Πενηντακομματικά μεζεδάκια | του Νίκου Σαραντάκου
Μπήκαμε στην τελική ευθεία για τις εκλογές της 21ης Μαΐου, οπότε διάλεξα έναν εκλογικό τίτλο για το σημερινό πολυσυλλεκτικό μας άρθρο. Το ονόμασα έτσι, επειδή 50 κόμματα κατέθεσαν στον Άρειο Πάγο δηλώσεις συμμετοχής στις επικείμενες εκλογές (Για την ακρίβεια, 38 κόμματα, 10 συνασπισμοί κομμάτων και 2 ανεξάρτητοι υποψήφιοι). Από εκεί και ο τίτλος του άρθρου μας. (Συζητάνε αν η επόμενη βουλή θα είναι πεντακομματική, εξακομματική ή επτακομματική -πενηντακομματική, ευτυχώς, δεν πρόκειται να είναι).
Βέβαια, ήδη έχουν κοπεί δύο κόμματα για τυπικούς λόγους, το κόμμα των Εμφιετζόγλου-Μπογδάνου και μετά της Αφροδίτης Λατινοπούλου, οπότε έμειναν 48 κόμματα, αλλά δεν βόλευε για τον τίτλο, χώρια που δεν αποκλείεται και άλλα κόμματα να αποκλειστούν από τις εκλογές όταν γίνει η εξέταση ηγεσίας και υποψηφίων. Έχει ενδιαφέρον το θέμα, αλλά σήμερα δεν σχολιάζουμε επί της ουσίας -ή τουλάχιστον εγώ δεν σχολιάζω, τα δικά σας σχόλια είναι καλοδεχούμενα. Παρατηρώ πάντως ότι τόσο ο Μπογδάνος όσο και η Λατινοπούλου με έχουν μπλοκάρει στο Φέισμπουκ, οπότε βγάλτε τα συμπεράσματά σας.
Αλλά ακόμα κι αν αποκλειστεί και το κόμμα του Κασιδιάρη, και πάλι μένουν πάνω από 40 κόμματα που θα κατέβουν στις εκλογές, κάτι που πρέπει να είναι ρεκόρ. Τον Μάιο του 2012 είχαμε 34 κόμματα.
Και ξεκινάω με έναν τίτλο σχετικό με ένα διαστημικό εγχείρημα.
Χωρίς επιτυχία φαίνεται πως στέφθηκε η προσσελήνωση…
Λέμε βέβαια «στέθηκε με επιτυχία», λέμε και «στέφθηκε από επιτυχία». Ίσως μπορούμε να πούμε «στέφθηκε με/από αποτυχία» αν και τις περισσότερες φορές το λέμε ειρωνικά, γι’ αυτό και συχνά θα το δείτε γραμμένο με αποσιωπητικά.
Αλλά «στέφθηκε χωρίς επιτυχία» δεν θα το έλεγα. Αυτό που σκέφτομαι είναι ότι πηγαίνει ο τελετάρχης να στέψει το τιμώμενο πρόσωπο και του πέφτει το στέμμα από τα χέρια.
Υπάρχει και το απλό «απέτυχε», που άλλωστε χρησιμοποιείται πιο κάτω.
* Έγραψα πιο πάνω για τα σαρανταβάλε κόμματα που θα πάρουν μέρος στις εκλογές, οπότε τώρα έχουμε ένα μεζεδάκι σχετικό με ένα από αυτά, ένα νεοπαγές κόμμα.
Πρόκειται για το κόμμα ΕΥ του επιχειρηματία Παύλου Ευμορφίδη. Σε ένα άρθρο λοιπόν διαβάζω:
Ο Mr Coco Mat κατέρχεται στις εκλογές της 21ης Μαϊου λοιπόν, με το δικό του νεο-ιδρυθέν φορέα, προσπαθώντας έτσι να εκμεταλλευτεί και την δημοσιότητα που έχει πάρει μετά το τηλοπτικό show του ΑΝΤ1 «Dragons Den».
Ο φίλος που το στέλνει ενοχλείται φυσικά από την ακλισιά στο «νεοϊδρυθέν», που αφού είναι αρσενικό θα έπρεπε να είναι «νεοϊδρυθέντα». Δεν αποκλείεται πάντως εδώ να είχε αρχικά γράψει «το δικό του νεοϊδρυθέν κόμμα», ύστερα να το άλλαξε σε φορέα και να ξέχασε να αλλάξει το γένος.
* Όμως, ο φίλος είχε και μια δεύτερη παρατήρηση: γιατί άραγε «τηλοπτικός» ενώ τηλεόραση; Μήπως επειδή «τηλοψία»;
Θα χρειαζόταν ξεχωριστό άρθρο για να εξετάσουμε πότε γίνεται έκθλιψη των φωνηέντων στη σύνθεση λέξεων. Χοντρικά, ενώ παλιότερα η έκθλιψη ήταν ο κανόνας, στους νεότερους όρους προτιμάμε να κρατάμε ακέραια τα δυο συνθετικά. Έτσι είχαμε τη λόγια τηλοψία (και όχι τηλεοψία) αλλά τα τηλεόραση, τηλεομοιοτυπία κτλ. Το «τηλοπτικός» πιθανότατα είναι απλό τυπογραφικό λάθος, από παραδρομή.
* Κι ένα πολύ ωραίο λογοπαίγνιο για το κόμμα ΕΥ, που το είδα στο Τουίτερ.
Το κόμμα ΕΥ δεν εμφανίζεται ακόμα στις δημοσκοπήσεις. Ουκ εν τω poll το ΕΥ.
* Γέλασα με αυτόν τον τίτλο σε κουτσομπολίστικο άρθρο.
Επιβεβαιώνονται οι φήμες χωρισμού Μέγκαν και Μαρκλ
Θα πάθει σχιζοφρένεια η Μέγκαν Μάρκλ; Ή θα αλλάξει όνομα;
Μου θύμισε το παλιό αστείο «Ανθίμου και Γαζή γωνία».
* Και πάλι κάτι σχετικό με τις εκλογές.
Παρατηρώ με χαρά μου ότι όλο και περισσότερες υποψήφιες αυτοπροσδιορίζονται ως (υποψήφιες) βουλεύτριες ή ως βουλεύτριες αν είναι απερχόμενες.
Ωστόσο, αυτή τη χαρά δεν τη συμμερίζονται όλες και όλοι. Διάβασα ένα άρθρο της κ. Μαρίκας Λυσιάνθη, που με εντυπωσίασε επειδή το βρίσκω εκνευριστικά στερημένο από επιχειρήματα. Θα το παραθέσω ολόκληρο (δεν είναι μεγάλο) για να μην το αδικήσω επιλέγοντας αποσπάσματα:
Η ζωή είναι γυναίκα. Για να μην ξεχνιόμαστε, δηλαδή. Γένους θηλυκού είναι, όπως γενναιόδωρα επιβεβαιώνει η γλωσσική παράδοσή μας, κάθε έννοια που μπορεί να συνδεθεί με φωτεινά χρώματα και συναισθηματική ζέστη.
Η αγάπη, η ελπίδα, η προσδοκία, η ειρήνη, η γαλήνη, η ευτυχία, η ομορφιά… Η διαδρομή, όπως συνήθιζε να μας θυμίζει ο Καβάφης. Το ταξίδι προς την Ιθάκη, ως υπέρτερο της ίδιας της Ιθάκης. Η διαδρομή που μας επιτρέπει να γνωρίσουμε καλύτερα τον εαυτό μας. Και να ζήσουμε την πρόοδο. Γένους θηλυκού και αυτή. Να γίνουμε η αλλαγή που θέλουμε να δούμε. Και αυτή γένους θηλυκού…
Λένε ότι θα ξεχάσουμε τι έκανες ή είπες, αλλά δεν θα ξεχάσουμε ποτέ τι μας έκανες να αισθανθούμε. Και, με φόντο τις εθνικές εκλογές της 21ης Μαϊου στην πατρίδα μας, η ενοχλητική ανορθογραφία της προσφώνησης “βουλεύτρια”, ακούγεται όλο και συχνότερα. Με τη συνήθη αφετηρία αφέλειας που χαρακτηρίζει όσους προσεγγίζουν επιφανειακά τις μεγάλες αλήθειες της ζωής.
Η Δημοκρατία, γένους θηλυκού και αυτή, η οποία γεννήθηκε στην Αρχαία Αθήνα, προσδιόριζε ως σημαντικότερο ρόλο που μπορεί να έχει το ζωντανό κύτταρο μιας κοινωνικής συλλογικότητας, την ιδιότητα του πολίτη. Της πολίτη. Μια έννοια βαθιάς ενσυναίσθησης, άθικτη από τη βαρβαρότητα της… χαριτωμενιάς “βουλεύτρια”.
Πόσο απαξιωτικό, ντροπιαστικό και θλιβερό. “Βουλεύτρια”… Πόσο προσβλητικό για γυναίκες σαν την Ελεανόρ Ρούσβελτ και τη Ρουθ Μπέιντερ Γκίνσμπεργκ. Γυναίκες που γκρέμισαν “γυάλινες οροφές”. Γυναίκες που ταξίδεψαν στο μέλλον ένα διαρκές παράδειγμα έμπνευσης. Γυναίκες που θα μνημονεύονται αενάως στην ιστορική διαδρομή της ανθρωπότητας. Από τις, κάθε φορά, αγέννητες γενιές των γυναικών.
“Βουλεύτρια”… Το προσπέρασμα του αλεξίσφαιρου αποτυπώματος των ιδεών του Διαφωτισμού από σκουριασμένα μυαλά, σε… απευθείας μετάδοση. Πόσο θλιβερό και κρίμα…
Βλέπετε εσείς κάποιο επιχείρημα; Και τι νόημα έχει η αναφορά στην αρχαία Αθήνα (όπου οι γυναίκες δεν είχαν πολιτικά δικαιώματα); Και γιατί είναι προσβλητική μια ελληνική λέξη για την Ελεάνορ Ρούζβελτ ή τη δικάστρια Ρουθ Γκίνσμπεργκ; Είναι άραγε προσβλητική και η λέξη «χορεύτρια» για την Μάγια Πλισέτσκαγια ή η «ποιήτρια» για την Μάγια Αγγέλου;
Στα Υπογλώσσια, όπου συζητήθηκε το άρθρο, μια σχολιάστρια έκανε ίσως την καλύτερη τοποθέτηση:
Ένα άρθρο που ξεκινάει με το «Η ζωή είναι γυναίκα» αποκλείεται να μη λέει βλακείες.
* Δεν θυμάμαι αν την έχουμε ξαναβάλει αυτή την πινακίδα.
Aν πάντως τίποτα εξωγήινοι παρακολουθούν τον πλανήτη μας, διαβάζοντάς τη θα συμπεράνουν ότι σε εκείνο το μέρος που λέγεται Χαλάνδρι τα ζώα έχουν μάθει να διαβάζουν.
Διότι, σε ποιον απευθύνεται η πινακίδα;
* Η Καθημερινή δημοσίευσε εκτενές άρθρο για τις αλλαγές που έχει κάνει ο Έλον Μασκ στο Τουίτερ, οι οποίες, λέει, χαροποιούν πολύ την Κίνα και τη Ρωσία.
Ο φίλος που μου έστειλε το άρθρο επισημαίνει ένα μεταφραστικό λαθάκι, εκεί που σχολιάζεται ένα πρόσφατο τουίτ του Μεντβέντεφ:
Το πρώτο «κρούσμα» ήρθε από τον Ρώσο πρώην πρόεδρο και νυν αντιπρόεδρο του Συμβουλίου Ασφαλείας του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Μεντβέντεφ. Σε ένα εκτενές κείμενό του (στα γερμανικά, για να «πολεμήσει» τα αγγλικά, όπως έγραψε), αναφέρεται στους λόγους που η
Ουκρανία πρέπει να καταστραφεί. Και γράφει μεταξύ άλλων ότι αυτή τη χώρα ουδείς τη χρειάζεται – ούτε η Ευρώπη ούτε οι ΗΠΑ ούτε οποιαδήποτε ήπειρος του πλανήτη.
Το εκτενές κείμενο του Μεντβέντεφ γράφτηκε στο Τουίτερ, διότι μια άλλη αλλαγή του Μασκ είναι ότι όσοι πληρώνουν 8 δολάρια το μήνα συνδρομή έχουν ανάμεσα σε άλλα το προνόμιο να μπορούν να γράφουν τουίτ πολύ πάνω από το όριο των 280 χαρακτήρων που ισχύει για τους κοινούς θνητούς.
Εκεί λοιπόν γράφει:
Für alle Menschen, die Deutsch lesen und denen man die Möglichkeit nehmen wollte, es Englisch zu lesen
WARUM WIRD DIE UKRAINE VERSCHWINDEN? WEIL NIEMAND SIE BRAUCHT!
Όπως λέει ο φίλος και όπως το βλέπω κι εγώ, ο Μεντβέντεφ δεν έγραψε ότι η Ουκρανία «πρέπει» να καταστραφεί αλλά ότι «θα» (wird) «εξαφανιστεί». Κοντινή έννοια αλλά όχι η ίδια. Όμως θα μας πουν και οι γερμανομαθείς του ιστολογίου.
* Ένα γουστόζικο μεταφραστικό, της αυτόματης μετάφρασης, από το Φέισμπουκ.
Βάζει ο άλλος βιντεάκι με συνταγές και λέει watch with sound, δηλαδή «δείτε/παρακολουθήστε το με ήχο».
«Ρολόι με ήχο» μεταφράζει το μηχανάκι, διότι η αγγλική είναι γλώσσα ατελής και έχει την ίδια λέξη για ουσιαστικό και για ρήμα και για ένα σωρό σημασίες (πλάκα κάνω).
* Και μια παρωνυχίδα από ρεπορτάζ για πρόσφατη συνέντευξη του Αλέξη Τσίπρα. Φίλος επισημαίνει το:
Στη συνέχεια αναφέρθηκε στον ρόλο του ως πατέρας τονίζοντας ότι «το ελάττωμά μου είναι η δυσκολία να βάζω τα όρια. Και αυτό τον ρόλο τον έχει η Μπέτυ».
Στο ρόλο του ως πατέρας; Ο ρόλος είναι ο πατέρας; Όχι. Κανονικά εδώ χρειάζεται ομοιόπτωτο, άρα «ο ρόλος του ως πατέρα». Κάποτε θα βάλουμε άρθρο για το σκληρό αυτό καρύδι.
* Μου λένε ότι η παρακάτω οθονιά είναι από την ιστοσελίδα της Λουφτχάνσα, εκεί που παρουσιάζονται οι επιλογές κατά την αγορά εισιτηρίου:
Xειροποίητες τσάντες; Πανάκριβες θα είναι. Ολοφάνερα χειραποσκευές εννοεί. Νομίζω πως το λάθος δεν έγινε από μηχανάκι αλλά από άνθρωπο, που έκανε λάθος συνειρμό από αφηρημάδα.
* Και κλείνω με μεζεδάκι σχετικό με τρόφιμο.
Καλός φίλος στέλνει τη φωτογραφία από συσκευασία βίγκαν μαγιονέζας (και έτσι έμαθα ότι υπάρχει τέτοιο πράγμα). Χωρίς αυγά, όπως λέει.
Μου επισημαίνει την οδηγία:
Μετά το άνοιγμα διατηρείστε στο ψυγείο…
Εμείς διατηρούμαστε; Και ισχύει άραγε αυτό και για τους κάπως σιτεμένους; Ή χρειάζεται καταψύκτης;
29/04/2023
Νίκος Σαραντάκος
https://sarantakos.wordpress.com/
Ο Νίκος Σαραντάκος γεννήθηκε στο Παλαιό Φάληρο το 1959. Σπούδασε χημικός μηχανικός και αγγλική φιλολογία. Έχει εκδώσει δύο συλλογές διηγημάτων και άλλα βιβλία. Δουλεύει μεταφραστής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και μοιράζει το χρόνο του ανάμεσα σε Λουξεμβούργο και Ελλάδα. Ενδιαφέρεται για τη φρασεολογία, την ετυμολογία και τη λεξικογραφία καθώς και για την ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας. Συνεργάζεται με εφημερίδες και περιοδικά. Δημοσιεύει τα κείμενά του, γλωσσικά και άλλα, στο ιστολόγιό του sarantakos.wordpress.com/ και στο sarantakos.com. Σε μια άλλη ενσάρκωση, γράφει στα αγγλικά και στα γαλλικά για το μπριτζ (το παιχνίδι).
Τα βιβλία του:
«Για μια πορεία», διηγήματα (1984, β’ έκδ. 1988) εκδ. Σύγχρονη Εποχή
«Μετά την αποψίλωση», διηγήματα (1987, β’ έκδ. 1989) εκδ. Σύγχρονη Εποχή
«Μότσαρτ-Αλληλογραφία» (1991, β’ έκδ. 2001) εκδ. Ερατώ
«Το αλφαβητάρι των ιδιωματικών εκφράσεων» (1997) εκδ. Δίαυλος
«Γλώσσα μετ’ εμποδίων» (2007) εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία» (2009) εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Λέξεις που χάνονται» (2011) εκδ. Το Βήμα
«Λόγια του αέρα» (2013) εκδ. εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Οπωροφόρες λέξεις» (2013) εκδ. Κλειδάριθμος
«Η γλώσσα έχει κέφια» (2018) εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Μύθοι και πλάνες για την ελληνική γλώσσα» (2019) εκδ. ΕΑΠ
«Το ζορμπαλίκι των ραγιάδων» (2020) εκδ. Του Εικοστού Πρώτου
Έχει κάνει την επιμέλεια στην έκδοση των βιβλίων:
«Συμποσιακά», του Κώστα Βάρναλη,
«Αττικά: 400 χρονογραφήματα (1939-1958) για την Αθήνα και την Αττική», του Κώστα Βάρναλη,
«Τα δεκατρία ντόμινα και άλλες ιστορίες», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Τι είδα εις την Ρωσσίαν των Σοβιέτ», του Κώστα Βάρναλη,
«Ο μυστηριώδης φίλος και άλλες ιστορίες», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Γράμματα από το Παρίσι», του Κώστα Βάρναλη,
«Τα μαραμένα μάτια και άλλες ιστορίες», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Κάπου περνούσε μια φωνή», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Η νοσταλγία του Γιάννη», του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη,
«Famous Bridge Records», του David Bird,
«Bridge Hands to Make You Laugh…and Cry», του David Bird.
