Έως τις 6 Μαρτίου 2022 το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης και η KOLEKTIV8 παρουσιάζουν την έκθεση Critical Archives V: The Future is Unwritten, σε επιμέλεια Πάσκουα Βοργιά και Δημήτρη Κεχρή, υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση της Μαρίας Μαραγκού και του Παύλου Φυσάκη, στο πλαίσιο του 4ου Μεσογειακού Φεστιβάλ Φωτογραφίας με κεντρικό θέμα τη Δημοκρατία. Η γενική είσοδος στην έκθεση είναι 3 ευρώ.
Η έκθεση καταπιάνεται με την έννοια της δημοκρατίας, τις πολλαπλές σημάνσεις της και την κρίση της. Μέσα από φωτογραφικές σειρές, βίντεο, κείμενα και βιβλία, καλλιτέχνες από την Ελλάδα, την Ισπανία, την Πολωνία, το Ιράκ, τον Καναδά, τη Γαλλία, την Ολλανδία, την Αλβανία, τη Νορβηγία, την Ιρλανδία και την Αμερική, «συνομιλούν» για το πώς νοηματοδοτείται και συγκροτείται η δημοκρατία σήμερα (ή, έστω, η επίκλησή της) και για το κατά πόσο μπορούμε να την επινοήσουμε εκ νέου.
Εδώ, στις νότιες πύλες της Ευρώπης, στον τόπο που θεωρήθηκε λίκνο της δημοκρατίας, γινόμαστε μάρτυρες καθημερινά μιας συνθήκης κατά την οποία οι δημοκρατίες της Δύσης εξοβελίζουν ολοένα και περισσότερο στο πεδίο του μη-πραγματικού τη δυνατότητα των ανθρώπων να διαμορφώνουν συμμετοχικά, ως δρώντες και όχι απλά ως θεατές, την πολιτική και κοινωνική ζωή τους. Πέρα από τύπος πολιτεύματος, μορφή διακυβέρνησης, θεσμοθέτηση δικαιωμάτων ή εφήμερο Συμβάν, η δημοκρατία σήμερα τείνει να ταυτίζεται με την οικονομία της αγοράς, την ιδιωτική πρωτοβουλία, την τεχνητή εμπέδωση της συναίνεσης, τις διαφόρων τύπων επεμβάσεις που επιβάλλουν πολιτικές σε εθνικό και υπερεθνικό επίπεδο, την εξάπλωση των ψευδών ειδήσεων και την ηγεμονία του λόγου των media.
Τις παραπάνω ταυτίσεις και αντιφάσεις της δημοκρατίας, μεταξύ άλλων, διερευνούν τα έργα της έκθεσης Critical Archives V: The Future Is Unwritten. Μέσα από τη θεματική αυτή το MedPhoto συνεχίζει την αναζήτηση των σχέσεων ανάμεσα στην αισθητική και τον πολιτικό λόγο – αναζήτηση που στις προηγούμενες διοργανώσεις του φεστιβάλ περιστρεφόταν γύρω από τα σύνορα και τους αποκλεισμούς, τις απόπειρες ορισμού μιας ευρωπαϊκής ταυτότητας και το ιδεολογικό υπόβαθρο των κάθε λογής ατομικών ή συλλογικών φαντασιακών. Η 4η διοργάνωση έρχεται να συμπληρώσει αυτήν την ευρύτερη αφήγηση, θέτοντας ως ερώτημα τη μεγάλη λέξη πάνω στην οποία στήθηκε το οικοδόμημα της Δύσης:τη Δημοκρατία. Διατρέχοντας τις αρχαίες αθηναϊκές ρίζες της, τις μεγάλες επαναστάσεις του 19ου και του 20ου αιώνα στο όνομά της, μέχρι τη νομιμοποιητική χρήση της για την αποικιοκρατική θεμελίωση και επιβολή του ευρωπαϊκού πολιτισμού και του λευκού άνδρα του ανά τον κόσμο, το ζήτημα που ψηλαφεί το MedPhoto 4 είναι αν η δημοκρατία στην εποχή μας μπορεί να εκπροσωπεί τη δυνατότητα για πολιτική και κοινωνική χειραφέτηση ή αν πρόκειται για ένα παγκοσμιοποιημένο σύστημα γραφειοκρατικής διακυβέρνησης που νομιμοποιεί την κατάργηση της δυνατότητας αυτής.
Στην έκθεση, που θα διαρκέσει μέχρι και τον Μάρτιο του 2022, παρουσιάζονται έργα των:
Jonas Bendiksen, Enri Canaj, Stéphane Charpentier, Luc Delahaye, Bérangère Fromont, Ευαγγελίας Κρανιώτη, Γιάννη Μαραπά, Rafal Milach, Μανώλη Μπαμπούση, Γιώργου Νικολαΐδη, Gloria Oyarzabal, Martha Rosler, Βούλας Παπαϊωάννου, Γιώργου Πρίνου, Paul Seawright, Urok Shirhan, Εύας Στεφανή, Γιάννη Στούρνα, Στέφανου Τσιβόπουλου, Δημήτρη Τσουμπλέκα, Paolo Woods.
Οι επιμελητές ανάμεσα στα άλλα αναφέρουν:
«Η έκθεση ”Critical Archives V: The Future Is Unwritten” οικειοποιείται ως τίτλο μια δημοφιλή φράση του Joe Strummer, μέλους του punk συγκροτήματος The Clash. Το ερώτημα που θέτει είναι τι είδους χρονικότητες ανοίγονται κάθε φορά που αντιμετωπίζουμε την έννοια της δημοκρατίας ως εργαλείο κριτικής της κοινωνικής πραγματικότητας.
»Τα έργα της έκθεσης μοιάζουν να συμμετέχουν σε ένα ασύμμετρο παιχνίδι πολέμου. Συρματοπλέγματα, συστήματα ελέγχου και αόρατα δίκτυα. Επικοινωνιακά στρατηγεία και κλειστές πόρτες κέντρων λήψης αποφάσεων. Απρόσιτοι και απρόσωποι θεσμοί. Περίπλοκα συστήματα επιτήρησης και αφανείς μηχανισμοί κατασκευής και διασποράς της πληροφορίας.
»Τείχη και επικράτειες, όπου εσωκλείεται η δημοκρατία και υπόκειται σε επιτελικούς σχεδιασμούς τεχνοκρατών, ενώ στην περιφέρειά της συνωστίζονται εκτοπισμένοι άνθρωποι και αποστραγγισμένη γη. Δυνάμει υποκείμενα που διεκδικούν να ζήσουν και να αυτοκαθοριστούν. Και ένα διάχυτο κλίμα απειλής και έκτακτης ανάγκης που κυριαρχεί στον δημόσιο λόγο και λειτουργεί παραλυτικά για τη δράση και τον αναστοχασμό.
»Εδώ εντοπίζεται ένα ακόμα γνώρισμα των σημερινών δημοκρατιών, αυτό των διαρκώς υποκαταστάσιμων παρόντων. Η αναγνώριση αυτή του χρόνου ως ανάλωση, καθιστά αναγκαία την επανεκτίμηση της σχέσης των σύγχρονων δημοκρατιών με την κουλτούρα της επιτάχυνσης (accelerationism) και της άκρατης τεχνολογικής προόδου, την ίδια στιγμή που κανονικοποιείται η ακροδεξιά ρητορική των καιρών μας. Ως αντίστιξη, η έκθεση, και γενικότερα το μέσο της φωτογραφίας ίσως στην υλική του διάσταση, μέσα σε ένα μουσείο, δίνει χώρο σε εικόνες που αναζητούν βραδύτερους ρυθμούς – και στάσεις, ενίοτε αιρετικές – στην αντίληψη και την αλληλεπίδρασή μας εντός του κοινωνικού πεδίου.
»Διατρέχοντας τις αρχαίες αθηναϊκές ρίζες της, τις χειραφετητικές παραδόσεις με τις οποίες συνδέθηκε στον 19ο και 20ο αιώνα, τη χρήση της στη θεμελίωση της αποικιοκρατίας ανά τον κόσμο, καθώς και τις σύγχρονες αντιφατικές όψεις της, το ζήτημα που επιδιώκει να ανακινήσει το MedPhoto 4 είναι τι είδους δυνατότητες ενεργοποιούμε ή απονευρώνουμε κάθε φορά που επικαλούμαστε τη δημοκρατία.» Πάσκουα Βοργιά, Δημήτρης Κεχρής.
Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης, Μεσολογγίου 32, Ρέθυμνο 741 00, τηλ. 2831 052530
