Μεζεδάκια χωρίς κομματική πειθαρχία | του Νίκου Σαραντάκου
Ονομάζω έτσι το καθιερωμένο σαββατιάτικο πολυσυλλεκτικό μας άρθρο, επειδή τις προηγούμενες μέρες ο όρος αυτός ακούστηκε όχι λίγο. Την αρχή την έκανε ο πρωθυπουργός, ο οποίος σε συνέντευξή του στην ΕΡΤ υποστήριξε ότι δεν θα επιβάλει κομματική πειθαρχία στους βουλευτές του κόμματός του στο νομοσχέδιο για τον γάμο των ομοφύλων, αλλά ότι οι υπουργοί έχουν μια παραπάνω ευθύνη. Ύστερα τη σκυτάλη πήρε ο Στέφανος Κασσελάκης, που δήλωσε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα επιβάλει κομματική πειθαρχία τους δικούς του βουλευτές, όμως αμέσως μετά ο Γ. Τσίπρας σχολίασε ότι αυτό το πληροφορήθηκε από την τηλεόραση και ότι τον ξενίζει, ο βουλευτής Σαρακιώτης διαφώνησε με την κομματική πειθαρχία, οπότε η Δώρα Αυγέρη είπε ότι δεν θα τεθεί θέμα κομματικής πειθαρχίας διότι ήδη υπάρχει -αυτό ακριβώς, τίποτε άλλο, κατέληξε ο αντιπρόεδρος του Εδεσσαϊκού.
Και ξεκινάμε με ένα μεταφραστικό.
H άριστη Καθημερινή, με πηγή το αριστότατο ΑΠΕ, μεταφράζει το strike στη μία παράγραφο, σωστά, ως «χτύπημα» και στη δεύτερη χριστιανικά ως «απεργία»
(Χριστιανική μετάφραση λέγεται όταν δεν γνωρίζει η αριστερά σου τι ποιεί η δεξιά σου και τον ίδιον όρο τον μεταφράζεις αλλιώς κάθε φορά που τον συναντάς. Ο όρος είναι δικός μου, δεν ξέρω αν είναι ευρύτερα αποδεκτός από τη μεταφρασεολογική κοινότητα 🙂 )
* Μια πρόταση χωρίς τυπικό λάθος, αλλά με γλωσσικό ενδιαφέρον, σε ρεπορτάζ για μια δικαστική απόφαση:
….είχε στήσει στην Χαλκιδική παρασκευαστήριο απομιμητικών προϊόντων και είχαν κατασχεθεί από την Αστυνομία 4.460 φιάλες μαϊμού απορρυπαντικών ρούχων Ariel, 40 μεζούρων, όπως και 22.000 φιαλίδια καλλυντικών (τζελ, αφροί κ.λπ.).
Εχει γούστο ότι πλάι στον λόγιο όρο «παρασκευαστήριο απομιμητικών προϊόντων» υπάρχει ο λαϊκός όρος «μαϊμού». Βέβαια, δεν ξέρω αν πρόκειται για «απομιμητικά προϊόντα» ή για «προϊόντα απομίμησης». Όσο για τη γενική «μεζούρων», εγώ θα την απέφευγα (χώρια που, μάλλον, είναι «μεζουρών»).
* Και πάλι από την Καθημερινή, ένα μεταφραστικό προς τα αγγλικά, που σχολιάστηκε πολύ.
To παραπάνω δημοσιεύτηκε στην αγγλόφωνη έκδοση της Καθημερινής, στην είδηση για την αποκατάσταση του Ανακτόρου των Αιγών ή Palace of the Goats, όπως αποδόθηκε στα αγγλικά.
Και μπορεί οι Αιγές να έχουν ετυμολογική σχέση με τις αίγες, τις κατσίκες, αλλάδεν μεταφράζονται goats! Αφού έγινε αρκετή συζήτηση, το διόρθωσαν σε Palace of Aigai.
* Και ένα θεολογικό, ας πούμε, μεζεδάκι.
Ο Δημήτρης Νατσιός, επικεφαλής του κόμματος Νίκη, βρέθηκε στο Καστελόριζο για τα Θεοφάνια, όπως μας πληροφορεί στο σχετικό μήνυμά του.
Να προσπεράσουμε το «μυροβλίζει» της δεύτερης παραγράφου, που ασφαλώς θα έπρεπε να είναι «μυροβλύζει», κατά το «αναβλύζει».
Πιο σοβαρό λάθος είναι ο «επιφανής» Θεός στο τέλος -λες και ο Θεός είναι κανένας βασιλιάς της ελληνιστικής περιόδου, σαν τον Αντίοχο τον Επιφανή!
Όχι βέβαια. Επιφανείς είναι ο Θεός, επεφάνη, όχι επιφανής.
Και να σκεφτεί κανείς ότι ο κ. Νατσιός, εκτός από άνθρωπος της εκκλησίας, έχει και πτυχίο θεολόγου… Αλλά έτσι γίνεται όταν δεν μιλάμε του μπαμπά μας τη γλώσσα.
* Και κάτι ακόμα από τον γιορτασμό των Θεοφανίων, αλλά με άχρηστα εισαγωγικά. Ο τίτλος:
Θεοφάνεια στο Ηράκλειο: Οκτάχρονο αγόρι έπιασε τον σταυρό και «έγραψε» ιστορία
Αν βάζουμε σε εισαγωγικά κάθε απλή και χιλιοακουσμένη μεταφορά, τότε τα κείμενά μας θα γίνουν κατάστικτα.
* Φίλη στέλνει την εξής οθονιά:
H κυβέρνηση … θα συμβαδίσει την έρευνα με την καινοτομία.
Το ρήμα βέβαια είναι αμετάβατο, αλλά, θα πει κανείς, αφού διαρρέουμε την είδηση και επικοινωνούμε το μήνυμά μας, γιατί να μη συμβαδίζουμε και κάτι με κάτι άλλο;
Ε, αν αρχίσουν αρκετοί να μας συμβαδίζουν, θα το εξετάσουμε και μπορεί να το δεχτούμε. Προς το παρόν, το επισημαίνουμε για λάθος και το διορθώνουμε.
* Η ίδια φίλη στέλνει κι άλλη μια οθονιά:
H Eυτυχία Παπαγιαννοπούλου λοιπόν, έγραψε «στίχους αξέχαστων τραγουδιών πουμεγαλοποίησαν οι μεγαλύτεροι λαϊκοί συνθέτες».
Μελοποίησαν βέβαια. Ίσως να έπαθε έλξη από το «μεγαλύτεροι». Οι μεγαλύτεροι τα μεγαλοποίησαν, οι μελωδικότεροι τα μελοποίησαν.
* Να σερβίρουμε και κάτι θαλασσινό; Τι θα λέγατε για παπαλίνα; Στη Μυτιλήνη, θυμάμαι, τις έβγαζαν και τις σέρβιραν μεζέ νωπές, ωμές.
Όμως αυτή εδώ η παπαλίνα είναι περίεργη, του Ειρηνικού και πηγαίνει σε μεγάλα βάθη. Τη βρίσκουμε σε άρθρο για ένα υποβρύχιο ηφαίστειο, με τίτλο:
Το υποβρύχιο ηφαίστειο που είναι ενεργό και καλυμμένο με ένα εκατομμύριο αυγά: Τι φοβούνται οι ειδικοί (vid)|
Υποθέτω πως οι ειδικοί θα φοβούνται μη σπάσουν τ’αυγά. Αλλά η παπαλίνα; Προσέξτε:
Η έκπληξη της ομάδας κορυφώθηκε όταν παρατήρησαν μια λευκή παπαλίνα του Ειρηνικού να γεννά αυγά στην κορυφή του ηφαιστείου, που βρίσκεται σχεδόν1,5 χιλιόμετρο κάτω από την επιφάνεια του ωκεανού
Για να δούμε τι είδους ψάρι είναι αυτή η παπαλίνα, πάμε στο πρωτότυπο, όπου βλέπουμε ότι πρόκειται για Pacific white skate (Bathyraja spinosissima)
Το οποίο βέβαια είναι ένα είδος σαλάχι (το βλέπετε εδώ). Πάπαλα η παπαλίνα!
* Στο ίδιο άρθρο, ενώ στην αρχή λένε σωστά «τη θαλάσσια βιολόγο Cherisse du Preez, σε επόμενη παραγραφο της βάζουν μουστακια: «ο Du Preez περιέγραψε την περιοχή».
* Και κάτι ποδοσφαιρικό. Μετά την πρόσληψη του Φατίχ Τερίμ ως προπονητή, πολλοί Τούρκοι άρχισαν να ακολουθούν τους λογαριασμούς του Παναθηναϊκού στο Τουίτερ.
Την εποχή της αυτόματης μετάφρασης, δεν εμποδίζει το γεγονός ότι ο χειριστής του λογαριασμού τουιτάρει στα ελληνικά. Εύκολα μπορεί το μηχανάκι να τα μεταφράσει (δεν είναι δα και Παπαδιαμάντης, να χάνεται η ομορφιά).
Στο ημίχρονο του ματς Παναθηναϊκός – Ολυμπιακός, οι οπαδοί ήταν θυμωμένοι και οι Έλληνες έβριζαν όλοι τον Αλαφούζο και οι περισσότεροι και τον Τερίμ.
Οι Τούρκοι συνήθως σχολίαζαν στα τούρκικα, που κι αυτά όποιος έχει πολύ καιρό για χάσιμο μπορεί να τα διαβάσει με ένα κλικ, αν και εδώ η αυτόματη μετάφραση συχνά σκοντάφτει όταν τα τουίτ είναι ανορθόγραφα ή ατημέλητα.
Κάποιοι, πάλι, προτίμησαν να μεταφράζουν οι ίδιοι (με μηχανάκι, εννοώ) το μήνυμά τους και να το δημοσιεύουν στα ελληνικά.
Κι έτσι, ο φίλος εδώ σχολίασε:
Ο αυτοκράτορας θα γυρίσει αυτό το ταίρι.
Αυτοκράτορας είναι το παρατσούκλι του Τερίμ (Ιmparator, θαρρώ). Αλλά το ταίρι; Ποιο ταίρι;
Απλούστατα, το μηχανάκι δουλεύει μέσω αγγλικών. Έγραψε ό,τι έγραψε ο Τούρκος, το μηχανάκι πήγε στο match και από εκεί, αντί να πάει στο ματς, πήγε στο ταίρι!
Και ναι μεν ισοφάρισε ο Παναθηναϊκός, αλλά δεν το γύρισε το ταίρι. Έμεινε στα μισά του δρόμου το καημένο, να περιμένει…
* Κοτζάμ Ενιαίος Φορέας Ελέγχου Τροφίμων συνιστά στους καταναλωτές να αποφύγουν το Hot Chip Challenge-3 gr (κάτι πατατάκια είναι), ανεξαρτήτου παρτίδας καθώς περιέχει υψηλές συγκεντρώσεις καψαϊκίνης.
Πράγματι, δεν τρώγονται.
* Εκλεκτός φίλος στέλνει λινκ από άρθρο για τον πόλεμο στην Ουκρανία:
Όπως δείχνουν όλες οι δημοσκοπήσεις, υπάρχει μια συντριπτική μειοψηφία μεταξύ των Ρώσων που υποστηρίζουν τον πόλεμο «μέχρι την κατάληψη του Κιέβου και την είσοδο στα σύνορα της Πολωνίας». Η πλειονότητα είναι υπέρ της ειρήνης, με την επιφύλαξη διατήρησης του ελέγχου στα ήδη κατεχόμενα εδάφη.
Συντριπτική πλειοψηφία έχω δει πολλές φορές, συντριπτική μειοψηφία πρώτη φορά βλέπω. Ο φίλος που το στέλνει αναρωτιέται «να εννοεί άραγεσημαντική»;
Θα μπορούσε. Θα μπορούσε όμως να εννοεί «πολύ μικρή, ελάχιστη».
Μα κι αυτός ο άνθρωπος! Δεν έβαζε «ευάριθμοι» να τον καταλάβουμε όλοι; 🙂
* Φίλος στέλνει τίτλο άρθρου: Το δημοφιλέστερο κακόβουλο λογισμικό για τον Δεκέμβριο του 2023
Έχει αντίρρηση για το επίθετο «δημοφιλέστερος». Είναι βέβαια «δημοφιλέστερο» αλλά μόνο για τους εγκληματίες που το χρησιμοποιούν, λέει.
Πράγματι, θα μπορούσαν να βάλουν «το πιο διαδεδομένο».
* Διαφήμιση ναυτιλιακής εταιρείας:
Όπως βλέπετε, το ιταλικό λιμάνι γράφεται διαφορετικά ανάλογα με την κατεύθυνση του πλοίου. Στον πηγαιμό, είναι Ανκόνα. Στον γυρισμό στα πάτρια, είναι Αγκώνα. (Όπως όταν ταξιδεύουμε προς ανατολάς κερδίζουμε χρόνο ενώ όταν πάμε προς δυσμάς χάνουμε χρόνο).
* Και κλείνουμε με Προυστ ή τέλος πάντων με δικό του έργο μεταφερμένο στον κινηματογράφο.
H Cosmote είχε τις προάλλες το «Ένας έρωτας του Σουάν», ταινία του 1984 με τον Αλέν Ντελόν και την Ορνέλα Μούτι. Ο υπεύθυνος πήγε στην imdb να βρει περίληψη, αλλά αστόχησε στη μετάφραση.
Διότι βέβαια ο ήρωας δεν «ερωτεύεται τρελά μια νεαρή αυλική» αλλά a young courtesan.
Και ναι μεν courtisan στα γαλλικά και στα αγγλικά είναι ο αυλικός (cortegiani vil razza dannata, αυλικοί, άτιμη φάρα, καταραμένη, τραγουδούσε ο Ριγολέτος) αλλά «αυλική» δεν υπάρχει, μονάχα κυρία επί των τιμών, νομίζω, και σε κάθε περίπτωση courtesan είναι άλλο πράγμα, είναι περίπου εταίρα, είναι οι γυναίκες του ημικόσμου τον 19ο αιώνα που τις βρίσκουμε στα γαλλικά μυθιστορήματα -κουρτιζάνες τις μεταφράζουμε συνήθως (όπως στον τίτλο του μυθιστορήματος του Μπαλζάκ), άρα μια κουρτιζάνα ερωτεύτηκε ο Σουάν.
* Κλείνω με μιαν εξομολόγηση. Δεν έχω διαβάσει Προυστ, καθόλου, ούτε γραμμή. Δεν το λέω με καμάρι, όχι, απλώς το αναφέρω. Κι ο αναμάρτητος ας μου ρίξει τον πρώτο τόμο στο κεφάλι.
Καλό Σαββατοκύριακο!
13/01/2024
Νίκος Σαραντάκος
https://sarantakos.wordpress.com/
Ο Νίκος Σαραντάκος γεννήθηκε στο Παλαιό Φάληρο το 1959. Σπούδασε χημικός μηχανικός και αγγλική φιλολογία. Έχει εκδώσει δύο συλλογές διηγημάτων και άλλα βιβλία. Δουλεύει μεταφραστής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και μοιράζει το χρόνο του ανάμεσα σε Λουξεμβούργο και Ελλάδα. Ενδιαφέρεται για τη φρασεολογία, την ετυμολογία και τη λεξικογραφία καθώς και για την ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας. Συνεργάζεται με εφημερίδες και περιοδικά. Δημοσιεύει τα κείμενά του, γλωσσικά και άλλα, στο ιστολόγιό του sarantakos.wordpress.com/ και στο sarantakos.com. Σε μια άλλη ενσάρκωση, γράφει στα αγγλικά και στα γαλλικά για το μπριτζ (το παιχνίδι).
Τα βιβλία του:
«Για μια πορεία», διηγήματα (1984, β’ έκδ. 1988) εκδ. Σύγχρονη Εποχή
«Μετά την αποψίλωση», διηγήματα (1987, β’ έκδ. 1989) εκδ. Σύγχρονη Εποχή
«Μότσαρτ-Αλληλογραφία» (1991, β’ έκδ. 2001) εκδ. Ερατώ
«Το αλφαβητάρι των ιδιωματικών εκφράσεων» (1997) εκδ. Δίαυλος
«Γλώσσα μετ’ εμποδίων» (2007) εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία» (2009) εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Λέξεις που χάνονται» (2011) εκδ. Το Βήμα
«Λόγια του αέρα» (2013) εκδ. εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Οπωροφόρες λέξεις» (2013) εκδ. Κλειδάριθμος
«Η γλώσσα έχει κέφια» (2018) εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Μύθοι και πλάνες για την ελληνική γλώσσα» (2019) εκδ. ΕΑΠ
«Το ζορμπαλίκι των ραγιάδων» (2020) εκδ. Του Εικοστού Πρώτου
Έχει κάνει την επιμέλεια στην έκδοση των βιβλίων:
«Συμποσιακά», του Κώστα Βάρναλη,
«Αττικά: 400 χρονογραφήματα (1939-1958) για την Αθήνα και την Αττική», του Κώστα Βάρναλη,
«Τα δεκατρία ντόμινα και άλλες ιστορίες», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Τι είδα εις την Ρωσσίαν των Σοβιέτ», του Κώστα Βάρναλη,
«Ο μυστηριώδης φίλος και άλλες ιστορίες», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Γράμματα από το Παρίσι», του Κώστα Βάρναλη,
«Τα μαραμένα μάτια και άλλες ιστορίες», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Κάπου περνούσε μια φωνή», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Η νοσταλγία του Γιάννη», του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη,
«Famous Bridge Records», του David Bird,
«Bridge Hands to Make You Laugh…and Cry», του David Bird.
