Το ιερό των ναών | του Μιχάλη Χουρδάκη
«…εις ιερόν ουδέ εκτρέπεσθαι, ου γάρ πάρεργον δει ποιείσθαι τον θεόν…» συμβουλεύει ο Πυθαγόρας τους αρχαίους Σαμίους.
Ιερό βέβαια εδώ ο αρχαίος σοφός, εννοεί ολόκληρο το ναό και όχι το σημερινό άβατο των γυναικών στους ναούς της Ορθοδοξίας.
Πολλοί ναοί όμως της αρχαιότητας, είχαν καθορισμένο χώρο ως άδυτο, τον επονομαζόμενο σηκό, που μόνο ο ιερέας ή η ιέρεια με καλυμμένο το πρόσωπο αυτή, μπορούσαν να περάσουν.
Όποιος παραβίαζε το άβατο, έχανε τη σκιά του, σε άλλη περίπτωση παραβίασης του άβατου, π.χ. κάποιος που πατούσε – έστω και – την αυλή του ιερού του Λύκαιου Δία, ήταν καταδικασμένος αφού χλευαστεί και κακοποιηθεί βάναυσα από τους Αρκάδες, να φονευθεί με λιθοβολισμό.
Από τον Ιώσηπο, πληροφορούμαστε: «…τας τόσον αυστηράς απαγορεύσεις, του να μην πατεί η γυνή καθόλου τ’ άβατα θεαινών αγνών, αίτινες δεινήν τιμωρίαν εις την βέβηλον επάγουσιν..».
«..γυναιξί άβατον ην το ιερόν…» (ναός του Σολομώντα).
Τα άγια των αγίων του ναού των Ιεροσολύμων τα χτίζει το ιερατείο, για να μη μιανθεί ο χώρος.
«..Γυνή έδοξεν εις την νεών (ναό) της Αρτέμιδος της Εφεσίας εισεληλυθέναι ουκ εις μακράν απέθανε…». Αλλά και στο παλαιό άβατο του ίδιου ναού «…είδε τις παρήλθε γυνή, θάνατος ην η δίκη».
Στις Ορθόδοξες σημερινές εκκλησίες, δεν επιτρέπεται η είσοδος γυναικών στο ιερό, εκτός αν διακονούν και έχουν άδεια του μητροπολίτη της περιοχής.
Αντίθετα, στα Μυθραϊκά Μυστήρια επιβαλλόταν πρώτα ο καθαρμός, και μετά η νηστεία.
Από τα αρχαία εκείνα χρόνια, η νηστεία θεωρούνταν ως δρόμος που οδηγεί στην ψυχική εξύψωση και τελειότητα. Μήπως ο χριστιανισμός δεν θεωρεί τη νηστεία ως μέσο πνευματικής ανάτασης και κυριαρχίας του πνεύματος επί της σάρκας;
Αρκετές οδηγίες για τη νηστεία, δηλαδή με ποιο τρόπο ο χριστιανός πρέπει να νηστεύει, μας δίνουν, τόσο ο Ιερός Χρυσόστομος, όσο και ο Μέγας Βασίλειος, αλλά και ο Μέγας Αθανάσιος τονίζει, ότι, νηστεία πρέπει να κάνει και η ψυχή που έχει την ιδιότητα να ενδυναμώνεται με πλήθος αρετών.
Ο Πλούταρχος διέδωσε στα έργα του, μαρτυρία για νηστεία (αγνεία) και καθαρμό των Μαινάδων, αλλά και ο όρκος των Γεραρών αναφέρει: «αγιστεύω και ειμί καθαρά και αγνή από τε των άλλων των ου καθαρευόντων και απ’ ανδρός συνουσίας…» αλλά γνωρίζομε ότι και τα Ρωμαϊκά Βακχεία απαιτούσαν για τη συμμετοχή σ’ αυτά 10ήμερη αγνότητα, το δε τραγούδι των Βάκχων, κάνει λόγο για μακαριότητα κάθε μυημένου που κρατά αμόλευτα και καθαρά σώμα και ψυχή.
Γνωρίζομε, ασφαλώς, ότι οι Μαθητές του Ιησού ενήστευαν, όμως ο Μεγάλος Δάσκαλος δεν επέβαλλε καμία νηστεία στους πιστούς του.
Οι νηστείες στο Χριστιανισμό, καθιερώθηκαν από το τέλος του 2ου και αρχές του 3ου μ.Χ. αιώνα ώστε με τον υποσιτισμό ανάμεσα στους πιστούς, να υπάρχουν μεγαλύτερες προσφορές προς την Εκκλησία για να μπορέσει να ανταπεξέλθει στο τότε έργο της (να σιτίζει περισσότερους φτωχούς).
ΝΙΣΠΙΤΑΣ
O Μιχάλης Εμμ. Χουρδάκης (Νίσπιτας) είναι ένας σπουδαίος και πολυγραφότατος Λαογράφος της Ανατολικής Κρήτης, γεννήθηκε το 1939 στη Νεάπολη Λασιθίου, κι εκεί κατοικεί ακόμη. Τελείωσε το κλασσικό εξατάξιο Γυμνάσιο στον τόπο γέννησης του και σπούδασε ηλεκτρονικά στην Αθήνα. Ασχολήθηκε επί 20 χρόνια με την κατασκευή και εμπορία ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών συσκευών στην Αθήνα, αλλά εργάστηκε και 18 χρόνια ως ξενοδοχοϋπάλληλος στον Άγιο Νικόλαο. Ο λόγος που παράτησε την τέχνη του για να γίνει ξενοδοχοϋπάλληλος είναι επειδή ήθελε να εργάζεται νύχτα για να μπορεί την ημέρα να συγκεντρώνει το Λαογραφικό του υλικό. Είναι μέλος της Εταιρείας Γραμμάτων και Τεχνών Ανατολικής Κρήτης, της Πολιτιστικής και Ιστορικής Εταιρείας Απάνω Μεραμπέλου, μέλος του Συλλόγου Μικρασιατών και Ποντίων Μεραμπέλου -λόγω της Μικρασιατικής καταγωγής της μητέρας του (εξ Αδάνων Μ. Ασίας)- καθώς και της Διεθνούς Εταιρείας Λογοτεχνών. Τον Αύγουστο του 1982 έβγαλε το πρώτο τεύχος του περιοδικού «Ρίζες». Έχει κυκλοφορήσει πολλά Λαογραφικά και ιστορικά βιβλία κι έχει βραβευτεί με Πανελλήνια βραβεία και εύφημες μνείες.
