Εφαρμογές κι ενδείξεις – θεραπεία μέσω της ποίησης σε ομάδες | του Χρήστου Δημούλα
[Συνέχεια από το προηγούμενο άρθρο]
Μελετώντας άρθρα, επιστημονικές ομιλίες, συζητήσεις με πολλούς ψυχικά ευάλωτους ανθρώπους, αποτελέσματα συνεδριών μου με αρκετούς άλλους, η εκτίμηση μου είναι πως προοδεύει ανά τον κόσμο η θετική αποτελεσματικότητα της επιστημονικά συστηματοποιημένης χρήσης της Ποίησης στη ψυχοθεραπεία.
Υπήρχε πάντα αποδεδειγμένη παρουσία της ποικίλης αίσθησης που η Ποίηση μας δημιουργεί. Απλά τώρα συστηματοποιείται μεθοδολογικά. Κι ας είμαστε ακόμη ελάχιστοι εδώ στην Ελλάδα που το προσπαθούμε.
Όμως οι ενδείξεις γίνονται αποδείξεις.
Από επιστημονικά άρθρα στο Μπέρκλει όπως το «Η πρακτική της ποίησης κι η ψυχολογία της ευημερίας» του Άνταμ Κρόουμ, μέχρι την ψυχικά ευάλωτη ποιήτρια του καιρού μας Βαγγελιώ Καρακατσάνη στην Κρήτη, οι αποδείξεις βλασταίνουν:
Η θεραπεία μέσω της ποίησης είναι ένα αποτελεσματικό εργαλείο θεραπείας σ’ ένα ευρύ φάσμα ψυχικών διαταραχών μ’ εφαρμογή σ’ ευρύ φάσμα πληθυσμού όπως παιδιά, ενήλικες, οικογένειες, τρίτη ηλικία.
Σχιζοφρένεια και Ποίηση
Σε θεραπείες ψυχωτικών διαταραχών σε μεγάλες χώρες διαπιστώνεται ότι η ποίηση έχει θετικά αποτελέσματα σε ατομική και ομαδική θεραπεία σε ιδρύματα, όπου εκδηλώνονται αντιστάσεις συμμετοχής των ασθενών σε προγράμματα θεραπείας.
Επιφυλάξεις
Ορισμένοι θεραπευτές εκφράζουν τον σκεπτικισμό τους για τ’ όφελος των σχιζοφρενών από τη θεραπεία μέσω της ποίησης εξαιτίας κάμψης δημιουργικών δυνατοτήτων, περιορισμού ικανότητας να κατανοήσουν λόγο, μεταφορές, σύμβολα. Κι όμως, οι περισσότερες έρευνες συνηγορούν υπέρ της θεραπείας μέσω ποίησης στους σχιζοφρενείς καταγράφοντας πλεονεκτήματα που παρέχει όταν δεν συντρέχουν οι προαναφερθέντες περιορισμοί. Γενικά στις ψυχωσικές διαταραχές η συγγραφή ποιημάτων βοηθά στην έκφραση κι επεξεργασία των αποδιοργανωμένων ασθενών.
Ενσυναισθητική κατανόηση συναισθημάτων
Εδώ η εφαρμόσιμη σε θεραπευτική διαδικασία ποίηση βοηθά πολύ τους ασθενείς. Αποτελεί μετασχηματιστική εμπειρία αντιμετώπισης προβλημάτων ταυτότητας. Ιδίως της σεξουαλικής και της συναισθηματικής διαταραχής.
Αυτοκτονικοί ιδεασμοί
Εδώ η ποίηση είναι κατάλληλο μέσο αντιμετώπισης συναισθηματικών προβλημάτων των εφήβων που εκδηλώνουν τάσεις αυτοκτονίας, βιώνουν απώλειες γονέων και διεγνώνονται με κατάθλιψη. Βοηθιούνται στην διευκόλυνση της ανάπτυξής τους, στην ενεργοποίηση του δυναμικού τους, στην κινητοποίηση αναζήτησης βοήθειας.
Επίσης καταγράφεται τάση διεύρυνσης των εφαρμογών της ποίησης, της θεραπείας μέσω αυτής αλλά και στο συνδυασμό της με άλλα είδη τέχνης στη θεραπευτική αντιμετώπιση των περισσότερων τύπων ψυχικών διαταραχών.
Ας δούμε τώρα την αποτελεσματικότητα στη θεραπεία μέσω της ποίησης σε ομαδικό πλαίσιο εφαρμογής.
Θεραπεία μεσώ της ποίησης σε ομάδες
Διάφορες μορφές ομαδικής θεραπείας που έχουν αναπτυχθεί ταξινομούνται στις εξής κατηγορίες: Αναπτυξιακή, υποστηριχτική, ψυχοθεραπευτική.
Στόχος: Η κοινωνικοποίηση κι η ανάπτυξη. Αυτές οι κατηγορίες περιγράφουν τους σκοπούς εφαρμογής της θεραπείας. Κυρίαρχοι μεθοδολογικοί προσανατολισμοί είναι η ανάγνωση και συγγραφή ποιημάτων σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο. Ακόμη και για την ίδια τη συνεδρία. Η ποίηση εντοπίζει γνωστικές διαστρεβλώσεων μέσα από την εκ νέου αφήγηση τραυματικών εμπειριών.
Γι’ αυτό ενσωματώνεται σε θεραπευτικές διεργασίες με στόχο τη γνωστική αναδόμηση. Προσδιορίζεται ως δομικό στοιχείο θεραπείας. Ενεργοποιεί και τροφοδοτεί τη δυναμική της ανάπτυξης της ομάδας. Διευκολύνει την αλληλεπίδραση των μελών, τη δημιουργική έκφραση κι ανάπτυξη, ενεργοποιεί μνήμη και βιώματα, αναζήτηση και στοχασμό. Επιταχύνει τη διαδικασία της θεραπείας, επαναφέρει θεραπευόμενούς στο παρόν έναντι ζητημάτων παρελθόντος, ενισχύει το κίνητρο συμμετοχής στη διαδικασία θεραπείας, διαπερνώντας το τείχος της απομόνωσης των κοινωνικά αποσυρμένων, μοναχικών ατόμων.
(Συνέχεια στο επόμενο άρθρο).
Χρήστος Δημούλας
Χρήστος Δημούλας
Ο Χρήστος Δημούλας γεννήθηκε το 1977. Σπούδασε Δημοσιογραφία, Πολιτικές Επιστήμες, Ιστορία, Κολάζ, Δραματοθεραπεία, Παιδοψυχολογία, Ειδική Αγωγή κι Εκπαίδευση Α.Μ.Ε.Α.. Διδάχτηκε Θεατρικό Παιχνίδι, Θεραπεία μέσω της Ποίησης κι όλων των ειδών γραπτού λόγου.
Εργάζεται ως Δραματοθεραπευτής κι υπεύθυνος, συνεδριών, μαθημάτων κι εργαστηρίων θεραπευτικής γραφής.
Ενδιαφέροντα του: Λογοτεχνία, Εικαστικά, Θέατρο, Φωτογραφία, Γυμναστική, Ακτιβισμός, Ταξίδια, Κολάζ.
Συνιδρυτής του Συλλόγου Εργατικής και Λαϊκής Επιμόρφωσης «Δημήτρης Γληνός».
Εμπνευστής-συνιδρυτής του εργαστηρίου φωτογραφίας «ΦωτοΠρολετάριοι».
Συνιδρυτής της κοινωνικής-λογοτεχνικής ομάδας «Απόδραση στον Λόγο και την Τέχνη».
Μέλος της «Συντροφιάς των Ονειροπόλων» του Θεάτρου Άλφα.
Έχει εκδώσει τρία λογοτεχνικά βιβλία. Συμμετείχε σε δύο ανθολογίες και δημιούργησε την Ανθολογία Σύγχρονης Ελληνικής Αντιπολεμικής Ποίησης. Έκανε ως τώρα πέντε ατομικές εκθέσεις και συμμετείχε σε πέντε ομαδικές με κολάζ του.
Διατηρεί την στήλη συνεντεύξεων: «Συνέντευξη με τον Χρήστο» στο ηλεκτρονικό περιοδικό «Κoukidaki».
