Μαρμαρομεζεδάκια | του Νίκου Σαραντάκου
Ή μαρμαρωμένα, αν και τα μαρμαρωμένα είναι σκληρά και δεν τρώγονται, ενώ το μαρμαροκέικ είναι νόστιμο. Φυσικά, αναφέρομαι στη συζήτηση για τα Μάρμαρα του Παρθενώνα, που άναψε μέσα στη βδομάδα μετά το πρωτοφανές σνομπάρισμα του σκουρόχρωμου (ΤΜ Ά. Διαμαντοπούλου) Βρετανού πρωθυπουργού προς τον Κυριάκο Μητσοτάκη και την ακύρωση της προγραμματισμένης συνάντησής τους. Επί της ουσίας έχουμε γράψει άρθρο για το θέμα, αλλά, πέρα από τον τίτλο που έχει το σαββατιάτικο πολυσυλλεκτικό μας άρθρο, κεντρική θέση στην πιατέλα με τα μεζεδάκια μας, κυρίως πιάτο μπορείτε να το πείτε, έχει ο Άδωνης Γεωργιάδης, ο οποίος ενέσκηψε τις προάλλες στα ραδιοτηλεοπτικά μέσα με μια ομοβροντία από μνημειώδεις κοτσάνες.
Συγκεκριμένα, μιλώντας στον ραδιοφωνικό σταθμό Radio 4 του BBC, στην εκπομπή World at One, στις 28/11/2023, ο υπουργός Εργασίας (Hypourg of Ergasy στα αγγλικά) είπε τα εξής που μπορείτε να τα ακούσετε και με τ’ αυτιά σας εδώ:
Σαν ορντέβρ, στο 2.30 περίπου, ο Άδωνης λέει: Elgin stole the Marbles […] he took people in the Acropolis Museum, and he stole the Marbles…
Το ξέρατε πως υπήρχε Μουσείο της Ακρόπολης την εποχή του Ελγίνου; Προφανώς, ο Άδωνης ήθελε να πει «στον χώρο του μνημείου» ή κάτι τέτοιο. (Και για δωράκι, το in στη σύνταξη!)
Αλλά αυτό ήταν απλώς το ορντέβρ. Λίγο πιο κάτω, στο 3.25 με 3.45 του βίντεο ο Άδωνης διηγείται τη γνωστή ιστορία, με τους πολιορκημένους Τούρκους στην Ακρόπολη που ήθελαν να σπάσουν τις κολόνες για να πάρουν το μολύβι για τα βόλια τους και οι πολιορκητές έδωσαν το δικό τους μολύβι ώστε να μη σπάσουν τον Παρθενώνα.
Επειδή όμως δεν ξέρει πώς είναι το μολύβι λέει: they decided to take the molyv from the columns … they gave their own molyv to the Turks … the Turks were killing the Greeks with their molyv.
Σου λέει, αφού «όλα από εμάς τα πήραν», δεν θα πήραν και το μολύβι;
Το βρίσκω πιο αστείο από το eat the queue του Τσίπρα, αλλά δεν θα προβληθεί εξίσου. Και μου θύμισε και τη φράση «put the kot down» της διαφήμισης, οπότε μπορούμε να σκεφτούμε ένα «put the molyvs down» – κάτω τα μολύβια, που μας έλεγαν όταν γράφαμε διαγώνισμα και τελείωνε η ώρα.
* Τελειώσαμε; Όχι, έχει κι άλλο. Σε άλλη ομιλία του, που το βίντεό της κυκλοφόρησε ταυτόχρονα, θέλοντας να δείξει πόσο βζιιν πάει η οικονομία, λέει (πάντα σε «αγγλικά») ότι όποιος θέλει να ανοίξει εστιατόριο δυσκολεύεται να βρει… I don’t know the English word, the Greek word is λαντζέρης.
Τον ρωτάει αμείλικτος ο δημοσιογράφος: What do they do? Τι κάνουν οι λαντζέρηδες.
Και απαντάει το αστέρι της γλωσσομάθειας: They… they d.. they fix the things in the kouzin (προφ. κουζίν) of the restaurant. Σου λέει, κάπως έτσι θα είναι, αφού (ως γνωστόν, ξανά) όλα από μας τα πήρανε και αφού και στα γαλλικά κάπως έτσι είναι!
Οπότε, σας σερβίραμε μεζεδάκια από molyv in the kouzin!
* Με την ίδια ευκαιρία, εννοώ τα μάρμαρα, η κ. Ελένη Θεοχάρους, Κύπρια πρώην ευρωβουλεύτρια, έγραψε το εξής στο Τουίτερ:
Δεν ξέρω πώς μέτρησε τις 29.000 λέξεις, και γιατί 29 μόνο και όχι 30 ή 300.000 (σκόντο θα κάνουμε; ) αλλά δεν αντιστάθηκα και σχολίασα από κάτω:
Και ιδίως δώστε μας πίσω τις λέξεις molyv, lantzier και kοuzin!
* Και προχωράμε εξωμαρμαρικά. Γκάφα σε ιστότοπο της Swiss, όπου στη θέση του μηνύματος που έπρεπε να μπει μπήκε η γνωστή λατινικούρα, το Lorem ipsum, που βάζουμε όταν θέλουμε να γεμίσουμε ένα σημείο με κείμενο άνευ νοήματος!
* Γουστόζικο λαθάκι στην είδηση για την ανταλλαγή ομήρων και φυλακισμένων στη Γάζα. Το είδα σε κάποιον ιστότοπο του πρώην ΔΟΛ, τώρα μάλλον το διόρθωσαν εκεί αλλά το βρίσκω στον ιστότοπο του Οικονομικού Ταχυδρόμου:
Ζήτημα ωρών οι Ισραηλινοί όμηροι και οι αιχμάλωτοι Παλαιστίνιοι να βρεθούν στις αγγελιές των συγγενών τους
Συμφυρμός, αγκαλιές και αγγελίες –> αγγελιές. Αλλά όχι μικρές αγγελιές!
* Κι ένα ακόμα υπουργικό, που νομίζω ότι το είδα στον ιστότοπο του Αντένα, και πήρα και οθονιά (σκρίνσοτ, που λέει ο καθηγητής κ. Μπαμπινιώτης) αλλά στο μεταξύ -και πάλι- το διόρθωσαν εκεί. Υπάρχει όμως σε πολλά άλλα σάιτ, π.χ. στο Πρώτο Θέμα. Η οθονιά που λέγαμε:
Αυτά υποτίθεται πως τα είπε ο Μάκης Βορίδης σε εκπομπή στον Αντένα.
Προσέξτε: «η μεγάλη επιτυχία του Μητσοτάκη … ταύτιση ανθρώπων που ξεκινάνε από διαφορετικές αβελτηρίες».
Φυσικά, αφετηρίες. Και αυτοκριτική το λες, αν σκεφτούμε ότι αβελτηρία είναι η διανοητική νωθρότητα, η ανεπάρκεια.
Φίλος αναζήτησε το βίντεο και με βεβαιώνει ότι ο Βορίδης είπε, σωστά, «αφετηρίες», το λάθος ήταν στη μεταφορά.
*
Κι ένα αστείο λαθάκι, από εμπορικό ιστότοπο.
Λείπε ένα τελευταίο πράγμα…
μας λέει το μήνυμα -και εννοεί την επιβεβαίωση της εγγραφής του χρήστη στον ιστότοπο.
Αλλά δεν λείπει μόνο ένα τελευταίο πράγμα, λείπει επίσης ένα τελευταίο γράμμα από την πρώτη λέξη!
* Και μια ακυρολεξία -ή ίσως όχι. Σε άρθρο του Κώστα Βαξεβάνη για διάφορους πολιτικούς που έφυγαν από το μαντρί (κατά τη ρήση του Ευάγγελου Αβέρωφ) και τους έφαγε ο λύκος -η καμπάνα βεβαίως χτυπάει για τους αποχωρήσαντες του ΣΥΡΙΖΑ- διαβάζουμε:
Το αρνί εκτός πολιτικού µαντριού δεν έχει καµία τύχη κατά τον Ευάγγελο Αβέρωφ. Θα µου πείτε «παλιές ρήσεις, άλλων εποχών». Να όµως που η Ιστορία είναι γεµάτη από ονόµατα κοµµάτων και πολιτικών προσωπικοτήτων που κατέληξαν σαρακοφαγωµένα κουφάρια, θύµατα του λύκου της πολιτικής φυσικής επιλογής.
Ο φίλος που το στέλνει, ρωτάει: Υπάρχουν σαρακοφαγωμένα κουφάρια; Εγώ ήξερα πως σαρακοφαγωμένα είναι ξύλινα αντικείμενα μόνο.
Ή να το δεχτούμε ως μεταφορά;
* Και κάτι από υποτίτλους.
Mου γράφει φίλος:
Μεγκα, προχτες στο φιλμ «Το Λονδίνο έπεσε». Σκηνή όπου Αραβες τρομοκράτες ετοιμάζονται να αποκεφαλίσουν τον Πρόεδρο των ΗΠΑ (βέβαια πριν το πράξουν μπουκάρει το παλικαράκι Τζεραλντ Μπάτλερ -ο των 300- και καθαρίζει καμιά διακοσαριά μόνος του).
Πάντως του λένε να πει τα τελευταία του λόγια στην κάμερα κι αυτός επαναλαμβάνει τον όρκο του ….»…that I will faithfully execute the Office of President of the United States…’ ότι δηλαδή θα ασκήσει το αξίωμα του Προέδρου…. Ε…βουτήξανε αυτό το … Office και το εκτελέσανε! Στους υπότιτλους γράφει οτι θα …εκτελέσει «το γραφείο του Προέδρου των ΗΠΑ…» Για την …πολυθρόνα ή τους καναπέδες ούτε κουβέντα!
* Και κάτι αμφισβητούμενο, από πρόσφατο κύριο άρθρο του Αλέξη Παπαχελά στην Καθημερινή:
Ο κόσμος έχει χωριστεί στα δύο. Εμείς εδώ στη Δύση δεν το καταλαβαίνουμε πολλές φορές. Αντλούμε την πληροφόρησή μας από τον αγγλοσαξονικό, κυρίως, Τύπο και συνεχίζουμε να σκεπτόμαστε με τα «καλούπια» της μεταπολεμικής εποχής. Μιλώντας ωστόσο με ηγέτες όπως ο Μόντι ή ακαδημαϊκούς και δημοσιογράφους της άλλης πλευράς, συνειδητοποιείς πόσο διαφορετικά βλέπουν εκείνοι τον κόσμο. Γεγονός που εξηγεί, για παράδειγμα, ότι η συναίνεση που συναντά κανείς στη Δύση για τη στήριξη της Ουκρανίας δεν βρίσκει σύμφωνο ένα τεράστιο ποσοστό του παγκόσμιου πληθυσμού.
Προσέξτε την τελευταία πρόταση. Υπάρχει αμφισημία; Ο φίλος που το επισημαίνει θεωρεί ότι μπορεί να διαβαστεί με δύο τρόπους.
α) Τεράστιο ποσοστό του παγκόσμιου πληθυσμού δεν συμφωνεί
β) Συμφωνεί ένα ποσοστό του παγκόσμιου πληθυσμού που είναι ενδεχομένως μεγάλο αλλά δεν είναι τεράστιο.
Είναι αλήθεια πως όλες οι αρνητικές προτάσεις που έχουν περισσότερα από ένα στοιχεία έχουν μια εγγενή αμφισημία, αφού δεν είναι σαφές αν η άρνηση είναι ολική ή μερική. Αλλά νομίζω ότι εδώ όλοι σχεδόν καταλαβαίνουμε το α), είτε απομονώσουμε την τελευταία φράση, είτε όχι. Τι λέτε;
* Είχαμε και τον θάνατο του Χένρι Κίσινγκερ και με την ευκαιρία ένα θηριώδες μεταφραστικό μαργαριτάρι, που το ψάρεψε ο φίλος μας ο Θρασύμαχος και το έβαλε εδώ σε σχόλιο αλλά αξίζει να προβληθεί κι άλλο. Κοιτάξτε τη λεζάντα της φωτογραφίας
O δρ Χένρι Κίσινγκερ … φρυγανίζεται από τον Κινέζο πρωθυπουργό Τσου Εν-Λάι…
Κάποιοι θεωρούν πως θα του άξιζαν του μεταστάντος τα βασανιστήρια της Κολάσεως, ανάμεσα στα οποία ίσως και το φρυγάνισμα, αλλά στη φωτογραφία τούς βλέπουμε να προπίνουν περιχαρείς. Οπότε;
Οπότε, η πρόποση λέγεται toast, και θα έγραφε το πρωτότυπο κάτι σαν «toasting» ή «toasted»….!!
Πηγή της κοτσάνας η iefimerida όπου όμως, να το πούμε κι αυτό, το αντιλήφθηκαν σχετικά γρήγορα και το διόρθωσαν με ένα πεζό «κάνει πρόποση με…». Το πρωτότυπο διασώθηκε, όπως συχνά γίνεται, σε αναδημοσιεύσεις.
* Και πάλι για τον Ρίσι Σούνακ, μαργαριτοφόρο κοίτασμα σε άρθρο του μεγάλου χορηγού μας Χρήστου Μιχαηλίδη, ο οποίος, να φανταστείτε, έχει ζήσει πολλά χρόνια στο Λονδίνο.
Καταρχάς, και το είπαμε στο προχτεσινό άρθρο, πιστεύει ότι το λογοπαίγνιο του Ντέιβιντ Ουίλσον προς τη Μελίνα Μερκούρη είναι αισχρό, ότι παραπέμπει στην αργκοτική σημασία marbles = αρχίδια, ενώ είναι σαφές ότι παραπέμπει στην έκφραση to lose one’s marbles = χάνω τα λογικά μου, τρελαίνομαι. «Πολλοί θέλουν πίσω τα λογικά τους που τα έχουν χάσει», είπε ο υπερόπτης Βρετανός στη Μελίνα.
Έπειτα:
Να ξέρετε, δε, ότι εάν κάτι «φτιάχνει» απίθανα το παραδοσιακό βρετανικό bullying (κάτι που ξεκίνησε από τα public-δημόσια σχολεία τους και επεκτάθηκε εν συνεχεία στην πολιτική, στη διπλωματία, στον αθλητισμό κ.λπ.), είναι ακριβώς η αφ’ υψηλού υπεράσπιση των κεκτημένων τους.
Αλλά, ωγαθέ, τόσα χρόνια στην Αγγλία δεν έμαθες ότι public schools δεν είναι τα δημόσια σχολεία αλλά, περιέργως, μια ειδική κατηγορία ιδιωτικών σχολείων; (Λέγονται public επειδή δέχονται τους πάντες, ανεξάρτητα από τόπο κατοικίας ή θρήσκευμα ή προέλευση, αρκεί βέβαια να έχουν να πληρώσουν τα δίδακτρα!)
Και τέλος, στην αρχή-αρχή του άρθρου, το πιο τρανταχτό. Μιλάει για τον Σούνακ:
Και ταυτόχρονα φανέρωσε πόσο θλιβερά μετεξελίχθηκε ο ίδιος σε νοοτροπία, από άποικος σε αποικιοκράτη!
Αλλά άποικος δεν είναι ο καταγόμενος από αποικία, διότι αυτό ήθελε να πει ο καημένος ο Μιχαηλίδης: ότι ο Ρίσι Σούνακ, που προερχόταν από αποικία, έγινε αποικιοκράτης!
* Μια αγγελία.
Σήμερα το βράδυ στις 7, στο καφέ Φίλιον, θα συζητήσω με τη συγγραφέα Νεκταρία Αναστασιάδου για το βιβλίο της Στα πόδια της αιώνιας άνοιξης, που είναι γραμμένο στο πολίτικο ιδίωμα και εκτυλίσσεται στην Πόλη το 2016.
Θα έχω και άρθρο σχετικό με το βιβλίο ή/και με το πολίτικο ιδίωμα, αλλά ελάτε και στην παρουσίαση!
* Από ηπειρώτικο ιστότοπο, μια τοπική είδηση.
Πλήθος κόσμος κατέκλεισε το Κέντρο Υγείας Πραμάντων
Το κατέκλυσαν, δηλαδή το γέμισαν, ή το έκλεισαν εντελώς;
* Κι ένα μουστάκι στη Τζοκόντα. Σε άρθρο για μια τηλεοπτική σειρά, διαβάζουμε στον τίτλο ότι η Σοφία Βεργκάρα «μεταμορφώνεται σε βαρώνο κοκαΐνης».
Και στο κυρίως κείμενο:
Πρόκειται για ένα δράμα έξι επεισοδίων, όπου η Vergara υποδύεται τον πρωταγωνιστικό ρόλο της Griselda Blanco, μιας βαρώνου του Μαϊάμι με δολοφονικές διαθέσεις.
Πέρα από το παλιομοδίτικο ωμέγα, το θηλυκό του βαρόνου είναι η βαρόνη. Αλλά τι γίνεται όταν δεν πρόκειται για κανονικό τίτλο ευγενείας αλλά χρησιμοποιείται μεταφορικά, όπως εδώ; Δεν βλέπω λόγο να κρατήσουμε το αρσενικό παρά τη μεταφορά. Αν έχουμε έναν βαρόνο της κοκαΐνης, άντρα, γιατί η γυναίκα που διοικεί κύκλωμα λαθρεμπορίας ναρκωτικών να μην ονομαστεί βαρόνη;
Στο κάτω κάτω, πάλι μεταφορικά, έχουμε πρίγκιπες και πριγκίπισσες π.χ. της πίστας.
* Μια μικρή ανορθογραφία σε άρθρο για τη νίκη του ΠΑΟΚ.
Στον υπότιτλο: … έστεισαν ένα τρελό πάρτι…
«Ο κορέκτορας απεργεί», γραφω στον φίλο που μου το έστειλε.
«Ή ίσως ‘ο κορέκτορας απεργή’» σύμφωνα με την αρχή της διατήρησης του ήτα, μου λέει εκείνος.
* Και κλείνω πολυανορθόγραφα:
Ο χώρος βιντεοσκοπίτε και προστατέβεται
Σκέφτηκα μήπως το έγραψαν επίτηδες, αφού μάλιστα αμέσως πριν μας συνιστούν ΠΡΟΣΟΧΗ -αλλά μάλλον όχι. Bέβαια, το ζητούμενο είναι να προστατεύουν από διαρρήξεις, κι ας τις γράφουν όπως θέλουν.
Καλό μαρμαροσαββατοκύριακο!
02/12/2023
Νίκος Σαραντάκος
https://sarantakos.wordpress.com/
Ο Νίκος Σαραντάκος γεννήθηκε στο Παλαιό Φάληρο το 1959. Σπούδασε χημικός μηχανικός και αγγλική φιλολογία. Έχει εκδώσει δύο συλλογές διηγημάτων και άλλα βιβλία. Δουλεύει μεταφραστής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και μοιράζει το χρόνο του ανάμεσα σε Λουξεμβούργο και Ελλάδα. Ενδιαφέρεται για τη φρασεολογία, την ετυμολογία και τη λεξικογραφία καθώς και για την ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας. Συνεργάζεται με εφημερίδες και περιοδικά. Δημοσιεύει τα κείμενά του, γλωσσικά και άλλα, στο ιστολόγιό του sarantakos.wordpress.com/ και στο sarantakos.com. Σε μια άλλη ενσάρκωση, γράφει στα αγγλικά και στα γαλλικά για το μπριτζ (το παιχνίδι).
Τα βιβλία του:
«Για μια πορεία», διηγήματα (1984, β’ έκδ. 1988) εκδ. Σύγχρονη Εποχή
«Μετά την αποψίλωση», διηγήματα (1987, β’ έκδ. 1989) εκδ. Σύγχρονη Εποχή
«Μότσαρτ-Αλληλογραφία» (1991, β’ έκδ. 2001) εκδ. Ερατώ
«Το αλφαβητάρι των ιδιωματικών εκφράσεων» (1997) εκδ. Δίαυλος
«Γλώσσα μετ’ εμποδίων» (2007) εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία» (2009) εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Λέξεις που χάνονται» (2011) εκδ. Το Βήμα
«Λόγια του αέρα» (2013) εκδ. εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Οπωροφόρες λέξεις» (2013) εκδ. Κλειδάριθμος
«Η γλώσσα έχει κέφια» (2018) εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Μύθοι και πλάνες για την ελληνική γλώσσα» (2019) εκδ. ΕΑΠ
«Το ζορμπαλίκι των ραγιάδων» (2020) εκδ. Του Εικοστού Πρώτου
Έχει κάνει την επιμέλεια στην έκδοση των βιβλίων:
«Συμποσιακά», του Κώστα Βάρναλη,
«Αττικά: 400 χρονογραφήματα (1939-1958) για την Αθήνα και την Αττική», του Κώστα Βάρναλη,
«Τα δεκατρία ντόμινα και άλλες ιστορίες», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Τι είδα εις την Ρωσσίαν των Σοβιέτ», του Κώστα Βάρναλη,
«Ο μυστηριώδης φίλος και άλλες ιστορίες», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Γράμματα από το Παρίσι», του Κώστα Βάρναλη,
«Τα μαραμένα μάτια και άλλες ιστορίες», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Κάπου περνούσε μια φωνή», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Η νοσταλγία του Γιάννη», του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη,
«Famous Bridge Records», του David Bird,
«Bridge Hands to Make You Laugh…and Cry», του David Bird.
