Θωμαδογεωργιανά μεζεδάκια | του Νίκου Σαραντάκου
Αύριο είναι Κυριακή του Θωμά, κινητή γιορτή, μια Κυριακή μετά το Πάσχα. Eίναι όμως και 23 Απριλίου, άρα είναι του Αγίου Γεωργίου, που φέτος δεν είναι κινητή γιορτή αφού πέφτει μετά το Πάσχα. Οπότε, συμπίπτουν οι δυο γιορτές, του Θωμά και του Γεωργίου, εξού και ο τίτλος του πολυσυλλεκτικού μας άρθρου. Το ιστολόγιο εύχεται χρόνια πολλά και κάθε ευτυχία σε όσες και όσους γιορτάζουν, πρώτα στον φίλο μας τον Τζι, στον Γιώργο Μ. και στους άλλους.
* Αν αύριο είναι του Θωμά και του Γεωργίου, χτες ήταν η αποφράς επέτειος της 21ης Απριλίου. Στο επετειακό του μήνυμα στο Φέισμπουκ ο λογογράφος του πρωθυπουργού θέλησε να εκμεταλλευτεί πολιτικά την επέτειο γι’ αυτό έβαλε τις σάλτσες για τον λαϊκισμό, έκανε όμως τη γκάφα να γράψει ότι «οι Έλληνες τιμούν την επέτειο» ενώ το πολύ πολύ να την τιμούν μερικοί πρωτοκλασάτοι υπουργοί του κυβερνώντος κόμματος, που τους χάριζε τα βιβλία του ο Παττακός και το δαχτυλίδι του ο Παπαδόπουλος.
Ύστερα από αντιδράσεις, το ρήμα άλλαξε σε «Υποδέχονται τη σημερινή επέτειο» αλλά βέβαια μόνο στο Φέισμπουκ, που επιδέχεται διορθώσεις, ενώ στο Τουίτερ, όπου είχε αναρτηθεί σε οθονιά το μήνυμα από το Φέισμπουκ, η παλιά διατύπωση παρέμεινε.
* Μαργαριτάρι πρώτου μεγέθους στο λήμμα της Βικιπαίδειας για το Λιβόρνο, το λιμάνι της Ιταλίας.
Διαβάζουμε: Το Λιβόρνο είναι παραθαλάσσια πόλη στο Δυτικό άκρο της Τοσκάνης. Είναι πρωτεύουσα της ομώνυμης επαρχίας και το τρίτο μεγαλύτερο λιμάνι της Δυτικής Ιταλίας. Πήρε το όνομα της από ένα είδος κοτόπουλου που ζει στην περιοχή.
«Εκκρεμεί παραπομπή» σημειώνεται μετά την τελευταία πρόταση -και δικαίως, και θα εκκρεμεί για πάντα διότι δεν ισχύει κάτι τέτοιο. Όχι, το Λιβόρνο δεν πήρε το όνομά του από ένα είδος κοτόπουλου. Απλώς, το Λιβόρνο στα αγγλικά λεγόταν Leghorn, ένα όνομα που αποτελεί εξαγγλισμό του γενοβέζικου ονόματος της πόλης, που είναι Ligorna. Τον 19ο αιώνα άρχισαν να εξάγονται στη Βόρεια Αμερική τα κοτόπουλα μιας ράτσας της Τοσκάνης, που παρουσίαζαν πολλά πλεονεκτήματα. Τα ονόμασαν στην αρχή Ιtalians και μετά Leghorn, επειδή το λιμάνι από το οποίο εξάγονταν ήταν το Λιβόρνο, αγγλιστί Leghorn.
Παναπεί, το κοτόπουλο πήρε το όνομά του από την πόλη και όχι το αντίστροφο.
Ξέρω ότι μας διαβάζουν βικιπαιδιστές και αργά ή γρήγορα το λήμμα θα διορθωθεί. Οπότε, αν διορθωθεί, ας διορθώσουν και στο τέλος, εκεί που λέει για τους διάσημους που γεννήθηκαν στο Λιβόρνο, τις πληροφορίες για τον τέως Πρόεδρο της Ιταλίας, τον Κάρλο Τσιάμπι. Γεννήθηκε μεν το 1920 αλλά εδώ και μερικά χρόνια, το 2016 συγκεκριμένα, έχει αφήσει, πλήρης ημερών βέβαια, τον μάταιο τούτο κόσμο.
* Μεζεδάκι σε ρεπορτάζ σχετικό με την καταγγελία κατά του ευρωβουλευτή Αλέξη Γεωργούλη. Δημοσιεύτηκε στο Πρόταγκον, όπου διαβάζουμε:
Πληροφορίες που ακόμη δεν έχει καταστεί δυνατό να διασταυρωθούν, αναφέρουν ότι η Ελένη Χρονοπούλου έφερε -μετά τον καταγγελλόμενο ξυλοδαρμό της από τον ηθοποιό και ευρωβουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ- κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις και σε άλλα σημεία του σώματός της.
Πώς είχε κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις «και σε άλλα σημεία του σώματός της»; Έχουμε βεβαίως τετρακέφαλο και τρικέφαλο μυ στο σώμα μας, αλλά όχι τετραεγκέφαλο. Αν προσέξετε καλά την οθονιά, θα μαντέψετε τι συνέβη:
Μετά το «κακώσεις και» υπάρχει ένα παραπανίσιο κενό. Όπως σωστά μάντεψε μια ομάδα φίλων στο Τουίτερ, φαίνεται πως η αρχική διατύπωση ήταν «κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις και κακώσεις σε άλλα σημεία του σώματός της».
Θα το είδε κάποιος φωστήρας, «κακώσεις και κακώσεις», θα το θεώρησε λάθος, έσβησε το δεύτερο «κακώσεις» και να το αποτέλεσμα!
(Μου είχαν στείλει και άλλο ένα για την ίδια υπόθεση, από την ΕφΣυν, με μια εντελώς μπερδεμένη πρόταση, αλλά στο μεταξύ διορθώθηκε, οπότε το παραλείπω).
* Ξέρετε τι είναι το ριμίδι; Εγώ δεν ήξερα, αλλά το έμαθα την περασμένη βδομάδα, όταν η Δημοτική Κοινότητα Μεσαριάς στη Σαντορίνη ανακοίνωσε ότι ένα αυτοκίνητο σφήνωσε στο «στενό-ριμίδι του Αγίου Κωνσταντίνου»
Ριμίδι λοιπόν είναι το στενό δρομάκι, από μια εποχή που δεν υπήρχαν αυτοκίνητα.
Με ρώτησε φίλος από πού προέρχεται η λέξη και του είπα ότι λογικά θα είναι υποκοριστικό της ρύμης, ρυμίδιον. Δίκιο είχα, και αν γκουγκλίσετε θα δείτε πως οι περισσότεροι το γράφουν «ρυμίδι».
Βέβαια, η φωτογραφία που βλέπετε είναι φωτοσοπημένη, σχόλιο για την πολιτική κατάσταση. Στην πρωτότυπη φωτογραφία, δεν υπάρχουν συνθήματα στους τοίχους ούτε έχει σημαίες το αυτοκίνητο.
Μου άρεσε όμως και το ξεσήκωσα από κάπου ώστε να έχουμε με ένα σμπάρο δυο τρυγόνια.
* Φοβερά μεταφραστικά μαργαριτάρια σε (κατά τα άλλα πιθανώς ενδιαφέρον) άρθρο για το Τικ Τοκ και τις προσπάθειες των Αμερικανών να το απαγορεύσουν.
Φίλος μου στέλνει το λινκ και επισημαίνει μία παράγραφο, αλλά δεν αποκλείω να υπάρχουν και άλλα λάθη, δεν είχα καιρό να διαβάσω όλο το άρθρο:
Τα «γεράκια» του TikTok συγκρίνουν τις προσπάθειές τους με την επιτυχή απαγόρευση της Ουάσινγκτον στον εξοπλισμό δικτύωσης που κατασκευάστηκε από την Huawei, τον κινεζικό τηλεπικοινωνιακό γίγαντα που θεωρείται ύποπτος ότι χρησιμεύει ως μαριονέτα κάλτσας του Πεκίνου. Αλλά υπάρχουν σημαντικές διαφορές: Ενώ η απαγόρευση του υλικού της Huawei επηρέασε την γραμμή μερικών αμερικανικών εταιρειών τηλεπικοινωνιών, δεν είχε ουσιαστικά καμία σχέση με τα δικαιώματα ελευθερίας του λόγου εκατομμυρίων Αμερικανών. Και η Ουάσιγκτον φάνηκε να έχει περισσότερες αποδείξεις ότι η Huawei αποτελούσε απειλή για την ασφάλεια, συμπεριλαμβανομένης της ανακάλυψης σημαντικών ελαττωμάτων ασφαλείας στα συστήματά της. Παρόμοιο όπλο καπνίσματος δεν φαίνεται να υπάρχει για το TikTok.
Τα γεράκια του Τικ Τοκ είναι προφανώς όσοι ακολουθούν σκληρή γραμμή εναντίον του Τικ Τοκ, αλλά πιο πέρα ξεχωρίζει η «μαριονέτα κάλτσας» που προφανώς αποδίδει το sockpuppet, και στο τέλος της παραγράφου βγάζει μάτι το «όπλο καπνίσματος», που ολοφάνερα είναι το smoking gun, δηλαδή όπλο που καπνίζει, δηλαδή ατράνταχτο ενοχοποιητικό στοιχείο, όπως όταν σε πιάνουν και κρατάς στο χέρι σου το πιστόλι που μόλις έχει εκπυρσοκροτήσει και ακόμα αχνίζει!
Μαριονέτα σκέτη (ή ενεργούμενο ή όργανο ή υποχείριο ή…) για το πρώτο, ενοχοποιητικό στοιχείο (ατράνταχτο) για το δεύτερο.
* Από διαφήμιση στο Πλαίσιο.
Tι παίρνουμε αν διασταυρώσουμε «μελάνης» και «μελανιού», ρωτάει ο φίλος που το στέλνει.
Μα, βέβαια, «μελάνις», απαντάει.
* Τίτλος άρθρου σε χιώτικο ιστότοπο:
ΚΛΕΙΔΩΣΕ ΖΩΑ Ο ΜΑΛΑΦΗΣ
Ο Μαλαφής είναι υποψήφιος δήμαρχος στη Χίο (θα γίνουν και δημοτικές εκλογές τον Οκτώβριο) οπότε ο φίλος που διάβασε τον τίτλο, προς στιγμή σκέφτηκε ότι είχε κλειδώσει κάποια ζώα (κατοικίδια όμως; ή τίποτα αιγοπρόβατα; ), ίσως σε κανένα ανήλιαγο υπόγειο, οπότε το αποκάλυψαν οι πολιτικοί του αντίπαλοι, σίγουροι ότι αυτό θα έβλαφτε τις ελπίδες του.
Τελικά όμως όχι, αθώος ο υποψήφιος δήμαρχος, ο οποίος απλώς κλείδωσε, δηλαδή εξασφάλισε, ότι θα συμμετάσχει ως υποψήφιος σύμβουλος στον συνδυασμό του ένας νυν δημοτικός σύμβουλος που λέγεται Γιώργος Ζώας!
* Κι ένα εκδοτικό μαργαριτάρι, σε ένα σημαντικό όμως έργο. Μου γράφει φίλος:
Έπεσε στα χέρια μου η Ιλιάδα που δίνεται με το National Geographic με τη «βραβευμένη μετάφραση του Αλέξανδρου Πάλλη». …
Τον φίλο μου τον ξένισαν όχι οι μαλλιαρισμοί αλλά οι ορθογραφικές πρωτοτυπίες, όπως «πιος», «διο», «αφτός», ενώ απόρησε για τον παρατονισμό στον πρώτο πρώτο στίχο, που χαλάει όλο το μέτρο:
Μούσα τραγουδά το θυμό του ξακουστού Αχιλέα,
ενώ ολοφάνερα θέλει «τραγούδα».
Με ρωτάει, αν υπάρχει κάποιο λάθος.
Λοιπόν, ο Πάλλης εξέδωσε δυο φορές την Ιλιάδα του. Την πρώτη, το 1904 στο Παρίσι (υπάρχει στην Ανέμη) και τη δεύτερη, στερνότυπη όπως την είπε, λίγο πριν πεθάνει, το 1935 στο Λονδίνο (εδώ στην Ανέμη).
Το κείμενο που μοιράζει το National Geographic είναι από αυτή τη δεύτερη έκδοση, που είχε κάμποσες αλλαγές σε σχέση με την πρώτη, τόσο αλλαγές ουσίας όσο και στην ορθογραφία (ας πούμε, η πρώτη έκδοση έχει Αχιλλέα, Λητώς, ενώ η δεύτερη Αχιλέα, Λητός). Αλλά στη δεύτερη έκδοση ο Πάλλης έκανε και μιαν άλλη καινοτομία. Τύπωσε το κείμενο όλο με κεφαλαία, με μια ωραία γραμματοσειρά που την έχει χρησιμοποιήσει και στη μετάφραση της Καινής (Νέας) Διαθήκης:
Θα παρουσιάσουμε ίσως κάποτε τη μετάφραση αυτή του Πάλλη, γιατί τ’ αξίζει όχι μόνο ως ορόσημο στην ιστορία της γλώσσας μας, αλλά και για την ποιητική της αξία. Όμως προς το παρόν, στεκόμαστε στο εκδοτικό λάθος. Βλέπετε τι έγινε: ο επιμελητής της νεότερης έκδοσης που ανάλαβε να μετατρέψει το κεφαλαιογράμματο κείμενο σε κανονικό, έκανε το ΤΡΑΓΟΥΔΑ «τραγουδά», χωρίς να προσέξει ότι δεν ταιριάζει ούτε στο μέτρο ούτε στο νόημα!
Όταν κάνεις τέτοιες πατάτες, φίλτατε, τι αξία έχουν οι υποσημειώσεις;
* Τίτλος σε άρθρο του in.gr:
Survivor: Έπαιζε και έτρεχε σαν σίφουνας – Ο Τούρκος παίκτης με το πρόσθετο μέλος στο πόδι
Πρόσθετο μέλος στο πόδι; Τρία πόδια έχει ο άνθρωπος;
Αν βέβαια κλικάρετε στο άρθρο θα δείτε έναν άντρα με προσθετΙΚό (=τεχνητό) μέλος να τρέχει,
όχι με τρίτο πόδι!
Αξιοπρόσεχτη και η φράση «Παράδειγμα προς μίμηση είναι ο Βaris, ο Τούρκος παίκτης, που έπαιζε με πρόσθετο μέλος στο πόδι του, καθώς όπως έγινε γνωστό έχασε το σημείο αυτό του σώματος του, όταν ήταν τριών σε αυτοκινητιστικό ατύχημα.»
* Για νιοστή φορά το γράφουμε, αλλά δεν πειράζει. Ποιο; Την αγγλικούρα που βλέπετε στον τίτλο (δυστυχώς) της Αυγής, για την ελληνοποίηση του Αμερικανού Γουόκαπ, ρουσφετάκι στον Ολυμπιακό για να αδειάσει μια θέση μη κοινοτικού στο ρόστερ της ομάδας.
Η ελληνοποίηση έγινε με κατεπείγουσα διαδικασία, φαστ τρακ που λέμε ή fast track που το γράφουνε -και όχι βέβαια fast truck, που είναι τρελό φορτηγό με τα φρένα σπασμένα!
* Παραπλανητικός (και όχι μόνο) υπότιτλος σε άλλο άρθρο του in.gr, για τις δηλώσεις του Στόλτενμπεργκ σε σχέση με το κόστος που έχει επωμιστεί το ΝΑΤΟ για τον πόλεμο στην Ουκρανία:
«Τζετ, τανκς και το ταμείο της Βορειοδυτικής Συμμαχίας στη διάθεση της Ουκρανίας»
Καταρχάς, η Συμμαχία, το ΝΑΤΟ δηλαδή, είναι Βορειοατλαντική, όχι Βορειοδυτική. Επειδή εκφράζει τη Δύση, έγινε το μπέρδεμα.
Κι έπειτα, όλο το ταμείο της Συμμαχίας είναι στη διάθεση της Ουκρανίας; Όχι. Μέσα στο άρθρο ο Στόλτενμπεργκ μιλάει για «το ταμείο του ΝΑΤΟ για την Ουκρανία», δηλαδή ένα χρηματοδοτικό μέσο που έχει δημιουργήσει το ΝΑΤΟ.
* Αν δεχτούμε για σωστή την ορθογραφία του τίτλου, το άρθρο μας μαθαίνει «Ποια σημάδια δείχνουν ότι παρακολουθείτΕ το κινητό μας».
Αλλά αν παρακολουθούμε εμείς το κινητό μας, τι να τα κάνουμε τα σημάδια; Το ξέρουμε.
Το θέμα είναι τι κάνουμε αν «παρακολουθείτΑΙ» το κινητό μας από τις επισυνδέσεις της ΕΥΠ του Μητσοτάκη ή από το Πρέντατορ και προφανώς εκεί είναι χρήσιμα τα σημάδια.
* Ίσως βάλουμε άρθρο για τη Μαύρη Κλεοπάτρα του Νέτφλιξ, αλλά προς το παρόν ας δούμε ένα μαργαριτάρι από άρθρο του πάντα γενναιόδωρου Πρόταγκον:
Η ιδέα ότι η Κλεοπάτρα ήταν μαύρη έχει προταθεί από αρκετούς κεντροαφρικανούς μελετητές, αν και η θεωρία τους έχει απορριφθεί σε μεγάλο βαθμό στον ακαδημαϊκό κόσμο, γράφει στην βρετανική Telegraph ο Κρεγκ Σίμπσον.
Δηλαδή; Είναι πολίτες της Κεντροαφρικανικής δημοκρατίας; Ή έστω χωρών της Κεντρικής Αφρικής;
Όχι. Είναι Αμερικανοί οι περισσότεροι, Αφροαμερικανοί, και είναι αφροκεντρικοί. Που το Πρόταγκον τους γύρισε ανάποδα!
* Και κάτι αστείο από τα άρθρα για την εξωφρενική είδηση για τον κληρικό του Πατριαρχείου που… έκλεψε ένα πανάκριβο ρολόι:
Σύμφωνα με πληροφορίες του «Εθνικού Κήρυκα», ο Μέγας Αρχιμανδρίτης Οικουμενικού Πατριαρχείου, Αγαθάγγελος Σίσκος, συνελήφθη την περασμένη Δευτέρα (17.4.2023) για κλοπή ρολογιού τσέπης μεγάλης αξίας, με τα τουρκικά ΜΜΕ να κάνουν λόγο για αξία 24.000 ευρώ, το οποίο κατασκευάστηκε για συλλεκτική συλλογή του 1800 των Ανακτόρων.
Για συλλεκτική συλλογή; Συλλεκτικό!
22/04/2023
Νίκος Σαραντάκος
https://sarantakos.wordpress.com/
Ο Νίκος Σαραντάκος γεννήθηκε στο Παλαιό Φάληρο το 1959. Σπούδασε χημικός μηχανικός και αγγλική φιλολογία. Έχει εκδώσει δύο συλλογές διηγημάτων και άλλα βιβλία. Δουλεύει μεταφραστής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και μοιράζει το χρόνο του ανάμεσα σε Λουξεμβούργο και Ελλάδα. Ενδιαφέρεται για τη φρασεολογία, την ετυμολογία και τη λεξικογραφία καθώς και για την ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας. Συνεργάζεται με εφημερίδες και περιοδικά. Δημοσιεύει τα κείμενά του, γλωσσικά και άλλα, στο ιστολόγιό του sarantakos.wordpress.com/ και στο sarantakos.com. Σε μια άλλη ενσάρκωση, γράφει στα αγγλικά και στα γαλλικά για το μπριτζ (το παιχνίδι).
Τα βιβλία του:
«Για μια πορεία», διηγήματα (1984, β’ έκδ. 1988) εκδ. Σύγχρονη Εποχή
«Μετά την αποψίλωση», διηγήματα (1987, β’ έκδ. 1989) εκδ. Σύγχρονη Εποχή
«Μότσαρτ-Αλληλογραφία» (1991, β’ έκδ. 2001) εκδ. Ερατώ
«Το αλφαβητάρι των ιδιωματικών εκφράσεων» (1997) εκδ. Δίαυλος
«Γλώσσα μετ’ εμποδίων» (2007) εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία» (2009) εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Λέξεις που χάνονται» (2011) εκδ. Το Βήμα
«Λόγια του αέρα» (2013) εκδ. εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Οπωροφόρες λέξεις» (2013) εκδ. Κλειδάριθμος
«Η γλώσσα έχει κέφια» (2018) εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Μύθοι και πλάνες για την ελληνική γλώσσα» (2019) εκδ. ΕΑΠ
«Το ζορμπαλίκι των ραγιάδων» (2020) εκδ. Του Εικοστού Πρώτου
Έχει κάνει την επιμέλεια στην έκδοση των βιβλίων:
«Συμποσιακά», του Κώστα Βάρναλη,
«Αττικά: 400 χρονογραφήματα (1939-1958) για την Αθήνα και την Αττική», του Κώστα Βάρναλη,
«Τα δεκατρία ντόμινα και άλλες ιστορίες», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Τι είδα εις την Ρωσσίαν των Σοβιέτ», του Κώστα Βάρναλη,
«Ο μυστηριώδης φίλος και άλλες ιστορίες», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Γράμματα από το Παρίσι», του Κώστα Βάρναλη,
«Τα μαραμένα μάτια και άλλες ιστορίες», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Κάπου περνούσε μια φωνή», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Η νοσταλγία του Γιάννη», του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη,
«Famous Bridge Records», του David Bird,
«Bridge Hands to Make You Laugh…and Cry», του David Bird.
