Μεζεδάκια με υπόκλιση | του Νίκου Σαραντάκου
Που τα αποκαλώ έτσι επειδή θέμα συζήτησης, τουλάχιστον στον μικρόκοσμο των σόσιαλ είναι η (ελαφρά ή όχι) υπόκλιση που έκανε ο υπουργός Εξωτερικών, ο κ. Γεραπετρίτης, στον Τούρκο Πρόεδρο Ερντογάν καθώς ο τελευταίος, ακολουθούμενος από την Πρόεδρο της Δημοκρατίας, έμπαινε στο Προεδρικό Μέγαρο.
Θα μπορούσα βέβαια να πω και «τούρκικα» μεζεδάκια, αλλά σίγουρα θα έχουμε την αφορμή για τέτοιον τίτλο στο μέλλον. Αν πάλι θέλαμε να πλάσουμε επίθετο, πώς θα τα λέγαμε; Υποκλιτικά; Υποκλισιακά; Ας ξεκινήσουμε λοιπόν με ένα.., υποκλιτικό μαργαριτάρι, από ένα τουίτ σχετικά με την υπόκλιση ή ίσως το «νεύμα σεβασμού» του κ. Γεραπετρίτη.
To περιοδικό Πτήση ήταν κάποτε έγκυρο σε θέματα αεροναυπηγικής, αλλά τον τελευταίο καιρό στα σόσιαλ έχει αναπτύξει έντονη και παθιασμένη φιλοκυβερνητική δραστηριότητα.
Αυτό το πρόσεξα το καλοκαίρι, τότε που πλημμύρισε (ή δεν πλημμύρισε) το στρατόπεδο στο Στεφανοβίκειο, στη Θεσσαλία, και βράχηκαν (ή δεν βράχηκαν) κάποια πανάκριβα (ή παροπλισμένα) ελικόπτερα -και τότε η Πτήση είχε ξεσπαθώσει υπέρ της κυβερνητικής εκδοχής.
Αλλά εκεί, τέλος πάντων, ήταν ένα θέμα της ειδικότητάς της. Εδώ, όμως; Εκτός αν θεωρούνται ειδικοί στην οσφυοκαμπτική, οπότε πάω πάσο.
Όμως, αν και δημοσιογράφοι, δεν αποφεύγουν τα λαθάκια. Εδώ, ας πούμε, φόρεσαν μουστάκια στην Πρόεδρο της Δημοκρατίας, αφού υποστηρίζουν ότι η υπόκλ… συγγνώμη, το «νεύμα σεβασμού» έγινε «στην Αυτού Εξοχότητα Πρόεδρο…» (Η οποία ΠτΔ ακολουθεί τον Ερντογάν, δεν φαίνεται στις δυο φωτογραφίες, παρά μόνο το χέρι της στην αριστερή φωτογραφία).
Στην Αυτής Εξοχότητα, βρε παιδιά! Περιοριστείτε στις υποκλίσεις, που τις ξέρετε καλά.
* Κι άλλο ένα χτεσινό, από φίλο που το άκουσε με τ’ αυτιά του.
Πρωί-πρωί σήμερα ο αθλητικός συντάκτης/ρεπόρτερ της ΕΡΤ1 μίλησε για «κακοποιή στοιχεία» που «πυρπολίζουν τους αγώνες».
Αυτό το «πυρπολίζουν» λιγάκι μποστικό ακούγεται, αν και μπορεί να υπάρχει κάπου.
* Ο ανταποκριτής μας από τη Χίο μού στέλνει το λογότυπο τοπικής επιχείρησης ιατροτεχνολογικών προϊόντων.
Ξέρουν, άραγε, ποιο μέρος του σώματός μας είναι το ορθόν; αναρωτιέται.
* Φίλος στέλνει λινκ προς άρθρο γνωστής ιστοσελίδας εκπαιδευτικών ενδιαφερόντων:
Πολλαπλό βιβλίο: Σε ποια διδακτικά πακέτα δεν κατατέθηκε ούτε μια πρόταση για συγγραφή νέων βιβλίων. Υπ’ ατμόν το ΙΕΠ και ο Κ. Πιερρακάκης για να μην πέσει έξω στο χρονοδιάγραμμα
Όχι, δεν ετοιμάζεται να αποχωρήσει από υπουργός ο «υπ’ ατμόν» κ. Πιερακάκης για να διασωθεί το χρονοδιάγραμμα, ούτε άλλωστε και το ΙΕΠ. Απλώς αρχίζουν να τρέχουν για να προλάβουν τις προθεσμίες. Ή -όπως λέει και στην αρχή της είδησης- «ατμομηχανές» έχει ανάψει το ΙΕΠ και ο υπουργός Παιδείας Κ. Πιερρακάκης για την προετοιμασία του πολλαπλού βιβλίου. Εννοείται, βέβαια, ότι οι «ατμομηχανές» μπαίνουν σε εισαγωγικά, για να μην νομίσουμε ότι μετά την αποχώρησή τους θα γίνουν θερμαστές.
* Σε σελίδα με οδηγίες διατροφής, διαβάζουμε για τις μπανάνες:
Τις βρίσκεις παντού, μπορείς να τις απολαύσεις εύκολα και περιέχουνποτάσιο, ένα συστατικό που βοηθά να γίνει η κοιλιά σου -ξανά- επίπεδη. Επίσης, το ποτάσιο ρυθμίζει την πρόσληψη σοδίου από τον οργανισμό σου
Ποτάσιο βεβαίως είναι το Κάλιο και Σόδιο είναι το Νάτριο. Σου λέει, αφού οι κουτόφραγκοι τα λένε potassium και sodium, και αφού όλα από μας τα πήρανε, άρα έτσι θα είναι στα ελληνικά.
Το σόδιο το βρίσκουμε και πιο κάτω, εκεί που λέει για το σκόρδο. Το… κάλσιο δεν το βρίσκω πουθενά, ίσως επειδή υπάρχει το ιταλικό κάλτσιο.
* Και ο Άδωνης της εβδομάδας, από την 97623η κόντρα του με τον Π. Πολάκη -επειδή ο Π. Πολάκης, που είχε πάει στην ορκωμοσία της κόρης του, η οποία τελείωσε τη Νομική αν δεν κάνω λάθος, εκλήθη από τον Κοσμήτορα ή τον Πρύτανη να πάρει τονλόγο και είπε μερικά λόγια, αφήνοντας μια σπόντα για «αδιευκρίνιστα ποσά».
Μόνο που, όπως φαίνεται, στην Ελληνική Αγωγή ο Βακερνάγκελ έχει κηρυχτεί persona non grata, κι έτσι ο υπουργός το έγραψε ορκομωσία, μπερδεύοντας τις θέσεις του ο και του ω.
(Για τον Βακερνάγκελ και τον νόμο του έχουμε γράψει άρθρο στο μακρινό παρελθόν).
* Αλλά και ο Στ. Κασσελάκης (ή ο τουιτεράς του) δεν απέφυγε το λαθάκι, αφού σε πρόσφατο τουίτ του γράφει:
Ως δύναμη πατριωτικής ευθύνης αναγνωρίζουμε κάθε θετικό βήμα και δεν ακολουθούμε την πολιτική πατριδοκαπηλείας – εργαλειοποίησης των ελληνοτουρκικών σχέσεων...
Καπηλεία βέβαια, πατριδοκαπηλία όμως. Μεγάλη πληγή αυτά τα παρασύνθετα (έχουμε βέβαια γράψει).
* Και πάλι ανταπόκριση από τη Χίο, όπου φαίνεται πως βρίσκεται σε εξέλιξη μια στυγερή γενοκτονία, σύμφωνα με άρθρο τοπικής ιστοσελίδας: Εξολοθρεύονται τα κολονάκια της Καλαμπόκα!
Προφανώς η Καλαμπόκα είναι οδός, τα δε κολονάκια, αμινιάριστα όπως τα έβαλαν, έχουν σκουριάσει. Αλλά «εξολοθρεύονται»;
Προσέξτε και τη γενική «γύρω από το σώμα των κολονακίων», που τείνει να καθιερωθεί, λες και η ονομαστική ενικού είναι «το κολονάκιο».
* Και η εβδομαδιαία προσφορά της ΟΠΠΕ, της Ομάδας Παρακολούθησης Πρωτοσέλιδων Εστίας.
Ως γνωστόν, η Εστία είναι η μοναδική καθημερινή αθηναϊκή εφημερίδα που επιμένει πολυτονικά. Ωστόσο, προσέξτε τον τίτλο, όπου η λέξη αποαποικιοποίηση, έστω και γραμμένη σχιζολεκτικά, απο-αποικιοποίηση, παίρνει κι ένα εσωτερικό πνεύμα, στο δεύτερο άλφα.
Ομολογώ πως δεν θυμάμαι ανάλογο φαινόμενο -βέβαια, τον καιρό του πολυτονικού δεν συνηθιζόταν τόσο η σχιζολεξία. Πάντως, δεν μου φαίνεται σωστό.
* Κι άλλη μια σχιζολεξία, σε μονοτονικό αυτή.
Σε συνέντευξη ηθοποιού που έπαιζε στη Λάμψη του Φωσκόλου διαβάζουμε:
«Δεν θα το ‘λεγα ότι ήταν λάθος η συμμετοχή μου στη Λάμψη. Πήγα τη δεύτερη χρονιά και έκανα μία καλή οικονομική συμφωνία αλλά δεν ήξερα ότι θα παιχτεί για τόσα χρόνια. Ξέραμε ότι κάναμε σαπουνόπερα, δεν είναι ντροπή. Απλά τα πρώτα χρόνια την κάναμε πολύ προσεγμένα, ήταν μία σειρά περί οπής», ανέφερε αρχικά ο Ανδρέας Ανδρεόπουλος.
Είμαι βέβαιος ότι ο ηθοποιός είπε «σειρά περιωπής». Ο δημοσιογράφος όμως το σχιζολέκτησε (ή να το έκανε ο κορέκτορας; ίσως, αν ο συντάκτης έγραψε ‘περιοπής’).
Αλλά βέβαια διαβάζεται και σαν αυτοκριτική.
* Κι ένα ορθογραφικό, από την Αυγή.
Πυρ ομαδώνλέει ο μεσότιτλος.
Αλλά βέβαια είναι το αρχαίο επίρρημα «ομαδόν». Εδώ μάλλον δεν είναι του κορέκτορα το λάθος.
* Κι ένα ακόμα, που το στέλνει φίλος. Έλαβε αυτό το μήνυμα από την υπηρεσία εξυπηρέτησης πελατών του παρόχου του. Πολύ ενδιαφέρουσα η ανορθογραφία, δεν την είχα ξαναδεί:
Καλησπέρα σας,
Το έτυμα υλοποιήθηκε, πλέον μπορείτε να καλείτε προς το εξωτερικό βάζοντας 000 μπροστά απ το νούμερο.
Πάω στοίχημα ότι το έτυμα δεν ήταν… αιτημολογικό.
* Σε μια γλωσσική ομάδα του Φέισμπουκ συζητήθηκε ο τίτλος που βλέπετε.
Συμφωνώ ότι αξίζει αναγγελία και ότι προκαλεί συγκίνηση η γέννηση ενός παιδιού σε ένα ακριτικό νησί. Αλλά τη διατύπωση τη βρίσκω κωμική. Οι άλλοι δηλαδή είχαν γεννηθεί μεγάλοι;
(Εδώ που τα λέμε, ο καθένας από εμάς, τη στιγμή που γεννιέται, είναι ο νεότερος κάτοικος της πόλης του ή του νομού του ή της Ελλάδας -ή και όλου του πλανήτη, έστω και για απειροελάχιστο χρονικό διάστημα, ώσπου να γεννηθεί ο επόμενος!)
Θυμήθηκα το ανέκδοτο με τον τουρίστα, που ρωτάει τον ντόπιο:
— Έχει γεννηθεί κανένας μεγάλος άνδρας στο χωριό σας;
— Ουόχ, ούλοι μικροί γεννιούνται.
* Μου στέλνει φίλος την εξής φράση:
Παρακολουθήστε σε live streaming την επίσημη παρουσίαση του Κάρλος Καρβαλιάλ ως νέος προπονητής του Ολυμπιακού
Σχολιάζει: Συνηθισμένο πια, σε λίγα χρόνια θα το θεωρούμε κανονικό;
Τη ζημιά την κάνει το «ως», που θέλει ομοιόπτωτο: παρουσίαση του Καρβαλιάλ ως νέου προπονητή. Αλλιώς κανείς δεν θα είχε πρόβλημα να πει «την παρουσίαση του Κάρλος Καρβαλιάλ, του νέου προπονητή του Ολυμπιακού». Δεν τον ξέραμε από πάντα τον Καρβαλιάλ, να πεις ότι είχε και άλλες ιδιότητες εδώ στην Ελλάδα, π.χ. ότι πριν ήταν προπονητής του ΠΑΟΚ ή, ίσως, παίκτης της ομάδας.
Αφήνω που αυτή η φράση, όπως είναι διατυπωμένη, φαίνεται να προτρέπει τον αναγνώστη να παρακολουθήσει, ως νέος προπονητής του Ολυμπιακού, την παρουσίαση του Κάρλος Καρβαλιάλ -κάποιου νέου παίκτη προφανώς.
Και αυτή η περίπτωση είναι σχετικά απλή. Σε πιο περίπλοκες περιπτώσεις, όπου μπαίνει στη μέση η ταυτοπροσωπία, ούτε ανάμεσα στους φιλολόγους δεν υπάρχει συμφωνία. Γι’ αυτό και, παρόλο που το 2019 σε άλλα μεζεδάκια έγραφα «για το ομοιόπτωτο χρειάζεται άρθρο», ακόμα δεν το έχω γράψει.
* Τίτλος άρθρου σε αθλητικόν ιστότοπο:
Εικόνες «αποκάλυψης» στο Μεξικό: Σμήνη ακριδών «σκέπασαν» τον ουρανό.
Και συνεχίζει από κάτω οι ακρίδες, των ακριδών και ξανά των ακριδών. Πώς λέμε ο οίκος των Ατρειδών; Έτσι.
Ο κανόνας λέει βέβαια πως τα παλιά τριτόκλιτα (ακτίνων, ακρίδων) δεν κατεβάζουν τον τόνο, όπως και όσα έλκονται (αρκούδων).
Μετά από αυτό, τα διπλά και περιττά εισαγωγικά περνάνε απαρατήρητα.
* Και κλείνω με μια ελληνικούρα από το gov.gr, από τη σελίδα που δίνει ψηφιακή βεβαίωση ιδιωτικού συμφωνητικού.
Βήματα για τον 1ο συνυπογράφων
(οι συνυπογράφοι, των συνυπογράφων; )
Και κλείνοντας να παρατηρήσω ότι η λογιοπληξία της ελληνικής ορολογίας φταίει που, εδώ και δέκα χρόνια, δεν έχουμε αποδεχτεί στον γραπτό λόγο τους όρους πουλέει όλος ο κόσμος: ανεβάζω, κατεβάζω, ανέβασμα, κατέβασμα.
Κι έτσι έχουμε όρους που είτε δεν λέγονται (αναφόρτωση, καταφόρτωση) είτε δεν είναι ζευγάρι (λήψη) είτε είναι ανακριβείς όπως εδώ το «να αναρτήσετε». (Και για το download τι θα πεις; Να… καταρτίσετε;)
09/12/2023
Νίκος Σαραντάκος
https://sarantakos.wordpress.com/
Ο Νίκος Σαραντάκος γεννήθηκε στο Παλαιό Φάληρο το 1959. Σπούδασε χημικός μηχανικός και αγγλική φιλολογία. Έχει εκδώσει δύο συλλογές διηγημάτων και άλλα βιβλία. Δουλεύει μεταφραστής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και μοιράζει το χρόνο του ανάμεσα σε Λουξεμβούργο και Ελλάδα. Ενδιαφέρεται για τη φρασεολογία, την ετυμολογία και τη λεξικογραφία καθώς και για την ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας. Συνεργάζεται με εφημερίδες και περιοδικά. Δημοσιεύει τα κείμενά του, γλωσσικά και άλλα, στο ιστολόγιό του sarantakos.wordpress.com/ και στο sarantakos.com. Σε μια άλλη ενσάρκωση, γράφει στα αγγλικά και στα γαλλικά για το μπριτζ (το παιχνίδι).
Τα βιβλία του:
«Για μια πορεία», διηγήματα (1984, β’ έκδ. 1988) εκδ. Σύγχρονη Εποχή
«Μετά την αποψίλωση», διηγήματα (1987, β’ έκδ. 1989) εκδ. Σύγχρονη Εποχή
«Μότσαρτ-Αλληλογραφία» (1991, β’ έκδ. 2001) εκδ. Ερατώ
«Το αλφαβητάρι των ιδιωματικών εκφράσεων» (1997) εκδ. Δίαυλος
«Γλώσσα μετ’ εμποδίων» (2007) εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία» (2009) εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Λέξεις που χάνονται» (2011) εκδ. Το Βήμα
«Λόγια του αέρα» (2013) εκδ. εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Οπωροφόρες λέξεις» (2013) εκδ. Κλειδάριθμος
«Η γλώσσα έχει κέφια» (2018) εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Μύθοι και πλάνες για την ελληνική γλώσσα» (2019) εκδ. ΕΑΠ
«Το ζορμπαλίκι των ραγιάδων» (2020) εκδ. Του Εικοστού Πρώτου
Έχει κάνει την επιμέλεια στην έκδοση των βιβλίων:
«Συμποσιακά», του Κώστα Βάρναλη,
«Αττικά: 400 χρονογραφήματα (1939-1958) για την Αθήνα και την Αττική», του Κώστα Βάρναλη,
«Τα δεκατρία ντόμινα και άλλες ιστορίες», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Τι είδα εις την Ρωσσίαν των Σοβιέτ», του Κώστα Βάρναλη,
«Ο μυστηριώδης φίλος και άλλες ιστορίες», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Γράμματα από το Παρίσι», του Κώστα Βάρναλη,
«Τα μαραμένα μάτια και άλλες ιστορίες», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Κάπου περνούσε μια φωνή», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Η νοσταλγία του Γιάννη», του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη,
«Famous Bridge Records», του David Bird,
«Bridge Hands to Make You Laugh…and Cry», του David Bird.
