Ξαναπλημμυρισμένα μεζεδάκια | του Νίκου Σαραντάκου
Πλημμυρισμένα, επειδή ο θεσσαλικός κάμπος μετατράπηκε σε λίμνη -αφού πρώτα η πρωτοφανής νεροποντή χτύπησε τον Βόλο και το Πήλιο, ήρθε η σειρά των Τρικάλων και της Καρδίτσας και τώρα απειλείται η Λάρισα.
Και ξανα-, επειδή κι άλλες δυο φορές, το 2014 και το 2016, έχουμε χρησιμοποιήσει αυτόν τον τίτλο σε σαββατιάτικο πολυσυλλεκτικό μας άρθρο. Ή, αν προτιμάτε, επειδή οι ίδιες περιοχές είχαν χτυπηθεί και το 2020 από μιαν άλλη καταιγίδα, τον Ιανό, κι επειδή μετά βγήκε ο περιφερειάρχης να καμαρώσει ότι με τα αντιπλημμυρικά έργα που έφτιαξε έχει θωρακίσει την περιοχή.
Αλλά εμείς σήμερα μεζεδολογούμε, οπότε ξεκινάμε την περιήγησή μας στα στραβά κι ανάποδα που ψάρεψα και που μου στείλατε μέσα στην εβδομάδα, ξεκινώντας πάντως με ένα ντανιελικό μεζεδάκι, δηλαδή κάτι σχετικό με την καταιγίδα που χτύπησε τη Θεσσαλία.
Λοιπόν, «διακόπηκε επ’ αορίστω η σύνδεση με τρένο στο τμήμα της γραμμής από το Λιανοκλάδι έως τη Λάρισα».
Όπως σχολίασε και ο φίλος που το ψάρεψε, «βάλε μια δοτική να γουστάρουμε, έξι χρόνια αρχαία κάναμε, τζάμπα να πάνε;»
Επ’ αόριστον βέβαια. Όσο για το «στα δύο έκοψε σιδηροδρομικά την Ελλάδα», το σημειώνω επειδή δεν το έχω ξαναδεί, αλλά δεν ξέρω αν και πώς θα το διόρθωνα. Ίσως λόγω αυτού του «σιδηροδρομικά», πιο κάτω αποφεύγει το «σιδηροδρομική σύνδεση» και προτιμάει το «σύνδεση με τρένο».
* Τα άχρηστα εισαγωγικά της ημέρας, σε έναν τίτλο άρθρου σχετικά με το παγκόσμιο πρωτάθλημα μπάσκετ.
Σε άριστο κλίμα «χώρισαν» ΕΟΚ – Ιτούδης
Ποια σύμβαση άραγε αναγκάζει τον συντάκτη να σκεφτεί να βάλει ουσιαστικά; Επειδή είναι μεταφορά; Επειδή ο Ιτούδης δεν είχε συνάψει γάμο, με παπά και με κουμπάρο, με την Ελληνική Ομοσπονδία Καλαθοσφαίρισης; Απλώς βλέπονταν τα παιδιά, έβγαιναν, αλλά τι τα θες, κυρά Μαρία μου, δεν ταίριαζαν κι έτσι… — Χώρισαν; — Όχι βέβαια, «χώρισαν».
* Μια παρωνυχίδα ίσως, αλλά έχω απαιτητικούς αναγνώστες.
Μια φίλη στέλνει απόσπασμα μιας σελίδας από το βιβλίο «Η μανία με τον Καραβάτζο» του Όλιβερ Μπανκς (δεν το έχω διαβάσει, αλλά τον τίτλο τον είχα προσέξει).
— «Η Χώρα των Αγνώριστων» απέκτησε την έρημό της, μου γράφει.
Πρόκειται για την έρημο Mojave της Καλιφόρνιας, η οποία προφέρεται Μοχάβε στα ισπανικά και Μοχάβι στα αγγλικά, από το όνομα μιας ινδιάνικης φυλής. Πάντως όχι Μοτζάβ. (Στο γκουγκλ βρίσκω ελάχιστα Μοτζάβ(ε) και πολύ περισσότερα Μοχάβε, Μοχάβι).
Σήμερα, αυτή η πληροφορία βρίσκεται εύκολα. Το βιβλίο όμως δεν εκδόθηκε σήμερα, αλλά το 2004. Θα έπρεπε ο (γνωστός και καλός) μεταφραστής του (γνωστού και καλού) εκδοτικού οίκου να βάλει το σωστό; Νομίζω ναι.
* Κάτι που ψάρεψε ο φίλος μας ο Ακίνδυνος σε άρθρο του Χρήστου Μιχαηλίδη για το κυπριακό:
Πέρασαν τόσα χρόνια. Εγιναν τόσες προσπάθειες, υποδεέστερες από την τελική έκβασή τους, δεν απέδωσαν τα αναμενόμενα.
Θέλει να πει ίσως ότι το αποτέλεσμα ήταν κατώτερο των προσδοκιών; Ότι το αποτέλεσμα ήταν κατώτερο από τις προσπάθειες; Ότι οι προσπάθειες δεν βρίσκονταν στο ύψος του διακυβεύματος; Δεν ξέρω.
Έτσι που το γράφει πάντως, αν όντως οι προσπάθειες ήταν κατώτερες από την έκβαση, αυτό σημαίνει ότι το αποτέλεσμα ήταν ανώτερο της προσπάθειας.
* Κι ένα πάρα πολύ αστείο μεταφραστικό, από άρθρο της Lifo.
Θα ξέρετε ίσως, το συζητήσαμε άλλωστε κι εδώ, ότι πολλοί συνηθίζουν να αναφέρονται μαζί στους τίτλους των δυο ταινιών που έκαναν μεγάλη εντύπωση φέτος, της Μπάρμπι και του Οπενχάιμερ, ας πούμε συνδυάζοντας τους τίτλους τους σε Μπαρμπενχάιμερ.
Υπάρχει όμως στη Βοστώνη μια κυρία, συνταξιούχα (σικ, ρε) καθηγήτρια Πανεπιστημίου, ονόματι Μπάρμπαρα Οπενχάιμερ, που οι φίλοι της τη φωνάζουν Μπάρμπι, και που από φέτος προκαλεί αίσθηση κάθε φορά που λέει το ονοματεπώνυμό της.
Οπότε, όταν έδωσε το όνομα Μπάρμπι Οπενχάιμερ στον ρεσεψιονίστα ενός ξενοδοχείου, ο ρεσεψιονίστας της είπε, κατά τη Λάιφο, «Μου τραβάς το πόδι;»
Ε, δεν της το είπε αυτό. Της είπε Are you pulling my leg, που είναι βέβαια αμερικάνικος ιδιωματισμός και σημαίνει «Με κοροϊδεύεις;». Αυτό είναι μια καλή απόδοση, όπως επίσης και «Με δουλεύεις;» «Πλάκα μου κάνεις;» «Σοβαρά τώρα;» κι άλλες πολλές.
Θα πείτε, μετάφραση google translate. Μακάρι να ήταν! Δείτε πώς μεταφράζει το Google Translate:
Και κάτι άλλο. Στα αγγλικά δεν υπάρχει διάκριση ευγένειας διότι έχει επικρατήσει ο πληθυντικός you και για τα δύο πρόσωπα. (Τον καιρό του Σέξπιρ υπήρχε και ο ενικός, thou) κι έτσι πολλοί κακοί μεταφραστές το μεταφράζουν άσκεφτα στον ενικό. Αν όμως στην Ελλάδα -ή γενικά στην Ευρώπη- ένας νεαρός ρεσεψιονίστας αποταθεί σε μια ηλικιωμένη κυρία, μάλλον θα το κάνει στον πληθυντικό.
(Να κάνω μια παρέκβαση. Σε ένα κεφάλαιο στο Γεράκι της Μάλτας, ο Σαμ Σπέιντ δέχεται την επίσκεψη της Μπρίτζιτ Ο’ Σόνεσι, που ελάχιστα την ξέρει και θέλει να του αναθέσει μια υπόθεση.Ύστερα από πολλή ώρα που συζητάνε, αναπτύσσεται αμοιβαία έλξη, αρχίζουν τις περιπτύξεις και καταλήγουν στο κρεβάτι. Αυτός ο διάλογος στα αγγλικά είναι φυσικά όλος με you, αλλά στα ελληνικά θα είναι κατά τη γνώμη μου λάθος να αποδοθεί όλος σε ενικό ή όλος σε πληθυντικό. Θα ξεκινήσει από πληθυντικό και σε κάποιο σημείο, που ο μεταφραστής θα το αποφασίσει, θα μεταπέσει σε ενικό).
* Κι ένα από είδηση σχετική με την αμυντική συνεργασία της χώρας.
Η συνεργασία με το Ισραήλ λοιπόν, θα αποβλέπει σε «antidrone σύστημα και Σιδηρούν Θόλος πάνω από το Αιγαίο» κατά το liberal.gr
Γαλουχημένοι όπως είναι με ιστορίες για το Σιδηρούν Παραπέτασμα, θα σκέφτηκαν ίσως ότι το επίθετο είναι άκλιτο, όπως πχ το εμπριμέ. Να τον κάναμε σιδερένιο τον θόλο, να μπορούμε και να τον κλίνουμε, δεν λέει, θα σκουριάσει.
Πρόσεξα όμως και το antidrone σύστημα -«αντιδρών σύστημα» παρά λίγο. Μια και μου αρέσει ο νεολογισμός «δρόνος», μια χαρά θα ταίριαζε εδώ το «αντιδρονικό σύστημα» (κάποιος πρότεινε «αλεξιδρόνιο» που μου φάνηκε εξεζητημένο).
* Κι ένα ποδοσφαιρικό, σε άρθρο που εξετάζει τις μεταγραφές κορυφαίων παικτών σε ομάδες της Σαουδαραβίας, που έχουν γεμάτο πορτοφόλι:
Είναι γνωστό σε όλο τον κόσμο του ποδοσφαίρου πως οι Σαουδάραβες είναι διατεθειμένοι να εμπλουτίσουν το πρωτάθλημά τους εκμεταλλεύωντας τα χρήματα που κατέχουν. Υπάρχουν πολλά παραδείγματα αποχωρήσεων κορυφαίων παικτών (Νεϊμάρ, Μπενζεμά, Μίτροβιτς, Μιλίνκοβιτς-Σάβιτς, Φιρμίνο, Φαμπίνιο, Μανέ) για ομάδες που πριν λίγο καιρό δεν είχαν καν ακουστά.
Μια ακόμα από τις αντικανονικές μετοχές του τύπου «σκέφτοντας» και «δέχοντας» (έχουμε άρθρο, όπου αναφέρεται και το «εκμεταλλεύοντας» σε σχόλιο του Πάνου). Γιατί με ωμέγα δεν ξέρω, ίσως με έλξη από το διηγώντας (πλάκα κάνω).
Και κάτι ακόμα, εγώ στο τέλος της παραγράφου θα προτιμούσα τη διατύπωση «για ομάδες που πριν λίγο καιρό δεν τις είχαν σκεφτεί», για να μη σκοντάψει ο αναγνώστης.
* Και κάτι που μου θύμισε τα νιάτα μου.
Ζευγάρι συνέλαβε διαρρήκτη μέσα στο διαμέρισμά τους μετά από πάλι
Όχι, δεν ήμουν διαρρήκτης στα νιάτα μου. Αλλά στις διαδηλώσεις που πήγαινα με το ΚΚΕ φωνάζαμε το σύνθημα «Ενότητα και πάλη για την αλλαγή», που κάποιοι το παράλλαζαν παιγνιωδώς σε «Ενότητα και πάλη, και πάλι, και πάλι». Και αργότερα, νεότεροι φίλοι που πήγαιναν επίσης σε διαδηλώσεις όπου το σύνθημα είχε γίνει «Ο μόνος δρόμος είναι αντίσταση και πάλη» κι αυτοί το παράλλαζαν κάποτε σε «αντίσταση και πάλι»
* Mου γράφει φίλος (μεταφέρω κοπιπάστε):
Μόλις είδα στο YouTube την ομιλία του Στ. Κασσελακη στο διαρκές συνέδριο. Στο τέλος της ομιλίας του (τελευταίες φράσεις) θέλοντας να αντιπαραβάλει προφανώς το «πρώτη φορά αριστερά» με μια πιθανή επανεκλογή του ΣΥΡΙΖΑ με αυτόν στο τιμόνι ανέφερε τη φράση «Νέα φορά αριστερά». Ακουστικά δεν μου κάθεται καλά. Είναι δόκιμη ως φράση ή οι λογογραφοι του στερούνται φαντασίας και αναμασούν παλιά συνθήματα αρωματισμένα με μεταπολιτικο άρωμα;
Σαφώς θέλει να διαφοροποιηθεί από την υπόσχεση, που έχει ξανακουστεί, για «Δεύτερη φορά Αριστερά». Τώρα, το «νέα φορά» δεν πολυλέγεται στα ελληνικά, το βρήκα κυρίως σε καθαρευουσιάνικα κείμενα όπου λέγοντας «φορά» εννοούν αυτό που λέμε «φόρα». Τι να πω, δεν μου αρέσει αλλά περισσότερα δεν λέω γιατί ήδη με κατηγόρησε για «αντικασσελακικό μένος» ένας λεβέντης.
* Τίτλος που προβληματίζει:
Αίσιο τέλος είχε η προσπάθεια κάποιου να αυτοκτονήσει στις γραμμές του μετρό. Τι καταλαβαίνετε από τον τίτλο;
Αίσιο για ποιον; θα ρωτούσε ο σύντροφος με το γενάκι. Αλλά αν «ευοδωθεί» ή «στεφθεί με επιτυχία» η προσπάθεια κάποιου ν’ αυτοκτονήσει, είναι άραγε αίσια η έκβαση; Ή απαίσια;
Το αστείο είναι ότι στα λίγα σάιτ που δημοσιεύτηκε με αυτή τη διατύπωση η είδηση, δεν δίνεται σαφής απάντηση για την έκβαση:
Μικρές καθυστερήσεις στο μετρό Συντάγματος λόγω προσπάθειας αυτοκτονίας ατόμου στο μετρό Ευαγγελισμού. Αίσιο τέλος και αποκατάσταση κυκλοφορίας.
Αίσιο τέλος είχε η προσπάθεια ενός ατόμου να δώσει τέλος στη ζωή του στις γραμμές του μετρό Ευαγγελισμού.
Σύμφωνα με την ΣΤΑΣΥ η κυκλοφορία έχει αποκατασταθεί και οι καθυστερήσεις κράτησαν για πολύ λίγο.
Οπότε, μάλλον τον πρόλαβαν έγκαιρα. Και αφού δεν άργησε πολύ και το μετρό, αίσιο τέλος….
* Εγεννήθη παρ’ ημίν νέος ρηματικός τύπος, κλίνηκε. Σε άρθρο για μια καγκουριά που έγινε στη Ρωσία, όταν κάποιος προσπάθησε να περάσει με αυτοκίνητο από την ταράτσα ενός κτιρίου στην ταράτσα άλλου, όπως είχε δει στο σινεμά, διαβάζουμε:
Ωστόσο, κατά τη διάρκεια του άλματος, το μπροστινό μέρος του αυτοκινήτου κλίνηκε προς τα κάτω, προκαλώντας τον σύγκρουση με τον τοίχο του άλλου κτιρίου.
Κλίνηκε; Πήρε κλίση θα λέγαμε στου μπαμπά μας τη γλώσσα, αν όχι έγειρε. Όχι έκλινε που είναι κάπως άγαρμπο και θυμίζει το ομόηχό του, και πάντως όχι «κλίνηκε».
Προσέξτε επίσης ότι η προσπάθεια του κάγκουρα χαρακτηρίζεται προσπάθεια «να διασχίσει από ένα κτίριο σε ένα άλλο με αυτοκίνητο». Εγώ άλλο ρήμα θα έβαζα.
Αλλά το πιο απίθανο είναι ότι ο λεγάμενος μόλις έπεσε από τα 15 μέτρα βγήκε από το αυτοκίνητο και περπάτησε κανονικά, μάλιστα άρχισε να τρέχει. Οπότε, και τα Λάντα Νίβα είναι γερά, αλλά και η βλακεία ακατανίκητη!
* Και κλείνω με ανταπόκριση από την Κύπρο. Το πανό αυτό το ανάρτησαν Κύπριοι που διαμαρτύρονταν για τη σύλληψη των συμπατριωτών τους που συμμετείχαν στο αντιμεταναστευτικό πογκρόμ στη Λάρνακα.
Το πανό το σχολίασε ο φίλος γλωσσολόγος Σπύρος Αρμοστής, ο οποίος δεν στάθηκε στο προφανές λάθος, το «ένθος».
Μεταφέρω το σχόλιό του, που είναι στην κυπριακή, και αφήνω σαν άσκηση την ερμηνεία:
Έσ̆ει τόσα πολλά που μπόρεις να σχολιάσεις σε τούτην την εικόναν, αλλά εγώ εννά σταθώ στο πιο ασήμαντον που ούλλα.
Αρέσκει μου που κοτσάρουν τžαι αρχαία, αλλά εκάμαν τα πίλιες!
Το «παραδώσω» κάμνει πληθυντικόν «παραδώσομεν» στα αρχαία, αλλά χαρίζουμεν τους το, εν πειράζει.
Η αιτιατική «ἐλάττω» (δηλαδή «μικρότερη») εν’ εντάξει για την «πατρίδα» που εν’ εννικός, αλλά ρε κοπέλλια, αν θέλετε να το κάμετε χουντικόν το ρητόν τžαι να βάλετε τžαι την θρησκείαν τžαι την οικογένειαν σας μέσα, εν’ πληθυντικόν που θέλετε τα γέρημα:
«ἐλάττους» (δηλαδή «μικρότερες») όι «ἐλάττω»!
Εννά τρίζουν τα κόκκαλα των αρχαίων Αθηναίων!
09/09/2023
Νίκος Σαραντάκος
https://sarantakos.wordpress.com/
Ο Νίκος Σαραντάκος γεννήθηκε στο Παλαιό Φάληρο το 1959. Σπούδασε χημικός μηχανικός και αγγλική φιλολογία. Έχει εκδώσει δύο συλλογές διηγημάτων και άλλα βιβλία. Δουλεύει μεταφραστής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και μοιράζει το χρόνο του ανάμεσα σε Λουξεμβούργο και Ελλάδα. Ενδιαφέρεται για τη φρασεολογία, την ετυμολογία και τη λεξικογραφία καθώς και για την ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας. Συνεργάζεται με εφημερίδες και περιοδικά. Δημοσιεύει τα κείμενά του, γλωσσικά και άλλα, στο ιστολόγιό του sarantakos.wordpress.com/ και στο sarantakos.com. Σε μια άλλη ενσάρκωση, γράφει στα αγγλικά και στα γαλλικά για το μπριτζ (το παιχνίδι).
Τα βιβλία του:
«Για μια πορεία», διηγήματα (1984, β’ έκδ. 1988) εκδ. Σύγχρονη Εποχή
«Μετά την αποψίλωση», διηγήματα (1987, β’ έκδ. 1989) εκδ. Σύγχρονη Εποχή
«Μότσαρτ-Αλληλογραφία» (1991, β’ έκδ. 2001) εκδ. Ερατώ
«Το αλφαβητάρι των ιδιωματικών εκφράσεων» (1997) εκδ. Δίαυλος
«Γλώσσα μετ’ εμποδίων» (2007) εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία» (2009) εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Λέξεις που χάνονται» (2011) εκδ. Το Βήμα
«Λόγια του αέρα» (2013) εκδ. εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Οπωροφόρες λέξεις» (2013) εκδ. Κλειδάριθμος
«Η γλώσσα έχει κέφια» (2018) εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Μύθοι και πλάνες για την ελληνική γλώσσα» (2019) εκδ. ΕΑΠ
«Το ζορμπαλίκι των ραγιάδων» (2020) εκδ. Του Εικοστού Πρώτου
Έχει κάνει την επιμέλεια στην έκδοση των βιβλίων:
«Συμποσιακά», του Κώστα Βάρναλη,
«Αττικά: 400 χρονογραφήματα (1939-1958) για την Αθήνα και την Αττική», του Κώστα Βάρναλη,
«Τα δεκατρία ντόμινα και άλλες ιστορίες», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Τι είδα εις την Ρωσσίαν των Σοβιέτ», του Κώστα Βάρναλη,
«Ο μυστηριώδης φίλος και άλλες ιστορίες», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Γράμματα από το Παρίσι», του Κώστα Βάρναλη,
«Τα μαραμένα μάτια και άλλες ιστορίες», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Κάπου περνούσε μια φωνή», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Η νοσταλγία του Γιάννη», του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη,
«Famous Bridge Records», του David Bird,
«Bridge Hands to Make You Laugh…and Cry», του David Bird.
