Μεζεδάκια με τοστ | του Νίκου Σαραντάκου
Συνήθως τοστ τρώμε για πρωινό ή κολατσιό, όχι για μεζέ -ωστόσο, μέσα στη βδομάδα, μετά την ατάκα του γνωστού δημοσιογράφου για τα τέσσερα τοστ που φτάνουν για να χορτάσει μια οικογένεια το θέμα του τοστ πήρε κι έδωσε στον μικρόκοσμο των σόσιαλ μίντια, οπότε είπα να τα βάλω και στον τίτλο του σημερινού πολυσυλλεκτικού μας άρθρου, πολύ περισσότερο που κάποια από τα μεζεδάκια έχουν σχέση με τη σχετική συζήτηση.
Οπότε, η σημερινή μας πιατέλα, έχει και τοστ.
Διότι η συζήτηση με τα τοστ μας τροφοδότησε (να και το λογοπαίγνιο) με ωραία μιμίδια και εύστοχες ατάκες.
Ο φίλος μας ο Jago, με ένα λογισμικό ΤΝ που φτιάχνει εικόνες κατά παραγγελία έφτιαξε δεκάδες ψεύτικες εικόνες με διάφορους διάσημους, ιστορικά πρόσωπα ή λογοτεχνικούς ήρωες, να τρώνε τοστ, από τον βαν Γκογκ και τον Λένιν έως τον κάπτεν Έιχαμπ και τον δόκτορα Σποκ. To ένα είναι καλύτερο από το άλλο, αλλά θα ξεχωρίσω αυτό εδώ, με τον Σοστακόβιτς.
Aυτό δεν το είχα δει από τον Jago, μου το έστειλε άλλος φίλος εντυπωσιασμένος. Το έβαλα κι εγώ στο Τουίτερ, συνοδευόμενο από το σχόλιο:
Λίγοι ξέρουν ότι ο Σοστακόβιτς λάτρευε τα τοστ. Οι φίλοι του τον φώναζαν Τοστακόβιτς.
Ο Jago έφτιαξε και τον Λέοπολντ Τοστκόφσκι να απολαμβάνει το τοστ του, αλλά δεν είναι τόσο αναγνωρίσιμος όσο ο Τοστακόβιτς. Θα μπορούσε βέβαια να φτιάξει και τον Τοστογέφσκι ή τον Τοστόι (νομίζω πως η φίλη μας η Εφη-Έφη τους ανέφερε πρώτη).
Και βέβαια, όταν κάποιος φτιάχνει τον Πλοίαρχο Νέμο να τρώει τοστ, γελάμε με την έμπνευση. Όμως η ΤΝ δίνει εύκολα λαβή για βαθυπαραποιήματα (ας πούμε ότι λέγονται έτσι τα deep fake, που είναι ντιπ κατά ντιπ φέικ) κι αυτά δεν είναι πάντοτε αθώα, ούτε ανώδυνα.
* Κάποιοι βέβαια είναι διατεθειμένοι να πιστέψουν οτιδήποτε βλέπουν. Πήρε κάποιος μια φωτογραφία της Jennifer Lawrence να ρίχνει τόξο, όπως εμφανιζόταν στη σειρά Hunger Games
της έβαψε το πρόσωπο στα χρώματα της ελληνικής σημαίας,
και έγραψε για την τοξοβόλο Ευγενία Λαυρεντιάδου, που κέρδισε την πρόκριση στους Ολυμπιακούς «της Γαλλίας» (sic, κανονικά είναι του Παρισιού, οι Ολυμπιακοί δίνονται σε πόλεις, όχι σε χώρες) με το πρόσωπο βαμμένο στα εθνικά χρώματα.
Και βέβαια, αμέσως το αναδημοσίευσαν δεκάδες μπατριωτικοί αναμεταδότες, και μετά χιλιάδες χρήστες, έχοντας προσθέσει στο αρχικό κείμενο (ίσως αυτό εδώ) και επιθέσεις στα εξωνημένα μίντια που δεν έδειξαν τίποτε (και πώς να δείξουν; )
Ο αρχικός παραποιητής μάλλον το έκανε για πλάκα, γι’ αυτό και διάλεξε τέτοιο όνομα, Ευγενία Λαυρεντιάδου ως μετάφραση της Jennifer Lawrence, αλλά οι υπόλοιποι όχι, το αναδημοσίευσαν όλο καμάρι. Ανθολογία αντιδράσεων, εδώ.
* Μια και είπαμε πιο πάνω για τα τοστ, να πούμε ότι ο κ. Άκης Παυλόπουλος, ο αυτουργός της ατάκας για τα χορταστικά τέσσερα τοστ, αισθάνθηκε την ανάγκη να δώσει εξηγήσεις, αν και, όπως βλέπετε, μάλλον τη νοημοσύνη μας κοροϊδεύει όταν λέει ότι ήταν χλευαστική προς την κυβέρνηση η αναφορά του ότι «με τέσσερα τοστ χορταίνει οικογένεια». Όποιος παρακολουθήσει το απόσπασμα (μπορείτε ναδείτε το στιγμιότυπο εδώ) αμέσως καταλαβαίνει αν ήταν ειρωνική η αναφορά του.
Ούτε δεικτική ήταν, όπως έγραψε ο ίδιος, ούτε δηκτική όπως ήθελε να γράψει. Άλλο το δήγμα, δηλαδή το δάγκωμα, απ’ όπου η δηκτική παρατήρηση, που δαγκώνει, η τσουχτερή, άλλο το δείχνω, π.χ. οι δεικτικές αντωνυμίες.
Και βέβαια, ότι κορυφαίοι υποτίθεται δημοσιογράφοι κάνουν τέτοια λάθη είναι αρκετά ενδεικτικό (και όχι ενδηκτικό, κύριε Παυλόπουλε).
* Μια είδηση που συζητήθηκε πολύ στις ΗΠΑ, και όχι μόνο, είναι ότι βρέθηκαν ίχνη του αεροπλάνου της, που βυθίστηκε στον Ειρηνικό το 1937 -μια υπόθεση για την οποία έχουν γραφτεί πάρα πολλά.
Λοιπόν, σε σχετικό άρθρο, ενυπόγραφο μάλιστα, διαβάζουμε στον τίτλο:
Amelia Earhart: Το μυστήριο της εξαφάνισης μπορεί να λύθηκε μετά από 87 χρόνια
Ένας εξερευνητής ίσως βρήκε τα ερείπια του αεροσκάφους της Amelia Earhart στον Ειρηνικό Ωκεανό.
Και στο κυρίως κείμενο:
Για τα επόμενα χρόνια, πολλοί ήταν εκείνοι που συνέχισαν να ψάχνουν τα ερείπια του αεροσκάφους της, αλλά μάταια. Σήμερα, ωστόσο, (31/01/2024), ένας πρώην Αξιωματικός Πληροφοριών της Αμερικανικής Αεροπορίας, ονόματι, Tony Romeo, αποκάλυψε ότι ίσως βρήκε το χαμένο αεροσκάφος στον πάτο του ωκεανού.
…
Σύμφωνα με τον ίδιο, τα ερείπια βρίσκονται 5.000 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, περίπου 160 χιλιόμετρα από τη νήσο Χάουλαντ, ανάμεσα στην Αυστραλία και την Χαβάη.
Όμως, «ερείπια» λέμε μόνο για κτίσματα, έστω μεταφορικά για ανθρώπους. Όχι για αεροπλάνο, έτσι δεν είναι;
* Και τότε πώς θα το πούμε; Θα το πούμε «συντρίμμια», λέω, όπως το έχουν τα περισσότερα άρθρα για την υπόθεση αυτή.
Κι άλλο ένα σχετικό με το αεροπλάνο της Αμέλια Έρχαρτ, σε άλλο δημοσίευμα, όπου διαβάζουμε:
Η ανακάλυψη έγινε δυνατή από ένα υψηλής τεχνολογίας μη επανδρωμένο υποβρύχιο drone και το 16μελές πλήρωμά του, το οποίο ερεύνησε περισσότερα από 5.200 τετραγωνικά μίλια βυθού του ωκεανού το διάστημα Σεπτεμβρίου – Δεκεμβρίου 2023.
Υποβρύχιος δρόνος λοιπόν βρήκε τα συντρίμμια του αεροσκάφους, αλλά, αν ήταν «μη επανδρωμένο» πώς γίνεται να είχε 16μελές πλήρωμα;
Απλό, θα πείτε, ήταν και οι 16 γυναίκες, κάτι ταιριαστό άλλωστε για την επιχείρηση αναζήτησης του αεροπλάνου της πιο διάσημης αεροπόρου!
Όχι όμως. Υποθέτω ότι το 16μελές πλήρωμα βρισκόταν στο σκάφος που έλεγχε τον δρόνο.
* Στη μέση της πιατέλας, η μερίδα του λέοντος των μεζεδακιών μας σήμερα, είναι τα αλιεύματα του φίλου μας του Θόδωρου Πέππα, όλα από τον υποτιτλισμό της ίδιας ταινίας. Μεταφέρω κοπι-πάστε όσα μου έγραψε, επειδή τα γράφει ωραία.
Μέσα σε όσα παίρνει ο Ανεμος (και το Λιοντάρι), η ταινία του 1975 δηλαδή The Wind and the Lion με τον Σον Κόννερυ Βέρβερο Φύλαρχο Αλ Ραϊζουλί -με αμετάβλητη τη σκωτσέζικη προφορά του!-είναι και μερικά μεταφραστικά ολισθήματα.
Η ταινία πραγματεύεται την απαγωγή Αμερικανίδας ονόματι Ήντεν Πεντεκάρις (στην πραγματικότητα ήταν Ελληνοαμερικανός άνδρας 64 ετών και γεννημένος στην Αθήνα, ο συγγραφέας και ανθρωπιστής Ion Hanford Perdicaris) το 1904.
Σε μια σκηνή λοιπόν, ο τότε Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ που τον υποδύεται ο John Huston λέει, ενόψει των επικείμενων προεδρικών εκλογών (και καθώς Πρόεδρος ήταν τότε ο Θεόδωρος Ρούζβελτ που είχε ανέβει στο αξίωμα όταν δολοφονήθηκε ο προκάτοχός του McKinley): Nobody won the Presidency coming from Vice President…
και που μεταφράζεται «κανείς δεν κέρδισε την προεδρεία (sic!) ερχόμενος από υφυπουργός…».
Αφού ξέρει ότι Presidency είναι η προεδρία πώς γίνεται το Vice President να είναι ..Υφυπουργός; Από …κλητήρας δήμαρχος; Aδιανόητο!
Εχει όμως και (αντίστροφη) συνέχεια. Ο επικεφαλής αξιωματικός των πεζοναυτών που οδηγεί την επέμβαση στην Ταγγέρη (κρατάει χρόνια αυτή η …πρακτική) λέγεται Captain Jerome, άρα φέρει το βαθμό του λοχαγού, ασχετα αν η προσφώνηση του βαθμού από τον πρόξενο μεταφράζεται σε … «καπετάνιε».
Πάντως είναι λιγότερο επώδυνο από τον εν συνεχεία υποβιβασμό του που πρώτα μεταφράζεται ως «λοχίας Ζερόμ» όταν συστήνεται στην κυρία Πεντεκάρις-Περδικάρη, οπότε έτσι τον προσφωνεί και αυτή μετά, ακόμα και σε εικόνα που φαίνεται ότι τα γαλόνια του λοχία τα φοράει άλλος! Πάντως, παρένθετα, ο λοχαγός αυτός βασίστηκε σε πραγματικό πρόσωπο, τον ταγματάρχη των πεζοναυτών John Twiggs Myers, o οποίος έδρασε και σε άλλο …φιλμ, καθώς ήταν εκείνος που υπεράσπισε τις ξένες πρεσβείες του Πεκίνου στα 1900. Στο 55 μέρες στο Πεκίνο τον υποδύεται ο Charlton Heston, πάλι όμως με άλλο …ονοματεπώνυμο! Ως Matt Lewis!
Πληρέστατος ο Θόδωρος!
* Κι άλλο ένα με υποτίτλους. Δεν ξέρω από ποια ταινία ή σειρά είναι, πάντως πρόκειται για υπόθεση στην οποία εμπλέκονται και ανήλικοι, οπότε γίνεται λόγος για κατάθεση in camera, κεκλεισμένων των θυρών.
Και αυτό αποδόθηκε:
Σε κάμερα!
Ταιριάζει και με το άρθρο που είχαμε βάλει τις προάλλες, αφού και οι δυο κάμερες, η λατινική (in camera) και η αγγλική είναι παιδιά της καμάρας.
Γέλασα πάντως όταν ο φίλος που ψάρεψε το μαργαριτάρι το γνωστοποίησε σε ομάδα μεταφραστικών ενδιαφερόντων στο Φέισμπουκ και βρέθηκαν πολλοί που του απάντησαν ότι σωστό είναι διότι τώρα υπάρχουν βιντεοσκοπημένες καταθέσεις ρε μπούμερ. Βέβαια αυτές θα ήταν on camera, αλλά τι ψυχή έχει μια πρόθεση όταν έχεις καλές προθέσεις;
* Όπως κάθε εβδομάδα σχεδόν, έχουμε και τα εισαγωγικά μας.
Εδώ, τι νόημα έχουν τα εισαγωγικά στη λέξη «φόνισσα»; Μιλάει μήπως για την ταινία, τη βασισμένη στη νουβέλα του Παπαδιαμάντη;
Όχι βέβαια.
Θα είχαν νόημα τα εισαγωγικά, αν έμπαιναν και στις δύο λέξεις, η «ανεμβολίαστη φόνισσα», δηλαδή «η γυναίκα την οποία τα μέσα επικράτησε να αποκαλούνανεμβολίαστη φόνισσα«. Όχι όμως μόνο στη μία λέξη.
* Ακυρολεξία από χριστιανικό ιστότοπο, σε σχόλιο για το θέμα του γάμου των ομοφύλων.
Η πρόεδρος του συλλόγου οικογενειών «Ουράνιο Τόξο» κ. Στέλλα Μπελιά ομιλεί περί πολυγαμίας στην Ελλάδα, κάτι που φυσικά εξεγείρει τεράστια ερωτηματικά για το νομοσχέδιο για τον γάμο των ομοφυλόφιλων.
Προσέξτε το «ομοφυλόφιλων», που είναι στη γραμμή των συντηρητικών, να θεωρούν λάθος την αναφορά σε «γάμο ομοφύλων» και σε «ομόφυλα ζευγάρια».
Αλλά δεν «εξεγείρει ερωτηματικά», μόνο τα εγείρει.
* Μου γράφει χτες φίλος:
Γράφει σήμερα το «Βήμα»:
Μάχη του Στάλινγκραντ: Η εκατόμβη νεκρών και η κρισιμότατη επικράτηση των Σοβιετικών επί των Ναζί
Και με ρωτάει ο φίλος:
Βεβαίως το «εκατόμβη» χρησιμοποιείται όταν έχουμε πάρα πολλά θύματα αλλά μπορούμε να το πούμε για μια μάχη με πάνω από ένα εκατομμύριο νεκρούς;
Δεν θα το έλεγα λάθος, αν και προσωπικά θα το απέφευγα, προτιμώντας να κρατήσω την εκατόμβη για εκατοντάδες θύματα, όχι εκατομμύριο. Ίσως όμως να είναι εντύπωσή μου. Βέβαια, θα ήταν παράλογο να πούμε ότι η εκατόμβη λέγεται για «εκατό ή περίπου» θύματα. Θα μπορούσε να ειπωθεί και για μερικές δεκάδες, όπως και για χιλιάδες. (Αμα το πάμε κυριολεκτικά, μόνο για θυσία βοδιών μπορεί να λέγεται!)
* Μου γράφει καλός φίλος:
Εσείς τι καταλαβαίνετε από την παρακάτω φράση;
«Ο χρυσός αναμένεται να διαπραγματεύεται με ουδέτερη έως πτωτική μεροληψία, αν και οι απώλειες ενδέχεται να περιοριστούν εν όψει της έκθεσης για τις μισθοδοσίες στιςΗΠΑ την Παρασκευή», δήλωσε ο Jigar Pandit, στέλεχος θυγατρικής τηςBNP Paribas.
Πρόκειται για μετάφραση της εξής πρότασης:
«Gold is expected to trade with a neutral to bearish bias, though losses could be limited ahead of the U.S. nonfarm payroll report due on Friday,» said Jigar Pandit, Head Commodity and Currency Business at BNP Paribas’ Sharekhan.
Μπράβο τους που εξήγησαν τι είναι το Sharekhan και τι κάνει εκεί ο Jigar Pandit. Αλλά πέραν του παθητικού αλλά κατανοητού «ο χρυσός διαπραγματεύεται», λέγεται άραγε στους χρηματιστηριακούς κύκλους η «ουδέτερη μεροληψία»; Είναι κάτι αντίστοιχο της ιπποδρομιακής αργκό; (Τζόγος κι ο ένας, τζόγος κι ο άλλος…)
Η γνώμη μου; Νομίζω ότι είναι αδέξια μετάφραση. Θα το απέδιδα περίπου:
Ο χρυσός αναμένεται να κινηθεί ουδέτερα έως πτωτικά, αν και οι απώλειες πιθανώς θα είναι περιορισμένες σε αναμονή της έκθεσης για τη μισθοδοσία στις ΗΠΑ (εκτός αγροτικού τομέα) την Παρασκευή,
* Σε άρθρο της Καθημερινής για την φημολογούμενη σύγκρουση μεταξύ Ζελένσκι και Ζαλούζνι (έχουν και παρεμφερή ονόματα, άντε να μην τους μπερδέψεις) διαβάζουμε:
Στο μέτωπο οι δυνάμεις εξασθενούν και οι ενισχύσεις κρίνονται κάτι παραπάνω από απαραίτητες. Εν τω μεταξύ, οι δυνάμεις τηςΣτρατονομίαςέχουν ξεχυθεί σε όλη τη χώρα και σταματούν στον δρόμο άνδρες ακόμα και μέσης ηλικίας, εξετάζοντας τα έγγραφά τους. Αν κριθούν ικανοί για μάχη και δεν μπορούν να αποδείξουν κάποιο κόλλημα, στέλνονται στο μέτωπο.
Κόλλημα στο κώλυμα ή κώλυμα στο κόλλημα;
* Τίτλος στο Πρώτο Θέμα:
Σκρέκας: Επιβάλουμε πρόστιμα σε όσους αισχροκερδούν
Κύριε υλατζή, ενεστώτας, οριστική, δύο λ, επιβάλλουμε.
* Και κλείνω με ένα ακόμα μεταφραστικό σχετικό με ταινία, ντοκιμαντέρ αυτή τη φορά.
Μικρός εξωγήινος αποδόθηκε το Little Alien.
Αλλά το πρόσωπο που βλέπουμε δεν έχει τίποτα το εξωγήινο! Βλέπετε, στα αγγλικά alien είναι και ο αλλοδαπός -και αυτή είναι εδώ η σημασία.
Μικρός αλλοδαπός, έστω κι αν ο αγγλικός τίτλος μπορεί να παίζει με τη δισημία της λέξης. Πάντως ‘εξωγήινος’ είναι λάθος να αποδοθεί, λες και είναι ο εξωγήινος που συνάντησε ο Μητσοτάκης στον Υμηττό και τον έπεισε να καταψηφίσει το νομοσχέδιο για την ταυτότητα φύλου (ή κάπως έτσι).
Προσέξτε επίσης ότι το ντοκιμαντέρ χαρακτηρίζεται: Εποικοδομητικό – Τεταμένο – Ανεβαστικό.
Σας εύχομαι ένα εποικοδομητικό, τεταμένο και ανεβαστικό σαββατοκύριακο!
3/2/2024
Νίκος Σαραντάκος
https://sarantakos.wordpress.com/
Ο Νίκος Σαραντάκος γεννήθηκε στο Παλαιό Φάληρο το 1959. Σπούδασε χημικός μηχανικός και αγγλική φιλολογία. Έχει εκδώσει δύο συλλογές διηγημάτων και άλλα βιβλία. Δουλεύει μεταφραστής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και μοιράζει το χρόνο του ανάμεσα σε Λουξεμβούργο και Ελλάδα. Ενδιαφέρεται για τη φρασεολογία, την ετυμολογία και τη λεξικογραφία καθώς και για την ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας. Συνεργάζεται με εφημερίδες και περιοδικά. Δημοσιεύει τα κείμενά του, γλωσσικά και άλλα, στο ιστολόγιό του sarantakos.wordpress.com/ και στο sarantakos.com. Σε μια άλλη ενσάρκωση, γράφει στα αγγλικά και στα γαλλικά για το μπριτζ (το παιχνίδι).
Τα βιβλία του:
«Για μια πορεία», διηγήματα (1984, β’ έκδ. 1988) εκδ. Σύγχρονη Εποχή
«Μετά την αποψίλωση», διηγήματα (1987, β’ έκδ. 1989) εκδ. Σύγχρονη Εποχή
«Μότσαρτ-Αλληλογραφία» (1991, β’ έκδ. 2001) εκδ. Ερατώ
«Το αλφαβητάρι των ιδιωματικών εκφράσεων» (1997) εκδ. Δίαυλος
«Γλώσσα μετ’ εμποδίων» (2007) εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία» (2009) εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Λέξεις που χάνονται» (2011) εκδ. Το Βήμα
«Λόγια του αέρα» (2013) εκδ. εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Οπωροφόρες λέξεις» (2013) εκδ. Κλειδάριθμος
«Η γλώσσα έχει κέφια» (2018) εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Μύθοι και πλάνες για την ελληνική γλώσσα» (2019) εκδ. ΕΑΠ
«Το ζορμπαλίκι των ραγιάδων» (2020) εκδ. Του Εικοστού Πρώτου
Έχει κάνει την επιμέλεια στην έκδοση των βιβλίων:
«Συμποσιακά», του Κώστα Βάρναλη,
«Αττικά: 400 χρονογραφήματα (1939-1958) για την Αθήνα και την Αττική», του Κώστα Βάρναλη,
«Τα δεκατρία ντόμινα και άλλες ιστορίες», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Τι είδα εις την Ρωσσίαν των Σοβιέτ», του Κώστα Βάρναλη,
«Ο μυστηριώδης φίλος και άλλες ιστορίες», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Γράμματα από το Παρίσι», του Κώστα Βάρναλη,
«Τα μαραμένα μάτια και άλλες ιστορίες», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Κάπου περνούσε μια φωνή», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Η νοσταλγία του Γιάννη», του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη,
«Famous Bridge Records», του David Bird,
«Bridge Hands to Make You Laugh…and Cry», του David Bird.
