Πεζοπορία από τις λίμνες ως τον Άγιο Νικόλαο του Ορειβατικού Συλλόγου Αγίου Νικολάου
Μια πεζοπορία στη γειτονιά μας πραγματοποίησε ο Ορειβατικός Σύλλογος Αγίου Νικολάου, την πρώτη Κυριακή του Απρίλη. Ακολουθήσαμε το παλιό μονοπάτι, που ένωνε ως το 1930 τις Λίμνες με τον Άγιο Νικόλαο, κι όπου αυτό δε σωζόταν, τον παραπλήσιό του αγροτικό δρόμο. Η διαδρομή σύντομη και χωρίς μεγάλη υψομετρική διαφορά και καλύτερα, γιατί η μέρα ήταν εξαιρετικά ζεστή με την αφρικανική σκόνη να αιωρείται στην ατμόσφαιρα. Ξεκινούμε λοιπόν 21 πεζοπόροι από το «Διογένης Παλλάς», έξω από τις Λίμνες και περπατάμε για μεγάλο διάστημα στον ασφαλτοστρωμένο επαρχιακό δρόμο ανάμεσα από ελαιώνες με πολλή βλάστηση. Πολλοί εκμεταλλεύονται την ευκαιρία να μαζέψουν τα πρώτα τροφαντά – λόγω των βροχοπτώσεων- σπαράγγια. Εδώ δεν έχει την κίνηση της εθνικής οδού. Μόνο κάποιοι αγρότες με τ’ αυτοκίνητά τους, μας προσπερνούν και μας χαιρετούν. Το πρώτο σημείο ενδιαφέροντος είναι «του Μαυρογένη η Καμάρα», που μοιάζει σαν γεφυράκι, στη ρεματιά δίπλα στο δρόμο. Η επόμενη στάση είναι η στέρνα του Χατζηπατέρα. Πρόκειται για ένα μεγάλο σκεπαστό πηγάδι-στέρνα. Η «οροφή» προφανώς βοηθά να συγκεντρώνεται το βρόχινο νερό και να κυλάει στη συνέχεια στο εσωτερικό, όπου φυλάσσεται από την εξάτμιση και τα ζώα. Δημιουργίες μιας εποχής, που μάζευαν στάλα-στάλα το νερό, σ’ αυτόν τον άνυδρο τόπο, «λίγο το νερό, για να το ‘χεις Θεό και να κατέχεις τι σημαίνει ο λόγος του», λέει ο ποιητής! Πιο πέρα συναντάμε το παλιό χάνι του Ανδρακαντώνη, ερειπωμένο και κατεστραμμένο. Αφού ο δρόμος ήταν πέρασμα, λογικό να υπάρχει κι ο χώρος ξεκούρασης. Μικρός μας φαίνεται, δίχωρος: ένας μέρος για τα ζώα, ένα για τους ανθρώπους; Υποθέτουμε ότι κοιμούνταν στριμωγμένοι κατάχαμα με τις «πατανίες» τους. Ο παλιός άνθρωπος δεν είχε μάθει στις ανέσεις και δεν απαιτούσε πολλά!
Παρακάτω μία άλλη στέρνα, ανοικτή, με τα σκαλοπάτια, που κατέβαιναν στο εσωτερικό της, να σώζονται ακόμα. Εκεί κοντά συναντάμε και το ξωκλήσι του Άι Γιώργη, στο οποίο γίνεται πανηγύρι κάθε χρόνο. Είναι προσεγμένο και μέσα, δίπλα στην είσοδο, έχει μια παλιά επιγραφή. Δίπλα του απλώνεται ο παλιός οικισμός της Κεφάλας με τα πετρόκτιστα σπίτια του. Την προσοχή μας τραβά μια όμορφη εσωτερική καμάρα, που υψώνεται πεισματικά στο κέντρο του σπιτιού, ενώ όλα γύρω της έχουν καταρρεύσει.
Συνεχίζουμε την πορεία μας περνώντας από μαντριά, ανοίγοντας και κλείνοντας αυτοσχέδιες πόρτες των βοσκών. Σγουρομάλλικα κεφάλια αρνιών μας περιεργάζονται σταματώντας το μασούλημα. Φασαριόζικα σκυλιά-φύλακες μάς γαβγίζουν, πιο πολύ από συνήθεια παρά για εκφοβισμό. Κατά τόπους διάφορα είδη ορχιδέας, τα γνωστά κρινάκια, και λιβάδια από ανθισμένους ασφόδελους και μαργαρίτες, μας θυμίζουν ότι είμαστε στη μέση της άνοιξης. Συνεχίζουμε μέχρι τον εγκαταλελειμμένο οικισμό του Δράκου.
Ο οικισμός που ακούει στο εντυπωσιακό όνομα Δράκος βρίσκεται στην περιφέρεια της κοινότητας Λιμνών του Αγίου Νικολάου και είναι ένα από τα πολλά χωριουδάκια της περιοχής που σήμερα είναι εντελώς έρημα και αφημένα στη φθορά του χρόνου. Ο τελευταίος κάτοικος του Δράκου έφυγε το 1979 και από τότε έφυγε και η ζωή από τα σπίτια του οικισμού. Ο οικισμός αποτελεί πρότυπο αγροτικού οικισμού με πετρόκτιστα σπίτια με κεραμίδι, στενά δρομάκια, στέρνες για τη συλλογή βρόχινου νερού και διάσπαρτα αλώνια για το άλεσμα των σιτηρών. Απέναντι από το Δράκο είναι ο επίσης έρημος και άξιος επίσκεψης οικισμός Δύο Πρίνοι. Τους δύο οικισμούς ενώνει παλιό λιθόστρωτο μονοπάτι που διασχίζει ένα μικρό πρινόδασος. Στην περιοχή του Δράκου έχουν κατά καιρούς βρεθεί αρχαία αγγεία και εικάζεται ότι υπήρχε οικισμός από την αρχαιότητα. Τα περισσότερα σπίτια στέκουν σήμερα μισογκρεμισμένα και μόνο ο ναός του Αγίου Ανδρέα διατηρείται σε καλή κατάσταση. Η όλη αρχιτεκτονική του Δράκου και το δέσιμο του στο φυσικό περιβάλλον είναι μοναδική, αποτέλεσε δε ένα από τους υποψήφιους οικισμούς για το γύρισμα της σειράς «Το Νησί», αλλά δεν επιλέχτηκε τελικά λόγω της δυσκολίας πρόσβασής του.
Περιπλανιόμαστε στον έρημο οικισμό, που πλέον χρησιμοποιείται σαν μαντρί. Πολύ φιλικά τα σκυλιά του βοσκού μας κουνάνε την ουρά κι εμείς τα φιλεύουμε διάφορα τρόφιμα, ενώ τους γεμίζουμε τα λεκανίδια τους με νερό. Αφόρητη η ζέστη σήμερα και για τους περιπατητές και για τα ζώα. Στεναχώρια σε πιάνει, όταν βλέπεις αυτά τα μέρη, που έσφυζαν κάποτε από ζωή, ρημαγμένα. Πολλά από τα σπίτια διατηρούν ακόμα επίπλωση και καθημερινά αντικείμενα, όπως τ’ άφησαν οι γηραιοί τελευταίοι τους κάτοικοι.
Αφήνουμε τον οικισμό και τους τετράποδους φίλους μας και συνεχίζουμε την πορεία μας. Τελευταίος σταθμός στα Κατσίκια, όπου βλέπουμε τη στέρνα του Χουμεριάκου του 1893 επί διοικήσεως Αξελού (διοικητή και νομάρχη Λασιθίου). Έχει και τη σχετική επιγραφή: «ΙΔΡΥΘΗ Δαπάνη εράνων και ενεργεία του διοικητού Κ. ΑΞΕΛΟΥ, επιστάτου δε του δημάρχου Χουμεριάκου Δ. ΜΟΥΡΕΛΑΚΗ … ΔΡΑΚΟΥ ΒΑΡΟΥΧΑ ΕΝ ΕΤΕΙ 1893». Ανοίγουμε το σιδερένιο πορτάκι της κι έχει αρκετό νερό. Μπροστά της υπάρχει πέτρινη γούρνα, όπου έπιναν τα μουλάρια των ταξιδιωτών. Πιο πάνω στο λόφο δεσπόζει ανεμόμυλος, ενώ παραπέρα υπήρχε ένα ακόμα παλιό χάνι.
Κατηφορίζουμε προς την πόλη μας κι η θέα των νησίδων των Αγίων Πάντων είναι εντυπωσιακή παρά την σκονισμένη ατμόσφαιρα. Αφού περνάμε απ’ τη γειτονιά Πίσιδες, ολοκληρώνουμε την πεζοπορία μας στον κόμβο για Ξηρόκαμπο. Περπατήσαμε συνολικά γύρω στα 12 χιλιόμετρα σε περίπου 4 ώρες χωρίς μεγάλη υψομετρική διαφορά και κυρίως από τον επαρχιακό δρόμο. Σημασία έχει ότι είδαμε μια άλλη πλευρά της περιοχής μας, που αν και έχει παραμεληθεί σήμερα, κάποτε ήταν κόμβος και έσφυζε από ζωή. Μια μικρή υπόμνηση ότι οι καιροί αλλάζουν, οι ανάγκες αλλάζουν και οι αλλαγές αυτές συμπαρασύρουν και τους επιμέρους τόπους. Ευχαριστούμε θερμά τον αρχηγό μας, Λεωνίδα Κλώντζα, που εκτός απ’ τα όμορφα τοπία μάς μαθαίνει πάντα και την ιστορία της περιοχής μας. Ραντεβού την επόμενη Κυριακή!
ΑΡΧΗΓΟΣ: Λεωνίδας Κλώντζας
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: Γιάννης Πάγκαλος
ΒΙΝΤΕΟ: Γιάννης Πάγκαλος
ΧΑΡΤΗΣ: Γιάννης Πάγκαλος
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ: Μαρία Μετζογιαννάκη
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΑΝΑΡΤΗΣΗΣ: Ελένη Λάμπρου
Περισσότερες πληροφορίες στο blog του συλλόγου
