Των Καλογέρω η Τρύπα | του Νίκου Λουκαδάκη
Θρύλοι και ιστορία των τοπωνυμίων
Πολλά θαυμαστά μέρη έχει η Κρήτη. Σε κάθε γωνιά της κρύβει κι έναν παράδεισο. Μια μικρογραφία του πλανήτη είναι το νησί μας, όλες οι φυσικές ομορφιές μαζεμένες εδώ. Δεν υπάρχει όμως μια σπιθαμή γης σε τούτο τον τόπο που να μην είναι ποτισμένη με δάκρυ, λιβάνι και μπαρούτι, που να μην είναι σπαρμένη με κόκκαλα ηρώων και στεφανωμένη από τα ίδια τα χέρια της λευτεριάς.
Ένα από τα ομορφότερα μέρη της Κρήτης είναι το Δάσος του Ρούβα ή Λάκκος του Ρούβα όπως το λεν οι ντόπιοι. Απλωμένο στις ανατολικές πλαγιές του Ψηλορείτη, πάνω απ’ τα χωριά Γέργερη, Νίβρητος και Ζαρό, το δάσος εκτός από αμέτρητους, αιωνόβιους πρίνους, ασφένταμους και πλατάνια, έχει πολλές πηγές με τρεχούμενα νερά, τα οποία δημιουργούν μια εικόνα αξέχαστη σε όποιον επισκεφτεί το μέρος. Όμως στον κόρφο του κρύβει καλά μυστικά που μόνο ο χρόνος αποφασίζει πότε θα αποκαλυφτούν.
Εκεί στον Λάκκο του Ρούβα βρίσκεται η πετρόχτιστη εκκλησία του Αι-Γιάννη και πιο πέρα υπάρχει μια τρύπα, ένα μικρό σπήλαιο που οι βοσκοί τη λένε «των Καλογέρω η Τρύπα». Έχει μικρή είσοδο, χαμηλή και χωράει μέσα μια τριανταριά ανθρώπους. Ας δούμε λοιπόν τι λέει η ιστορική παράδοση γι’ αυτό το μικρό σπήλαιο στη ρίζα του Ψηλορείτη:
Το 1770, ο Ιωάννης Βλάχος ή Δασκαλογιάννης, Ανωπολίτης Σφακιανός, ξεσήκωσε τους συντοπίτες του, εναντίον των Τούρκων. Μετά από σκληρές μάχες, η επανάσταση έληξε άδοξα και για να μην την πληρώσουν τα γυναικόπαιδα, ο πρωτομάρτυρας Δασκαλογιάννης μαζί με 75 καπετάνιους και δημογέροντες, παραδόθηκαν στον Πάσα. Στις 17 Ιουνίου 1771 οι Τούρκοι έγδαραν ζωντανό τον Δασκαλογιάννη στην ομώνυμη πλέον πλατεία του Ηρακλείου, αφού πριν είχαν κρεμάσει κάποιους συντρόφους του. Οι υπόλοιποι ρίχτηκαν στην άθλια φυλακή του Κούλε.
Μετά από 3 χρόνια, ορισμένοι κατάφεραν να αποδράσουν, όπου βοηθούμενοι από την οικογένεια των κρυπτοχριστιανών Κουρμούληδων, μετά από 5 μέρες περπάτημα, έφτασαν στον Λάκκο του Ρούβα και κρύφτηκαν στην Τρύπα των Καλογέρω (Τρύπα του Κουρμούλη λεγόταν τότε), όπου οι Κουρμούληδες τους προμήθευαν με τρόφιμα. Η βαρυχειμωνιά όμως δυσκόλεψε τις προμήθειες κι από τις κακουχίες, εκεί στο μικρό σπήλαιο, τρία παλικάρια, ο πρωτόπαπας των Σφακίων κι άλλοι δύο, άφησαν την τελευταία τους πνοή. Μετά από 14 μέρες όσοι είχαν μείνει ζωντανοί, κατάφεραν, άλλοι να φύγουν για τα Σφακιά κι άλλοι, οι πιο ανήμποροι, να βρουν καταφύγιο στην Γέργερη, στου βαγιανού το σπίτι. Ο Βαγιανός έστειλε έναν νεαρό φτεροπόδαρο Ανωγειανό, το Γιώργη Σουλτάτο στα Σφακιά κι οι Σφακιανοί ήρθαν με μουλάρια και τους πήραν.
Τα οστά των 3 ηρώων έμειναν στο σπήλαιο για πολλά χρόνια. Οι βοσκοί τα παραμέριζαν για να ξαπλώσουν και νόμιζαν πως ήταν σκελετοί καλογέρων που συνήθιζαν να γυρεύουν τρύπες στη γη για να ασκητέψουν, έτσι την ονόμασαν «των Καλογέρω η Τρύπα». Αργότερα, αφού έγινε γνωστό και διασταυρώθηκε ιστορικά το μέρος, ήρθαν Σφακιανοί, πήραν τα οστά των μαρτύρων και τα έθαψαν στο Σφακιανό χώμα, για να αναπαυτεί η ψυχή τους. Εκεί, πολύ αργότερα, στήθηκε μια μεγάλη πλάκα για να θυμίζει στους διαβάτες πως και η πιο μικρή τρύπα στην Κρητική γη, είναι ποτισμένη με το αίμα των ηρώων.
Νίκος Λουκαδάκης
Νίκος Λουκαδάκης
Ο Νίκος Λουκαδάκης γεννήθηκε στο Ηράκλειο Κρήτης το 1973. Μεγάλωσε σε μια εποχή και σε ένα περιβάλλον που του επέτρεψε να αγαπήσει τα βιβλία, τη γνώση και το απαύγασμα της ανθρώπινης τέχνης, την ποίηση. Εργάζεται σε μεγάλη βιομηχανία της Κρήτης και είναι παντρεμένος με δύο παιδιά. Αρθρογραφεί σε εβδομαδιαία βάση στην τοπική εφημερίδα της Κρήτης «Αντίλαλος», για την λαογραφία, τη γλώσσα και την ιστορία μας.
