Θεραπεία μέσω της Ποίησης – Εφαρμογή σε παιδιά κι εφήβους
Η εφαρμογή της θεραπευτικής ποίησης για θεραπευτικούς σκοπούς στα παιδιά άρχισε το 1930. O Αμερικανός Shauffer Robert Haven εξέδωσε την πρωτοποριακή εργασία του με τίτλο: ”Τhe poetry cure: Α pocket medicine chest of verse ”. Χρησιμοποίησε την ποίηση για την αντιμετώπιση ορισμένων προβλημάτων των παιδιών όπως τη σχολική αποτυχία, τη ομαδική συνεργασία κι άλλα.
Η θεραπεία μέσω της ποίησης αποτελεί μια μορφή παρέμβασης που εφαρμόζεται στη θεραπεία παιδιών κακοποιημένων και με συναισθηματικές διαταραχές. Η ποίηση ανοίγει δημιουργικούς δρόμους για την ανάπτυξη του παιδιού, τη διαμόρφωση θετικών βιωμάτων κι εμπειριών τους. Βοηθά τα παιδιά: Στην ανάπτυξη, διαμόρφωση προσωπικότητας. Στην επίγνωση όψεων συναισθηματικής ζωής. Στην καλλιέργεια δεξιοτήτων για εις βάθος διερεύνηση συναισθημάτων. Μπορεί η ποίηση να γίνει παιδικό παιχνίδι με λέξεις που εκφράζουν διάφορες ανάγκες περί ταυτότητας και συντελούν στη δημιουργία απόστασης ασφαλείας από τα προσωπικά τους προβλήματα. Εδώ χρειάζεται ειδική προσοχή. Επειδή πιο πολύ αποδεικνύεται χρησιμότερη η θεραπεία μέσω μη λεκτικών μορφών θα πρέπει να εκτιμηθεί η δυνατότητα για την εφαρμογή θεραπείας μέσω του συνδυασμού ποίησης και μή λεκτικών μορφών θεραπείας.
Τεχνικές και μέθοδοι.
Ανάγνωση, συγγραφή, ακρόαση ποιημάτων αποτελούν μια ενδιαφέρουσα μα άγνωστη στην πλειονότητα των θεραπευτών δραστηριότητα αν κι όλοι αναγνωρίζουν την υψηλή συναισθηματική αξία που έχει η επαφή με την ποίηση για το παιδί. Η ποίηση προσφέρει έναν τρόπο προσέγγισης εμπειριών και προβλημάτων που το παιδί φοβάται να αντιμετωπίσει ή εκδηλώνει αντιστάσεις. Η συγγραφή ποιημάτων είναι μια προσφιλής μέθοδος για τους εφήβους οι οποίοι δοκιμάζουν νέα εκφραστικά μέσα. Αναζητούν νέες εμπειρίες στην προσπάθεια ν’ αποκτήσουν μια αίσθηση συνοχής του εαυτού τους, ένα στοχασμό πάνω σε προσανατολισμούς που επιθυμούν ν’ ακολουθήσουν στη ζωή. Εδώ προτείνω διάφορες τεχνικές.
Μια απ’ αυτές, οι ημιτελείς στίχοι. Δηλαδή η τεχνική συμπλήρωσης ελλιπών φράσεων και στίχων, επειδή η διαδικασία αυτή βοηθά στην έκφραση εντάσεων και αγωνιών κι ενδιαφερόντων, καθώς και του βασικού πυρήνα των συγκρούσεων των παιδιών κι εφήβων.
Στίχοι και ποίηση προετοιμάζουν κι εισάγουν τα παιδιά στη δημιουργία κι ανάγνωση ιστοριών. Ο ποιητικός λόγος έχει κατά βάση αφηγηματική δομή. Παράλληλα τα βοηθά να δώσουν δημιουργική διέξοδο στις εσωτερικές εντάσεις τους. Επίσης ο προσδιορισμός του εκφραστικού τους στυλ, μας επιτρέπει να προσδιορίσουμε τους παράγοντες που λειτουργούν προστατευτικά γι’ αυτά.
Επιπλέον σε συνδυασμό με την ποίηση μπορούν να συναρμονιστούνε πολλές άλλες δημιουργικές μορφές τέχνης, όπως χορός, σχέδιο,παιχνίδι, ζωγραφική, ενώ ιδιαίτερη τεχνική αντιμετώπισης διαπροσωπικών συγκρούσεων είναι κι η αφήγηση ιστορίας.
Κάθε παιδί που εμπλέκεται σε συγκρούσεις, το να αφηγείται επεισόδια βίαιης συμπεριφοράς άρα ν’ αφηγείται τη δική του πλευρά της ιστορίας, η οποία δύναται να καταγράφεται κι ηχητικά, αποτελεί επίκεντρο συμβουλευτικής και θεραπευτικής παρέμβασης με βοήθεια στη συναισθηματική αποφόρτιση και κάθαρση αφού γίνεται μέσο μάθησης κι εργαλείο για την επίτευξη της συναισθηματικής διόρθωσης διάγνωσης υπέρ της κατανόησης και συζήτησης των πηγών των συγκρούσεων.
Ωστόσο σε κάποιες περιπτώσεις η συγγραφή ποιημάτων μπορεί να δυσχεράνει τα παιδιά λόγω υπερβολικής αυτοαποκάλυψής τους. Ίσως φέρει ισχυρά αρνητικά συναισθήματα ντροπής, ενοχής, θλίψης.
Ας λαμβάνουμε υπόψη τέτοιους κινδύνους για μαθητές και παιδιά περί θεμάτων πολύ προσωπικών όψεων της ζωής τους.
(Συνέχεια στο επόμενο άρθρο).
Χρήστος Δημούλας
Χρήστος Δημούλας
Ο Χρήστος Δημούλας γεννήθηκε το 1977. Σπούδασε Δημοσιογραφία, Πολιτικές Επιστήμες, Ιστορία, Κολάζ, Δραματοθεραπεία, Παιδοψυχολογία, Ειδική Αγωγή κι Εκπαίδευση Α.Μ.Ε.Α.. Διδάχτηκε Θεατρικό Παιχνίδι, Θεραπεία μέσω της Ποίησης κι όλων των ειδών γραπτού λόγου.
Εργάζεται ως Δραματοθεραπευτής κι υπεύθυνος, συνεδριών, μαθημάτων κι εργαστηρίων θεραπευτικής γραφής.
Ενδιαφέροντα του: Λογοτεχνία, Εικαστικά, Θέατρο, Φωτογραφία, Γυμναστική, Ακτιβισμός, Ταξίδια, Κολάζ.
Συνιδρυτής του Συλλόγου Εργατικής και Λαϊκής Επιμόρφωσης «Δημήτρης Γληνός».
Εμπνευστής-συνιδρυτής του εργαστηρίου φωτογραφίας «ΦωτοΠρολετάριοι».
Συνιδρυτής της κοινωνικής-λογοτεχνικής ομάδας «Απόδραση στον Λόγο και την Τέχνη».
Μέλος της «Συντροφιάς των Ονειροπόλων» του Θεάτρου Άλφα.
Έχει εκδώσει τρία λογοτεχνικά βιβλία. Συμμετείχε σε δύο ανθολογίες και δημιούργησε την Ανθολογία Σύγχρονης Ελληνικής Αντιπολεμικής Ποίησης. Έκανε ως τώρα πέντε ατομικές εκθέσεις και συμμετείχε σε πέντε ομαδικές με κολάζ του.
Διατηρεί την στήλη συνεντεύξεων: «Συνέντευξη με τον Χρήστο» στο ηλεκτρονικό περιοδικό «Κoukidaki».
