Μεζεδάκια στη μέση του Δεκέμβρη |του Νίκου Σαραντάκου
Παρόλο που προτιμώ τους μονολεκτικούς προσδιορισμούς στα σαββατιάτικα πολυσυλλεκτικά μας άρθρα, σήμερα καταφεύγω στην περίφραση διότι συνειδητοποίησα ότι το «μεσοδεκεμβριανά μεζεδάκια» που σκεφτόμουν αρχικά να βάλω το έχω χρησιμοποιήσει ήδη δύο φορές, και άλλη μια φορά το «μεσοδεκεμβριάτικα». Όπως θα έλεγε και ο Ουμπέρτο Έκο, φαίνεται πως στα μέσα Δεκεμβρίου δεν υπάρχουν ειδήσεις ικανές να μπουν σε τίτλο μεζεδοάρθρου.
Και ξεκινάμε με κάτι που έχει σχέση με ένα πρόσφατο άρθρο μας. Η φωτογραφία είναι από τον Άγιο Νικόλαο της Κρήτης, επιγραφή ταβέρνας, στα αγγλικά, που διαφημίζει Cretan kitchen.
Κρητική κουζίνα, βεβαίως, αλλά, όπως είχαμε πει σε πρόσφατο άρθρο, εμείς λέμε «κουζίνα» τόσο τον χώρο όπου παρασκευάζεται το φαγητό όσο και τη συγκεκριμένη συσκευή, αλλά και την τέχνη της παρασκευής φαγητού. Στα αγγλικά όμως, ενώ η πρώτη σημασία αποδίδεται πράγματι kitchen, η τρίτη σημασία αποδίδεται cuisine, που είναι δάνειο από τα γαλλικά προφανώς.
Άρα, εδώ Cretan cuisine έπρεπε να γράφει.
Από την άλλη, θα μπορούσε να γράφει και critical kitchen, που θα ήταν τριπλοτετραπλό λάθος!
* Γράφει φίλος στο Φέισμπουκ:
Στο χθεσινό (12/12) επεισόδιο των Πανθέων, η Δέσποινα Γαλάτη απευθύνεται στον φίλο της και του λέει:
«Δεν αφορά στον Κίτσο αυτό που θέλω να πω. Εσένα και μένα αφορά.»
Σε δύο διπλανές προτάσεις δύο συντάξεις, διότι βέβαια αν λέμε «δεν αφορά στον Τάδε» πρέπει επίσης να πούμε «δεν αφορά σε σένα».
* To in.gr μεταφέρει είδηση ουκρανικού ιστότοπου για την απεργία των διαιτητών, και ενώ σε όλο το άρθρο γράφει, σωστά, για απεργία διαιτητών, στον υπότιτλο του άρθρου τα μουσκεύει:
«Είναι τρομακτικό να πας σε παιχνίδι. Στην Ελλάδα, όπου Ρώσος επιχειρηματίας απείλησε να πυροβολήσει διαιτητή, οι δικαστές προχώρησαν σε απεργία,γράφει.
Δικαστές; Παραδρομή αντί για «διαιτητές» ή μετάφραση από τρίτο χέρι όπου με κάποιο τρόπο έμπλεξαν οι δυο λέξεις;
Και λίγος τουκανισμός: στην επίμαχη πρόταση τα εισαγωγικά ανοίγουν αλλά δεν κλείνουν.
Αλήθεια, ξέρετε τον όρο «τουκανισμός»;
* Κι άλλο ένα τουριστικομεταφραστικό -συνήθως αυτά τα βλέπουμε το καλοκαίρι, αλλά δεν πειράζει και εκτός σεζόν.
Υποθέτω ότι έδωσαν τον κατάλογο να τον μεταφράσει κάποιος τουρίστας, ίσως με αμοιβή το γεύμα του. Τίμιος αυτός, απάντησε ότι δεν ξέρει την πανσέτα -μάλλον δεν ήξερε περί τίνος πρόκειται, όχι απλώς πώς μεταφράζεται. Κι έτσι, απάντησε ευθαρσώς Den ksero!
* Kι ένας τίτλος που είναι αστείος, παρά το σοβαρό θέμα, και μάλιστα χωρίς να έχει κανένα λάθος πραγματολογικό.
Σε άρθρο της Καθημερινής διαβάζω τον τίτλο:
Η γρίπη των πτηνών σαρώνει την Ανταρκτική – Μαζικοί οι θάνατοι θαλάσσιων ελεφάντων
Πετάει, πετάει ο ελέφαντας;
(Είπαμε, λάθος δεν υπάρχει και το θέμα είναι σοβαρό: απο τους πιγκουίνους η αρρώστια περνάει σε άλλα ζώα, δείτε το άρθρο).
* Τα άχρηστα εισαγωγικά της εβδομάδας στον τίτλο άρθρου στο ertnews:
Για σειρά αδικημάτων κατηγορούνται οι 28 ακτιβιστές που «έβαψαν πράσινη» την λιμνοθάλασσα της Βενετίας
Μα, δεν την έβαψαν πράσινη; Πράσινη μπογιά έριξαν οι άνθρωποι!
* Eίναι λίγο παλιότερο (προ 10ημέρου) αλλά ας το βάλω σήμερα.
Πολλές φορές το έχουμε δει σε σουπεράκια, τώρα πιο εντυπωσιακά με συνοδεία Ευαγγελάτου, το ανορθόγραφο «οικεία».
Από τότε που χάσαμε τα σπίτια μας και αποκτήσαμε οικίες, το λάθος το βλέπουμε πολύ συχνά. Ίσως θεωρούν ότι αν είναι πιο πλούσια, πιο αρχοντική η ορθογραφία, πιάνει πιο πολλά λεφτά η… οικεία, τι να πω.
* Σε γλωσσική ομάδα του Φέισμπουκ γράφει κάποιος για την ταινία«Πεσμένα φύλλα» του Aki Kaurismäki.
Ο ήρωας χάνει το μόνο μέρος που είχε για να κοιμάται και καταλήγει σε ένα matkakoti. Το κοινό διαβάζει τη λέξη ΣΥΝΤΑΞΗ σε κάρτα ως χαρακτηρισμό του κτιρίου. Κάτι δε μου πάει καλά. Και τότε καταλαβαίνω ότι η μετάφραση της ταινίας έχει γίνει από τα αγγλικά οπότε το »PENSION» που ήταν ο χαρακτηρισμός του matkakoti έχει αποδοθεί ως «σύνταξη» ενώ σημαίνει »πανσιόν».
Το μεταφέρω όπως γράφτηκε. Βέβαια, το Google Translate αποδίδει το matkakoti ως travel home και ελληνικά «ταξίδι στο σπίτι». Παρακαλούνται οι φινλανδομαθείς να μας διαφωτίσουν.
* Bάλαμε πιο πάνω ένα λάθος σε κατάλογο εστιατορίου, ιδού τώρα και κάτι διαφορετικό στο ίδιο μοτίβο, πολύ πρωτότυπο. Απόσπασμα καταλόγου από (καλό, λένε) εστιατόριο της Ρόδου:
Όλες οι περιγραφές των πιάτων είναι γραμμένες με κέφι και αντισυμβατικά, οπότε δεν είναι σαφές τι είναι ανεμελιά, τι είναι ύφος και τι είναι αβλεψία (ας πούμε το «σερβιτότο» πρέπει να είναι λάθος) αλλά το
Μωρό πίσω πλευρά (Ευχαριστούμε Google Translate, μας υποχρέωσες)
σίγουρα είναι εσκεμμένο, τρολάρισμα -και αστείο.
Baby back ribs υποθέτω.
* Ξέρετε τι είναι το γιγαντιαίο ψάρι-κουπί; Αν όχι, διαβάστε το σχετικό άρθρο.
Η κοινή ονομασία κουπί πιστεύεται ότι αναφέρεται είτε στο εξαιρετικά συμπιεσμένο και επιμήκη σώμα τους, είτε στην απαξιωμένη πλέον πεποίθηση ότι τα ψάρια «κωπηλατούν» μέσα στο νερό με τα πυελικά τους πτερύγια. Το οικογενειακό όνομα Regalecidae προέρχεται από το λατινικό regalis, που σημαίνει “βασιλικός”.
Tο επιμήκη σώμα τους λοιπόν, μια «λύση» που αποφεύγει και το δίλημμα «επίμηκες ή επιμήκες»; (Ναι, προφανώς επίμηκες, αλλά αν ήταν κανένα αυθάδικο παιδί και θέλατε να του φορέσετε φράκο, πώς θα το λέγατε;)
Παρεμπιπτόντως, η παράγραφος είναι αυτολεξεί ξεσηκωμένη-μεταφρασμένη από το άρθρο της αγγλικής Βικιπαίδειας. Ίσως και ολόκληρο το άρθρο, δεν κοίταξα περισσότερο.
* Και κάτι από τον Σκάι, που μας μιλάει για ένα σπάνιο («σπάνια» λέει, αλλά τέλος πάντων) «αστρολογικό φαινόμενο», ενώ πρόκειται για αστρονομικό.
Το αστρολογικό είναι «ο ήλιος στους Διδύμους», παιδιά.
(Τα παλιά χρόνια, βέβαια, «αστρονόμος» -και astronomo στα ιταλικά- λεγόταν ο αστρολόγος, κάποτε θα γράψουμε σχετικά).
* Σε πολλά σάιτ (παράδειγμα εδώ) βρίσκω δηλώσεις του Φρ. Μπελέρη, του δημάρχου Χιμάρας, προς τους δικαστές στη δίκη του, ως εξής:
Δεν ζητώ την εξαίρεσή σας, όχι γιατί σας εμπιστεύομαι, αλλά γιατί όποιος και να είναι στη θέση σας, την ίδια σκηνοθετημένη απόφαση θα λάβει. Είμαι εκλεγμένος δήμαρχος και δεν μου δίνεται τη δυνατότητα να ορκιστώ.
Όμως, ή θα γράψουμε «δεν μου δίνεται η δυνατότητα» ή «δεν μου δίνετε τη δυνατότητα». Όχι έτσι.
Είπα ότι το γράφουν έτσι σε πολλά σάιτ, άρα πιθανώς προέρχεται από το κοτσανοδιανομείο ΑΠΕ/ΜΠΕ.
Από την άλλη, η ορθογραφία της Χιμάρας/Χειμάρας/Χειμάρρας συνηθίζεται σε πολλές παραλλαγές, όμως η παραλλαγή «Χειμμάρα» στο λινκ που δίνω πιο πάνω είναι σπανιότερη!
* Χταπόδια βγήκαν στη στεριά. Όχι εδώ, στα Κουφονήσια. Οπότε, διαβάζω δηλώσεις ειδικού επιστήμονα, ο οποίος είναι καθησυχαστικός και μας λέει ότι
Όπως τόνισε, το φαινόμενο σε καμία περίπτωση δεν σχετίζεται με άλλες καταστάσεις,όπως έκκληση αερίων κ.α. και δεν εμπνέει κανέναν λόγο ανησυχίας.
Ο συντάκτης μπέρδεψε τα ομόηχα, όπως βλέπετε. Πάλι καλά που δεν έγραψε ότι ο καθηγητής έκανε επίσης έκλυση για ψυχραιμία.
* Γιόρταζε τις προάλλες ο Σπύρος (και η Σπυριδούλα). Αναρωτιέμαι αν η φωτογραφία είναι από Κέρκυρα ή από Πειραιά -υπάρχουν άλλες πόλεις με Άγιο Σπυρίδωνα πολιούχο;
Ο υπάλληλος που έγραψε την ταμπέλα μπέρδεψε τα /ο/ κι έτσι βγήκε κάπως σαν.. επίρρημα, Σπυριδόνως όπως λέμε, ξερωγώ, αιδημόνως.
*Διαβάζουμε σε άρθρο στο in.gr για τις τακτικές επισκέψεις αμερικανού αντιστράτηγου στην Ουκρανία:
Η βάση του αντιστράτηγου αντιστράτηγου Αντόνιο Αγκούτο του νεώτερου είναι στο Βισμπάντεν, το αρχηγείο των ΗΠΑ στην Ευρώπη και ο ίδιος ηγείται της πρωτοβουλίας βοήθειας για την ασφάλεια του στρατού για την Ουκρανία. Αλλά τώρα κάνει το δρομολόγιο Γερμανία-Ουκρανία, σαν να λέμε Πατήσια-Κολωνάκι, εκ περιτροπής, σύμφωνα με τους New York Times.
Το «αντιστράτηγου» υπάρχει στην είδηση δύο φορές, προφανώς εκ παραδρομής, εκτός αν υπάρχει κάτι που μου διαφεύγει. Αλλά και αυτό το «εκ περιτροπής» δεν κολλάει. Να θέλει να πει «μετ’ επιστροφής»;
* Μέιλ φίλου, επί του πιεστηρίου:
Στο δελτίο ειδήσεων των 20:30 του Κόντρα Τσάνελ η εκφωνήτρια μάς πληροφόρησε πως οι απεσταλμένοι (πού, δεν θυμάμαι) συζήτησαν τα ευρεία ζητήματα κλπ., κλπ.
Λάθος βέβαια. Τα ευρέα. Και «ευρύτερα» αν τα έλεγε δεν θα χάλαγε ο κόσμος.
* Και κλείνω με κάτι ακόμα σχεδόν τουριστικό, παρά τον χειμώνα. Αλλά στην όμορφη Πάφο, απ’ όπου η φωτογραφία, πρέπει να κάνει 20 βαθμούς ακόμα.
Τι θα λέγατε λοιπόν για ένα ματς τένις;
Προσέξτε όμως, μην καταλήξετε στο δικαστήριο.
Το court booking, κράτηση γηπέδου, το μετέφρασαν «κράτηση δικαστηρίου», που ομολογώ πως ακούγεται αρκετά απειλητικό.
Πας να παίξεις λίγο τένις και καταλήγεις στο δικαστήριο και υπό κράτηση -δεν είναι σωστά πράγματα αυτά!
Καλό σας σαββατοκύριακο!
16/12/2023
Νίκος Σαραντάκος
https://sarantakos.wordpress.com/
Ο Νίκος Σαραντάκος γεννήθηκε στο Παλαιό Φάληρο το 1959. Σπούδασε χημικός μηχανικός και αγγλική φιλολογία. Έχει εκδώσει δύο συλλογές διηγημάτων και άλλα βιβλία. Δουλεύει μεταφραστής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και μοιράζει το χρόνο του ανάμεσα σε Λουξεμβούργο και Ελλάδα. Ενδιαφέρεται για τη φρασεολογία, την ετυμολογία και τη λεξικογραφία καθώς και για την ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας. Συνεργάζεται με εφημερίδες και περιοδικά. Δημοσιεύει τα κείμενά του, γλωσσικά και άλλα, στο ιστολόγιό του sarantakos.wordpress.com/ και στο sarantakos.com. Σε μια άλλη ενσάρκωση, γράφει στα αγγλικά και στα γαλλικά για το μπριτζ (το παιχνίδι).
Τα βιβλία του:
«Για μια πορεία», διηγήματα (1984, β’ έκδ. 1988) εκδ. Σύγχρονη Εποχή
«Μετά την αποψίλωση», διηγήματα (1987, β’ έκδ. 1989) εκδ. Σύγχρονη Εποχή
«Μότσαρτ-Αλληλογραφία» (1991, β’ έκδ. 2001) εκδ. Ερατώ
«Το αλφαβητάρι των ιδιωματικών εκφράσεων» (1997) εκδ. Δίαυλος
«Γλώσσα μετ’ εμποδίων» (2007) εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία» (2009) εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Λέξεις που χάνονται» (2011) εκδ. Το Βήμα
«Λόγια του αέρα» (2013) εκδ. εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Οπωροφόρες λέξεις» (2013) εκδ. Κλειδάριθμος
«Η γλώσσα έχει κέφια» (2018) εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Μύθοι και πλάνες για την ελληνική γλώσσα» (2019) εκδ. ΕΑΠ
«Το ζορμπαλίκι των ραγιάδων» (2020) εκδ. Του Εικοστού Πρώτου
Έχει κάνει την επιμέλεια στην έκδοση των βιβλίων:
«Συμποσιακά», του Κώστα Βάρναλη,
«Αττικά: 400 χρονογραφήματα (1939-1958) για την Αθήνα και την Αττική», του Κώστα Βάρναλη,
«Τα δεκατρία ντόμινα και άλλες ιστορίες», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Τι είδα εις την Ρωσσίαν των Σοβιέτ», του Κώστα Βάρναλη,
«Ο μυστηριώδης φίλος και άλλες ιστορίες», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Γράμματα από το Παρίσι», του Κώστα Βάρναλη,
«Τα μαραμένα μάτια και άλλες ιστορίες», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Κάπου περνούσε μια φωνή», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Η νοσταλγία του Γιάννη», του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη,
«Famous Bridge Records», του David Bird,
«Bridge Hands to Make You Laugh…and Cry», του David Bird.
