Η τέχνη της θεραπευτικής επιστολής | του Χρήστου Δημούλα
Η επιστολή είναι εφαρμόσιμο θεραπευτικό εργαλείο σε παιδιά, ενήλικες, οικογένειες. Η κοινωνική ανθρωπολόγος κι ερευνήτρια της δυναμικής της γραφής, Gillie Bolton αποδεικνύει με τις εργασίες της, την πολλαπλή δυνατότητα της προσωπικής μας
ανάπτυξης μέσω της δημιουργικής γραφής που συγκαταλέγει και την επιστολή. Είτε αυτή στέλνεται είτε όχι. Μέσω επιστολής μπορούμε να μιλήσουμε για πράγματα που προφορικά ίσως δεν τα λέμε εύκολα τετ-α-τετ με άλλους-ες. Οι επιστολές έχουνε χρονική διάρκεια τέτοια που βοηθά ν’ ανατρέξουμε σ’ αυτές για την εξέταση της πορείας της ζωής μας. Κάποιοι θεωρούν τη τέχνη θεραπευτικής επιστολής ως ξεχασμένη. Το κύριο είναι μιά αναζωπύρωση ενδιαφέροντος γι’ αυτή που παρατηρείται σε τομείς σαν τη νοσηλευτική, τη θεραπεία οικογένειας έστω κι αν δεν αποτελεί ασφαλώς μέρος της καθημερινής παροχής φροντίδας.
Η επιστολή απτά και συμβολικά ενισχύει την αληθινή αλλαγή μ’ αισιοδοξία κι ελπίδα για θεραπευτές και θεραπευόμενους, ομαδικά κι ατομικά. Είναι ψυχοθεραπευτική πρακτική υπέρ ευκρίνειας συναισθηματικών αντιδράσεων.
Τέχνη, επικοινωνία, ενσυναισθητική κατανόηση των ανθρώπινων σχέσεων.
ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΡΙΖΕΣ ΚΑΙ ΧΡΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΟΛΗΣ
Η επιστολή ως είδος επικοινωνίας εντοπίζεται πρώτα στην Αρχαία Ελλάδα. Στην 6η ραψωδία της Ιλιάδας του Ομήρου.
Πιό μετά εντοπίζεται στην Ελληνιστική Αίγυπτο.
Με το πέρασμα χρόνων η χρήση της επιστολής διακρίθηκε σε διάφορα είδη:
Σε προσωπική κι ιδιωτική. Σε δημόσια για πολιτικούς και κοινωνικούς σκοπούς.
Ακόμη σ’ επιστολή φαντασίας που χρησιμεύει κι ως λογοτεχνικό εργαλείο που δρα είτε αυτόνομα είτε για την αύξηση αισθητικής αξίας και καλλιτεχνικής απόλαυσης κειμένων.
Εν συνεχεία ο Φρόιντ τη χρησιμοποιεί ως μέσο ανταλλαγής επιστημονικών απόψεων αλλά και για θεραπευτικούς σκοπούς, ενώ στην δεκαετία του ’60 η επιστολή αξιοποιείται στη ψυχοθεραπεία και στη συμβουλευτική. Το 1965 ο Αμερικάνος ψυχολόγος Λέοναρντ Πίρσον με το σημαντικό επιστημονικό του βιβλίο: ”Η χρήση των γραπτών επικοινωνιών στην Ψυχοθεραπεία” συνέβαλλε στη προώθηση της επιστολής ως μεθόδου θεραπείας και προσδιόρισε βασικούς τύπους κατά τη θεραπευτική διαδικασία.
Στις μέρες μας η επιστολή ενσωματώθηκε στην πρακτική της ψυχιατρικής και γενικά της ιατρικής. Χρησιμεύει και στη παραπομπή ασθενών σ’ άλλες υπηρεσίες υγείας μα και για την ίδια την επικοινωνία ασθενών-γιατρών. Η επιστολή διευρύνεται και στη νοσηλευτική και στη θεραπεία οικογενείας στην οποία η επιστολή αποτελεί θεραπευτική παρέμβαση.
Στις ψυχοδυναμικές, αφηγηματικές κι άλλες θεραπευτικές προσεγγίσεις έχει επικρατήσει ως πρακτική κι η συγγραφή αποχαιρετιστήριας επιστολής που συνοψίζει την διαδρομή θεραπείας και την όποια επιτυχία της.
Η αποχαιρετιστήρια επιστολή αποτελεί βάση συζήτησης περί πορείας της θεραπείας .Μ’ αυτή την θεραπευτική πρακτική εξασφαλίζεται ν’ ανατροφοδοτηθεί πραγματοποίηση της ψυχολογικής προετοιμασία των ασθενών για την μετά θεραπείας
φάση της ζωής.
ΣΧΗΜΑΤΑ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗΣ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΟΛΗΣ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑ
Η τεχνική της θεραπευτικής επιστολής εφαρμόζεται και τροποποιείται κατά περίπτωση θεραπείας με τα εξής κύρια σχήματα εφαρμογής της:
Επιστολές από θεραπευομένους:
1) Με γραπτές εμπειρίες και κυρίως αρνητικά γεγονότα της ζωής τους.
2) Που απευθύνουν σε πρόσωπα της ομάδας είτε σε άλλα σημαντικά της ζωής τους.
3) Που γράφει ο θεραπευτής για την κινητοποίηση των θεραπευομένων.
4) Που γράφονται μεταξύ συνεδριών από θεραπευτές σε θεραπευομένους.
5) Με αδόμητη και προσδιορισμένη δομή που λειτουργεί κι ως μορφή ασκήσεων.
Η πολυχρηστική μορφή της επιστολής λοιπόν, μας δίνει ευκαιρία αντιμετώπισης των
συγκρούσεων, αλλαγής των σχέσεων, μετασχηματισμού του εαυτού αλλά κι άσκησης
εποικοδομητικής επίδρασης στους άλλους.
Χρήστος Δημούλας
Ο Χρήστος Δημούλας γεννήθηκε το 1977. Σπούδασε Δημοσιογραφία, Πολιτικές Επιστήμες, Ιστορία, Κολάζ, Δραματοθεραπεία, Παιδοψυχολογία, Ειδική Αγωγή κι Εκπαίδευση Α.Μ.Ε.Α.. Διδάχτηκε Θεατρικό Παιχνίδι, Θεραπεία μέσω της Ποίησης κι όλων των ειδών γραπτού λόγου.
Εργάζεται ως Δραματοθεραπευτής κι υπεύθυνος, συνεδριών, μαθημάτων κι εργαστηρίων θεραπευτικής γραφής.
Ενδιαφέροντα του: Λογοτεχνία, Εικαστικά, Θέατρο, Φωτογραφία, Γυμναστική, Ακτιβισμός, Ταξίδια, Κολάζ.
Συνιδρυτής του Συλλόγου Εργατικής και Λαϊκής Επιμόρφωσης «Δημήτρης Γληνός».
Εμπνευστής-συνιδρυτής του εργαστηρίου φωτογραφίας «ΦωτοΠρολετάριοι».
Συνιδρυτής της κοινωνικής-λογοτεχνικής ομάδας «Απόδραση στον Λόγο και την Τέχνη».
Μέλος της «Συντροφιάς των Ονειροπόλων» του Θεάτρου Άλφα.
Έχει εκδώσει τρία λογοτεχνικά βιβλία. Συμμετείχε σε δύο ανθολογίες και δημιούργησε την Ανθολογία Σύγχρονης Ελληνικής Αντιπολεμικής Ποίησης. Έκανε ως τώρα πέντε ατομικές εκθέσεις και συμμετείχε σε πέντε ομαδικές με κολάζ του.
Διατηρεί την στήλη συνεντεύξεων: «Συνέντευξη με τον Χρήστο» στο ηλεκτρονικό περιοδικό «Κoukidaki».
