Κρατιδιακά μεζεδάκια | του Νίκου Σαραντάκου
Ο τίτλος αναφέρεται σε ένα χτεσινό προ(εσω)εκλογικό μήνυμα του Στέφανου Κασσελάκη, για ένα πολιτικό αλλά και γλωσσικό θέμα, που απασχόλησε χτες αρκετά την επικαιρότητα. Επειδή ενδιαφέρθηκα για το θέμα και έγραψα και κάτι γενικότερο για τις αυριανές εσωκομματικές εκλογές, λέω να το αναδημοσιεύσω εδώ, παρόλο που έτσι αλλάζει ο καθιερωμένος χαρακτήρας του σαββατιάτικου πολυσυλλεκτικού άρθρου μας. Μια φορά στο τόσο, δεν πειράζει πολύ όμως.
Ο Στέφανος Κασσελάκης, κάνοντας ζωντανές δηλώσεις, αργά το βράδυ, στο Αιγάλεω, ακούγεται να λεει (δεν είναι ολόκληρο το βίντεο, υπάρχει και πριν και μετά διάλογος, αλλά εδώ είναι το επιμαχο σημειο):
«Είναι απαράδεκτο ο κ. Μητσοτάκης να μην απαντάει στην πρόκληση του κ. Ερντογάν για αναγνώριση του δεύτερου μισού, του βο… του κρατιδίου τέλος πάντων του δικού τους, στην Κύπρο».
Αμέσως μετά, ο διπλανός του, μάλλον ο βουλευτής Πέτρος Παππάς, του υποβάλλει: Ψευδοκράτος. Και ο Κασσελάκης επαναλαμβάνει «Ψευδοκράτος» και μετά θυμίζει πως όταν ήρθε ο Ερντογάν επίσκεψη στον Τσίπρα, αναγκάστηκε να αναγνωρίσει ότι η μειονότητα είναι μουσουλμανική -αν και το είπε μπερδεμένα και δεν θα το κατάλαβαν όλοι.
Αλλά η ζημιά είχε γίνει, τόσο εκ δεξιών όσο και από τους εσωκομματικούς του αντιπάλους, όλοι επέκριναν τον Στ. Κασσελάκη για το ατόπημα, ότι αναγνωρίζει με τον τρόπο αυτό τις τουρκικές διεκδικήσεις.
(Προηγουμένως, ο υποψήφιος είχε πετάξει κι ένα μαργαριτάρι, όταν ζήτησε από τα μέλη του ΣΥΡΙΖΑ «να κατευνάσουμε τους τόνους». Οι τόνοι δεν κατευνάζονται όμως. Καλύτερα θα ήταν να κατευνάσει τους οπαδούς του. Ίσως εννοούσε «να κατεβάσουμε τους τόνους»).
Λίγες ώρες αργότερα, ο Στέφανος Κασσελάκης κυκλοφόρησε ένα βίντεο στο οποίο λέει περίπου όσα και στην ανάρτηση στο Φέισμπουκ, που βλέπετε εδώ.
Δε θα με δείτε ποτέ να κρύβομαι.
Ξεριζώθηκα όταν ήμουν 14 χρονών. Είμαι πίσω στον τόπο μου μόνιμα μόλις μερικούς μήνες.
Υπάρχουν φορές που ψάχνω να βρω μια λέξη στα ελληνικά.
Χθες, μέσα στην κούραση και την αϋπνία της περιοδείας, αυτό ακριβώς έπαθα.
Βεβαίως είναι ψευδοκράτος.
Τα Κατεχόμενα – η πληγή στην καρδιά του Ελληνισμού. Τα συμφραζόμενα, η διόρθωση που έκανα μέσα στη δήλωσή μου και το περιεχόμενο της ομιλίας μου πριν ήταν όλα ξεκάθαρα.
Ας μην ανησυχεί κανείς.
Μαθαίνω τις λέξεις πολύ γρήγορα. Είναι θέμα δύο μηνών εξάσκησης για μένα.
Για μένα οι ελληνικές λέξεις έχουν και ελληνικό νόημα μέσα τους….
(και μετά περνάει στα εθνικά θέματα και κάνει κριτική στον Κ. Μητσοτάκη).
Απομόνωσα το γλωσσικό, ας πούμε, κομμάτι της ανάρτησης. Υπερβολικό βρισκω τον όρο «ξεριζώθηκα» -που χρησιμοποιείται για πιο βίαιο εκπατρισμό, αν και θα δεχτώ πως ένα 14χρονο παιδί μπορεί να το βιώσει έτσι.
Σαχλαμάρα βρίσκω το «οι ελληνικές λέξεις έχουν και ελληνικό νόημα μέσα τους», που ελπίζω να είναι απλώς μια πομφόλυγα και να μην κρύβει αποδοχή των θέσεων περί… νοηματικής γλώσσας.
Αλλά το γλωσσικό λάθος με το «κρατίδιο» αντί «ψευδοκράτος» το θεωρώ ασήμαντο. Και έγραψα το εξής μανιφέστο στο Φέισμπουκ, που θα σας το σερβίρω εδώ, παρόλο που πολύ θα ήθελα να έχω άδικο σε όσα γράφω.
ΤΟ ΚΡΑΤΙΔΙΟ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ
Είναι μάλλον ασήμαντο το ότι ο Στέφανος Κασσελάκης χτες τη νύχτα είπε «κρατίδιο» αντί για «ψευδοκράτος», μιλώντας για τη μη αναγνωρισμένη οντότητα στα κατεχόμενα εδάφη της Κύπρου.
Ο όρος «ψευδοκράτος» είναι ελληνική πατέντα, εννοώ ότι το αντίστοιχο αγγλικό pseudostate δεν χρησιμοποιείται συνήθως στη διεθνή πολιτικη ορολογία για τις μη αναγνωρισμένες οντότητες (μάλιστα τώρα γκουγκλίζοντας βρίσκω το pseudostate κυρίως ως όρο της πληροφορικής, ψευδοκατάσταση)
Οπότε, είναι φυσικό κάποιος που δεν έχει εξοικείωση με την ελληνική ζωή και ορολογία να δυσκολευτεί να βρει τη σωστή λέξη και να πει «κρατίδιο», έναν όρο, μην το ξεχνάμε, που τον χρησιμοποίησαν καταχρηστικά και κατά κόρον οι δικοί μας εθνικιστές όταν ήθελαν να απαξιώσουν τη σημερινή Βόρεια Μακεδονία («το κρατίδιο των Σκοπίων»). Άρα, λέγοντας «κρατίδιο» ο Στ. Κασσελάκης ασφαλώς κινείται μέσα στην πατριωτική γραμμή, μην πω στην μπατριωτική. Δεν μειοδοτεί εθνικά, κάθε άλλο.
Το πρόβλημα με το νυχτερινό βίντεο είναι η γενική αίσθηση ασχετοσύνης και κενότητας που αποπνέει ο κατά πάσα πιθανότητα νέος Πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ. Το λέω και μακάρι χίλιες φορές να κάνω λάθος, αλλά κάθε φορά αυτή την εντύπωση έχω.
Απ’ αυτή την άποψη, η απουσία του από τη Βουλή, που είναι σοβαρότατο μειονέκτημα για όποιον έχει μάτια και βλέπει, ίσως αποδειχτεί το μη χείρον. (Βέβαια, κάποιοι μας διαβεβαίωναν σε όλους τους τόνους ότι οι έξι παραιτήσεις από το ψηφοδέλτιο Επικρατείας είναι δεδομένες)
Προσθέτω ότι δεν ξέρουμε παρά ελάχιστα για το ιστορικό του κατά πάσα πιθανότητα νέου Προέδρου. Ο Αλέξης Τσίπρας, που τον επέλεξε για μια μη εκλόγιμη θέση του ψηφοδελτίου Επικρατείας, έχει πολλές αρετές, αλλά ο εξονυχιστικός προκαταρκτικός έλεγχος (vetting το λένε στην Αμερική) των προσώπων που προτείνει για αξιώματα δεν είναι μία από αυτές. Μακάρι, και πάλι, να βγω ψεύτης, αλλά πολύ φοβάμαι ότι μετά την εκλογή του θα αρχίσουν να βγαίνουν άπλυτα στη φόρα και σκελετοί από τη ντουλάπα.
Προς το παρόν, όλα αυτά δεν τον αγγίζουν και κάθε εναντίον του επίθεση από τη συνυποψήφιά του γυρίζει μπούμερανγκ. Μια παράμετρος σε αυτό είναι και η πατριαρχική αντίληψη που ζει και βασιλεύει στη χώρα μας, διότι ο γκέι δεν παύει να είναι άντρας, ενώ η γυναίκα είναι γυναίκα, ον κατώτερο. Αλλά δεν είναι η μόνη παράμετρος, ούτε καν η πιο σημαντική.
Ο Στέφανος Κασσελάκης είναι αδιαφιλονίκητο φαβορί, επειδή κατάφερε να πείσει τον κόσμο του ΣΥΡΙΖΑ (και όχι μόνο) ότι «μόνο εκείνος μπορεί να νικήσει τον Μητσοτάκη». Εχει ένα μήνυμα απλό, κατανοητό και ακαταμάχητο. Φυσικά, βοήθησαν και τα ψέματα ότι τάχα από το 2019 ως το 2023 Αχτσιόγλου, Τσακαλώτος και Ομπρέλες πριόνιζαν την καρέκλα του Τσίπρα (εν τω μεταξύ στο κόμμα επικρατούσε τέτοια προεδροκρατία που μπροστά της το ΠΑΣΟΚ του 85 φαντάζει αναρχική κολεχτίβα), αλλά δεν έπαιξαν αυτά τον καθοριστικό ρόλο, απλώς βρομίζουν τον κατά πάσα πιθανότητα νικητή, αν και δεν τα χρεώνεται.
Κι έτσι, και μακάρι ο Θεός της Αριστεράς να με βγάλει ψεύτη, ο κόσμος του ΣΥΡΙΖΑ στην πλειοψηφία του βαδίζει πίσω από τον Μεσσία, όπως τα λέμινγκ στον γκρεμό, σε μια επιλογή που η επιεικέστερη διατύπωση που βρίσκω είναι «επιλογή υψηλότατου ρίσκου και υψηλότατου αλλά εντελώς αβέβαιου οφέλους».
Ή αλλιώς, Πάμε κι όπου βγει.
Εγώ πάντως την Κυριακή θα ψηφίσω ξανά Έφη Αχτσιόγλου, κι αν ψηφίζετε κι εσείς σας παροτρύνω να κάνετε το ίδιο.
* Αλλά μέσα στη βδομάδα είχαμε κι άλλο ένα περιστατικό σχετικό με τον Στέφανο Κασσελάκη.
Ο Γιώργος Λιάγκας έβγαλε μιαν ηλικιωμένη κυρία από την Κρήτη, την οποία παρουσίασε σαν γιαγιά του Στέφανου Κασσελάκη -ενώ ήταν μακρινή συγγενής, του τύπου «στον ίδιο ήλιο άπλωναν τα ρούχα τους οι μανάδες μας».
Ο Κασσελάκης διαμαρτυρήθηκε ότι και οι δυο γιαγιάδες του έχουν αφήσει τον μάταιο τούτο κόσμο, οπότε την επόμενη μέρα ο Λιάγκας, θρασύτατα, μας παρουσίασε την καινοφανή θεωρία ότι εκτός από τη μητέρα του πατέρα μας και τη μητέρα της μητέρας μας υπάρχουν και «πιο μακρινές γιαγιάδες» κι εκείνος απλώς έβγαλε στην εκπομπή μια «πιο μακρινή γιαγιά», και μάλιστα επέπληξε τον Κασσελάκη επειδή διαμαρτύρεται αντί να τον κεράσει «ένα κουτί Φερέρο Ροζέ» που εξαιτίας της εκπομπής του γνώρισε μια μακρινή συγγενή του.
Οπότε, μέσα μου θεώρησα δικαιολογημένους, για μιαν ακόμα φορά, όσους μακραίνουν το επώνυμο του κ. Λιάγκα προσθέτοντας στην αρχή μιαν ακόμα συλλαβή.
* Μα καλά, κασελακικά θα γίνουν τα σημερινά μεζεδάκια; Κι όμως, έχουμε ακόμα ένα, τελευταίο, επιδόρπιο πείτε. Σε άρθρο στα Νέα (νομίζω το ίδιο και στο in.gr) διαβάζουμε:
Δεν άντεξε και… ξέσπασε ο Στέφανος Κασσελάκης, τον οποίο η Έφη Αχτσιόγλου μέμφει διαρκώς για ανυπαρξία πολιτικού σχεδίου …
Μόνο τον μέμφει; Τον ψέγεται κιόλας!
* Ξεκασσελακιζόμαστε, με μια αφίσα που μου έστειλε φίλος, αλλά δεν σημείωμα από πού είναι.
Με τις φωνές των Θανάση Τσαλταμπάση και Σόλων Τσούνη
Αν ο Σόλων ήταν Σόλωνας, το έργο θα ήταν με τη φωνή του Σόλωνα.
* Εκλεκτός φίλος στέλνει ένα λίγο παλιότερο, από άρθρο για τον Οπενχάιμερ με την ευκαιρία της ταινίας Οπενχάιμερ που ακόμα δεν την έχω δει.
Στο άρθρο παρατίθεται αποσπασμα από άρθρο των Νέων από το 1954, στο οποίο υπάρχει (μεταφρασμένη βέβαια) δήλωση του Οπενχάιμερ, που ξεκινάει:
Ο ανιστόρητος θάνατος των μυριάδων κατοίκων του Ναγκασάκι και της Χιροσίμα, μέσα εις τον ασύλληπτον χαλασμόν που προεκάλεσαν οι ατομικές βόμβες συνέτριψαν την ψυχήν μου.
Η γλώσσα είναι απλή καθαρεύουσα, 1954 έχουμε. Αλλά ο «ανιστόρητος θάνατος» δεν παύει να είναι μεταφραστικό μαργαριτάρι -ανιστόρητος δεν σημαίνει αδιανόητος ή κάτι τέτοιο.
Ο φίλος που το στέλνει, μου λέει ότι πρόσφατα στο Μουσείο Μαστίχας στη Χίο γινόταν αναφορά στη σφαγή του 1822 και υπήρχε η διατύπωση «η ανιστόρητη σφαγή» ενώ το διπλανό ταμπελάκι στα αγγλικά έγραφε The infamous massacre ή κάτι τέτοιο.
Ανιστόρητος βέβαια είναι αυτός που δείχνει άγνοια ή κακή γνώση της ιστορίας, αν και στο λεξικό βρίσκω και τη σημασία «αυτός που δεν μπορούν να τον διηγηθούν». Αλλά και πάλι, η σφαγή δεν είναι ανιστόρητη, μπορεί να είναι αδιανόητη, επαίσχυντη, επονείδιστη και τόσα άλλα.
* Και από κριτική μιας σειράς:
Ομολογουμένως είμαστε και κομματάκι θετικά διακείμενοι προς τη σειρά συνολικά, οπότε η υποκειμενικότητα εν προκειμένω, είναι δεδομένη. Ωστόσο και οι περισσότεροι τηλεθεατές εκεί έξω καταμαρτυρούν το ίδιο, και αυτό φαίνεται από τις βαθμολογίες που έχει λάβει το εν λόγω επεισόδιο σε IMDb και Rotten Tomatoes.
Μαρτυρούν σκέτο. Καταμαρτυρούν σημαίνει «κατηγορούν κάποιον για κάτι, του αποδίδουν αξιόποινες ή επιλήψιμες πράξεις.
* Σημαντική προσθήκη στις δέλτους της Νομανσλάνδης. Η νομανσλανδιανή δικαιοσύνη στελεχώνεται με έναν πολύπειρο δικαστικό. Γράφει η Καθημερινή:
Bρετανός δικαστής παραδέχτηκε πως χρησιμοποίησε το ChatGPT για να γράψει μέρος δικαστικής απόφασης.
Ο λόρδος Τζάστις Μπιρς αποκάλυψε πως κατέφυγε στο «απολαυστικά χρήσιμο» chatbot για να συνοψίσει έναν τομέα δικαίου που δεν γνώριζε επαρκώς, ενώ στη συνέχεια αντέγραψε και επικόλλησε την απάντηση που πήρε.
O λόρδος Τζάστις Μπιρς δεν είναι λόρδος και δεν λέγεται Τζάστις. Είναι ο Lord Justice Birss, που όπως βλέπετε στη σελίδα του λέγεται Κόλιν Μπιρς. Ο τίτλος του Lord Justice δίνεται σε ορισμένους ανώτατους δικαστικούς στο Ηνωμένο Βασίλειο, και είναι απορία μου αν και πώς μπορεί ν’ αποδοθεί διαφορετικά από το «Δικαστής», ή έστω Λόρδος Δικαστής. Εγώ πάντως θα έβαζα: Ο δικαστής Μπρις.
* Άχρηστα εισαγωγικά στην Καθημερινή:
Κομισιόν: «Βοήθεια» ύψους 127 εκατ. ευρώ προς την Τυνησία
Καλά το λέει, βοήθεια είναι 127 ψωροεκατομμύρια; Ψίχουλα είναι.
* Θα διαβάσατε την κωμικοτραγική ιστορία με τα πεινασμένα πρόβατα στην πλημμυροπαθή Θεσσαλία (που έχει εξαφανιστεί από τα πρωτοσέλιδα), τα οποία μπήκαν σε μια φυτεία βιομηχανικής κάνναβης, έφαγαν μεγάλη ποσότητα και, κατά το κοινώς λεγόμενο, την άκουσαν. Αν όχι μπορείτε να τη διαβάσετε εδώ, αλλά, προσοχή, η κάνναβη δεν είναι «οπιούχο φυτό», όπως λέει το άρθρο.
* Κλείνω με κάτι που το βρήκα σε ομάδα του Φέισμπουκ και που φαίνεται αυθεντικό, από πινακίδα στο ΑΠΘ:
Είπαμε, όλα από μας τα πήρανε, αλλά το Κ στο micro- δεν το πήρανε!
23/09/2023
Νίκος Σαραντάκος
https://sarantakos.wordpress.com/
Ο Νίκος Σαραντάκος γεννήθηκε στο Παλαιό Φάληρο το 1959. Σπούδασε χημικός μηχανικός και αγγλική φιλολογία. Έχει εκδώσει δύο συλλογές διηγημάτων και άλλα βιβλία. Δουλεύει μεταφραστής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και μοιράζει το χρόνο του ανάμεσα σε Λουξεμβούργο και Ελλάδα. Ενδιαφέρεται για τη φρασεολογία, την ετυμολογία και τη λεξικογραφία καθώς και για την ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας. Συνεργάζεται με εφημερίδες και περιοδικά. Δημοσιεύει τα κείμενά του, γλωσσικά και άλλα, στο ιστολόγιό του sarantakos.wordpress.com/ και στο sarantakos.com. Σε μια άλλη ενσάρκωση, γράφει στα αγγλικά και στα γαλλικά για το μπριτζ (το παιχνίδι).
Τα βιβλία του:
«Για μια πορεία», διηγήματα (1984, β’ έκδ. 1988) εκδ. Σύγχρονη Εποχή
«Μετά την αποψίλωση», διηγήματα (1987, β’ έκδ. 1989) εκδ. Σύγχρονη Εποχή
«Μότσαρτ-Αλληλογραφία» (1991, β’ έκδ. 2001) εκδ. Ερατώ
«Το αλφαβητάρι των ιδιωματικών εκφράσεων» (1997) εκδ. Δίαυλος
«Γλώσσα μετ’ εμποδίων» (2007) εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία» (2009) εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Λέξεις που χάνονται» (2011) εκδ. Το Βήμα
«Λόγια του αέρα» (2013) εκδ. εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Οπωροφόρες λέξεις» (2013) εκδ. Κλειδάριθμος
«Η γλώσσα έχει κέφια» (2018) εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Μύθοι και πλάνες για την ελληνική γλώσσα» (2019) εκδ. ΕΑΠ
«Το ζορμπαλίκι των ραγιάδων» (2020) εκδ. Του Εικοστού Πρώτου
Έχει κάνει την επιμέλεια στην έκδοση των βιβλίων:
«Συμποσιακά», του Κώστα Βάρναλη,
«Αττικά: 400 χρονογραφήματα (1939-1958) για την Αθήνα και την Αττική», του Κώστα Βάρναλη,
«Τα δεκατρία ντόμινα και άλλες ιστορίες», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Τι είδα εις την Ρωσσίαν των Σοβιέτ», του Κώστα Βάρναλη,
«Ο μυστηριώδης φίλος και άλλες ιστορίες», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Γράμματα από το Παρίσι», του Κώστα Βάρναλη,
«Τα μαραμένα μάτια και άλλες ιστορίες», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Κάπου περνούσε μια φωνή», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Η νοσταλγία του Γιάννη», του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη,
«Famous Bridge Records», του David Bird,
«Bridge Hands to Make You Laugh…and Cry», του David Bird.
