Μεζεδάκια μετά το τσίκνισμα | του Νίκου Σαραντάκου
Τσικνοπέμπτη προχτές, οπότε θα ονομάσω έτσι τα σημερινά μεζεδάκια μας, παρόλο που δεν έχουν σχέση με το τσίκνισμα. Οπότε, για να επανορθώσω την έλλειψη θα αναφέρω ένα μιμίδιο που κυκλοφόρησε στα σόσιαλ, όπου κάτω από το πορτρέτο του Ιουλίου Βερν υπήρχε το εξής κείμενο:
Ιούλιος Χασαποταβέρν: ιδιοκτήτης εστιατορίου με ειδίκευση στα ψητά κρεατικά, ο οποίος έχει ως χόμπυ τη συγγραφή μυθιστορημάτων. Μεταξύ των βιβλίων του περίοπτη θέση κατέχουν τα εξής:
-Το ξυγκι στο Κέντρο της συνταγής
-Από τη Γη στο κοψίδι
-Ο Γύρος του Κόσμου σε 80 λαδωμένες πίτες
-20.000 αντικριστές βέργες δίπλα στη θάλασσα
-Ροβήρος ο Καταψυκτής
-Μοσχαρήλ Στρογγρανώφ
-Η μυστηριώδης σος
-Πέντε εβδομάδες με δυσπεψία
-Ο δεκαπενταετής ψήστης
-Η ξα-πλωτή προβατίνα
-Η Σφίγγα των πάγκων
-Πάνω σ’ έναν κο-meat-η
-Περιπέτειες τριών Ρώσων και τριών Άγγλων στη Νότια Κρήτη,
-Ο πύργος των Κοψιδίων
Κρυάδες, θα πείτε, αλλά μερικά τα βρίσκω πετυχημένα. Και επειδή, παροιμιωδώς, η Τσικνοπέμπτη έρχεται σε αντιπαράθεση με τον Άγιο Βαλεντίνο, να σας ενημερώσω ότι κατόπιν ερευνών που έγιναν, η Τσικνοπέμπτη θα πέσει 14 Φεβρουαρίου το 2058. Πάρτε τα μέτρα σας.
Και ξεκινάω με μια ανταπόκριση από Ελβετία, συγκεκριμένα από τη Λουκέρνη.
Ο καταστηματάρχης σε μια μπουτίκ γυναικείων ρούχων είχε την έμπνευση να γράψει το ΓΥΝΑΙΚΑ σε διάφορες γλώσσες. Ωστόσο, ή το μηχανάκι τα μπέρδεψε ή ο πληροφορητής του είχε διάθεση για αστεία, κι έτσι εμφανίστηκε απάτη, ίνα πληρωθεί το ρηθέν από τον Γιώργο Μαργαρίτη:
Πεθαίνω για σένα και ας είσαι απάτη
δε πα να’σαι ψέμα εγώ σε λέω αγάπη
Και αυτό που είναι γραμμένο με το κυριλλικό δεν μου μοιάζει πολύ σόι, αφού είναι απλώς μεταγραφή του γερμανικού Frau -στα ρώσικα τουλάχιστον η γυναίκα είναι женщина.
Για τις λέξεις σε άλλα αλφάβητα, σηκώνω τα χέρια ψηλά -ας μας πουν όσοι ξέρουν.
* Το επόμενο ήρθε το περασμένο Σάββατο ενώ είχα κλείσει το άρθρο, οπότε το κράτησα για σήμερα. Δεν νομίζω ότι έχει μπαγιατέψει.
Σε βιντεάκι από συνέντευξη της υπουργού Παιδείας κ. Νίκης Κεραμέως ακούμε στο 35ο δευτερόλεπτο την υπουργό να λέει: «στα εργαστήρια των δεξιοτήτων που έχουμε εισάγει, όλη η προσέγγιση είναι παιχνιώδης». Και το μεν «παιχνιώδης» το προσπερνάμε σαν ιδιοτροπία, αλλά το «έχουμε εισάγει» είναι απαράδεκτο λάθος για Υπουργό Παιδεία
* Από τη σελίδα της Leroy-Merlin ή όταν ο Καβάφης μαστορεύει.
(Και βέβαια, η λύση δεν είναι να γράψει κανείς τον «σωστό» αλλά ασυμπάθιστο τύπο: Επίστρεψέ τα!
Είναι να αποφύγει τον σκόπελο και μαζί την μασκαρεμένη σε οικειότητα αγένεια.
Περίσσεψαν υλικά; Επιστρέψτε τα!)
* Φίλος στέλνει απόσπασμα από άρθρο για τα παράξενα της κβαντικής μηχανικής:
Οι όμορφες ανακαλύψεις της κβαντικής φυσικής αποκαλύπτουν έναν κόσμο που συνεχίζει να αψηφά και να εμπνέει τη φαντασία μας. Συνεχίζει να μας εκπλήσσει, όπως ακριβώς έκανε τον περασμένο αιώνα. Όπως είπε ο Δημόκριτος, ο Έλληνας φιλόσοφος που έφερε τον ατομισμό στο προσκήνιο πριν από 24 αιώνες, «Στην πραγματικότητα δεν γνωρίζουμε τίποτα, γιατί η αλήθεια βρίσκεται στα βάθη».
Και σχολιάζει ο φίλος:
Ο Δημόκριτος «έφερε τον ατομισμό στο προσκήνιο»; Ούτε ιδεολογικός προπάτορας του Φρίντμαν να ήταν! Επίσης δεν νομίζω ότι είναι σωστό να λέμε ότι η κβαντική αψηφά τη φαντασία μας. Το ότι την εμπνέει, ναι.
* Διαβάζω για την υπόθεση του αγώνα ΑΕΚ-Ατρόμητου:
Η απόφαση είναι εφέσιμη, δικαίωμα που αν αποφασίσει να ασκήσει η ΑΕΚ θα φέρει την υπόθεση στην Επιτροπή Εφέσεων της ΕΠΟ, ενώ το θέμα μπορεί να φτάσει μέχρι και στο Διεθνής Αθλητικό Δικαστήριο (CAS).
Απείθαρχα τα επίθετα αυτά…
* Aπό σελίδα του ΟΑΣΑ, προειδοποίηση προς τους χρήστες.
Φυσικά, το λλ είναι παραπανίσιο, όπως καταλαβαίνουμε αν αντικαταστήσουμε το ρήμα «υποβάλλω» με, πχ, το «δίνω».
Θα πούμε «Αν δώσετε τα στοιχεία σας» και όχι «Αν δίνετε τα στοιχεία σας», άρα πρέπει να μπει «Αν υποβάλετε…»
Ο φίλος που το στέλνει όμως παρατηρεί, χαριτολογώντας, ότι και το λλ δικαιολογείται, διότι, όπως λέει, η πρώτη προσπάθεια να υποβάλει τα στοιχεία του δεν έγινε δεκτή, οπότε χρειάστηκε να τα υποβάλει ξανά (ή να τα υποβάλλει ξανά, ποιος ξέρει)
* Φίλος, που διδάσκει σε πανεπιστήμιο, μου στέλνει, ελαφρώς σοκαρισμένος, ένα μικρό μεζεδάκι, ψίχουλο όπως το λέει, που έγινε αφορμή να μάθει για ένα παλαιότερο συγκλονιστικό γεγονός που συνέβη σε Πανεπιστήμιο του Βελγίου.
Διαβάζουμε πως μια από τις σημαντικές υποθέσεις που είχε αναλάβει στο παρελθόν ο νέος συνήγορος της Εύας Καϊλή ήταν και η υπεράσπιση «της οικογένειας της Sanda Dia, η οποία πέθανε μετά από ένα βάναυσο τελετουργικό μύησης που πραγματοποιήθηκε από μια αποκλειστική λέσχη στο πανεπιστήμιο KU Leuven»
Λογικό είναι βέβαια να θεωρηθεί γυναικείο το ονοματεπώνυμο Sanda Dia, αλλά όχι, αν αναζητήσουμε πληροφορίες για τη φρικτή αυτή υπόθεση βρίσκουμε πως επρόκειτο για άνδρα, που εξαναγκάστηκε να πιει μεγάλες ποσότητες αλκοόλ, να φάει ζωντανά χρυσόψαρα και τοστ αλειμμένο με ποντίκι και χέλι. Μαζί με τους άλλους δύο φοιτητές που επίσης υποβάλλονταν σε μύηση, τοποθετήθηκε για ώρες σε ένα λάκκο γεμάτο με παγωμένο νερό. Αναγκάστηκε επίσης να πιεί μεγάλες ποσότητες σάλτσας ψαριού
(Dia was forced to drink large amounts of alcohol, eat live goldfish, and eat toast spread with blended mouse and eel. Along with the two other students who were also undergoing initiation, Dia was put for hours in a pit filled with ice water. He was also forced to drink large amounts of fish sauce.)
Άλλωστε η λέσχη αυτή ήταν μια «ανδρική αδελφότητα» που την καθοδηγούσαν φοιτητές από πλούσιες οικογένειες της Αμβέρσας («a male fraternity run by students from wealthy Antwerp families»).
Εγώ το ήξερα ότι σε πολλά βελγικά πανεπιστήμια υπάρχουν τέτοιες αποκρουστικές αδελφότητες, συνήθως από παιδιά καλών οικογενειών, που έχουν και τις πλάτες καθηγητών. Ο φίλος μου δεν το ήξερε και αναρωτήθηκε σοκαρισμένος, «κάποιος που περνάει όλες αυτές τις «τελετές μύησης», τι άλλο είναι έτοιμος να κάνει στο μέλλον;»
* Αλλά το υπερμεζεδάκι της εβδομάδας, σωστή πιατέλα μόνο του, είναι το ρεπορτάζ για τον καταπληκτικό Μίλτο Τεντόγλου. Ο οποίος, μόλις ακυρώθηκε η επίδοσή του στα 8.40 (καλύτερη φετινή επίδοση) επειδή φορούσε αντικανονικά παπούτσια, έκανε μια θυμωμένη ανάρτηση στο Ίνσταγκραμ και… πήγε και την ξεπέρασε, κάνοντας 8.41 (με εγκεκριμένα παπούτσια).
Ο Τεντόγλου έγραψε:
Και ο συντάκτης του Sport 24 μετέφρασε (όχι όλο) το κείμενο της ανάρτησης, κατά τρόπο πολύ διασκεδαστικό. Απολαύστε:
Νομίζουν ότι το πάχος της πλάτης του παπουτσιού είναι κάτι που είναι καλό. Στην πραγματικότητα όχι μόνο είναι άχρηστο αλλά κάνει την ακίδα βαριά και δύσκολο να τρέξει.
Ποια είναι η «πλάτη του παπουτσιού;» Ο Τεντόγλου έγραψε the thickness of the back of the shoe, δηλ. το πάχος του πίσω μέρους του παπουτσιού». Και βέβαια όταν μετά λέει spike εννοεί το παπούτσι τύπου σπάικ, με καρφιά, αλλά ο συντάκτης το παρερμηνεύει και γράφει «κάνει την ακίδα βαριά»!
Στην επόμενη παράγραφο ο συντάκτης συνειδητοποιεί ότι spike είναι τα παπούτσια, αλλά μετά το ξεχνάει και γράφει το αμίμητο:
Έλεγξατε τα καρφιά των παλιών δίσκων; Είχαν λέιζερ στην πλακέτα; Νομίζω ότι θα πρέπει να έχετε άτομα στην ομάδα σας που έχουν εμπειρία με το άθλημα. Είμαι αυτός που πηδάει. Θέλω να φοράω ό,τι είναι άνετο και ασφαλές.
Τα καρφιά των παλιών δίσκων είναι the spikes of the old records, δηλ. «ελέγξατε τα παπούτσια των αθλητών που έκαναν τα παλιότερα ρεκόρ;» Τα λέιζερ στην πλακέτα υποψιάζομαι ότι είναι στον βατήρα -αν λέγεται έτσι.
* Ανορθογραφία και τσαπατσουλιά από το Αction 24 στην παρουσίαση δημοσκόπησης για τη δημοτΗκότητα των πολιτικών αργχηγών:
Αλλά η μεγαλύτερη ανορθογραφία, μάλλον λαθροχειρία είναι στο σουπεράκι, που βγάζει δεύτερο τον Ανδρουλάκη. (Αν κάνουμε την αφαίρεση «θετικές γνώμες – αρνητικές» ο Τσίπρας βγαίνει πρώτος, και σε καμιά περίπτωση τρίτος!)
* Διαβάζω στο καλλιτεχνικοαθλητικό ρεπορτάζ:
Η σειρά ήταν τόσο περιχυμένη που δόθηκε το ΟΚ για τη δεύτερη σεζόν. Και μέχρι, λοιπόν, ν’ αρχίσουν τα γυρίσματα η 20χρονη καλλιτέχνιδα έχει χρόνο για γήπεδο.
Περιχυμένη η σειρά; Συνήθως τα γλυκά τα περιχύνουμε με σιρόπι.
Εντάξει, πετυχημένη ήθελε να πει. Αλλά κι ένα γλυκό, αν το περιχύσεις, πετυχημένο γίνεται.
* Τη φωτογραφία τη στέλνει ο ανταποκριτής μας από το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων.
«Μάλλον μπερδεύουν τα καλύμματα με τα κωλύματα», μου λέει, «τρεις φορές το είδα γραμμένο έτσι».
Όταν όμως επέλθει η πλήρης μηχανοργάνωση και τα κάνουμε όλα χωρίς χαρτί, τα κ*λύ*ατα θα τα βάζουμε σε φόλντερ στον υπολογιστή, λατινογραμμένα, κι έτσι κανείς κακεντρεχής δεν θα μπορεί να σχολιάζει την ορθογραφία τους.
* Άλλος φίλος στέλνει το εξής απόσπασμα από άρθρο:
«Lady Gaga και Χοακίν Φίνιξ αγκαλιά…» λένε στο News247.
Άσε που δεν έχουν αποφασίσει ακόμα πώς θα πουν τον Φίνιξ, αφού τον είδαμε μέσα στο κείμενο και Φοίνιξ.
Μα είναι δυνατόν στην ίδια πρόταση, να γράφεις το ένα ξένο όνομα με λατινικούς και το άλλο με ελληνικούς; Ή γεροντοπαραξενεύω; Που ούτως ή άλλως ισχύει μάλλον, θα παραδεχτώ.
Δίκιο έχει, αλλά και γεροντοπαραξενεύει, κι όχι μόνο αυτός.
* Φίλος, που είναι φιλόλογος, μου στέλνει το λινκ για άρθρο του in.gr στο οποίο διαβάζουμε ότι «Φωτογραφίες με τους Εύζωνες στο Σύνταγμα» κέρδισαν διεθνές βραβείο.
Ρωτάει ο φίλος:
Πώς είναι άραγε η ονομαστική ενικού που δίνει την αιτιατική «τους Εύζωνες»;
Χίλια δίκια έχει ο φίλος. Ο εύζωνος λέγαμε πάντοτε (η λέξη είναι αρχαία). Ο εύζωνος, και λαϊκά ο εύζωνας. ΟΙ εύζωνοι στον πληθυντικό, όπως και το σημείο διέλευσης στα σύνορα. Τώρα τελευταία, επειδή δεν τους φαινόταν πολύ αρχαίο, κάποιοι έφτιαξαν και πλασάρουν τον τύπο «ο εύζων».
* Και κλείνω με το ερώτημα άλλου φίλου, ο οποίος, με αφορμή την είδηση για τους συνοριοφύλακες που έσπευσαν, μόλις αποφοίτησαν από τη σχολή, να συνάψουν σύμφωνα συμβίωσης για να πετύχουν διορισμό στα μετόπισθεν και όχι στα σύνορα (πώς λέγεται άραγε ένας συνοριοφύλακας που δεν υπηρετεί στα σύνορα; ), μου γράφει:
Νόμιζα ότι είχε λυθεί το ζήτημα και ότι το σωστό είναι «συνοροφύλακες»
Πράγματι, ο Μπαμπινιώτης στο λεξικό του έχει το λήμμα «συνοροφύλακας» σημειώνοντας ότι παράγεται από το σύνορο+φύλακας, και ότι ο συνοριοφύλακας είναι εσφαλμένος. Αλλά τα άλλα λεξικά δεν συμφωνούν. Το Χρηστικό έχει πρώτο τύπο τον συνοριοφύλακα και δεύτερο τον συνοροφύλακα ενώ το ΜΗΛΝΕΓ έχει μόνο τον συνοριοφύλακα. (Το ΛΚΝ δεν έχει το λήμμα καθόλου, διότι το 1998 δεν υπήρχε ο θεσμός).
Ο τύπος «συνοριοφύλακας» επικρατεί στην πράξη. Ίσως είναι έλξη από το «συνοριακός φύλακας» όπως είναι η επίσημη ονομασία της θέσης στις σχετικές προκηρύξεις.
Οπότε, αφού δεχτήκαμε την περιέργεια και την εχεμύθεια, και δεν λέμε περιεργία και εχεμυθία όπως θα ήταν το αναμενόμενο (και όπως έλεγαν οι αρχαίοι), να δεχτούμε και τον συνοριοφύλακα.
Αρκεί να βρίσκεται στη συνοριακή γραμμή και όχι στο Κολωνάκι.
18/02/2023
Νίκος Σαραντάκος
https://sarantakos.wordpress.com/
Ο Νίκος Σαραντάκος γεννήθηκε στο Παλαιό Φάληρο το 1959. Σπούδασε χημικός μηχανικός και αγγλική φιλολογία. Έχει εκδώσει δύο συλλογές διηγημάτων και άλλα βιβλία. Δουλεύει μεταφραστής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και μοιράζει το χρόνο του ανάμεσα σε Λουξεμβούργο και Ελλάδα. Ενδιαφέρεται για τη φρασεολογία, την ετυμολογία και τη λεξικογραφία καθώς και για την ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας. Συνεργάζεται με εφημερίδες και περιοδικά. Δημοσιεύει τα κείμενά του, γλωσσικά και άλλα, στο ιστολόγιό του sarantakos.wordpress.com/ και στο sarantakos.com. Σε μια άλλη ενσάρκωση, γράφει στα αγγλικά και στα γαλλικά για το μπριτζ (το παιχνίδι).
Τα βιβλία του:
«Για μια πορεία», διηγήματα (1984, β’ έκδ. 1988) εκδ. Σύγχρονη Εποχή
«Μετά την αποψίλωση», διηγήματα (1987, β’ έκδ. 1989) εκδ. Σύγχρονη Εποχή
«Μότσαρτ-Αλληλογραφία» (1991, β’ έκδ. 2001) εκδ. Ερατώ
«Το αλφαβητάρι των ιδιωματικών εκφράσεων» (1997) εκδ. Δίαυλος
«Γλώσσα μετ’ εμποδίων» (2007) εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία» (2009) εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Λέξεις που χάνονται» (2011) εκδ. Το Βήμα
«Λόγια του αέρα» (2013) εκδ. εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Οπωροφόρες λέξεις» (2013) εκδ. Κλειδάριθμος
«Η γλώσσα έχει κέφια» (2018) εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Μύθοι και πλάνες για την ελληνική γλώσσα» (2019) εκδ. ΕΑΠ
«Το ζορμπαλίκι των ραγιάδων» (2020) εκδ. Του Εικοστού Πρώτου
Έχει κάνει την επιμέλεια στην έκδοση των βιβλίων:
«Συμποσιακά», του Κώστα Βάρναλη,
«Αττικά: 400 χρονογραφήματα (1939-1958) για την Αθήνα και την Αττική», του Κώστα Βάρναλη,
«Τα δεκατρία ντόμινα και άλλες ιστορίες», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Τι είδα εις την Ρωσσίαν των Σοβιέτ», του Κώστα Βάρναλη,
«Ο μυστηριώδης φίλος και άλλες ιστορίες», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Γράμματα από το Παρίσι», του Κώστα Βάρναλη,
«Τα μαραμένα μάτια και άλλες ιστορίες», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Κάπου περνούσε μια φωνή», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Η νοσταλγία του Γιάννη», του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη,
«Famous Bridge Records», του David Bird,
«Bridge Hands to Make You Laugh…and Cry», του David Bird.
