Ο μεγάλος αγωνιστής, ο ποιητής της ειρήνης Μιχάλης Σταυρακάκης ο βοσκός
Σαν σήμερα την Τρίτη 11/7/2000 στο ΠΕΠΑΓΝΗ άφησε την τελευταία του πνοή ο μεγάλος αγωνιστής, ο μεγάλος ποιητής της ειρήνης, Μιχάλης Σταυρακάκης ή Νιδιώτης. Η κηδεία του έγινε την Πέμπτη 13/7/2000 στα Ανώγεια, στις 11 το πρωί.
Τα ποιήματά του διαθέτουν έντονα ταξικά χαρακτηριστικά, υπερασπίζονται την κοινωνική δικαιοσύνη, την ειρήνη, τη διεθνιστική αλληλεγγύη και συνάμα ο λυρισμός τους είναι ερωτικός και νοσταλγικός.
Την πρώτη του ποιητική συλλογή την τύπωσε το 1978 με τον τίτλο «Ποιήματα». Από την πρώτη αυτή συλλογή το 1983 ο Γιάννης Μαρκόπουλος μελοποίησε πέντε ποιήματα. Ένα απ’ αυτά είναι το γνωστό «προσκυνώ τη χάρη σου, λαέ μου» που τραγούδησε ο Μπάμπης Γαργανουράκης. Η μελοποίηση αυτή αποτέλεσε την επισφράγιση της γενικότερης αναγνώρισης και καταξίωσης των ποιημάτων του Μιχάλη Σταυρακάκη.
Ποιήματα του Νταβέλη ή βοσκού (όπως αλλιώς λεγόταν) έχουν μεταφραστεί στα γερμανικά και στα αγγλικά. Η εφημερίδα του Λονδίνου «Guardian» και το πρακτορείο ειδήσεων «Associated Press» εκθείασαν το έργο του, σχολιάζοντας ένα ποίημά του με τίτλο «Γράμμα σε μια Αφρικάνα – Χαϊμαλίνα».
Ο Σταυρακάκης γεννήθηκε το 1928 στα Ανώγεια Μυλοποτάμου. Το 1943 οργανώνεται στην ΕΠΟΝ Ανωγείων και ένα χρόνο μετά συλλαμβάνεται στις 30 Απρίλη, 1944 από τους Γερμανούς στο Αρκάδι Μονοφατσίου μαζί με άλλους πατριώτες και οδηγήθηκαν στις φυλακές του Χουδετσίου, απ’ όπου δραπέτευσαν. Το 1950 εκλέγεται μέλος του ΔΣ του Κτηνοτροφικού Συλλόγου Ανωγείων και ένα χρόνο αργότερα συλλαμβάνεται και πάλι με την κατηγορία ότι έγραφε κομμουνιστικά συνθήματα στους τοίχους του Δημοτικού Σχολείου.
Το 1954 εκτοπίζεται για δύο χρόνια στο Γύθειο Λακωνίας και το 1957 εκλέγεται στο γραφείο της ΕΔΑ Ανωγείων, ενώ το 1958 εκλέγεται αναπληρωματικό μέλος της ΝΕ Ηρακλείου της ΕΔΑ.
Μέλος του ΚΚΕ γίνεται το 1973 και το 1974 πρωτοστατεί στη συγκρότηση της οργάνωσης Μονοφατσίου Ηρακλείου, της οποίας εκλέγεται γραμματέας. Το 1975 εκλέγεται μέλος του Γραφείου Υπαίθρου του ΚΚΕ στο Νομό Ηρακλείου. Το 1979 εκλέγεται μέλος του ΔΣ της Ομοσπονδίας Αγροτικών Συλλόγων Νομού Ηρακλείου. Το 1982 εκλέγεται μέλος της ΝΕ Ηρακλείου του ΚΚΕ, ενώ το 1983 πρωτοστατεί στη συγκρότηση της Επιτροπής Ειρήνης στην επαρχία Μονοφατσίου και εκδίδει την εφημερίδα «Ειρήνη».
Το 1989 η Ομοσπονδία Αγροτικών Συλλόγων Νομού Ηρακλείου του απονέμει το βραβείο «Κιλελέρ», τον ίδιο χρόνο εκδίδει τη δεύτερη ποιητική του συλλογή με τον τίτλο «Αιχμές». Το 1994 θα εκδώσει την τρίτη του ποιητική συλλογή με τίτλο «Ντούκου – ντούκου το σοφαδάκι».
Προσκυνώ τη χάρη σου λαέ μου
Προσκυνώ τη χάρη σου λαέ μου,
σκύβω το κεφάλι στα μαρτύρια σου
και θαυμάζω λαέ μου τα έργα σου.
Ματώνεις τη σκέψη σου,
ματώνεις τα νύχια σου λαέ μου.
Για να βγάλεις τον άρτο τον επιούσιο.
Να ήμουν λέει Λεύτερος
Να ήμουν λέει Λεύτερος να μην έχω δεθεί με τα επίγεια.
Να πετάξω ανάλαφρα ψηλά.
Κρατώντας στα χέρια μου φλογέρα.
Σαν καμπάνα να παίζει δυνατά.
Σ’ όλες τις γειτονιές να παίζει,
οι σκλάβοι του κόσμου να ξυπνήσουν.
Στοχασμός
Ήθελα να κάμω
πολλά παιδιά.
Τόσα πολλά σαν τ’ άστρα.
Να γεμίσω τον κόσμο αδέλφια.
Ψέματα
Τα πρωτοβρόχια μυρίζει η γης, μοσχοβολά.
Στις τρεις του Νοέμβρη ανοίγουμε τα βαρέλια.
Από το κρασί της χρονιάς γεμίζουμε κανάτες,
χορεύουμε, τραγουδούμε, μεθούμε,
τ’ Αϊ Γιώργη του Μεθυστή.
Μετά μαζεύουμε ελιές να πάρουμε λάδι.
Χριστούγεννα θα ‘ρθουν, γιορτές,
παιχνίδια να πάρουν τα παιδιά,
φουστάνια γιορτινά οι κοπελιές.
Ψέματα λέω αισιοδοξίας.
Τα χέρια μας
Κοιτάζω τα χέρια μου,βλέπω πως μοιάζουν με τα δικά σας χέρια.
Καθαρά τα χέρια μας πλυμένα από καθαρό σαπούνι, τον τίμιο ιδρώτα της δουλειάς μας.
Κοίταξε τα χέρια,
που εκτός από τον κόπο τους,
ψωμί δεν έχουν φαγωμένο,
πως είναι πεντακάθαρα χωρίς κανένα λεκέ.
Γεια και χαρά σας χέρια καθαρά,
στη μηχανή, στο γιαπί, στο χωράφι,
στον αργαλειό, στην πένα, στο μεροκάματο,
ανεβάζετε τον άνθρωπο στα ύψη
και γεμίζετε τον κόσμο ομορφιά.
Εγώ ζω ευτυχισμένος που μ’ αγκαλιάζουν χέρια καθαρά.
Εγώ ζω ευτυχισμένος που ανταμώνουν τα χέρια μου με τα δικά σας χέρια.
Γεια και χαρά σας πεντακάθαρα χέρια.
Γεια και χαρά σας χέρια του μέλλοντος.
Γράμμα σε μια Αφρικάνα
Τώρα που σου γράφω, Χαϊμαλίνα,
από το πιο ψηλό βουνό της Κρήτης,
ροβολώ τα πρόβατα μου
στον ίσκιο ενός ασφένταμου.
Έχω πρόβατα λευκά
σαν το λευκό μου χρώμα.
Έχω πρόβατα μαύρα,
σαν το δικό σου χρώμα, Χαϊμαλίνα.
Το αίμα τους είναι ίδιο, κόκκινο,
σαν το δικό μας αίμα, Χαϊμαλίνα.
Ρωτάω τα πρόβατα μου
πως μοιράζονται στα ίσα
τον ίσκιο του ασφένταμου.
Κι έχουν, λευκά και μαύρα,
τα ίδια δικαιώματα,
ενώ οι άνθρωποι σκοτώνονται
μοιράζοντας μια πήχυ γης.
Αρμέγω τα πρόβατα μου
και φτιάχνω το γάλα τους τυρί.
Μια φορά το χρόνο,
κουρεύω τα πρόβατα μου,
κι η γυναίκα μου στο τελάρο ολημερίς
φτιάχνει ρούχα μαύρα και λευκά.
Εσύ, Χαϊμαλίνα,
δεν γνωρίζεις εμάς τους λευκούς,
που φτιάχνουμε το τυρί,
τις γυναίκες μας
που φτιάχνουν τα ρούχα στο τελάρο.
Εσύ γνωρίζεις τους άγριους λευκούς,
που ήρθαν στην πατρίδα σου,
και σκοτώνουν τα’ αδέρφια σου.
Αυτοί που κλέβουν το βιο σου, Χαϊμαλίνα,
κλέβουν και το δικό μου τυρί.
Διαμαρτυρία
Δεν ελέγχοντ’ οι εμπόροι
Δεν ελέγχετ’ η κλεψιά
Τραλαλαλά
Κι αγοράζουν όσο θένε
Και πουλούνε όσο θένε
Τραλαλαλά
Έξω ορμούν κάθε πρωί
Ποιος θα φάει πιο πολύ
Τραλαλαλά
Βγάνουν οι βοσκοί το γάλα
Και δεν πίνουν μία στάλα
Τραλαλαλά
Θα γυρίσει ο τροχός
Για ν’ αλλάξει ο χορός
Τραλαλαλά
Του πεντοζάλη κοντυλιά
Θα ξυπνήσει τον ραγιά
Τραλαλαλά
Κοπελιδάκι
Να ’σουν εσύ ντελικανής κι εγώ κοπελιδάκι,
Να το ξαναπεράσομε τα’ αγάπης το σοκάκι.
Συχνογιαγέρνει η σκέψη μου στην εποχή τση νιότης
Και φέρνει μου αθιβολές τα’ αγάπης μου τση πρώτης.
Τα όνειρα τα’ αγάπης μας στον αργαλειό τα ’φαίνω,
Να μπερδαίνουν οι κλωστές και να τσι ξεμπερδαίνω.
Να βγαίνω στο μπαλκόνι μου, τσι βιόλες να ποτίζω
Κι εσύ σγουρός βασιλικός να σε βαγιοκλαδίζω.
Να λάμπει ο ήλιος στα βουνά η αγάπη στην καρδιά μου
Ν’ ανθίζουνε αμάλαγα ρόδα στον έρωτά μου.
Ξένος στρατιώτης
Τι γυρεύεις ξένε στρατιώτη
στα μέρη τα δικά μας;
Τι γυρεύεις ξένε στρατιώτη
στα δικά μας σπιτικά;
Εδώ είσαι ξένος κι άγνωστος,
εδώ είσαι ένας εχθρός.
Γύρισε πίσω ξένε στρατιώτη
στα μέρη τα δικά σου,
γύρισε πίσω ξένε στρατιώτη
στα δικά σου σπιτικά.
Εδώ είσαι ξένος κι άγνωστος,
εδώ είσαι ένας εχθρός.
Ο εργάτης
Φτωχέ εργάτη, με το ψέμα, όσο σου δίνουν τη σκλαβιά
εσύ τη νιώθεις στο πετσί σου πιο δυνατή και πιο βαριά.
Δεν είναι λευτεριά εκείνη, φώναξε εργάτη δυνατά,
που ξεχωρίζει τους ανθρώπους σε δούλους και αφεντικά.
Δεν είν’ ελεύθερη πατρίδα που έχει σύνορα στη γη
ζωή που ζεί μέσα στη φτώχεια δεν είν’ ελεύθερη ζωή.
Χτύπησε μ’ όλα σου τα χέρια τα ψέματα να γκρεμιστούν
κι όλη η πατρίδα ανθισμένη χαρά να γίνει του Λαού!
Της ξενιτιάς τα πάθη
Θα πάρω τον ανήφορο σ’ ενούς βουνού τη ράχη
να κάτσω να συλλογιστώ στης ξενιτειάς τα πάθη.
Η ξενιτειά ’χει βάσανα και το ψωμί πικρό ’ναι
δε δροσερεύγει το νερό, ζεστό, φαρμακερό ’ναι.
Σε ποιον να πω τα βάσανα που σύρνω στη ζωή μου
που ’ναι μακριά οι φίλοι μου, αλάργο οι δικοί μου.
Τα λόγια δεν είναι γλυκά απ’ τη ματιά τσ’ αγάπης
άχι, παντέρμη ξενιτειά, πολλά φαρμάκια τα ’χεις!
