Πνευματικά μεζεδάκια | του Νίκου Σαραντάκου
Θα καταλάβατε πως τα λέω έτσι από τον υποψήφιο βουλευτή της ΝΔ, τον κ. Σπύρο Πνευματικό, που προκάλεσε, καλώς ή κακώς, σάλο με τις δηλώσεις του για τους καρκινοπαθείς τελευταίου σταδίου και τελικά τέθηκε εκτός εκλογικού αγώνα, κατά τον ίδιο τρόπο που είχε τεθεί εκτός αγώνα ο Γιώργος Κατρούγκαλος του ΣΥΡΙΖΑ στις προηγούμενες εκλογές. Επειδή οι υποψήφιοι έχουν ανακηρυχθεί, το όνομά του θα περιλαμβάνεται στα ψηφοδέλτια, στην εκλογική περιφέρεια της Εύβοιας, στην τρίτη θέση (οι εκλογές της 25ης Ιουνίου γίνονται με λίστα και όχι με σταυρό) αλλά έχει δεσμευτεί ότι, αν η Νέα Δημοκρατία εκλέξει τρεις βουλευτές, θα παραιτηθεί.
Στα σόσιαλ έγιναν κάποια καλά λογοπαίγνια με το επώνυμο του κ. Πνευματικού, από τα οποία ξεχώρισα το σκίτσο του Αντώνη Κουραφέλκυθρου που βλέπετε. Κατά τα άλλα όμως τα μεζεδάκια μας δεν έχουν σχέση με τον κ. Πνευματικό.
* Και συνεχίζουμε μακριά από τον στίβο της πολιτικής και των εκλογών, αλλά κοντά στα γήπεδα, και συγκεκριμένα του μπάσκετ. Ο Παναθηναϊκός νίκησε στην έδρα του τον Ολυμπιακό, στο δεύτερο παιχνίδι των πλέι-οφ για τον τίτλο του πρωταθλητή, όπως ίσως θα διαβάσατε. Η ΚΑΕ Παναθηναϊκός ζήτησε συγγνώμη επειδή οπαδοί της έριξαν νερά και γιαούρτια στον πάγκο των φιλοξενούμενων, αλλά με παραξένεψε η διατύπωση αυτής της συγγνώμης:
H KAE Παναθηναϊκός καταδικάζει απερίφραστα τη ρίψη οξειδανίου και κρεμώδους τροφής προς τα μέλη της αποστολής του Ολυμπιακού, καθώς και όλους όσοι απάντησαν στις ύβρεις του προπονητή του πειραιώτικου σωματείου.
Ειρωνική βέβαια η ανακοίνωση, προσπαθεί να ονοματίσει αλλιώς τα νερά και τα γιαούρτια ώστε να μη βρέχουν και να μη λερώνουν. Δεν ξέρω αν έχετε ξανακούσει το οξειδάνιο, που σύμφωνα με τη Βικιπαίδεια είναι μια άλλη ονομασία του νερού. Οξειδάνιο ή μονοξειδάνιο είναι, λέει, το νερό, το H2O, διοξειδάνιο το Η2Ο2, τριοξειδάνιο το Η2Ο3, τετροξειδάνιο το Η2Ο4.
Εγώ ομολογώ πως ήμουν χημικός μηχανικός σε μιαν άλλη ζωή, αλλά «οξειδάνιο» δεν θυμάμαι να είχα ακούσει. Ας πουν και οι άλλοι χημικοί του ιστολογίου.
Βέβαια, αμέσως μόλις βγήκε (χτες) η ανακοίνωση της ΚΑΕ, όλος ο κόσμος άρχισε να γκουγκλίζει μανιωδώς το οξειδάνιο και φυσικά έγινε η σχετική πλάκα στα σόσιαλ, π.χ. «Τώρα που έρχεται καλοκαίρι να πίνετε πολύ οξειδάνιο», σε σημείο που αναρωτήθηκα αν έπρεπε να μετονομάσω σε οξειδανικά τα μεζεδάκια μας. Σηκώνει οξειδάνιο η κουβέντα, αλλά δεν ήθελα να κάνω μια τρύπα στο οξειδάνιο, ούτε όμως να ρίξω οξειδάνιο στον μύλο των Ολυμπιακών. Και μην ξεχνάτε πως όποιος καεί στον χυλό, φυσάει και την κρεμώδη τροφή.
* Τα νέα μηχανήματα δεν παύουν να μας καταπλήσσουν. Θα θυμόσαστε οι παλαιότεροι, πως όταν κάποιος μας παίνευε τις πολλές δυνατότητες και λειτουργίες που είχε κάποια συσκευή, συχνά απαντούσαμε ειρωνικά: Καφέ ψήνει;
Φίλος του ιστολογίου μού έστειλε τις προδιαγραφές ενός ηχοσυστήματος, το οποίο μπορεί να μην ψήνει καφέ αλλά κάνει κάτι καλύτερο: ψήνει στα κάρβουνα!
(Τις πλήρεις, εξαντλητικά αναλυτικές, προδιαγραφές τις βλέπετε εδώ).
Αλλά γιατί «Ψήνω»; Και γιατί «σταθερός»;
Προφανώς έγινε μεταφραστικό λάθος. Αν ανατρέξετε στο πρωτότυπο, θα δείτε ότι στο αντίστοιχο σημείο αναφέρει:
Grill : Fixed
Grill είναι το πλέγμα που έχουν μπροστά τα ηχεία, αλλά εδώ έγινε… ψησταριά!
* Λίγο μπαγιάτικο αλλά αξίζει να αναφερθεί διότι δεν εντοπίζεται και πολύ εύκολα. Σε άρθρο για τα εξοπλιστικά, γίνεται λόγος για τον γερουσιαστή Μενέντεζ:
Συγκεκριμένα, στις 21 Μαΐου, ο Μενέντεζ, βρέθηκε στη Νέα Υόρκη, καλεσμένος της Χιακής Ομοσπονδίας που τον τίμησε με το 3ο «Ιόνιο Μετάλλιο Τιμής» (Ionian Medal of Honor), όπου και δήλωσε ότι ο ίδιος υπέγραψε για τα F-35 που θα αποκτήσει η Ελλάδα από τις ΗΠΑ.
Αλλά, τι δουλειά έχει με τα Ιόνια μετάλλια η χιακή ομοσπονδία; Όπως εύστοχα σχολίασε ο αγαπητός Ακίνδυνος που το ψάρεψε, αν δεν συνέβη κάποια δραματικό γεωλογικό φαινόμενο που διέφυγε της προσοχής όλων, το μετάλλιο ήταν ιώνιο -ή ιωνικό, θα έλεγα.
* Ακόμα ένα μεταφραστικό, από ένα επεισόδιο του Αγίου στο Ερτφλιξ:
Μου γράφει φίλος:
Ο ελληνικός τίτλος του επεισοδίου είναι «Η ρομαντική μητέρα», αλλά το πρωτότυπο είναι «The romantic matron» και, όπως αποδεικνύεται, η εν λόγω κυρία δεν έχει παιδιά, είναι η νεαρή χήρα ενός κυρίου που πέθανε στα 34, μετά βίας 40 χρονών η ίδια.
O tempora, o mores, μιας και βλέπω στο λεξικό ότι matron είναι η νοσοκόμα σε σχολείο, η μεγαλύτερης ηλικίας νοσοκόμα ή η μεγαλύτερης ηλικίας νυμφευμένη γυναίκα (και όχι απλώς το θηλυκό του patron). Από την άλλη, στο Χρηστικό διαβάζω ότι ματρόνα είναι η διευθύντρια οίκου ανοχής. Οπότε, ευτυχώς δεν αποδόθηκε ως «Η ρομαντική τσατσά», αλλά νομίζω ότι «Η ρομαντική κυρία» ή έστω «Η ρομαντική χήρα» θα ήταν καλύτερες επιλογές.
Η ρομαντική κυρία, μια χαρά το βρίσκω.
* Και κάτι που ενδιαφέρει τον ληξίαρχο της Νομανσλάνδης.
Η οθονιά είναι από τη σειρά Law and Order: Criminal Intent, και ο ταγματάρχης Κέις είναι, θα το καταλάβατε, το Major Case. Το περίεργο είναι ότι, όπως βλέπω, στη σειρά αυτή η Major Case Squad, μια ειδική ομάδα ντετέκτιβ που ασχολούνται με βαρυσήμαντες υποθέσεις, διαδραματίζει κεντρικό ρόλο -δεν είναι δηλαδή μια μεμονωμένη αναφορά, που θα δικαιολογιόταν (λέμε τώρα) να στραβομεταφραστεί.
Αχ αυτός ο ταγματάρχης Κέις -και πού να επικαλεστεί τον ανώτερό του, τον στρατηγό Μότορς!
* Kι ένα από αυτόματη μετάφραση, από τις φοβερές προσφορές (βάλτε όσα και όποια εισαγωγικά θέλετε) που διαφημίζονται στο διαδίκτυο, όπως το κλασικό «Οι απούλητοι καναπέδες στο Χ σχεδόν χαρίζονται».
Εδώ δεν μαθαίνουμε τι μπορεί να μας … οι τιμές των βίλες στο Ντουμπάι, και καταντάει και λιγάκι απειλητικό.
Όπως σχολίασε αυτός που το επισήμανε, πρόκειται για ντουμπαϊκή σύνταξη.
(Αλλά και πώς να το πει; Οι τιμές των βιλών; Δεν λέγεται και μπορεί και να γίνουμε και ρεζίλι αν μας διαβάσει κανένας κουμπάρος. Μόνο «Θα … αν μάθετε πόσο πουλιούνται οι βίλες στο Ντουμπάι» θα έστεκε).
* Γράφει ο πρώην υπουργός Γιώργος Σταθάκης σε ένα ενδιαφέρον άρθρο του σχετικό με την οικονομική πολιτική της Ν.Δ. και το δημόσιο χρέος:
«Αποκρύπτει την επιστροφή στην αλόγιστη χρήση δημόσιων πόρων για τη στήριξη των μεγάλων εταιρειών σε κατασκευές και πράσινες επενδύσεις και την χρηματοδότηση της κερδοσκοπίας της ενεργειακής κρίσης. Επιχαίρεται για την εκτίναξη της κερδοφορίας των μεγάλων επιχειρήσεων σε ρεκόρ 20ετίας.»
Όλα καλά, αλλά «επιχαίρεται» δεν υπάρχει. Ούτε «να επιχαίρει» ταιριάζει διότι αυτό το λέμε όταν χαιρόμαστε για κάποιο κακό που συμβαίνει σε άλλον.
Υποθέτω πως εννοεί «επαίρεται», σε διασταύρωση με το «χαίρεται».
Από την άλλη, ακόμα και όσοι διαφωνούμε με την πολιτική της κυβέρνησης, δεν επιχαίρουμε για τη θεαματική αύξηση του δημόσιου χρέους από τα 340 δις στα 400 δις, αφού στους ώμους μας θα πέσει κι αυτό.
* Κι ένα αστείο μεταφραστικό, σε άρθρο για τις κατσίκες και πώς μπορούν να βοηθήσουν τη διαχείριση των εδαφών:
Η McGrew είχε καταθέσει πως οι κατσίκες είναι κατ’ αρχάς φυλλομετρητές και αυτό τις κάνει καλές στη διαχείριση της καύσιμης ύλης. Προτιμούν εν τω μεταξύ, τους θάμνους από το χόρτο, γιατί τους αρέσει να είναι το φαγητό τους στο ύψος των ματιών τους.
Η Mc Grew είναι μια βιολόγος που είχε μελετήσει τις κατσίκες.
Αλλά φυλλομετρητές; Και τι μάρκας; Δεν θα είναι Firefox, διότι τη μάρκα αυτή την έχουν καπαρώσει οι αλεπούδες. Ίσως Chrome. Όχι πάντως Internet Explorer, αφού είναι σβέλτα ζώα. Μπορεί όμως, οι άγριες ιδίως, να είναι Edge, που τους αρέσει να περπατάνε στην άκρη άκρη του γκρεμού.
Στα σοβαρά τώρα, το αγγλικό κείμενο έλεγε browsers. Αλλά browser δεν είναι μόνο ο φυλλομετρητής, μια σημασία άλλωστε που εμφανίστηκε μόλις στον αιώνα μας.
Είναι επίσης, μεταφέρω από το λεξικό, an animal that feeds mainly on high-growing vegetation. «roe deer are browsers, living throughout the year in dense woodland»
Κορφολόγημα λέγεται αυτό, αλλά δεν ξέρω πώς λέγονται τα ζώα αυτά στην ελληνική ζωολογική ορολογία. Πείτε μου εσείς.
* Και κλείνω με δυο αναφορές στην υπόθεση με τα «παπαδάκια» και τον ιερέα που τέθηκε σε αργία.
Δικαιολογημένα ίσως τα εισαγωγικά στα παπαδάκια, αλλά σε ένα σχετικό άρθρο διαβάσαμε:
Πρόκειται για ένα από τα πιο φωτεινά «μυαλά» της Εκκλησίας μας, αλλά και της θεολογίας, κάτι που αποδεικνύεται όχι μόνο από το βιογραφικό του, αλλά περισσότερο από όσα καταμαρτυρούν εκείνοι που τον γνωρίζουν προσωπικά.
Γιατί τα εισαγωγικά στα μυαλά; Για να μην θεωρήσει ο αναγνώστης ότι μιλάμε για μυαλά πανέ;
Κι έπειτα, «καταμαρτυρώ» σημαίνει «κατηγορώ κάποιον για κάτι, του αποδίδω αξιόποινες ή επιλήψιμες πράξεις». Μάλλον δεν εννοούσε αυτό ο συντάκτης.
* Κι έπειτα, δείτε εδώ:
«Στον πατέρα Αλέξανδρο Καριώτογλου, διδάκτωρ θεολογίας…»
Εδώ ο συντάκτης, τρομοκρατημένος μην τον βγάλουν αγράμματο οι λαθοθήρες, αποφάσισε να κλίνει το ολόσωστο «στον πάτερ Αλέξανδρο…»
Επειδή όμως έτσι εξαντλήθηκε η ποσόστωση των κλινόμενων, ο διδάκτωρ έμεινε άκλιτος.
Αυτά για σήμερα, στο περί ανέμων και οξειδανίων άρθρο μας.
10/06/2023
Νίκος Σαραντάκος
https://sarantakos.wordpress.com/
Ο Νίκος Σαραντάκος γεννήθηκε στο Παλαιό Φάληρο το 1959. Σπούδασε χημικός μηχανικός και αγγλική φιλολογία. Έχει εκδώσει δύο συλλογές διηγημάτων και άλλα βιβλία. Δουλεύει μεταφραστής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και μοιράζει το χρόνο του ανάμεσα σε Λουξεμβούργο και Ελλάδα. Ενδιαφέρεται για τη φρασεολογία, την ετυμολογία και τη λεξικογραφία καθώς και για την ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας. Συνεργάζεται με εφημερίδες και περιοδικά. Δημοσιεύει τα κείμενά του, γλωσσικά και άλλα, στο ιστολόγιό του sarantakos.wordpress.com/ και στο sarantakos.com. Σε μια άλλη ενσάρκωση, γράφει στα αγγλικά και στα γαλλικά για το μπριτζ (το παιχνίδι).
Τα βιβλία του:
«Για μια πορεία», διηγήματα (1984, β’ έκδ. 1988) εκδ. Σύγχρονη Εποχή
«Μετά την αποψίλωση», διηγήματα (1987, β’ έκδ. 1989) εκδ. Σύγχρονη Εποχή
«Μότσαρτ-Αλληλογραφία» (1991, β’ έκδ. 2001) εκδ. Ερατώ
«Το αλφαβητάρι των ιδιωματικών εκφράσεων» (1997) εκδ. Δίαυλος
«Γλώσσα μετ’ εμποδίων» (2007) εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία» (2009) εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Λέξεις που χάνονται» (2011) εκδ. Το Βήμα
«Λόγια του αέρα» (2013) εκδ. εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Οπωροφόρες λέξεις» (2013) εκδ. Κλειδάριθμος
«Η γλώσσα έχει κέφια» (2018) εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Μύθοι και πλάνες για την ελληνική γλώσσα» (2019) εκδ. ΕΑΠ
«Το ζορμπαλίκι των ραγιάδων» (2020) εκδ. Του Εικοστού Πρώτου
Έχει κάνει την επιμέλεια στην έκδοση των βιβλίων:
«Συμποσιακά», του Κώστα Βάρναλη,
«Αττικά: 400 χρονογραφήματα (1939-1958) για την Αθήνα και την Αττική», του Κώστα Βάρναλη,
«Τα δεκατρία ντόμινα και άλλες ιστορίες», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Τι είδα εις την Ρωσσίαν των Σοβιέτ», του Κώστα Βάρναλη,
«Ο μυστηριώδης φίλος και άλλες ιστορίες», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Γράμματα από το Παρίσι», του Κώστα Βάρναλη,
«Τα μαραμένα μάτια και άλλες ιστορίες», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Κάπου περνούσε μια φωνή», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Η νοσταλγία του Γιάννη», του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη,
«Famous Bridge Records», του David Bird,
«Bridge Hands to Make You Laugh…and Cry», του David Bird.
