Ανατιναγμένα μεζεδάκια | του Νίκου Σαραντάκου
Που τα λέω έτσι από την προχτεσινή πυρκαγιά, που οδήγησε σε εκρήξεις και ανατίναξη πυρομαχικών στην 111 Πτέρυγα Μάχης, στην Αγχίαλο, που τόση αίσθηση έκανε σε όσους είδαν τα μανιτάρια στα δελτία ειδήσεων και που, βέβαια, δείχνει ότι το επιτελικό μας κράτος έχει πάρει τροχιά διάλυσης.
Στην Αγχίαλο έγραψα, το ακριβές είναι «στη Νέα Αγχίαλο», αφού η κωμόπολη ιδρύθηκε από Έλληνες πρόσφυγες που είχαν φύγει από την Αγχίαλο της Μαύρης Θάλασσας, ύστερα από τους διωγμούς του 1906. Η παλιά Αγχίαλος λέγεται σήμερα Πομόριε, που σημαίνει περίπου το ίδιο στα βουλγάρικα και θέλω κάποτε να πάω γιατί είναι η γενέτειρα του Θεόδωρου Λασκαρίδη, για τον οποίο έχω γράψει πολλές φορές. Μάλιστα, είχα τότε μιλήσει τηλεφωνικά και με κάποιον Λασκαρίδη, κάτοικο της Νέας Αγχιάλου, αλλά δεν είχε κάτι να μου πει για τον Θ.Λ., που άλλωστε η οικογένειά του δεν έφυγε το 1906.
Τέλος πάντων, εδώ μεζεδάκια ήρθαμε να γευτούμε, οπότε ξεκινάω με κάτι από την Αγχίαλο, ή τέλος πάντων από την περιοχή της, ένα μεζεδάκι που το πρόσφερε η ΟΠΠΕ, η Ομάδα Παρακολούθησης Πρωτοσέλιδων Εστίας.
Όπως βλέπετε, θεωρείται ύποπτο ότι η φωτιά ξέσπασε «πολύ κοντά στο στρατόπεδο του Στεφανοδικείου».
Τέτοιο μέρος δεν υπάρχει, Στεφανοβίκειο είναι, μάλλον από κάποιον Στεφάνοβικ, αλλά ο συντάκτης σκέφτηκε πως αφού υπάρχει Στρατοδικείο, Ειρηνοδικείο, Εργατοδικείο, Πταισματοδικείο και τα λοιπά, επί Κατοχής μάλιστα υπήρχε και Αισχροδικείο, γιατί να μην υπάρχει και Στεφανοδικείο, κατά τα πρότυπα του Ερωτοδικείου της Αννίτας Πάνια; Το Στεφανοδικείο, σκέφτομαι, θα μπορούσε να δικάζει όσους και όσες παραστράτησαν στην έγγαμη συμβίωσή τους και δεν τίμησαν το στεφάνι τους.
* Μου γράφει, πριν από μερικές μέρες, φίλος:
Μέρες που είναι, είπα να διαβάσω τον καιρό από την Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία. Μεταξύ άλλων, είδα:
Πρόσκαιρες νεφώσεις τις μεσημβρινές και απογευματινές ώρες στα ηπειρωτικά ορεινά, οπότε είναι πιθανό να εκδηλωθούν τοπικοί όμβροι στα ορεινά της Θεσσαλίας και της Στερεάς.
Αυτοί οι «τοπικοί όμβροι» μου χτύπησαν στο μάτι. Υπάρχουν άνθρωποι που θα μιλήσουν για «όμβρους» στην καθημερινή τους ζωή; (Και σε ποιους απευθύνεται το δελτίο της ΕΜΥ;)
Για να πω την αμαρτία μου, νόμιζα πως «όμβρος» σημαίνει βροχή. Τώρα που το κοίταξα στο λεξικό το αναφέρει σαν νεροποντή
Πόσοι ξέρουν τη διαφορά;
Για να απαντήσω με σιγουριά στην απορία του φίλου μου θα έπρεπε να ρωτήσω κάποιον που δουλεύει στην ΕΜΥ. Αλλά υποψιάζομαι πως όταν λένε για «τοπικούς όμβρους», όπως στο απόσπασμα, δεν εννοούν «νεροποντές» αλλά, απλώς, βροχές. Δεν πρόκειται για λεπτή διάκριση αλλά για ευπρεπισμό, νομίζω. Αν κάποιος άλλος ξέρει, ας μας πει.
* Eίχαμε όμως και την παραίτηση του κ. Μηταράκη, ο οποίος, όπως λέγεται, εξαναγκάστηκε σε παραίτηση, κοινώς τον παραίτησαν, ύστερα από δημοσίευμα που έλεγε ότι, μέσα στις πυρκαγιές, πήγε διακοπές σε μακρινό νησί (στην Πάτμο, διάβασα).
Θεωρώ ότι ο εξαναγκασμός σε παραίτηση δίνει λάθος σήμα. Μόλις ένας υπουργός έδωσε έμπρακτη στήριξη στον δοκιμαζόμενο τουρισμό των Δωδεκανήσων, να αποπεμφθεί; Λάθος, μεγάλο λάθος.
Αλλά είχα θέμα σχετικό με τον κ. Μηταράκη έτσι κι αλλιώς. Εννοώ το τουίτ που βλέπετε, ένα από τα τελευταία που εξέδωσε υπό την προηγούμενη ιδιότητά του, του υπουργού Προστασίας του Πολίτη.
Η μικρή ανορθογραφία στο παρακάτω κείμενο είναι το «προσβάλουν». Εφόσον είναι οριστική ενεστώτα θέλει λλ. (Το «διευκρινήσεις» το χαρίζω, ενώ επίσης αν το ψιλοκοσκινίσουμε μάλλον θέλει ενικό, προσβάλλει, και το «ή» καλύτερα να ήταν «ούτε).
Η μεγάλη ανορθογραφία είναι ότι στο Ιράν της Μεσογείου η πολιτεία δίνει διευκρινίσεις στον κλήρο για το περιεχόμενο των νέων ταυτοτήτων.
* Διαβάζω σε ηπειρώτικον ιστότοπο ένα άρθρο για τη λέξη «καλατζής» και για το σχετικό, χαμένο πια, επάγγελμα:
Ήταν ένα από τα πιο παλιά επαγγέλματα, απαραίτητο για αιώνες που όμως τα τελευταία χρόνια έχει ουσιαστικά εξαφανιστεί. Ο γανωτής (ή γανωματής, γανωτζής, καλατζής, καλαϊτζής) ήταν ο τεχνίτης που αναλάμβανε την επικάλυψη με κασσίτερο των χάλκινων οικιακών σκευών. Το όνομα “Καλατζής” ωστόσο, έχει παραμείνει ως επίθετο και σημαίνει ότι όντως κάποιος απόγονος ήταν σε αυτό το επάγγελμα.
Επιστροφή στο μέλλον; Προφητική ονοματοδοσία; Μπα, απλώς απροσεξία, αντί για το σωστό «κάποιος πρόγονος»!
* Είχαμε και τον θάνατο της Μαριάννας Βαρδινογιάννη. Η κάλυψη του συμβάντος έδωσε καναδυό θεματάκια.
Ας πούμε, μια ακλισιά στη λεζάντα στη Lifo:
Η αναγόρευση της Μαριάννας Βαρδινογιάννη σε επίτιμη διδάκτωρ Ιατρικής του ΕΚΠΑ
Εντάξει, εγώ θα έβαζα «διδακτόρισσα», αλλά ο διδάκτωρ κλίνεται, άρα και η διδάκτωρ, άρα «σε επίτιμη διδάκτορα». (Και γιατί να κλείνομαι, καμιά ασκημομούρα είμαι; όπως απάντησε η Μαριγώ στον δάσκαλο, όταν είχε πει «της Μαριγούς»).
Επίσης, σε πολλά σάιτ (παράδειγμα εδώ) δημοσιεύτηκε ένα βιογραφικό σημείωμα της εκλιπούσας που αρχίζει ως εξής:
Η Μαριάννα Βαρδή Βαρδινογιάννη (Αθήνα, 1937 – Αθήνα, 24 Ιουλίου 2023) ήταν Ελληνίδα εφοπλιστής, ακτιβίστρια και δημόσιο πρόσωπο.
Ήταν Ελληνίδα, ήταν ακτιβίστρια, αλλά εφοπλιστής; Γιατί εφοπλιστής και όχι εφοπλίστρια; Για να μη θυμίζει την πλύστρα μήπως; Ή μήπως δεν μπορεί να έχουν καράβια οι γυναίκες;
* Μου γράφει φίλος του ιστολογίου:
Καλησπέρα, Νίκο. Σήμερα, λοιπόν, πήγα στον οδοντίατρο και όσο περίμενα έπαιζαν ειδήσεις στην ΕΡΤ (ήταν 12:30 το μεσημέρι). Αποκάτω έπαιζε σουπεράκι-λαβράκι, που έγραφε: «Δίνονται αποζημιώσεις (ή βοηθήματα, δεν θυμάμαι καλά) στους πληγέντες από τις τράπεζες«. Κι είπα κι εγώ, αχ τι ωραία να έδιναν αποζημιώσεις σε όσους επλήγησαν από τις τράπεζες, παναπεί θα ‘χαμε βγει πραγματικά απ’ τα Μνημόνια… Κρίμα που δεν έχω έξυπνο κινητό για ν’ απαθανατίσω το επαναστατικό σουπεράκι...
Πού τέτοια τύχη, φίλτατε!
* Και μια φωτογραφία που έβγαλα τις προάλλες σε έναν περίπατο εδώ στην εξωτική Ανατολική Αττική.
H πινακίδα του Εξωραϊστικού Συλλόγου διατάζει:
Μη κάνεις θορύβους σε ακατάλληλες ώρες
Σκέφτομαι ότι εγώ θα έβαζα ανάποδα τον ενικοπληθυντικό.
Μη κάνετε, θα έγραφα, ή μάλλον «Μην κάνετε», διότι το θέλω το τελικό νι πριν από το κ, και προτιμώ τον πληθυντικό της ευγενείας, δεν πήγαμε μαζί φαντάροι.
Μην κάνετε θόρυβο, θα έγραφα, και όχι «θορύβους».
Και «σε ακατάλληλη ώρα» θα έγραφα, αλλά εγώ είμαι παλιομοδίτης, παρωχημένος μονιστής.
* Γράφει άρθρο στο Χάφιποστ κάποιος κ. Γεώργιος Ντούρος, διεθνολόγος και γραμματέας της νομαρχιακής Βορείου Τομέα Αθηνών του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ:
Φοβού του ΚΙΝΑΛ και δώρα φέροντες
Πέρα από το ότι το αρχαίο είναι «….φέροντας», αυτή η αχρείαστη γενική βγάζει μάτι. Φοβού τους Δαναούς (άσχετο αν το λατινικό Timeo… αντιστοιχεί σε Φοβούμαι –έχουμε βέβαια άρθρο) άρα, φοβού το ΚΙΝΑΛ.
Εκτός βέβαια αν, σαν ντούρος γραμματέας του Βόρειου τομέα που είναι, ο κ. Ντούρος χρησιμοποιεί τη βορειοϊδιωματική προφορά, κι έτσι λέει, σε αιτιατική: φοβού του ΚΙΝΑΛ, εννοώντας «το ΚΙΝΑΛ». Μόνο που τότε θα ήταν «του ΚΝΑΛ».
* Τσίκλα ή τσίχλα;
Tσίκλα στην εισαγωγή, τσίχλα πιο κάτω στο λογότυπο.
«Τσίχλα για αναποφάσιστους», λέει ο φίλος που το στέλνει.
Συμπεριληπτικό μάρκετινγκ, μάλλον. Πιάνει και τους παραδοσιακούς και τους υπόλοιπους.
Και κάνει και υγιή διαχείριση βάρους!
* Διαβάζω άρθρο για την πολιτική κατάσταση στην Ισπανία, όπως έχει διαμορφωθεί μετά τις τελευταίες εκλογές, που έφεραν πολύ κοντά τα δυο πρώτα κόμματα:
Ο Σάντσεθ, από τη θέση του εκτελών χρέη πρωθυπουργού, δήλωσε ότι η Ισπανία προβλέπεται να αναπτυχθεί «σχεδόν τρεις φορές πιο γρήγορα» από τον μέσο όρο της ευρωζώνης, που αναγνωρίζεται στο 0.9%.
Μια ακόμα ακλισιά σε αυτές τις ζόρικες μετοχές. Αν και με έναν καλό δικηγόρο θα μπορούσε να μπαλωθεί κάπως:
Ο Σάντσεθ, από τη θέση του, εκτελών χρέη πρωθυπουργού, δήλωσε ότι…
Ένα κόμμα ξεχάστηκε, πώς κάνετε έτσι!
* Και κλείνω με τη διαφήμιση ενός κολεγίου:
Όποιος λοιπόν πάει στο Μητροπολιτικό Κολέγιο θα κάνει «πανεπιστιμιακές» σπουδές.
Τίμιο το βρίσκω, διότι «πανεπιστημιακές» σπουδές δεν θα κάνει.
(Εγώ φταίω μετά που γράφω καμιά φορά «κωλέγια»; )
29/07/2023
Νίκος Σαραντάκος
https://sarantakos.wordpress.com/
Ο Νίκος Σαραντάκος γεννήθηκε στο Παλαιό Φάληρο το 1959. Σπούδασε χημικός μηχανικός και αγγλική φιλολογία. Έχει εκδώσει δύο συλλογές διηγημάτων και άλλα βιβλία. Δουλεύει μεταφραστής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και μοιράζει το χρόνο του ανάμεσα σε Λουξεμβούργο και Ελλάδα. Ενδιαφέρεται για τη φρασεολογία, την ετυμολογία και τη λεξικογραφία καθώς και για την ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας. Συνεργάζεται με εφημερίδες και περιοδικά. Δημοσιεύει τα κείμενά του, γλωσσικά και άλλα, στο ιστολόγιό του sarantakos.wordpress.com/ και στο sarantakos.com. Σε μια άλλη ενσάρκωση, γράφει στα αγγλικά και στα γαλλικά για το μπριτζ (το παιχνίδι).
Τα βιβλία του:
«Για μια πορεία», διηγήματα (1984, β’ έκδ. 1988) εκδ. Σύγχρονη Εποχή
«Μετά την αποψίλωση», διηγήματα (1987, β’ έκδ. 1989) εκδ. Σύγχρονη Εποχή
«Μότσαρτ-Αλληλογραφία» (1991, β’ έκδ. 2001) εκδ. Ερατώ
«Το αλφαβητάρι των ιδιωματικών εκφράσεων» (1997) εκδ. Δίαυλος
«Γλώσσα μετ’ εμποδίων» (2007) εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία» (2009) εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Λέξεις που χάνονται» (2011) εκδ. Το Βήμα
«Λόγια του αέρα» (2013) εκδ. εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Οπωροφόρες λέξεις» (2013) εκδ. Κλειδάριθμος
«Η γλώσσα έχει κέφια» (2018) εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Μύθοι και πλάνες για την ελληνική γλώσσα» (2019) εκδ. ΕΑΠ
«Το ζορμπαλίκι των ραγιάδων» (2020) εκδ. Του Εικοστού Πρώτου
Έχει κάνει την επιμέλεια στην έκδοση των βιβλίων:
«Συμποσιακά», του Κώστα Βάρναλη,
«Αττικά: 400 χρονογραφήματα (1939-1958) για την Αθήνα και την Αττική», του Κώστα Βάρναλη,
«Τα δεκατρία ντόμινα και άλλες ιστορίες», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Τι είδα εις την Ρωσσίαν των Σοβιέτ», του Κώστα Βάρναλη,
«Ο μυστηριώδης φίλος και άλλες ιστορίες», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Γράμματα από το Παρίσι», του Κώστα Βάρναλη,
«Τα μαραμένα μάτια και άλλες ιστορίες», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Κάπου περνούσε μια φωνή», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Η νοσταλγία του Γιάννη», του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη,
«Famous Bridge Records», του David Bird,
«Bridge Hands to Make You Laugh…and Cry», του David Bird.
