Μεζεδάκια στο τρακτέρ | του Νίκου Σαραντάκου
Είπα να βάλω έναν τίτλο από την επικαιρότητα, αλλά το «Ομόφυλα μεζεδάκια», που θα μπορούσα να βάλω, αφού προχτές ψηφίστηκε από τη Βουλή το νομοσχέδιο για τους γάμους των ομοφύλων, το έχω ήδη χρησιμοποιήσει, πριν από τρία Σάββατα. Κι έτσι εμπνέομαι από το άλλο θέμα της επικαιρότητας, τις αγροτικές κινητοποιήσεις. Οι αγρότες θέλουν να κατεβούν στην Αθήνα με τα τρακτέρ, κάτι που η κυβέρνηση προς το παρόν αρνείται να επιτρέψει.
Οπότε, μεζεδάκια στο τρακτέρ, διότι κάτι πρέπει να τρώνε εκεί στα μπλόκα τις ώρες της βάρδιας. Και ξεκινάμε με ένα ακόμα μεταφραστικό.
Φίλος στέλνει την οθονιά από τον ιστότοπο επαρχιακού κινηματογράφου.
Πρόκειται για παρουσίαση της ταινίας Απόδραση στην Αθήνα (The Bricklayer είναι ο πρωτότυπος τίτλος). Το σύντομο κείμενο της παρουσίασης φαίνεται να είναι παρμένο από αυτή τη βάση δεδομένων.
Λοιπόν, η CIA αναγκάζει τον πράκτορά της «να αντιμετωπίσει το καρό παρελθόν του».
Τι είναι τούτο πάλι; Υπάρχει καρό παρελθόν; Μήπως υπάρχει και ριγέ παρελθόν, που αδυνατίζει; Ίσως και με πουά;
Όπως ίσως θα μαντέψατε, το πρωτότυπο έλεγε his checkered past, και πράγματι checkered είναι (και) το ύφασμα που έχει χωριστεί σε τετραγωνάκια σαν της σκακιέρας, σε καρέ -άλλωστε η λέξη παραπέμπει στο σκάκι (chess) και στη σκακιέρα (checker).
Όμως, η έκφραση checkered past σημαίνει παρελθόν γεμάτο καλές και κακές στιγμές, επιτυχίες και αποτυχίες. Περιπετειώδες θα μπορούσαμε να το πούμε, γεμάτο σκαμπανεβάσματα ίσως -πάντως, όχι καρό!
Όπως έχουμε ξαναγράψει, επειδή στη μεσαιωνική Αγγλία η κρατική υπηρεσία που ήταν αρμόδια για τα έσοδα χρησιμοποιούσε ένα τραπέζι σκεπασμένο με ένα ύφασμα με άσπρα και μαύρα τετράγωνα για να κάνει πιο εύκολα τους λογαριασμούς ο λογιστής, η υπηρεσία αυτή ονομάστηκε Exchequer, δηλαδή ο σημερινός Lord of Exchequer, ο υπουργός οικονομικών, έχει την ετυμολογία του στη σκακιέρα!
* Το γκουγκλ ξέρει πολλά, αλλά δεν τα ξέρει όλα. Ιδού τι βλέπετε αν κάνετε αναζήτηση με τις λέξεις «Χαρμίδης Πλάτων» (ή και με σκέτο τον όρο «Χαρμίδης» ή και με τους όρους «Χαρμίδης Πλάτωνας»):
Ο Χαρμίδης λοιπόν είναι «βιβλίο του Πλάτων» -όχι «του Πλάτωνα».
Παρεμπιπτόντως, Πλάτων Χαρμίδης ήταν ένα από τα ψευδώνυμα του Ναπ. Λαπαθιώτη (έχουμε γράψει).
* Κι ένα θαλασσινό μεζεδάκι, σε φωτογραφία που στέλνει φίλος από ψαραγορά.
Γαρίδα αποψυχθέν, σαν να πρόκειται για επίρρημα, λέξη άκλιτη.
Είπαμε, όσα δεν συμμορφώνονται με το κλιτικό της νεοελληνικής ας μην παραπονιούνται αν μένουν άκλιτα -προηγουμένως κοτζάμ Πλάτωνας έμεινε άκλιτος, θα την γλίτωνε η «αποψυχθέν» γαρίδα;
* Κι ένα μαργαριτάρι σε ταινία, που όμως δεν οφείλεται σε υποτίτλους αλλά είναι εγγενές.
Γράφει φίλη σε ομάδα του Φέισμπουκ:
Στην ταινία «Τα παιδιά του χειμώνα» του Αλεξάντερ Πέιν, ο Πωλ Τζιαμάττι υποδύεται έναν καθηγητή «αρχαίων πολιτισμών», όπως δηλώνει ο ίδιος – βασικά διδάσκει αρχαία ελληνική και ρωμαϊκή ιστορία.
Σε κάποιο σημείο ο καθηγητής λέει στους μαθητές ότι κατά τον Γ΄ Καρχηδονιακό Πόλεμο (Punic war), όταν οι Ρωμαίοι πολιορκούσαν την Καρχηδόνα επί τρία χρόνια, οι πολιορκούμενοι αναγκάστηκαν να τρώνε άμμο και να πίνουν τα ούρα τους. Εξ ου και punitive, λέει, τιμωρητικός.
Όμως η λέξη punitive προέρχεται από την ελληνική λέξη ποινή, που πέρασε στα λατινικά ως poena, και δεν έχει σχέση με το εθνωνύμιο Punicus = Φοίνιξ, το οποίο οι Ρωμαίοι χρησιμοποιούσαν για τους Καρχηδόνιους, λόγω φοινικικής καταγωγής.
Ακριβώς έτσι. Oύτε το pun, το λογοπαίγνιο, έχει κάποια ετυμολογική σχέση με το Punic.
* Kαι μια υποτιτλιστική παρωνυχίδα, από τη σειρά Designated Survivor, που την παρουσιάζει το Attica κάθε μέρα τα μεσάνυχτα.
Ως γνωστόν, ζάπλουτος είναι το σωστό. Το ζάμπλουτος, έλξη μάλλον από το «πάμπλουτος», είναι λαϊκός τύπος, μειωμένου κύρους ας πούμε. Αν θέλετε, το λέτε και λάθος. Έχουμε γράψει παλιά.
* Kαι τώρα, στη μέση της πιατέλας, ένα σχόλιο του φίλου μας του Χρηστάρα, που αποτελεί, κατά κάποιο τρόπο, συνέχεια σε ένα προηγούμενο, οδοιπορικό άρθρο του. Καθώς είναι μικρό για αυτοτελές άρθρο, το βάζω εδώ.
Μικρό ρεπορτάζ σαν συνέχεια της δημοσίευσης «Δίχως φρένα» από τον Δεκέμβρη του 2022.
Η πινακίδα βρίσκεται μετά το Νεράκι και πριν την Νέα Πέραμο, πάνω στην παλιά εθνική Αθηνών-Κορίνθου, κοντά στον κόμβο που οδηγεί στο σταθμό του προαστιακού και τη νέα εθνική οδό.
Η Νέα Πέραμος είχε δοκιμαστεί τον Νοέμβρη του 2017 από πλημμύρες και ο δρόμος είχε κοπεί για μεγάλο χρονικό διάστημα. Γεγονός είναι πως η παλιά εθνική ασφαλτοδρομήθηκε και μοιάζει αγνώριστη σε σχέση με τον καρόδρομο που ήταν επί δεκαετίες. (Θου Κύριε…, σφάλισε τα χείλη, μην τυχόν κι από έρκος οδόντων φτύσω λογάκι θετικό για την εγκληματική μας διακυβέρνηση!)
Το παράδοξο είναι πως σε περίπτωση πλημμύρας δεν υπάρχει περίπτωση να δει περαστικός την πινακίδα, αφού η τελευταία βρίσκεται σε μεγαλύτερο ύψος από τις γειτονικές περιοχές, κατά μήκος της παλιάς εθνικής! Εκτός αν κολυμπήσει στις λάσπες, αγνοώντας τα αυτονόητα!
Προσέξτε επίσης το θρησκευτικής έμπνευσης «ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ…», χωρίς να αναφέρεται νόμος και φορέας. Στην αγγλική μετάφραση η απαγόρευση αντικαθίσταται με δύο προστακτικές!
Μια δεύτερη πινακίδα, που διακρίνεται πιο πίσω, προβάλλει -από την εποχή Πατούλη- το θεάρεστο έργο της Περιφέρειας να αποκαταστήσει την οδική ασφάλεια σε ολόκληρη την Αττική! Η αντίφαση στη σήμανση και η αυτοϋπονόμευση των έργων είναι προφανείς.
Αν υπήρχε μόνο η πρώτη πινακίδα, και παραβλέπαμε την αβελτηρία, θα μπορούσαμε να πούμε πως, έστω, ενημερώνεται προληπτικά ο περαστικός ότι η περιοχή είναι επικίνδυνη σε περίπτωση θεομηνίας -με δεδομένες και τις πολεοδομικές παθολογίες. Όσο για τη διατύπωση, θα μπορούσε να είναι: «ΠΟΥ ’ΝΑΙ ΤΟ ΣΩΣΙΒΙΟ ΣΟΥ, ΕΥΛΟΓΗΜΕΝΕ;».
Έχουν δικαίωμα να μας μοστράρουν πως από τύχη ζούμε -όχι μόνο λόγω ανικανότητας, αλλά και λόγω βλακείας;
Ή μήπως διυλίζω τον κώνωπα
* Και λίγο… σκόιλ ελικίκου, από μήνυμα που εμφανίζεται σε εφαρμογή της Microsoft.
Καταλαβαίνουμε περίπου τι θέλει να πει, αλλά δεν καταλαβαίνουμε για ποιο λόγο το λέει έτσι.
* Μου γράφει φίλος από Θεσσαλονίκη:
Ενημερωτική ιστοσελίδα της βόρειας Ελλάδας παρουσιάζει τις προτάσεις του νέου Δημάρχου Θεσσαλονίκης για την αντιμετώπιση των προβλημάτων στην κυκλοφορία εξαιτίας των εργασιών του Flyover. Μέσα σ΄όλα ξεχωρίζω την πρόταση:
7.Επαναφορά των πασαλακίωνμε επανατοποθέτηση σε σημεία που είχαν εφαρμοστεί, όπως στις οδούς Ερμού, Μητροπόλεως, Λεωφόρο Στρατού.
Αυτή η γενική των υποκοριστικών έχει πολλή πλάκα.
Για να είμαστε σωστοί, ο κ. Αγγελούδης δεν φταίει. Έψαξα και βρήκα την αντίστοιχη ανακοίνωση στην σελίδα του δήμου Θεσσαλονίκης.
-
ΕΠΑΝΑΦΟΡΑ ΤΩΝ ΚΩΝΩΝ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ
Επανατοποθέτηση των πλαστικών κώνων διαχωρισμού της κυκλοφορίας («πασαλάκια») στα σημεία όπου είχαν εφαρμοστεί (Ερμού, Μητροπόλεως, Λ. Στρατού) για την αποτροπή της στάσης και της στάθμευσης.
Προφανώς ο δημοσιογράφος θεώρησε ότι ξέρει καλύτερα ελληνικά και διόρθωσε την επίσημη διατύπωση.
Για τη γενική «πασαλακίων» κάτι έχουμε γράψει και ίσως γράψουμε ξανά.
* Φιλική προς την κυβέρνηση ιστοσελίδα παρουσιάζει τη νέα δημοσίευση του Κ. Μητσοτάκη στο Τικ Τοκ για τα ενοίκια και… τα κάνει θάλασσα.
Ο κ. Μητσοτάκης αναφέρεται στο πού οφείλεται η στεγαστική κρίση: «Η προσφορά», εξηγεί «είναι μεγαλύτερη από τη ζήτηση διότι υπάρχουν εκατοντάδες χιλιάδες σπίτια παλιάς κατασκευής, τα οποία παραμένουν κλειστά και δεν έχουν επισκευαστεί. Επιπλέον, άλλα σπίτια κατευθύνονται προς την βραχυχρόνια μίσθωση, δηλαδή σε AirBNB ενώ μια άλλη αιτία είναι η Golden Visa»
Κάτι δεν πάει καλά, έτσι δεν είναι; Αν η προσφορά ήταν μεγαλύτερη από τη ζήτηση, τα ενοίκια θα έπεφταν. Κι αν υπάρχουν χιλιάδες κλειστά σπίτια, αυτό μειώνει βέβαια την προσφορά κι όχι τη ζήτηση.
Ο Κ. Μητσοτάκης στο Τικ Τοκ, βέβαια, είχε πει ότι η ζήτηση είναι μεγαλύτερη από την προσφορά.
* Aνταπόκριση από κεντρική Κέρκυρα. Παρέα φίλων έκανε πεζοπορία στον Άγιο Ασώματο, στα Ζαχέικα και φωτογράφισαν αυτή την πινακίδα, στον τοίχο του νεκροταφείου του χωριού.
Ομολογώ πως πρώτη φορά βλέπω το ‘αντικοίμενα’, αλλά έξω από ένα κοιμητήριο ταιριάζει!
* Από τις δηλώσεις που έκανε ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης στη συνάντησή του με τον Παλαιστίνιο υπουργό Εξωτερικών Ριάντ αλ-Μαλίκι στην Αθήνα.
Μεταξύ άλλων ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών δήλωσε:
«Καταδικάζουμε κάθε μορφής τρομοκρατική ενέργεια και πρέπει να καταστήσουμε για μια ακόμη φορά σαφές ότι η Χαμάς δεν μπορεί να συγχέεται ούτε να ταυτοποιείται με τον παλαιστινιακό λαό. Σενάρια δε, εκτοπισμού πληθυσμών, καθώς και συλλογικής ευθύνης, είναι κατηγορηματικά μη αποδεκτά».
Όλα καλά, αλλά «να ταυτίζεται» κύριε υπουργέ μας.
* Μακάβριο αλλά καταντάει αστείο. Μία μητέρα στις ΗΠΑ έβαλε το μωρό της, κατά λάθος, στον φούρνο αντί να το βάλει στην κούνια του.
Και η σχετική κακομεταφρασμένη είδηση στον Σκάι:
Η 26χρονη Μαράια Τόμας, κατηγορήθηκε για κακούργημα κατηγορίας πρώτου βαθμού θέτοντας σε κίνδυνο την ευημερία ενός παιδιού, λόγω του θανάτου που του προκάλεσε, σύμφωνα με τα όσα ανακοίνωσε το Σάββατο ο εισαγγελέας της κομητείας Τζάκσον, Τζιν Πίτερς Μπέικερ.
Ε, ναι. Αν προκαλέσεις τον θάνατο κάποιου είναι πολύ πιθανό η ευημερία του να κινδυνεύσει!
* Κι ένα πολύ αστείο, που διορθώθηκε στον αρχικό ιστότοπο (iefimerida.gr), αλλά διατηρείται σε αναδημοσιεύσεις:
Μάλιστα ο Αδωνις Γεωργιάδης είπε πως τέτοιες εκφράσεις ξεπερνούν τα εσκεμμένα και τόνισε πως θα του αρκούσε μία συγνώμη από μέρους του ηθοποιού….
Τα εσκαμμένα είναι βέβαια το σωστό, κι έτσι το είπε ο Άδωνης -όσο για τα εσκεμμένα, μη προτρεχέτω η γλώττα της διανοίας!
* Μαργαριτάρι από την ΕφΣυν, σε ρεπορτάζ για τον πόλεμο στην Ουκρανία:
Τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη έπληξαν την πλευρά του λιμανιού του πλοίου, ανέφερε η υπηρεσία σε ανακοίνωσή της, προσθέτοντας ότι «δημιουργήθηκαν τρύπες και άρχισε να βυθίζεται».
Η «πλευρά του λιμανιού του πλοίου» είναι βέβαια the port side, παναπεί η αριστερή πλευρά!
* Και κάτι από ποδοσφαιρική μετάδοση. Γράφει φίλος:
Χτες στο Λάτσιο-Μπάγερν ο Τόμας Μύλλερ απεκλήθη «αιωνόβιος»! Μπορεί να είναι 35 , προχωρημενο για παίκτη, αλλά ουτε ..Νωε, ούτε Μαθουσάλας είναι! Φαίνεται δε πως κάποιος του το σφύριξε στο ημίχρονο γιατί όταν μπήκε αλλαγή ο Πέδρο, 37 ετών, τον αποκάλεσε απλά «έμπειρο»
* Κι ένα δικό μου, από τη μετάδοση του αγώνα ΠΑΟΚ-Παναθηναϊκού.
Σε κάποια φάση, ο εκφωνητής είπε:
Προσπαθεί να προλάβει τη μπάλα, αλλά ήταν αρκετά δυνατή για να μπορέσει να την κοντρολάρει…
Κάποτε έλεγαν «πολύ δυνατή για να μπορέσει να την κοντρολάρει», εννοώντας «πάρα πολύ δυνατή κι έτσι δεν μπόρεσε να την κοντρολάρει», τώρα φαίνεται πως αρκεί το «αρκετά δυνατή» ή και σκέτο το «δυνατή».
Το «για να» έχει αλλάξει σημασία, θα έλεγε κανείς -έχουμε γράψει, βέβαια, για το θέμα.
* Και κλείνουμε με ένα επιδόρπιο. Τι θα λέγατε για ένα εκλεκτό ρούμι; Πώς το προτιμάτε; Τακτοποιημένο ή μήπως στα βράχια;
Και το «στα βράχια» εύκολα καταλαβαίνουμε πως είναι το on the rocks. Όσο για το «τακτοποιημένο», είναι το neat, το οποίο θα πει πράγματι «ευπρεπής, συγυρισμένος, νοικοκυρεμένος, όμορφος, τακτοποιημένος», προκειμένου όμως για ποτά θα πει ‘ανέρωτο, σκέτο’.
Πάλι καλά που δεν είδαν στο λεξικό ότι neat σημαίνει και «βοοειδές»!
Καλό σαββατοκύριακο!
17/2/2024
Νίκος Σαραντάκος
https://sarantakos.wordpress.com/
Ο Νίκος Σαραντάκος γεννήθηκε στο Παλαιό Φάληρο το 1959. Σπούδασε χημικός μηχανικός και αγγλική φιλολογία. Έχει εκδώσει δύο συλλογές διηγημάτων και άλλα βιβλία. Δουλεύει μεταφραστής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και μοιράζει το χρόνο του ανάμεσα σε Λουξεμβούργο και Ελλάδα. Ενδιαφέρεται για τη φρασεολογία, την ετυμολογία και τη λεξικογραφία καθώς και για την ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας. Συνεργάζεται με εφημερίδες και περιοδικά. Δημοσιεύει τα κείμενά του, γλωσσικά και άλλα, στο ιστολόγιό του sarantakos.wordpress.com/ και στο sarantakos.com. Σε μια άλλη ενσάρκωση, γράφει στα αγγλικά και στα γαλλικά για το μπριτζ (το παιχνίδι).
Τα βιβλία του:
«Για μια πορεία», διηγήματα (1984, β’ έκδ. 1988) εκδ. Σύγχρονη Εποχή
«Μετά την αποψίλωση», διηγήματα (1987, β’ έκδ. 1989) εκδ. Σύγχρονη Εποχή
«Μότσαρτ-Αλληλογραφία» (1991, β’ έκδ. 2001) εκδ. Ερατώ
«Το αλφαβητάρι των ιδιωματικών εκφράσεων» (1997) εκδ. Δίαυλος
«Γλώσσα μετ’ εμποδίων» (2007) εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία» (2009) εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Λέξεις που χάνονται» (2011) εκδ. Το Βήμα
«Λόγια του αέρα» (2013) εκδ. εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Οπωροφόρες λέξεις» (2013) εκδ. Κλειδάριθμος
«Η γλώσσα έχει κέφια» (2018) εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Μύθοι και πλάνες για την ελληνική γλώσσα» (2019) εκδ. ΕΑΠ
«Το ζορμπαλίκι των ραγιάδων» (2020) εκδ. Του Εικοστού Πρώτου
Έχει κάνει την επιμέλεια στην έκδοση των βιβλίων:
«Συμποσιακά», του Κώστα Βάρναλη,
«Αττικά: 400 χρονογραφήματα (1939-1958) για την Αθήνα και την Αττική», του Κώστα Βάρναλη,
«Τα δεκατρία ντόμινα και άλλες ιστορίες», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Τι είδα εις την Ρωσσίαν των Σοβιέτ», του Κώστα Βάρναλη,
«Ο μυστηριώδης φίλος και άλλες ιστορίες», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Γράμματα από το Παρίσι», του Κώστα Βάρναλη,
«Τα μαραμένα μάτια και άλλες ιστορίες», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Κάπου περνούσε μια φωνή», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Η νοσταλγία του Γιάννη», του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη,
«Famous Bridge Records», του David Bird,
«Bridge Hands to Make You Laugh…and Cry», του David Bird.
