Ελιοπαθή μεζεδάκια | του Νίκου Σαραντάκου
Θα μπορούσα να τα πω και «ηλιοπαθή», όχι από τον ήλιο αλλά από τον Ηλία, αν θέλουμε να εξελληνίσουμε έτσι την καταιγίδα Elias που έπεσε πάνω στην πολύπαθη Θεσσαλία για να συμπληρώσει την καταστροφή που είχε προξενήσει ο Ντάνιελ, αλλά έτσι γίνεται σαφέστερο. Και έπεσε ο Ελίας πάνω στους ταλαίπωρους Βολιώτες 20 μέρες μετά τον Ντάνιελ, ρεζιλεύοντας όσους είχαν αποφανθεί πως τέτοια φαινόμενα παρατηρούνται κάθε 400 χρόνια ή κάθε 16.000 χρόνια -πώς πέρασαν, σαν νερό, 400 χρόνια μέσα σε είκοσι μέρες, ε;
Μεζεδάκι σχετικό με την καταιγίδα στη Θεσσαλία δεν έχουμε, ξεκινάω με κάτι κάπως σχετικό.
Ανεμοστρόβιλος σηκώνει λουόμενο σπίτι στην Σαντορίνη
Ο φίλος που το στέλνει παρατηρεί: Μάλλον «λυόμενο» εννοεί αλλά ποτέ δεν ξέρεις διότι και το δικό μου σπίτι στον Βόλο δυο φορές έγινε λουόμενο από λασπόνερα.
Κουράγιο, του είπα.
Αλλά θα είχε πλάκα να συνεχιστεί η είδηση ως εξής:
Ανεμοστρόβιλος σηκώνει λουόμενο σπίτι στην Σαντορίνη – Οι λυόμενοι το παρακολουθούσαν έντρομοι
* Και συνεχίζουμε με έναν μεγα πορτοκαλισμό, ένα άρθρο που ισχυρίζεται ότι «Οι μισές λέξεις των Άγγλων είναι ελληνικές». Γιατί όμως τέτοια εθνική μειοδοσία; Μόνο οι μισές; Εθνομηδενιστής το έγραψε το άρθρο;
Στα πιο σοβαρά τώρα, σκέφτηκα προς στιγμή να γράψω άρθρο που να ανασκευάζει τους εξωφρενισμούς. Όμως, αφενός το λερναιούργημα είναι μάλλον κακοφτιαγμένο και όχι πολύ διαδεδομένο, και αφετέρου φοβήθηκα την εφαρμογή του νόμου που λέει ότι η ανασκευή της σαχλαμάρας χρειάζεται πολλαπλάσιο χρόνο και κόπο από την κατασκευή της, οπότε δεν το επιχείρησα. Εσείς κρίνετε σκόπιμο να γραφτεί ειδικό άρθρο;
* Και συνεχίζω με ένα μεταφραστικό, που επανέρχεται σε διάφορες γλωσσικές ομάδες του Φέισμπουκ.
Όπως βλέπετε, είναι φωτογραφία από βιβλίο, οπότε τα πράγματα σοβαρεύουν, διότι βέβαια το επιφώνημα «Holy shit!» δεν μεταφράζεται έτσι, ούτε κατά λέξη. Θα πεις «Γαμώτο!», «Σκατά!» ή ό,τι άλλο σχετικό -μας διαβάζει η μαμά μου και δεν συνεχίζω την ανάπτυξη.
Επειδή το έχω δει κάμποσες φορές σε μεταφραστικές / γλωσσικές ομάδες, έψαξα λίγο καιφαίνεται να προέρχεται από βιβλίο του Dan Brown – με επιφύλαξη το λέω, όχι με βεβαιότητα. Αν κάποιος έχει βιβλία του DB (δεν έχω) και καιρό για χάσιμο, ας φυλλομετρήσει, σε αρχή κεφαλαίου θα είναι οι ιερές σκατούλες.
* Μια περίεργη διατύπωση σε ρεπορτάζ του in.gr πριν από τη συνάντηση Κασσελάκη-Τσίπρα:
Οι κ. Τσίπρας και Κασσελάκης θα έχουν ολιγόωρη συνάντηση, προτού ο κ. Κασσελάκης αναλάβει τα νέα του καθήκοντα.
Ολιγόωρη; Δηλαδή; Δυο ώρες;
Μάλλον ο συντάκτης ήθελε να πει «σύντομη». Ίσως μάλιστα να είχε γράψει αρχικά «ολιγόλεπτη» και να του φάνηκε λίγο, τι να πω.
* Κι ένα αστείο λάθος, σε άρθρο του in.gr:
Πήρα οθονιά μήπως και το διορθώσουν, αλλά τόσες μέρες έτσι το έχουν αφήσει.
Πώς έγινε το λαθάκι; Μήπως από λάθος του προγράμματος αναγνώρισης φωνής; Να είπε δηλαδή ο συντάκτης, καθαρευουσιάνικα, «ήτταν» και το πρόγραμμα να το έκανε «ήταν»; Ή από τον κορέκτορα; Δεν ξέρω,
* Κι ένα άσχετο με την πολιτική, από σελίδα της Ετζίαν. Φίλος του ιστολογίου πήγε να βγάλει εισιτήριο και το σύστημα του έδωσε «Εισητίριο».
Ελπίζω να πετάνε πιο προσεχτικά απ’ όσο γράφουν, του είπα.
* Κι ένα απόφευγμα από τον Αλέξη Τσίπρα.
Μετά τη συνάντησή του με τον Στέφανο Κασσελάκη, όπως διαβάζουμε, είπε:
«Η πολιτική είναι events my dear,όπως έλεγε ο Τσώρτσιλ»
Πράγματι, σε κάποια γνωμικολόγια, βρίσκει κανείς ότι το συγκεκριμένο ρητό αποδίδεται στον Τσόρτσιλ. Αλλά οι περισσότερες πηγές συγκλίνουν, όχι πάντως με βεβαιότητα, ότι το είπε ο Χάρολντ Μακμίλαν, που διετέλεσε κι αυτός πρωθυπουργός του ΗΒ από το Συντηρητικό κόμμα –η ανασκόπηση εδώ, όπου βλέπουμε ότι η φράση ήταν:
Harold Macmillan was once asked what the most troubling problem of his Prime Ministership was.‘Events, my dear boy, events,’ was his reply.
Οπότε, πρέπει να διορθώσουμε τον Τσίπρα. Βέβαια, όταν κάποιος πολιτικός επαναλαμβάνει ρητό που έχει βρει σε γνωμικολόγιο, θα ήταν υπερβολική η απαίτηση να έχει κάνει πρότερη έρευνα για την ακρίβεια του ρητού – εκτός αν πρόκειται για κραυγαλέες περιπτώσεις αποφευγμάτων ή αν η προέλευση του ρητού παίζει ρόλο στην επιχειρηματολογία. Θέλω να πω, άλλο ο κατασκευασμένος Ισοκράτης, κι άλλο ένα τέτοιο ρητό, σαν του Τσίπρα, που απλώς διανθίζει τη συζήτηση.
* Σχολιάστηκε αρκετά μια γκάφα του υλατζή του skai.gr, ο οποίος, σε άρθρο για τον πόλεμο στην Ουκρανία έβαλε τίτλο:
Η Ουκρανία κατέρριψε 38 από τα 26 ρωσικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη που επιτέθηκαν τη νύχτα.
Δηλαδή; Κατέρριψε και τους 26 δρόνους που επιτέθηκαν και άλλους 12 που ήταν έτοιμοι να επιτεθούν;
Όχι βέβαια, απλώς έβαλαν τα νούμερα ανάποδα – και όταν το πήραν είδηση το διόρθωσαν. Ο αρχικός τίτλος διασώζεται μέσα στο URL του άρθρου.
(Παρεμπιπτόντως, είδατε πόσο πιο οικονομική είναι η απόδοση «δρόνος» για το drone; )
* Από κάποια σειρά, όπως το διάβασα στο Φέισμπουκ:
Ο αστυνομικός στέκεται πάνω από το σώμα της νεκρής γυναίκας…
She was probably killed by her john.
Ο υποτιτλιστης έχει βρει τον ένοχο:
Τη σκότωσε ο Ιωάννης της…
Ποιος Ιωάννης; Ο Ακτήμων; Ο Πρόδρομος; Γι’ αυτό τον αποκεφάλισαν άραγε; Ή μήπως ο Ευαγγελιστής;
Μπα, στη σλανγκ, οι πόρνες λένε john τον πελάτη τους. Ο πελάτης τη σκότωσε τη δύσμοιρη.
* Κάποιοι πιστεύουν, κακώς, ότι το «όπου» είναι συνώνυμο του «που», ίσως επισημότερο. Έτσι, σε πρόσφατο άρθρο της Αυγής για το σκάνδαλο στον ορισμό των ανεξάρτητων αρχών, όπου μάθαμε ότι 16/27 (0,592) κάνουν 3/5, διαβάζουμε:
Αλλάζουν τη σύνθεση της ανεξάρτητης αρχής πριν τη συνεδρίαση όπου θα κρίνει την άρνηση της ΕΥΠ να συνεργαστεί για τη διερεύνηση του σκανδάλου των υποκλοπών
Όχι όμως. Τη συνεδρίαση που θα κρίνει, τη συνεδρίαση η οποία θα κρίνει. Το «όπου» είναι τοπικό ή χρονικό: το κτίριο όπου θα διεξαχθεί η συνεδρίαση.
* Μου το στέλνει φίλη, σημειώνοντας: Το άρθρο δεν είναι μεταφρασμένο, το γράφει Έλληνας, μιλάει για την Ελλάδα, δεν μπορεί να βρει ελληνικό όρο;
Την ενοχλεί προφανώς το fall vibe που χρειάζεσαι
Εγώ πάλι προσέχω το «αποτελούν ιδανικοί προορισμοί». Νομίζω πως το σωστό είναι «αποτελούν ιδανικούς προορισμοί» για να ταιριάζει με το «έχει κρυφούς φωτισμοί» του Χάρρυ Κλυνν.
* Το πρόσφατο βίντεο από την επίσκεψη του Στέφανου Κασσελάκη στο Ειδικό Εργαστήριο της Καλλιθέας συζητήθηκε για διάφορους λόγους στα σόσιαλ. Στο σημερινό πολυσυλλεκτικό μας άρθρο, όπου συζητάμε τα γλωσσικά στραβά και ανάποδα, θα το συζητήσουμε επειδή είχε και ένα σαρδαμάκι. Στο 1.34 του βίντεο (που δεν το βρίσκω τώρα να το ενσωματώσω), ο Στέφ.Κασσελάκης ακούγεται να λέει «Αυτό που μετράει, είναι η κάθε ψυχή ενός παιδιού να μπορεί να αναπτύσσεται…»
Επειδή μόνο οι γάτες είναι εφτάψυχες, μάλλον ήθελε να πει «η ψυχή κάθε παιδιού».
* Και επειδή επενέβη η ΑΙΓΑ (Αρχή για την Ισορροπία στα Γλωσσικά Αστοχήματα) συνεχίζω με αστόχημα από τα κυβερνητικά έδρανα.
Μου λέει μια φύλη: Σας ενδιαφέρουν τα νανομαργαριτάρια; Προς στιγμή δεν κατάλαβα, αλλά πατώντας το λινκ είδα ότι πρόκειται για συνέντευξη του υπουργού Νανογιλέκων, του Άδωνη Γεωργιάδη.
Στο 8.40 περίπου του βίντεο ο Άδωνης λέει:
Όταν ο Μητσοτάκης είχε πρωτοεισάγει στο Μαξίμου τον Πίνατ…
Κατ’ αρχάς, δεν υπάρχει τύπος «είχε εισάγει», είναι «είχε εισαγάγει» (ή, αν είστε Κύπριος, είχε εισάξει).
Αλλά, ρε παιδιά, σκύλο έφερε, δεν εισήγαγε τίποτα καινά δαιμόνια. Θα του έπεφτε το γιλέκο του Άδωνη αν έλεγε «είχε φέρει»;
Και στο 1.46 του βίντεο έχει ένα «μεγενθύνω» αλλά το χαρίζουμε.
* Η Αυγή καταγγέλλει, κατά πάσα πιθανότητα δικαίως, μια κυβερνητική λαθροχειρία, αλλά μεταξύ άλλων γράφει:
Στο καθ’ εαυτώ θέμα, ο ίδιος επαναλαμβάνει ότι μεταξύ των πρωτοβουλιών για την φοροδιαφυγή υπάρχουν και «αλλαγές στη φορολογία».
Κατά τον δαίμονα εαυτού, που λέει και η επιτύμβια πλάκα του Μόρισον…
* Μου γράφει φίλος και το μεταφέρω:
Μετά τις διαπραγματευόμενες μετοχές και τις επεξεργαζόμενες παραγγελίες, ιδού και οι προοριζόμενοι παραλήπτες:
Εάν δεν είστε ο προοριζόμενος παραλήπτης ή αρμόδιος για την παράδοση του μηνύματος στον προοριζόμενο παραλήπτη, παρακαλώ επιστρέψτε το στον αποστολέα και διαγράψτε αμέσως όλα τα αντίγραφα. Απαγορεύεται η αντιγραφή ή αναπαραγωγή του παρόντος μηνύματος από τον μη προοριζόμενο παραλήπτη (από ημέιλ βιβλιοπωλείου)
Εσείς είστε οι προοριζόμενοι αναγνώστες του άρθρου;
* Σε άρθρο για την κακοκαιρία, διαβάζουμε σε λεζάντα φωτογραφίας:
Έχουν περάσει πέντε ημέρες από το καταστροφικό κύμα κακοκαιρίας Daniel που στην κυριολεξία «έπνιξε» τον Θεσσαλικό κάμπο.
Πράγματι, τον έπνιξε. Στην κυριολεξία. Αλλά τότε τι ρόλο παίζουν τα εισαγωγικά;
Προφανώς ο συντάκτης χρησιμοποιεί το «στην κυριολεξία» μαζί με μεταφορά, όπως άλλοι λένε «στην κυριολεξία ήρθε ο κόσμος ανάποδα», θέλοντας να τονίσει τη σοβαρότητα της κατάστασης.
Για το φαινόμενο αυτό έχουμε γράψει, παλιά, ειδικό άρθρο.
* Και κλείνω με ένα θηριώδες μεταφραστικό από το in.gr.
Λιποτάκτησε ένας Αμερικανός στρατιώτης ονόματι Travis King στη Βόρεια Κορέα, και στο άρθρο τις μισές φορές τον γράφουν στρατιώτης Κινγκ και τις άλλες μισές «ο στρατιώτης βασιλιάς»!!!
Tο άρθρο έχει πλέον διορθωθεί – ίσως έφταιξε ότι έκανα προαναγγελία στο Τουίτερ και στο Φέισμπουκ, δεν ξέρω. Μας χάρισε πάντως γέλιο, με αναφορές στο «τις εστί, βασιλεύς ή στρατιώτης» ή σε ιστορικά πρόσωπα που είχαν χαρακτηριστεί έτσι, όπως ο Φρειδερίκος Γουλιέλμος Α΄ της Πρωσίας.
(Για την ιστορία, τον καιρό του ψυχρού πολέμου, υπήρξαν καμιά εικοσαριά Αμερικανοί ή νατοϊκοί στρατιώτες που αυτομόλησαν απέναντι, στους σοβιετικούς. Ο γνωστότερος από αυτούς, ο Βίκτορ Γκρόσμαν, έχει γράψει ένα πολύ ενδιαφέρον βιβλίο που κακώς δεν το έχω παρουσιάσει εδώ).
30/09/2023
Νίκος Σαραντάκος
https://sarantakos.wordpress.com/
Ο Νίκος Σαραντάκος γεννήθηκε στο Παλαιό Φάληρο το 1959. Σπούδασε χημικός μηχανικός και αγγλική φιλολογία. Έχει εκδώσει δύο συλλογές διηγημάτων και άλλα βιβλία. Δουλεύει μεταφραστής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και μοιράζει το χρόνο του ανάμεσα σε Λουξεμβούργο και Ελλάδα. Ενδιαφέρεται για τη φρασεολογία, την ετυμολογία και τη λεξικογραφία καθώς και για την ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας. Συνεργάζεται με εφημερίδες και περιοδικά. Δημοσιεύει τα κείμενά του, γλωσσικά και άλλα, στο ιστολόγιό του sarantakos.wordpress.com/ και στο sarantakos.com. Σε μια άλλη ενσάρκωση, γράφει στα αγγλικά και στα γαλλικά για το μπριτζ (το παιχνίδι).
Τα βιβλία του:
«Για μια πορεία», διηγήματα (1984, β’ έκδ. 1988) εκδ. Σύγχρονη Εποχή
«Μετά την αποψίλωση», διηγήματα (1987, β’ έκδ. 1989) εκδ. Σύγχρονη Εποχή
«Μότσαρτ-Αλληλογραφία» (1991, β’ έκδ. 2001) εκδ. Ερατώ
«Το αλφαβητάρι των ιδιωματικών εκφράσεων» (1997) εκδ. Δίαυλος
«Γλώσσα μετ’ εμποδίων» (2007) εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία» (2009) εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Λέξεις που χάνονται» (2011) εκδ. Το Βήμα
«Λόγια του αέρα» (2013) εκδ. εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Οπωροφόρες λέξεις» (2013) εκδ. Κλειδάριθμος
«Η γλώσσα έχει κέφια» (2018) εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Μύθοι και πλάνες για την ελληνική γλώσσα» (2019) εκδ. ΕΑΠ
«Το ζορμπαλίκι των ραγιάδων» (2020) εκδ. Του Εικοστού Πρώτου
Έχει κάνει την επιμέλεια στην έκδοση των βιβλίων:
«Συμποσιακά», του Κώστα Βάρναλη,
«Αττικά: 400 χρονογραφήματα (1939-1958) για την Αθήνα και την Αττική», του Κώστα Βάρναλη,
«Τα δεκατρία ντόμινα και άλλες ιστορίες», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Τι είδα εις την Ρωσσίαν των Σοβιέτ», του Κώστα Βάρναλη,
«Ο μυστηριώδης φίλος και άλλες ιστορίες», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Γράμματα από το Παρίσι», του Κώστα Βάρναλη,
«Τα μαραμένα μάτια και άλλες ιστορίες», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Κάπου περνούσε μια φωνή», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Η νοσταλγία του Γιάννη», του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη,
«Famous Bridge Records», του David Bird,
«Bridge Hands to Make You Laugh…and Cry», του David Bird.
