Αυτοβιογραφία: ένα ταξίδι θεραπείας στη μελέτη των αναμνήσεων | του Χρήστου Δημούλα
Αυτοβιογραφικές αναμνήσεις
Είναι μιά μορφή αφηγηματικού απολογισμού, που αφορά το παρελθόν και την ιστορία του προσώπου.
Αυτοί οι απολογισμοί είναι βασικές δομές και μορφές αφήγησης και προσδιορίζονται
πολιτισμικά. Με αυτό το πρίσμα διαμορφώνεται άλλωστε η εξέταση των προσωπικών
αναμνήσεων. Είναι δηλαδή πρακτικές που αφορούν αυτοβιογραφικές μνήμες που
τίθενται σε χρήση σε κάθε πολιτισμό.
Κάθε είδους γραφή είναι ολόπλευρα ή εν μέρει αυτοβιογραφική.
Η προσωπική διάσταση της γραφής καθιστά την αυτοβιογραφία θεραπευτική.
Ένα εργαλείο αναζήτησης νοήματος της ζωής. Ανακαλύπτουμε και διαμορφώνουμε τον εαυτό μας.
Η αυτοβιογραφία εισέρχεται επίσης σε ποικίλες περιοχές της ανθρώπινης δράσης και γι’ αυτό βλέπουμε βιογραφίες λογοτεχνικές, πολιτικές, μυθιστορηματικές, θρησκευτικές. Άρα η αυτοβιογραφία έχει κοινωνική διάσταση. Κι όχι μόνο αυτό αλλά παρατηρούμε ότι συνδυάζεται με μορφές τέχνης όπως φωτογραφία, μουσική, εικαστικά..
Αυτοβιογραφία. Έννοια και περιεχόμενο.
Η αυτοβιογραφία και βιογραφία μελετούν την ιστορική διαμόρφωση των ανθρώπων.
Όπως οι ίδιοι αναφέρουν τις υποκειμενικές εμπειρίες τους μες στον χρόνο. Η αυτοβιογραφία
μοιάζει με ημερολόγιο, τ’ οποίο μπορεί να ενταχθεί μες στη βιογραφία όπως άλλες μορφές λόγου ή λογοτεχνικής γραφής όπως επιστολές κι εξομολογήσεις. Επίσης δύναται η αυτοβιογραφία να ‘ναι επιστημονικός τρόπος προσέγγισης και μελέτης της συμπεριφοράς μας. Μορφή θεραπευτικής παρέμβασης μέσω δημιουργικής γραφής η οποία ερευνάται μεθοδικά στις κοινωνικές επιστήμες. Κοινωνικοί λειτουργοί και θεραπευτές αρχίζουν να κατανοούν την αξία της και την χρησιμοποιούν υπό την θεραπευτική γραφή σε πολλούς θεραπευόμενους.
Η αυτοβιογραφία περιεκτικά αντανακλά τον εαυτό, τις σκέψεις και τα συναισθήματα δημιουργώντας εντός μας μιά σύνθετη έκφραση που ξεπερνά τα όρια μιάς αναστοχαστικής γραφής.
Η αυτοβιογραφία ως μέθοδος στην κλινική πρακτική.
Α. Αυτοβιογραφία ως μορφή ψυχολογικής αξιολόγησης.
Αυτοβιογραφία-βιογραφία χρησιμοποιούνται ως διαγνωστικά εργαλεία του εαυτού του
θεραπευομένου. Του τρόπου διαμόρφωσης της ζωής του. Των προσωπικών στόχων του. Η ερμηνεία της αυτοβιογραφίας εξαρτάται από την θεωρητική προσέγγιση που υιοθετείται κι υπό την οποία γίνεται αντιληπτή.
Β. Αυτοβιογραφία ως θεραπευτική μέθοδος.
Εδώ παρατηρούμε την αυτοβιογραφία ως θεραπευτική μέθοδο που επιφέρει εσωτερική ελευθερία στο άτομο ενδυναμώνοντας την προσωπική του ταυτότητα, την επίδοση του σε δημιουργικές δραστηριότητες, σχέδια ζωής. Υπάρχει ως μέθοδος ανασκόπησης ζωής
μ’ έμφαση σ’ αποφάσεις ιδιαίτερης σημασίας για τ’ άτομο αυτό,τ’ οποίο υπό το πρίσμα του αφηγηματικού λόγου της αυτοβιογραφίας δεν είναι άλλο απ ‘ το πρωταγωνιστή της δικής του ιστορίας. Βλέποντας λοιπόν εσωτερικές κι εξωτερικές πτυχές της ζωής του μπορεί κάποιος να εκτιμήσει σωστά την ανάπτυξή του.
Η ψυχανάλυση έχει κοινά με την αυτοβιογραφία. Η ψυχαναλύση είναι αυτοβιογραφία μ’ άλλα μέσα. Ο εαυτός μας έτσι κι αλλιώς είναι κατασκευή μ’ ενσωματωμένα το παρελθόν και παρόν αλλά και φανταστικά στοιχεία. Διέπεται από την ροή της Ιστορίας και μεταλαμπαδεύεται. Οπότε, η αυτοβιογραφία είναι μέθοδος ανθρωπιστική με σκοπό την κατανόηση κι αντιμετώπιση ψυχικών διαταραχών.
Ας δούμε ακόμη δύο είδη τεχνικών συγγραφής της αυτοβιογραφίας που ενσωματώνονται σ’ όλες σχεδόν τις ψυχοθεραπευτικές προσεγγίσεις και σχολές.
Διαλογική και σημειωτική.
Η πρώτη έγκειται στη δημιουργία φανταστικών διαλόγων μεταξύ διαφόρων μερών του εαυτού, με άλλα σημαντικά πρόσωπα στη ζωή του. Η δεύτερη στη δημιουργία μεταφορών, ποιημάτων, στην επικεντρωμένη στον εαυτό ελεύθερη-συνειρμική γραφή.
Ο Ουγγροαμερικάνος ψυχίατρος-ψυχαναλυτής Τόμας Σας, έλεγε: ”Τελικά ίσως δεν υπάρχει ψυχολογία αλλά βιογραφία κι αυτοβιογραφία”.
Χρήστος Δημούλας
Χρήστος Δημούλας
Ο Χρήστος Δημούλας γεννήθηκε το 1977. Σπούδασε Δημοσιογραφία, Πολιτικές Επιστήμες, Ιστορία, Κολάζ, Δραματοθεραπεία, Παιδοψυχολογία, Ειδική Αγωγή κι Εκπαίδευση Α.Μ.Ε.Α.. Διδάχτηκε Θεατρικό Παιχνίδι, Θεραπεία μέσω της Ποίησης κι όλων των ειδών γραπτού λόγου.
Εργάζεται ως Δραματοθεραπευτής κι υπεύθυνος, συνεδριών, μαθημάτων κι εργαστηρίων θεραπευτικής γραφής.
Ενδιαφέροντα του: Λογοτεχνία, Εικαστικά, Θέατρο, Φωτογραφία, Γυμναστική, Ακτιβισμός, Ταξίδια, Κολάζ.
Συνιδρυτής του Συλλόγου Εργατικής και Λαϊκής Επιμόρφωσης «Δημήτρης Γληνός».
Εμπνευστής-συνιδρυτής του εργαστηρίου φωτογραφίας «ΦωτοΠρολετάριοι».
Συνιδρυτής της κοινωνικής-λογοτεχνικής ομάδας «Απόδραση στον Λόγο και την Τέχνη».
Μέλος της «Συντροφιάς των Ονειροπόλων» του Θεάτρου Άλφα.
Έχει εκδώσει τρία λογοτεχνικά βιβλία. Συμμετείχε σε δύο ανθολογίες και δημιούργησε την Ανθολογία Σύγχρονης Ελληνικής Αντιπολεμικής Ποίησης. Έκανε ως τώρα πέντε ατομικές εκθέσεις και συμμετείχε σε πέντε ομαδικές με κολάζ του.
Διατηρεί την στήλη συνεντεύξεων: «Συνέντευξη με τον Χρήστο» στο ηλεκτρονικό περιοδικό «Κoukidaki».
