Θεραπευτική γραφή | του Χρήστου Δημούλα
ΑΡΧΑΙΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ
Ο Πλάτωνας θεωρείται πατέρας της έννοιας της κάθαρσης, της τέχνης του εξαγνισμού της ψυχής. Προσπαθούσε μέσω της ομιλίας τη συναισθηματική αποφόρτιση. Αυτή τη σκέψη ακολούθησαν κι οι ιπποκρατικοί γιατροί. Επίσης κι οι στωικοί φιλόσοφοι που υποστήριξαν πρώτοι ότι οι ψυχικές διαταραχές οφείλονται σ’ αρνητική επίδραση των συναισθημάτων. Επιπλέον ο Πλούταρχος που αναφέρει ότι ο Αντιφώντας προσέγγισε ακόμη περισσότερο την ισχύ της θεραπευτικής επικοινωνίας και χρησιμοποιούσε την ποίηση για παύση του πόνου. Είναι χαρακτηριστικό ότι έξω απ’ το σπίτι του είχε επιγραφή που ανέφερε πως θεραπεύει με το λόγο τους αρρώστους.
Ο Σορανός (Γιατρός του 1ου-2ου αι. μ.Χ. – εφευρέτης της Καισαρικής τομής) ο οποίος χρησιμοποίησε πρώτος την ποίηση ως μορφή θεραπείας γι’ ασθενείς και συνιστούσε την κωμωδία για την κατάθλιψη και την τραγωδία για την μανία. Έλεγε ότι η ποίηση παρέχει παρηγοριά, πυξίδα ζωής, αποτελεί μορφή ενθάρρυνσης, μέσο αντιμετώπισης της μελαγχολίας.
ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΗΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗΣ
Το ενδιαφέρον αρκετών γιατρών και παιδαγωγών για τα διάφορα είδη της Τέχνης, οδήγησε στη συστηματοποίηση των εκφραστικών δημιουργικών θεραπειών μέσω της τέχνης μες στις οποίες συγκαταλέγεται κι αυτή μέσω της ποίησης. Ο Stephen Rojcewicz στο άρθρο του: ”Medicine and Poetry: The State of the Art Poetry Therapy(1999)” αναφέρει ότι ανάμεσα σε ιατρική και ποίηση υπήρχε στενός σύνδεσμος που διασπάστηκε τον 19ο αιώνα μέσα από την προσπάθεια εγκαθίδρυσης του ιατρικού επαγγέλματος. Κάτι αποδείξιμο μιας και γιατροί ήταν και ποιητές, πχ οι Τζον Κιτς, Γουίλιαμ Κάρλος Γουιλιαμς.
Το 1810, ο ιδρυτής της αμερικανικής ψυχιατρικής Benjamin Rush συνιστούσε στους ασθενείς μεταξύ άλλων θεραπειών, να γράφουν-μελετούν ποίηση για άντληση βοήθειας στην αντιμετώπιση των ψυχικών προβλημάτων τους. Παράλληλα εξέδωσε εφημερίδα με τίτλο: The Illuminator. Σκοπός του, η δημοσίευση κειμένων των ίδιων των ασθενών.
Το 1912 ο Frederick Clark Prescott αναγνώρισε ότι η ποίηση μπορεί ν’ αποτελεί μορφή θεραπείας για την ανθρώπινη ψυχή και στο άρθρο του: ”Poetry and Dreams”στο περιοδικό ”Journal of Abnormal Psychology” παραλληλίζει τη λειτουργία του ονείρου μ’ αυτή της ποίησης. Συνδέει το ρυθμό της ποίησης μ’ αυτούς του ανθρώπινου σώματος μα και των βαθύτερων συναισθημάτων του.Θεωρεί πως το ποίημα αν και συχνά μυθοπλαστικό όμως διασώζει τα συναισθήματα του ποιητή τόσο μετασχηματισμένα κι επεξεργασμένα
Το 1925 ο Robert Haven Shauffler εξέδωσε ανθολογία ποιημάτων με τίτλο: ”The poetry cure: Α pocket medicine chest of verse”. H ανάγνωση τους προοριζόταν γι’ αντιμετώπιση ψυχικών διαταραχών. Περιελάμβανε και ιστορική αναδρομή της τεκμηρίωσης των θεραπευτικών δυνατοτήτων της ποίησης αλλά κι ενότητα οδηγιών χρήσης του βιβλίου και ποιημάτων στη θεραπεία.
Ο Moreno, ποιητής αλλά και θεμελιωτής του ψυχοδράματος και της ομαδικής ψυχοθεραπείας ήταν αυτός που χρησιμοποίησε τον όρο ”ψυχολογική ποίηση” προτού ακόμη καν καθιερωθεί ο όρος ”θεραπεία μέσω της ποίησης.
Ο Ira Progoff υπήρξε ο πρωτεργάτης της δημιουργικής γραφής και ειδικά του θεραπευτικού ημερολογίου ως μέθοδο θεραπευτικής γραφής με τη μορφή εργαστηρίου που είναι ενσωματωμένο στη θεραπεία μέσω της ποίησης. Ενώ η Κάθλην Άνταμς, στο Ντένβερ των ΗΠΑ, πρώτη ίδρυσε Κέντρο για την Θεραπεία με βάση το ημερολόγιο κι έχει επιδείξει έργο σημαντικό στον εκπαιδευτικό τομέα αλλά και στην δημοσίευση επιστημονικών εργασιών στις θεραπευτικές εφαρμογές του.
( Συνέχεια στο επόμενο άρθρο)
Χρήστος Δημούλας
Χρήστος Δημούλας
Ο Χρήστος Δημούλας γεννήθηκε το 1977. Σπούδασε Δημοσιογραφία, Πολιτικές Επιστήμες, Ιστορία, Κολάζ, Δραματοθεραπεία, Παιδοψυχολογία, Ειδική Αγωγή κι Εκπαίδευση Α.Μ.Ε.Α.. Διδάχτηκε Θεατρικό Παιχνίδι, Θεραπεία μέσω της Ποίησης κι όλων των ειδών γραπτού λόγου.
Εργάζεται ως Δραματοθεραπευτής κι υπεύθυνος, συνεδριών, μαθημάτων κι εργαστηρίων θεραπευτικής γραφής.
Ενδιαφέροντα του: Λογοτεχνία, Εικαστικά, Θέατρο, Φωτογραφία, Γυμναστική, Ακτιβισμός, Ταξίδια, Κολάζ.
Συνιδρυτής του Συλλόγου Εργατικής και Λαϊκής Επιμόρφωσης «Δημήτρης Γληνός».
Εμπνευστής-συνιδρυτής του εργαστηρίου φωτογραφίας «ΦωτοΠρολετάριοι».
Συνιδρυτής της κοινωνικής-λογοτεχνικής ομάδας «Απόδραση στον Λόγο και την Τέχνη».
Μέλος της «Συντροφιάς των Ονειροπόλων» του Θεάτρου Άλφα.
Έχει εκδώσει τρία λογοτεχνικά βιβλία. Συμμετείχε σε δύο ανθολογίες και δημιούργησε την Ανθολογία Σύγχρονης Ελληνικής Αντιπολεμικής Ποίησης. Έκανε ως τώρα πέντε ατομικές εκθέσεις και συμμετείχε σε πέντε ομαδικές με κολάζ του.
Διατηρεί την στήλη συνεντεύξεων: «Συνέντευξη με τον Χρήστο» στο ηλεκτρονικό περιοδικό «Κoukidaki».
