Το «ιωβηλαίο» της Ευρασίας vs «global reset» του Νταβός, το ντεμοντέ της ιδιοκτησίας και ένας τρίτος δρόμος αντ’ αυτών | του Γιάννη Χατζηχρήστου
(Ή γιατί δεν θα πας διακοπές και φέτος!)
Στην αρχαία Μεσοποταμία ονομαζόταν «Ιωβηλαίο» όχι τα γενέθλια μίας βασίλισσας αλλά όταν τα χρέη με τόκους είχαν αυξηθεί τόσο πολύ για να αποπληρωθούν, που η πλάκα που τα κατέγραφε, έπρεπε να εξαφανιστεί. Τα χρέη έτσι συγχωρέθηκαν, οι φυλακές των οφειλετών άνοιξαν και οι δουλοπάροικοι επέστρεψαν να δουλέψουν τα χωράφια τους και αποφεύχθηκε ο λοιμός. Αυτό μπορούσε να γίνει επειδή ο βασιλιάς ήταν τότε ο εκπρόσωπος των θεών, που λέγεται ότι κατείχαν τη γη, και επομένως ήταν ο πιστωτής στον οποίο οφείλονταν τα χρέη.
Η ίδια πολιτική υποστηρίχθηκε στο Βιβλίο του Λευιτικού, αν και δεν είναι σαφές σε ποιο βαθμό εφαρμόστηκε αυτό το βιβλικό Ιωβηλαίο.
Στην αρχαία Αθήνα κάτι αντίστοιχο, επί του Σόλωνα, ονομάστηκε Σεισάχθεια.
♦ Συσάχθεια στην Δύση; Forget it!
Αυτό το είδος γενικής διαγραφής χρέους δεν μπορεί να γίνει σήμερα, επειδή οι περισσότεροι από τους πιστωτές είναι ταυτόχρονα και ιδιώτες δανειστές. Οι τράπεζες, οι ιδιοκτήτες και οι επενδυτές των συνταξιοδοτικών ταμείων θα χρεοκοπούσαν εάν απλώς εξαφανίζονταν τα συμβατικά τους δικαιώματα αποπληρωμής των συσσωρευμένων χρεών, που ήδη ξεπερνούν σε όλο τον πλανήτη το 300% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Αυτό ισχύει επειδή όλο το χρήμα που έχει παραχθεί από το ’72 και μετά, στηρίζεται σε μια πυραμίδα δανείων επί των αρχικών δανείων. Οπότε μία γενικευμένη «Σεισάχθεια» βρίσκεται, προς το παρόν, εκτός των επιλογών των ελίτ, μιας και αυτό θα έπρεπε να οδηγήσει σε βίαιη εξαφάνιση ΟΛΟΥ του χρήματος (συνολικά κυκλοφορεί σήμερα κανονικό ή τοξικό όσα 22 παγκόσμια ΑΕΠ!!!).
Αυτό αντιτίθεται στα συμφέροντα μιας δυο εκατοντάδων οικογενειών και σε ένα πλέγμα εμπορικών και κεντρικών Τραπεζών, που είναι οι πραγματικοί επικυρίαρχοι του πλανήτη και κερδίζουν σήμερα κυρίως από την διόγκωση αυτής της πυραμίδας χρέους. Η Δύση είναι εγκλωβισμένη στην επιτυχία που της έδωσε το colpo grosso του Νίξον το ’71, όταν αποδεσμεύτηκε η έκδοση χρήματος από κάτι χειροπιαστό, τον χρυσό, και αντικαταστάθηκε από αέρα κοπανιστό, τα δάνεια.
Έτσι, για να διατηρηθεί η πυραμίδα του χρέους τους, ανακαλύφτηκε προσφάτως η νέα μεγάλη ιδέα ανανέωσης του καπιταλισμού, η «Πράσινη Μετάβαση». Και συμπληρωματικά μια «Ψηφιακή» ως ένας νέος μεγα-κύκλος δανεισμού κρατών, επιχειρήσεων και ιδιωτών. Για την αλλαγή του καυσίμου μέχρι το 50 με απεξάρτηση από τις ενώσεις του άνθρακα, λέει. Το κάρβουνο, τούς υδρογονάνθρακες και το μεθάνιο, ενώ τα δάση, που τρέφονται από το διοξείδιο του άνθρακα, μπορούν να συνεχίζουν να καίγονται ανεξέλεγκτα. Παράλληλα με την επικράτηση ενός ψηφιακού φεουδαρχισμού 5-6 bigtech εταιρειών του διαδικτύου για να ελεγχθεί, κάπως, η πρώτη «μετάβαση».
Συμπληρωματικές τακτικές της «ψηφιακής» μεταρρύθμισης είναι, αφ’ ενός, η συσσώρευση ακινήτων των χρεοκοπημένων πρώην μικρομεσαίων και αγροτών (δεν αγόρασε για την πλάκα του 24εκ στρέμματα γεωργικής γης ο Μπιλ Γκεητς). Θα χρησιμοποιηθούν ως ανταλλακτικές αξίες στην περίπτωση που εξαφανιστεί το τρέχον χρήμα, για να ανταλλαχθούν με το νέου τύπου, το ψηφιακό, αν το σχέδιο αποτύχει.
Αφ’ εταίρου και η κατάργηση δια συστημάτων Artificial Intelligence τύπου GPT3 και κάθε μορφής πνευματικής ιδιοκτησίας (κάτι πάει να πει σχετικά η Naomi Klein), που ουσιαστικά μεταφέρεται σε όποιον θα ελέγχει τα υπερσυγκεντρωποιημένα Data: 5-6 bigtech εταιρίες του διαδικτύου, αυτές που ορίζουν τις προδιαγραφές της επερχόμενης τεχνοφεουδαρχίας. Σε αυτήν την ύστερη φάση του νεοφιλελευθερισμού, κάθε μορφή ιδιοκτησίας και η δημοκρατία θεωρούνται ως «ντεμοντέ».
Περίπου 75 τρισ. $ πρέπει να επενδυθούν προς τούτο στην Πράσινη Μετάβαση, μέχρι το 2030, και άγνωστο ακόμη πόσο σε ψηφιακά μπιχλιμπίδια, οδηγώντας σε νέες ανισότητες με συνθήκες ενεργειακής και επισιτιστικής φτώχειας σε όλο τον πλανήτη, αλλά και εντός κάθε χώρας.
(Αυτό αποφεύγεται συστηματικά να ειπωθεί από τους θιασώτες των πολιτικών «το μικρό σπίτι στο λιβάδι», από τον χαζοχαρούμενο Βαρουφάκη και τον Τσακαλώτο μέχρι και τον Στουρνάρα, που υπερασπίζονται σθεναρά την επιβίωση του τρέχοντος τραπεζικού συστήματος, ανεξάρτητα από το τι δηλώνουν).
♦ Συσάχθεια ή Ιωβηλαίο αλά Ρωσικά;
Οι πετρελαιοπαραγωγές χώρες από την άλλη, προφανώς και θα αντισταθούν σε κάτι τέτοιο για να συνεχίσουν να πουλάνε την πραμάτεια τους, όσο γίνεται. Έτσι για το δημόσιο χρέος (το χρέος των εθνικών κυβερνήσεων), μια μορφή Ιωβηλαίου την οραματίζεται ο Серге́й Юрьевич Глазьев, για να εισαχθεί ένα εναλλακτικό νομισματικό σύστημα που σχεδιάζεται επί του παρόντος από την Ευρασιατική Οικονομική Ένωση (EAEU),
και με συνεργασία των Κίνα, Ιράν και Τουρκία (και με αμφιταλαντευομενη ακόμα την Ινδία) και άλλες ανερχόμενες οικονομίες του πλανήτη, που συνωστίζονται στο κατώφλι των BRICS***.
Ο Глазьев είναι υπουργός Ένταξης και Μακροοικονομίας της Οικονομικής Επιτροπής Ευρασίας, του ρυθμιστικού φορέα της EAEU, και προτείνει ένα νέο νομισματικό σύστημα του κόσμου, που θα υποστηρίζεται από ένα ψηφιακό νόμισμα, που θα στηρίζεται από ένα καλάθι υφιστάμενων εθνικών νομισμάτων. Αυτά θα συνεχίσουν να εκδίδονται όπως σήμερα, από δάνεια, αλλά και έναντι φυσικών πόρων-εμπορευμάτων. Όπως το σιτάρι, το φυσικό αέριο, το νερό ή το κοβάλτιο.
Αυτό, κατά τον Глазьев, θα απελευθερώσει τον Παγκόσμιο Νότο τόσο από το δυτικό χρέος όσο και από τη λιτότητα που προκαλεί το ΔΝΤ, αφού η μετάβαση στη νέα παγκόσμια οικονομική τάξη θα συνοδεύεται, πολύ πιθανώς, από συστηματική άρνηση τήρησης των υποχρεώσεων των υπερχρεωμένων σε δολάρια, ευρώ, λίρες και γιεν.
Από αυτή την άποψη, αυτή η βίαιη μονομερής διαγραφή χρεών δεν διαφέρει και πολύ από το παράδειγμα των χωρών που εκδίδουν αυτά τα σημερινά κυρίαρχα νομίσματα, όπως το δολάριο οι ΗΠΑ. Για να το διατηρήσουν σε ισχύ μέχρι σήμερα, θεώρησαν πολλές φορές σκόπιμο να κλέψουν συναλλαγματικά αποθέματα «δια των κυρώσεων». Του Ιράκ, του Ιράν, της Βενεζουέλας, του Αφγανιστάν και της Ρωσίας ύψους τρισεκατομμυρίων δολαρίων, ή μέσω των PSI όπως έγινε με την δική μας περίπτωση. Εφόσον οι ΗΠΑ, η Βρετανία, η ΕΕ και η Ιαπωνία αρνήθηκαν να τηρήσουν τις υποχρεώσεις τους και κατάσχεσαν τον πλούτο άλλων εθνών που διατηρούνταν στα νομίσματά τους, γιατί θα έπρεπε άλλες χώρες να υποχρεωθούν να τις αποπληρώσουν και να εξυπηρετήσουν τα δάνειά τους; Λέει η λογική γύρω από την νέα ηθική που εισάγεται έτσι στα παγκόσμια γεωπολιτικά και γεωοικονομικά ήθη.
Σε κάθε περίπτωση, η συμμετοχή στο νέο οικονομικό σύστημα δεν θα περιοριστεί από τις υποχρεώσεις στο παλιό. Οι χώρες του Παγκόσμιου Νότου θα μπορούν να είναι πλήρως συμμετέχοντες στο νέο σύστημα ανεξάρτητα από τα συσσωρευμένα χρέη τους σε δολάρια, ευρώ, λίρες και γιεν. Ακόμη και αν αθετούσαν τις υποχρεώσεις τους σε αυτά τα νομίσματα, αυτό δεν θα είχε καμία επίπτωση στην πιστοληπτική τους ικανότητα στο νέο χρηματοπιστωτικό σύστημα! Τρεχάτε κόσμε να ψωνίσετε νέα δάνεια (για να σωθούν οι τράπεζες στα ανατολικά)! Ένα νέου τύπου ΔΝΤ, που ήδη λειτουργεί με έδρα το Πεκίνο, θα αναλάβει να παίξει τον ρόλο του χωροφύλακα μετά. Η ισχύς του σημερινού ΔΝΤ θα τείνει να γίνει είναι ελάχιστη.
Έτσι προτείνεται κατ’ ουσία μια άλλη στρατηγική ανανέωσης του καπιταλισμού μέσω της δημιουργίας ενός νέου «ενάρετου» κύκλου δημιουργίας χρεών και νέου χρήματος (παραγόμενο πάλι από νέα χρέη, απ’ όπου θα συνεχίσουν να παράγονται τα νομίσματα) στον μισό πλανήτη. Ο άλλος μίσος, υπό το δολάριο, κινδυνεύει να καταρρεύσει!
♦ Η σύγκρουση αυτών των δύο στρατηγικών επιβίωσης/ανανέωσης του καπιταλισμού έγινε θερμή, κατ’ αρχάς στην Ουκρανία, πυροδοτώντας μία νέα περίοδο ψυχρού πολέμου για την συνέχεια. Τα μεγάλα θύματα του, μέχρι τώρα: η Ουκρανία, το ευρώ και οι πολύ φτωχές χώρες του νότου, που αρχίζουν να βιώνουν τώρα σοβαρές επισιτιστικές κρίσεις, άρα τον κίνδυνο για τοπικές εξεγέρσεις τύπου Αραβικής Άνοιξης. Ο συμβιβασμός πλέον είναι αδύνατος και η εξέλιξη της σύγκρουσης με ίδια αναμενόμενα αποτελέσματα μίας πυρηνικής σύρραξης, χωρίς όμως τα ραδιενεργά πυρηνικά.
♦ Υπάρχει τρίτος δρόμος;
Οι λογικές «Ιωβηλαίων» που έχουν προταθεί είτε από το WEF/G7 είτε από το Ευρασιατικό ανάλογο ως στρατηγικές ανανέωσης του καπιταλισμού, μέχρι την επικράτηση μιας νέας βελτιωμένης έκδοσης του νεοφιλελευθερισμού (η παλιά κατέρρευσε το 20), οδηγούν στον αυταρχισμό κάποιων ανεξέλεγκτων κέντρων λήψης αποφάσεων (αλγόριθμοι ή διοικητικά συμβούλια ιδιωτικών πολυεθνικών, αδιάφορο), αλλά και σε ένα ακραίο διπολισμό στον πλανήτη, με άγνωστες επιπτώσεις από τις διαρκείς κρίσεις που δημιουργεί.
Οπότε τίθεται το ερώτημα: Υπάρχει άλλη λύση, μια άλλη παγκόσμια αρχιτεκτονική που δεν θα ολισθαίνει ούτε στην μία ούτε στην άλλη παγίδα;
♦ Η απάντηση είναι ναι, υπάρχει!
Προϋποθέτει όμως την κυριαρχία των κοινωνιών πάνω σε αποφάσεις συνεργασίας τους μέσω αποκεντρωμένων (decentralized) συστημάτων παραγωγής χρήματος, όχι αντικρισμένου με δάνεια, και των αντίστοιχων διαδικασιών συντονισμού τους για την επίλυση των μεγάλων προβλημάτων του πλανήτη, ξεκινώντας από κάθε τόπο.
Σοσιαλισμό δεν το λες αυτό, πάλι καπιταλισμός θα συνεχίσει είναι σύμφωνα με τους ορισμούς του 20ου αιώνα. Αλλά ένας καπιταλισμός που εμπεριέχει τα σπέρματα και όλες τις αξίες όσων τον οραματίστηκαν αρχικά και είδαν τα προηγούμενα πειράματα εφαρμογής του να καταρρέουν.
Άρα, και με δυο λόγια, όσα υπόσχονται οι τεχνολογίες, ιδιαίτερα αυτές που ωθούν την αποκέντρωση, οι blockchain και το web3.0 είναι ο τρίτος δρόμος που ακυρώνει και τους σχεδιασμούς των ελίτ στο Νταβός και τους αντίστοιχους των ελίτ της Ευρασίας, που απλώς κινούνται στην επανάληψη των προηγούμενων τριών δεκαετιών στον μισό πλανήτη.
Τότε και μόνο τότε, ένα γενικευμένο «Ιωβηλαίο» μπορεί να απελευθερώσει τον πλανήτη και τις δημιουργικές του δυνάμεις για την μάχη της επιβίωσης του μέσα στις συνέπειες από τα αποτυχημένα πειράματα του παρελθόντος.
Προϋπόθεση: Το «Συν Αθηνά και χείρα κίνει».
Αλλιώς «σκάσε και κολύμπα» στα χρέη σου για να παράγεις data! Διακοπές ούτως ή άλλως δεν θα έχεις και φέτος. Να δεις που θα σου πουν, όπου να ‘ναι, ότι είναι και αυτές ντεμοντέ.
Κομπρί;
Γιάννης Χατζηχρήστος
*** ΣΗΜΕΙΩΣΗ
Ο όμιλος των χωρών BRICS περιλαμβάνει αυτή τη στιγμή:
τη Βραζιλία, 🇧🇷, τη Ρωσία, 🇷🇺, την Ινδία, 🇮🇳, την Κίνα 🇨🇳 και τη Νότια Αφρική 🇿🇦
Οι BRICS δημοσίευσαν την 21/5/2023 τον κατάλογο των χωρών που έχουν υποβάλει αίτημα ένταξης:
– Αφγανιστάν 🇦🇫, – Αλγερία 🇩🇿, – Αργεντινή 🇦🇷, – Μπαχρέιν 🇧🇭, – Μπαγκλαντές 🇧🇩, – Λευκορωσία 🇧🇾, – Αίγυπτος 🇪🇬, – Ινδονησία 🇮🇩, – Ιράν 🇮🇷, – Καζακστάν 🇰🇿, – Μεξικό 🇲🇽, – Νικαράγουα 🇳🇮, – Νιγηρία 🇳🇬, – Πακιστάν 🇵🇰, – Σαουδική Αραβία 🇸🇦, – Σενεγάλη 🇸🇳, – Σουδάν 🇸🇩, – Συρία 🇸🇾, – Ταϊλάνδη 🇹🇭, – Τυνησία 🇹🇳, – Τουρκία 🇹🇷, – Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα 🇦🇪, – Ουρουγουάη 🇺🇾, – Βενεζουέλα 🇻🇪, – Ζιμπάμπουε 🇿🇼 .
Ο Γιάννης Χατζηχρήστος γεννήθηκε το 1958 στην Αθήνα. Αφού αποφοίτησε από το Μαθηματικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Πατρών συμμετείχε στην υλοποίηση σύνθετων έργων πληροφορικής και επικοινωνιών στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα για πολλά χρόνια. Από οικογένειες από την μια μεριά συντηρητικών Κωνσταντινουπολιτών (από την πλευρά του πατέρα του) και μελών του ΚΚΕ/ΕΛΑΣ από την άλλη (από την πλευρά της μητέρας του), δραστηριοποιήθηκε στην Αριστερά από τα μαθητικά του χρόνια, το 1973.
Τα τελευταία χρόνια ανέπτυξε δράση για την εμπέδωση της αμεσοδημοκρατίας στην Αριστερά και την αυτοδιοίκηση. Ενδιαφέρεται για την ανάπτυξη του κοινωνικού μη κρατικού τομέα της οικονομίας ως βασικού μοχλού ανάπτυξης, κυρίως στον πρωτογεννή και τον χρηματοπιστωτικό τομέα, καθώς και για την ανάπτυξη νέων μη ιεραρχικών ενεργειακών δικτύων. Τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντα του εστιάζονται κυρίως στην Εφαρμογή της δημοκρατίας & της Αμεσοδημοκρατίας στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, στον Κοινωνικό Τομέα Οικονομίας, στην Ενεργειακή Πολιτική, στις Πολιτικές Υγείας, στην Αγροτική Πολιτική καθώς και στην Πληροφορική και Παραγωγική Ανασυγκρότηση.
Έχει εκδώσει τα βιβλία:
Ανασκαφή στο μέλλον, μυθιστόρημα, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, 2006
Το φ του φόβου, μυθιστόρημα, 2014
