριπίδης, αλλά χάσαμε -ή, τέλος πάντων, η απάντησή μας θεωρήθηκε λανθασμένη, διότι ο συντάκτης του κουίζ είχε βάλει σωστή απάντηση τον Αισχύλο.
Κι όμως, την τραγωδία την έγραψε ο Ευριπίδης! Αβλεψία βέβαια, αλλά αυτά πρέπει να τα προσέχει κανείς. Θα μου πείτε, και σε τηλεοπτικά παιχνίδια συμβαίνουν λάθη -αλλά και πάλι…
Καλό σαββατοκύριακο λοιπόν!
27/01/2024
Νίκος Σαραντάκος
https://sarantakos.wordpress.com/
Ο Νίκος Σαραντάκος γεννήθηκε στο Παλαιό Φάληρο το 1959. Σπούδασε χημικός μηχανικός και αγγλική φιλολογία. Έχει εκδώσει δύο συλλογές διηγημάτων και άλλα βιβλία. Δουλεύει μεταφραστής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και μοιράζει το χρόνο του ανάμεσα σε Λουξεμβούργο και Ελλάδα. Ενδιαφέρεται για τη φρασεολογία, την ετυμολογία και τη λεξικογραφία καθώς και για την ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας. Συνεργάζεται με εφημερίδες και περιοδικά. Δημοσιεύει τα κείμενά του, γλωσσικά και άλλα, στο ιστολόγιό του sarantakos.wordpress.com/ και στο sarantakos.com. Σε μια άλλη ενσάρκωση, γράφει στα αγγλικά και στα γαλλικά για το μπριτζ (το παιχνίδι).
Τα βιβλία του:
«Για μια πορεία», διηγήματα (1984, β’ έκδ. 1988) εκδ. Σύγχρονη Εποχή
«Μετά την αποψίλωση», διηγήματα (1987, β’ έκδ. 1989) εκδ. Σύγχρονη Εποχή
«Μότσαρτ-Αλληλογραφία» (1991, β’ έκδ. 2001) εκδ. Ερατώ
«Το αλφαβητάρι των ιδιωματικών εκφράσεων» (1997) εκδ. Δίαυλος
«Γλώσσα μετ’ εμποδίων» (2007) εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία» (2009) εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Λέξεις που χάνονται» (2011) εκδ. Το Βήμα
«Λόγια του αέρα» (2013) εκδ. εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Οπωροφόρες λέξεις» (2013) εκδ. Κλειδάριθμος
«Η γλώσσα έχει κέφια» (2018) εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Μύθοι και πλάνες για την ελληνική γλώσσα» (2019) εκδ. ΕΑΠ
«Το ζορμπαλίκι των ραγιάδων» (2020) εκδ. Του Εικοστού Πρώτου
Έχει κάνει την επιμέλεια στην έκδοση των βιβλίων:
«Συμποσιακά», του Κώστα Βάρναλη,
«Αττικά: 400 χρονογραφήματα (1939-1958) για την Αθήνα και την Αττική», του Κώστα Βάρναλη,
«Τα δεκατρία ντόμινα και άλλες ιστορίες», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Τι είδα εις την Ρωσσίαν των Σοβιέτ», του Κώστα Βάρναλη,
«Ο μυστηριώδης φίλος και άλλες ιστορίες», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Γράμματα από το Παρίσι», του Κώστα Βάρναλη,
«Τα μαραμένα μάτια και άλλες ιστορίες», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Κάπου περνούσε μια φωνή», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Η νοσταλγία του Γιάννη», του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη,
«Famous Bridge Records», του David Bird,
«Bridge Hands to Make You Laugh…and Cry», του David Bird.
