ΑΦΙΕΡΩΜΑ: 8η Μάρτη! Tιμή και μνήμη στους αγώνες για την απελευθέρωση των γυναικών
Καθώς τραβάμε εμπρός, εμπρός φέρνουμε τις μεγάλες μέρες
Το ξεσήκωμα των γυναικών είναι ξεσήκωμα όλης της ανθρωπότητας
Όχι πια σκλάβοι και τεμπέληδες, δέκα που μοχθούν για έναν που ξαπλώνει
Αλλά ένα δίκαιο μοίρασμα στα αγαθά της ζωής,
Ψωμί και Τριαντάφυλλα, Ψωμί και Τριαντάφυλλα.
James Oppenheim, «Bread And Roses»
.
Μια φορά το χρόνο, όλοι «γιορτάζουν» επίσημα τη μέρα της γυναίκας (και δεν αναφέρομαι στα «ξεσαλώματα» και τα γλέντια στις ταβέρνες και τα σκυλάδικα…). Στην πραγματικότητα, δεν είναι γιορτή αλλά εκδήλωση τιμής και μνήμης στους αγώνες για την απελευθέρωση των γυναικών που δεν σταμάτησαν ποτέ. Ας σκεφτούμε καλύτερα σήμερα, πως όσα απασχολούν τις γυναίκες, θα απασχολήσουν αργά ή γρήγορα, με διάφορους τρόπους, όλους, τα παιδιά μας, ολόκληρη την αυριανή κοινωνία…
Τα γεγονότα διαδραματίστηκαν στις 8 Μάρτη 1857. Οι ράφτρες και υφάντριες της Νέας Υόρκης διοργάνωσαν πορείες και πικετοφορία, απαιτώντας καλύτερες συνθήκες εργασίας, ωράριο 10 ωρών και ισότιμα δικαιώματα για τις γυναίκες. Το συγκεντρωμένο πλήθος γυναικών, δέχτηκε επίθεση βάναυση από την αστυνομία. Πρώτη εκδήλωση τιμής, έγινε στις 28.2.1909 από το Σοσιαλιστικό Κόμμα των ΗΠΑ.
Ήταν όμως Αύγουστος 1910, σε εκδήλωση του Συνέδριου της 2ης Σοσιαλιστικής Διεθνούς στην Κοπεγχάγη, όταν η Κλάρα Τσέτκιν (Clara Josephine Zetkin), η Κέτε Ντούνκερ (Kaete_Duncker) και η Λουίζ Ζιτς (Luise Zietz) πρότειναν να οριστεί η 8η Μάρτη σαν παγκόσμια ημέρα για να τιμώνται οι αγώνες των γυναικών! Η πρόταση έγινε την εποχή της εξέγερσης των 20.000 εργατριών στις βιοτεχνίες ιματισμού της Νέας Υόρκης το 1909, που διήρκεσε τρεις μήνες! Μετά την Οκτωβριανή επανάσταση, η Αλεξάνδρα Μιχαΐλοβνα Κολλοντάι (Александра Михайловна Коллонтай) πρότεινε στον Λένιν να καθιερωθεί η 8η Μάρτη σαν αργία. Η 8η Μάρτη επιλέχτηκε σαν ημέρα σύμβολο αγώνων, δράσης και προβολής των αιτημάτων των εργαζόμενων γυναικών!
Η ιστορία των Αμερικανίδων εργαζόμενων γυναικών, συχνά επαναλαμβάνεται με αναφορές σε ηρωίδες του κινήματος όπως την Μητέρα Jones, την Ella Reeve Bloor, την Kate Mullaney, την Sojurner Truth, την Elizabeth Gurley Flynn… Άλλα, θα πρέπει να μην ξεχνάμε, πως πρόκειται για μεμονωμένες γυναίκες και πως όλος ο φόρτος της οργάνωσης, του αγώνα, της επιτυχίας και της αποτυχίας, έπεσε σε απλές, συνηθισμένες γυναίκες τις οποίες ποτέ δεν θα γνωρίσουμε! Αυτές ήταν οι γυναίκες που αντιλήφθηκαν την αναγκαιότητα της αλληλοβοήθειας, της συνεργασίας και της ενότητας, συλλογικά, ώστε να μην μπορέσει κανείς να τις καταστρέψει μεμονωμένα. Γυναίκες, που στις διάσημες πικετοφορίες με το σύνθημα «Θέλουμε ψωμί και τριαντάφυλλα», κατά την διάρκεια των απεργιών στην κλωστοϋφαντουργία Lawrence, διακήρυξαν τις απαιτήσεις τους, όχι απλά για έναν αξιοπρεπή μισθό, άλλα για μια αξιοπρεπή και ανθρώπινη ζωή, εμπνέοντας έτσι το ποίημα του Αμερικάνου ποιητή, συγγραφέα και δημοσιογράφου Τζέημς Όπενχάιμ (James Oppenheim) Ψωμί και Τριαντάφυλλα (Bread And Roses)!
Αυτό το ποίημα, που γράφτηκε από τον James Oppenheim για να γιορτάσει το κίνημα για τα δικαιώματα των γυναικών και δημοσιεύτηκε στο American Magazine το 1911, συνδέεται στενά με την απεργία του υφαντουργείου Lawrence το 1912. Κατά τη διάρκεια της απεργίας, η οποία ήταν σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τη μείωση των μισθών, οι γυναίκες εργάτριες του μύλου έφεραν πινακίδες που έγραφαν «Θέλουμε ψωμί και τριαντάφυλλα».
Το «Bread and Roses» μελοποιήθηκε από την Mimi Fariña τη δεκαετία του 1970 και έχει γίνει ύμνος για τα εργασιακά δικαιώματα, και ιδιαίτερα τα δικαιώματα των εργαζόμενων γυναικών, στις Ηνωμένες Πολιτείες και αλλού. Εδώ είναι μια ηχογράφηση του τραγουδιού από την Judy Collins.
.
Αλήθεια, τι είναι αυτό που ενώνει τις εργάτριες που ξεσηκώθηκαν τον Μάρτη του 1857 στη Νέα Υόρκη, με τις γυναίκες του σήμερα;
Που συνδέει τις 20.000 γυναίκες απεργούς από τις βιοτεχνίες ιματισμού της Νέας Υόρκης του 1909, με τις γυναίκες που δουλεύουν σήμερα σε καθεστώς δουλείας, μέρα και νύχτα, στα εργοστάσια των πολυεθνικών, που μεταφέρονται σε χώρες του «τρίτου κόσμου» αναζητώντας φτηνό και αναλώσιμο εργατικό δυναμικό;
Που συνδέει τις 146 εργάτριες – μετανάστριες οι περισσότερες – που το 1911 κάηκαν ζωντανές πάνω από τις ραπτομηχανές τους, κλειδωμένες στο κτίριο της εταιρίας ιματισμού Triangle Waist, όταν ξέσπασε φωτιά στο κτίριο, με τις γυναίκες που δουλεύουν σήμερα σε άθλιες συνθήκες στις μακιλαδόρες του Μεξικού και τα πτώματα τους ανακαλύπτονται κάθε τόσο στην έρημο;
Που συνδέει το σκληρότερα εκμεταλλευόμενο κομμάτι του προλεταριάτου της Νέας Υόρκης του 1900, με τις μετανάστριες του σήμερα, και με εκείνες τις «αόρατες» γυναίκες, θύματα της καταναγκαστικής πορνείας;
Που συνδέει τις αντάρτισσες του ΕΛΑΣ και τις μαχήτριες της Ροζάβα, με τις γυναίκες που έρχονται πρόσφυγες κουβαλώντας τα μωρά τους, διασχίζοντας θάλασσες και συχνά πνίγονται σε αυτές;
Πίσω από τους βολικούς, για την πλουτοκρατία, μύθους, που διαστρεβλώνουν την υπόθεση της γυναικείας χειραφέτησης, παρουσιάζοντάς την σαν ζήτημα «ισότητας», κρύβεται μια άλλη πραγματικότητα: η ιστορία των αιματηρών γυναικείων αγώνων που ξεπήδησαν μέσα και ενάντια σε συνθήκες σκληρής εκμετάλλευσης και καταπίεσης, χαράζοντας μέσα στο χρόνο μια διαδρομή που φτάνει μέχρι σήμερα.
Μια διαδρομή αντίστασης στη βία των καταναγκασμών και των ρόλων που απορρέουν από τις εξουσιαστικές, καπιταλιστικές και πατριαρχικές δομές. Μια διαδρομή που αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι των κοινωνικών και ταξικών αγώνων, κομμάτι των ξεσηκωμών όλων των καταπιεσμένων!
