Το βιβλίο του Κώστα Μαρή «Μ’ αέρα Λιβαδιώτικο» | της Βαγγελιώς Καρακατσάνη
Ένας εξαίρετος ποιητής μας έρχεται από τα Λιβάδια Μυλοποτάμου για να μας κατακλίσει με όμορφα συναισθήματα και αποστάγματα ψυχής. Ο λόγος για τον νεαρό Κώστα Μαρή που έργα του έχουν μελοποιηθεί από σημαντικούς συνθέτες της Κρητικής μουσικής και μας συστήνετε με την μαντινάδα
Αντάρτες στίχοι κι αετοί
θρεμμένοι μ’ ίδια χάδια
με Κατωβρυσανό νερό
κι αέρα απ’ τα Λιβάδια.
Πολλοί στίχοι του είναι αφιερωμένοι στη γενέθλια γη, αλλά υπάρχουν και στίχοι γενικότερου ενδιαφέροντος, μερικούς από τους οποίους θα σας παρουσιάσουμε για να πάρετε μία «γεύση» από το έργο του δημιουργού.
Λέει λοιπόν ο Κώστας κάπως πεσιμιστικά ότι:
Χίλιες ζωές να γεννηθείς και χίλιες να γεράσεις
ντουνιά τσ’ εξάς και τσ’ ανθρωπιάς, δε μ-πρόκεται να σάσεις.
Παρουσιάζοντας όμως το καταστάλαγμά του για την ζωή με αξίες και ιδανικά την οποία πολλοί επιθυμούν, αλλά λίγοι παλεύουν να χτίσουν. Συνεχίζει παρακάτω:
Άθρωπ’ αν βρω φιλότιμο την εποχή-ν ε-τούτη
χαράμι νά ’ναι του ντουνιά τα κάλλη γ-και τα πλούτη.
Δίνοντάς μας, έτσι, τη σημασία του φιλότιμου και τσι ανθρωπιάς η οποία είναι αντίθετη με τα πλούτη και τα κάλλη, υπονοώντας τα «λούσα».
Όμως ο Κώστας επιμένει να μας παρουσιάζει την ομορφιά του τόπου και των ανθρώπων, ενώ συμπυκνώνει σε μία μαντινάδα όλη του την αγάπη για τον Λιβαδιανό κρίνο:
Ρίξε στο κύμα το γ-καημό, Λιβαδιανέ μου κρίνε
κι αυτός θα βρει τη σκέψη μου όσο μακρά γ-κι αν είναι.
Αλλά και το χωριό του:
Λιβάδια ’υτόνομο χωριό με πέτρες κι αστιβίδες
όμορφες βγάνεις κοπελιές και άντρες μερακλήδες.
Ο Κώστας στέκεται με σεβασμό απέναντι στους προγόνους αλλά και τους γονέους καθώς όπως λέει:
Όποιος τη γονική ευκή, στη μ-πλάτη ν-του φορτώνει
κι αν είν’ τα ζάλα ν-του στραβά, αυτή του τα ντρετώνει.
Ενώ κατηγορεί τον εαυτό του που όπως λέει δίνει την καρδιά του σε λάθος άνθρωπο:
Πάντα σε λάθος άθρωπο καρδιά, χαλί σε στρώνω
κι από ης τα κομμάθια σου ’πο χάμε ναμαζώνω.
Δεν είσαι λάθος άθρωπος κερά μου, ’γω ’μαι λάθος
που μπήκα μέσα στη φωθιά για σε ’κι έγινηκ’ άθος.
Και καταλήγει:
Πάντα σε λάθος άθρωπο, να κάτσει, δίνω θρόνο
και σα’ φαμέριος ύστερα, υποταγή δηλώνω.
Φυσικά και δεν μένει ανεπηρέαστος από τα ευγενή συναισθήματα και τον σεβντά:
Σα δεις στον ύπνο σ’ ασκιανό ν’ αγγίζει τα μαλλιά σου
θα ’ν’ τα φτερά τση σκέψης μου π’ όπου γ-κι α μ-πας κλουθά σου.
Αλλά δεν πιστεύγει στην μοίρα για τα μελλούμενα:
Άλλοι μετρούν ετο γ-καημό στου φλιτζανιού το μ-πάτο
κι άλλοι τον-ε διαβάζουνε στη ράχη τω μ-προβάτω.
Θωρεί η τσιγγάνα στα χαρθιά η μοίρα ’ντα θα πλέξει
και το φεγγάρ’ ο γεροντής θωρεί, να δ’ αν-ε βρέξει.
Τση μοίρας τα μελλούμενα, ποιος τα θωρεί ζαέρι
κι α’ ν-τα θωρεί για πέστε μου, ποιος θέλει να τα ξέρει.
Η εν λόγω συλλογή είναι ένα καταστάλαγμα σκέψεων και εικόνων που χρησιμοποιούνται για να μας υποδείξουν την ευαίσθητη πλευρά του δημιουργού τους, τον πλούτο των συναισθημάτων:
Το κόζι του δημιουργού
για τα τραγούδια ν-του ’ναι
άλλους ανθρώπους να γροικά
να του τα τραγουδούνε.
Και η αλήθεια είναι ότι πολλοί είναι εκείνοι που στις μέρες μας τραγουδούνε τα τραγούδια του Κώστα Μαρή, είτε είναι με τη μορφή ρίμας ή μαντινάδας είτε με τη μορφή του γνήσιου λαϊκού τραγουδιού, αλλά για τη συλλογή αυτή θα κάνουμε ξεχωριστή αναφορά.
