Η νεαρή ανιχνεύτρια-σαμποτέρ Βέρα Βολόσινα, εκτελέστηκε από τους Γερμανούς φασίστες στο χωριό Γκολόβκοβο κοντά στη Μόσχα. Ήταν Σάββατο 29 Νοέμβρη 1941
Η Βέρα Ντανίλοβνα Βολόσινα (Вера Даниловна Волошина, 30/09/1919 – 29/11/1941), γεννήθηκε στις 30 Σεπτέμβρη 1919 στην πόλη Κεμέροβο (Кемерово), στην οικογένεια ενός ανθρακωρύχου και μιας δασκάλας. Από τις πρώτες τάξεις του σχολείου ασχολήθηκε με τον αθλητισμό: γυμναστική και στίβο.
Πριν από τον πόλεμο, η Βέρα ασχολιόταν με τον αθλητισμό. Ήταν πολύ όμορφη. Ο γλύπτης Ιβάν Σσάντρ (Иван Дмитриевич Шадр, 1887-3/4/1941) σμίλεψε με μοντέλο τη Βέρα, το διάσημο γλυπτό του «Κορίτσι με κουπί», το οποίο το 1936 κόσμησε το πάρκο Γκόρκι στη Μόσχα.
Η έναρξη του πολέμου, τον Οκτώβρη του 1941 βρήκε την 22άχρονη Κομσομόλα φοιτήτρια 3ου έτους στο Ινστιτούτο Σοβιετικής Συνεταιριστικής Εμπορίας της Μόσχας. Εντάχθηκε οικειοθελώς στον Κόκκινο Στρατό και κατατάχθηκε στη ειδική στρατιωτική κομματική μονάδα Νο. 9903 (ειδικό απόσπασμα παρτιζάνων) του τμήματος πληροφοριών του αρχηγείου του Δυτικού Μετώπου για να εργαστεί πίσω από τις γραμμές του εχθρού. Ο γραμματέας της Επιτροπής Πόλης της Μόσχας της Κομσομόλ A. N. Σελέπιν (Александр Николаевич Шелепин) και οι ηγέτες της στρατιωτικής μονάδας αναγνώρισης και δολιοφθοράς Νο. 9903 προειδοποίησαν τους νεοσύλλεκτους ότι οι συμμετέχοντες στις επιχειρήσεις ήταν ουσιαστικά βομβιστές αυτοκτονίας, καθώς ανέμεναν το επίπεδο των απωλειών των ομάδων αναγνώρισης και δολιοφθοράς να ήταν 95%, και ένα σημαντικό μέρος των νεοσύλλεκτων σαμποτέρ πιθανότατα να πεθάνουν από βασανιστήρια από τους Γερμανούς, εάν συλληφθούν, επομένως όσοι δεν συμφωνούν να πεθάνουν επώδυνα πρέπει να εγκαταλείψουν τη σχολή πληροφοριών. Η Βέρα και η 18χρονη φίλης της Ζόγια Κοσμοντεμιάνσκαγια -της άρεσε να την φωνάζουν Τάνια (Зоя Анатольевна Космодемьянская) επέλεξαν να παραμείνουν στην μονάδα.
Μετά από μια σύντομη εκπαίδευση σαν μέλος των ομάδων σαμποτάζ και αναγνώρισης, άρχισε να εκτελεί καθήκοντα πίσω από τις γραμμές του εχθρού. Στην πρώτη αποστολή, η Βέρα στάλθηκε στις 21 Οκτώβρη 1941 στην περιοχή του σταθμού Ζαβίντοβο (Завидово), μετά την οποία είχε έξι ακόμη επιτυχημένες διεισδύσεις πίσω από τις εχθρικές γραμμές. Στις 21 Νοέμβρη 1941, η Βέρα, ως μέλος μιας ομάδας δολιοφθοράς δέκα ατόμων, στάλθηκε στο πίσω μέρος του εχθρού στην περιοχή Νάρο-Φόμινσκ (Наро-Фоминск) νοτιοδυτικά της περιφέρειας της Μόσχας. Η αποστολή των δυο ομάδων ήταν να κάψουν τους 10 οικισμούς, όπου είχαν εγκατασταθεί οι Γερμανοί φασίστες: Анашкино, Грибцово, Петрищево, Усадково, Ильятино, Грачёво, Пушкино, Михайловское, Бугайлово, Коровино. Από όπλα, οι ομάδες των σαμποτέρ είχαν μόνο πιστόλια και μολότοφ.
Στις 21 Νοέμβρη 1941, δύο ομάδες παρτιζάνων αναχώρησαν για τα μετόπισθεν των γερμανικών στρατευμάτων. Η πρώτη, στην οποία ανήκε η Βέρα, ήταν υπό την ηγεσία του Μπόρις Κραίνοφ (Борис Крайнов). Ο Πάβελ Προμπόροφ (Павел Проворов) διορίστηκε διοικητής της δεύτερης ομάδας. Η Βέρα διορίστηκε επίτροπος της Κομσομόλ. Η φίλη της Ζόγια Κοσμοντεμιάνσκαγια (Зоя Анатольевна Космодемьянская) ήταν μέλος της δεύτερης ομάδας. Αφού διέσχισαν το μέτωπο, οι ομάδες επρόκειτο να χωριστούν και να αρχίσουν να δρουν ανεξάρτητα. Ωστόσο, συνέβη το απρόβλεπτο: το ενιαίο απόσπασμα δέχθηκε εχθρικά πυρά και διαλύθηκε σε δύο τυχαίες ομάδες. Έτσι οι δρόμοι της Ζόγιας και της Βέρας χώρισαν. Χωρίς σοβαρά όπλα, οι σαμποτέρ υπέστησαν μεγάλες απώλειες και μερικώς διασκορπίστηκαν. Η ομάδα της Ζόγιας ξεκίνησε προς το χωριό Πετίστσεβο (Петрищево). Η Βέρα και οι σύντροφοί της συνέχισαν να ολοκληρώνουν το έργο τους. Αλλά μεταξύ των χωριών Γιάκσινο (Якшино) και Γκολόβκοβο (Головково), η ομάδα των ανταρτών δέχθηκε ξανά πυρά. Η Βέρα τραυματίστηκε σοβαρά, αλλά δεν μπόρεσαν να την απομακρύνουν, καθώς Γερμανοί στρατιώτες έφτασαν πολύ γρήγορα στο σημείο που τραυματίστηκε. Το πρωί, δύο από την ομάδα προσπάθησαν να βρουν τη Βέρα ή το πτώμα της, αλλά δεν τα κατάφεραν. Για μεγάλο χρονικό διάστημα, αρκετά χρόνια, η Βολόσινα ήταν καταχωρημένη ως αγνοούμενη.
Η μοίρα της Βέρας έγινε γνωστή μόνο το 1957 χάρη στην πολυετή εργασία αναζήτησης του συγγραφέα και δημοσιογράφου Γκριγκόρι Φρολόφ (Григорий Николаевич Фролов). Ο Φρολόφ κατάφερε να μάθει πώς πέθανε η Βέρα και να βρει τον τόπο της ταφής της. Η Βέρα Βολόσινα συνελήφθη, τραυματισμένη, βασανίστηκε βάναυσα από τους Ναζί, προσπαθώντας να μάθει τι καθήκον είχε η ομάδα. Αποτυγχάνοντας να πετύχουν κάποιο αποτέλεσμα, οι φασίστες την οδήγησαν στην εκτέλεση με απαγχονισμό στο χωριό Γκολόβκοβο.
Οι κάτοικοι της περιοχής ανέφεραν ότι η Βέρα Ντανίλοβνα Βολόσινα απαγχονίστηκε από τους Γερμανούς στις 29 Νοέμβρη 1941 στο Σοβχόζ του Γκολόβκοβο (Совхоз Головково). Να πως περιέγραψε στον Γκριγκόρι Φρολόφ τον θάνατό της ένας κάτοικος του χωριού και μάρτυρας της εκτέλεσης:
– «Την έφεραν, την φτωχή, με το αυτοκίνητο στην αγχόνη και εκεί στο δέντρο η θηλιά κρεμόταν στον αέρα. Οι Γερμανοί συγκεντρώθηκαν παντού, υπήρχαν πολλοί από αυτούς. Και οι αιχμάλωτοί μας, που δούλευαν πίσω από τη γέφυρα ήρθαν. Το κορίτσι ήταν ξαπλωμένο στο αυτοκίνητο. Στην αρχή δεν ήταν ορατό, αλλά όταν τα πλευρικά τοιχώματα κατέβηκαν, έμεινα έκπληκτος. Η καημένη ήταν με τα εσώρουχά της, και ήταν χτυπημένη και γεμάτη παντού με αίμα. Δύο Γερμανοί, χοντροί, με μαύρους σταυρούς στα μανίκια τους, ανέβηκαν στο αυτοκίνητο, ήθελαν να την βοηθήσουν να σηκωθεί. Αλλά το κορίτσι έσπρωξε τους Γερμανούς μακριά και ακουμπώντας στην καμπίνα με το ένα χέρι, σηκώθηκε. Το άλλο της χέρι ήταν προφανώς σπασμένο – κρεμόταν σαν μαστίγιο. Και τότε άρχισε να μιλάει. Στην αρχή είπε κάτι στα γερμανικά: «Ήρθες στη χώρα μας και εδώ θα βρεις τον θάνατό σου! Δεν μπορείς να πάρεις τη Μόσχα… Αντίο, Πατρίδα! Θάνατος στο φασισμό!» Και στη συνέχεια άρχισε να μιλάει στη γλώσσα μας.
«Εγώ», είπε, «δεν φοβάμαι τον θάνατο. Οι σύντροφοί μου θα με εκδικηθούν. Οι δικοί μας θα νικήσουν στο τέλος. Εδώ, θα το δείτε!
Και το κορίτσι τραγούδησε. Και ξέρεις ποιο τραγούδι; Αυτό που τραγουδιέται κάθε φορά στις συγκεντρώσεις και παίζεται στο ραδιόφωνο το πρωί και αργά το βράδυ.
– Η «Διεθνής»;
– Ναι, αυτό το τραγούδι. Και οι Γερμανοί στέκονται και ακούνε σιωπηλοί. Ο αξιωματικός που διέταξε την εκτέλεση φώναξε κάτι στους στρατιώτες. Πέρασαν τη θηλιά στο λαιμό της κοπέλας και πήδηξαν από το αυτοκίνητο.
Ο αξιωματικός έτρεξε στον οδηγό και έδωσε εντολή να απομακρυνθεί. Αυτός κάθεται ασπρισμένος, – βλέπεις δεν έχει συνηθίσει ακόμα να κρεμάει κόσμο. Ο αξιωματικός έβγαλε ένα περίστροφο και φώναξε κάτι στον οδηγό με τον δικό του τρόπο. Προφανώς τον έβρισε πολύ. Φαινόταν να ξύπνησε και το αυτοκίνητο άρχισε να κινείται.
Το κορίτσι είχε ακόμα χρόνο να φωνάξει, τόσο δυνατά που το αίμα μου πάγωσε στις φλέβες μου: «Αντίο, σύντροφοι!» Όταν άνοιξα τα μάτια μου, είδα ότι ήταν ήδη κρεμασμένο».
Στους κάτοικους δεν επιτράπηκε να θάψουν το κρεμασμένο κορμί της Βέρας. Μόνο μετά την υποχώρηση των Γερμανών φασιστών, στα μέσα Δεκέμβρη, οι κάτοικοι του Γκολόβκοβο μπόρεσαν κι αφαίρεσαν το σώμα της Βέρας από το δένδρο στην άκρη του δρόμου και το έθαψαν με τιμές δίπλα στην ιτιά όπου την κρέμασαν. Αργότερα, τα λείψανα της Βέρας Ντανίλοβνα Βολόσινα ξαναθάφτηκαν στο χωριό Κριούκοβο (Крюково) σε ομαδικό τάφο, όπου αναπαύονται οι στρατιώτες της 33ης Στρατιάς. Μετά τον πόλεμο, φωτογραφίες ενός κρεμασμένου κοριτσιού στο Γκολόβκοβο βρέθηκαν σε γερμανικά αρχεία, οι οποίες απεικόνιζαν την εκτελεσμένη Βέρα Βολόσινα.
Η ηρωίδα Ζόγια Κοσμοντεμιάνσκαγια
Την ίδια μέρα που οι Γερμανοί εκτέλεσαν τη Βέρα, κρέμασαν και τη φίλη της τη Ζόγια Κοσμοντεμιάνσκαγια δέκα χιλιόμετρα από το Γκολόβκοβο, στο κέντρο του χωριού Πετίστσεβο (Петрищево). Πριν από την εκτέλεσή της απευθυνόμενοι στους κάτοικους του χωριού φώναξε: «Πολίτες! Μην στέκεστε, μην κοιτάτε. Πρέπει να βοηθήσουμε τον Κόκκινο Στρατό να πολεμήσει και οι σύντροφοί μας θα εκδικηθούν τους Γερμανούς φασίστες για τον θάνατό μου. Η Σοβιετική Ένωση είναι ανίκητη και δεν θα ηττηθεί. Δεν φοβάμαι να πεθάνω, σύντροφοι. Είναι ευτυχία να πεθαίνεις για τους ανθρώπους σου…». Απευθυνόμενη στους Γερμανούς στρατιώτες, η Ζόγια είπε: «Γερμανοί στρατιώτες! Πριν είναι πολύ αργά, παραδοθείτε. Μπορεί να με κρεμάσετε, αλλά δεν υπερτερείτε όλων, είμαστε 170 εκατομμύρια. Δεν μπορείτε να τους κρεμάσετε όλους. Θα εκδικηθούν για μένα οι σύντροφοι…».
Το σώμα της Κοσμοντεμιάνσκαγια (της Τάνιας όπως ήταν το παρατσούκλι της) κρεμόταν στην αγχόνη για περίπου ένα μήνα, και το κακοποίησαν επανειλημμένα Γερμανοί στρατιώτες που περνούσαν από το χωριό. Την παραμονή της Πρωτοχρονιάς του 1942, μεθυσμένοι Γερμανοί έσκισαν τα ρούχα της και για άλλη μια φορά κακοποίησαν το σώμα της, μαχαιρώνοντάς το με μαχαίρια και κόβοντας το στήθος της. Την επόμενη μέρα οι Γερμανοί έδωσαν εντολή να αφαιρέσουν την αγχόνη και το σώμα θάφτηκε από ντόπιους έξω από το χωριό.
Η Ζόγια Κοσμοντεμιάνσκαγια ήταν η πρώτη γυναίκα που τιμήθηκε με τον τίτλο της Ηρωίδας της Σοβιετικής Ένωσης (μεταθανάτια) κατά τη διάρκεια του Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου.
Τιμώντας τη μνήμη της Βέρας Ντανίλοβνα Βολόσινα
Στις 27 Γενάρη 1966 στην εφημερίδα Πράβντα (Правда) δημοσιεύτηκε ένα δοκίμιο του δημοσιογράφου Γκριγκόρι Φρολόφ (Григорий Николаевич Фролов) με τίτλο «Το Τάγμα της κόρης» αφιερωμένο στην Βέρα Ντανίλοβνα Βολόσινα. Τον Σεπτέμβρη του 1966, όταν ξεκίνησαν οι επίσημες εκδηλώσεις αφιερωμένες στη μάχη της Μόσχας, ο γραμματέας του Προεδρείου των Ενόπλων Δυνάμεων της ΕΣΣΔ Μ.Π. Γκεοργάντζε (Михаил Порфирьевич Георгадзе) απένειμε, μετά θάνατον, το Μετάλλιο του «Πατριωτικού Πολέμου, 1ου βαθμού» (Орден Отечественной войны, I степени), στη Βολόσινα.
Με το Διάταγμα αριθ. 894 του Προέδρου της Ρωσικής Ομοσπονδίας της 6ης Μάη 1994 «για το θάρρος και τον ηρωισμό που παρουσίασε στον αγώνα κατά των ναζιστικών εισβολέων στον Μεγάλο Πατριωτικό Πόλεμο του 1941-1945, η Βέρα Ντανίλοβνα Βολόσινα, πρώην αξιωματικού πληροφοριών της έδρας του Δυτικού Μετώπου, της απονεμήθηκε μετά θάνατον ο τίτλος της «Ηρωίδας της Ρωσικής Ομοσπονδίας».
Με το όνομα της ηρωίδας Βέρας ονομάζεται ένας από τους δρόμους της πόλης Μιτίστσι (Мытищи), της περιοχής της Μόσχας, αλλά και το Γυμνάσιο Νο 12 στο Κεμέροβο (Кемерово).
Το καλοκαίρι του 2003, ένα ηλεκτρικό προαστιακό τρένο πήρε το όνομα της ηρωίδας του Κόκκινου Στρατού Βέρα Βολόσινα κι άρχισε δρομολόγια στην κατεύθυνση του Γιαροσλάβ του σιδηροδρόμου της Μόσχας (Ярославское направление Московской железной дороги).
Το 2005, στον ομαδικό τάφο της 33ης Στρατιάς στο Κριούκοβο ανεγέρθηκε ένα μνημείο για τη Βέρα Βολοσίνα, πάνω στο οποίο είναι γραμμένο «Από τους ευγνώμονες κατοίκους του Κουζμπάς» (От благодарных жителей Кузбасса).
Τον Νοέμβρη του 2020, η ιτιά στην οποία κρέμασαν τη Βολόσινα κόπηκε. Η θυσία της Βέρας μένει άσβεστη στη μνήμη μας.
Θεματοφύλακας ιστορικής μνήμης
