Μεζεδάκια υπό διακριτική παρακολούθηση | του Νίκου Σαραντάκου
Θα μπορούσα να τα πω και «μεζεδάκια της ραστώνης», αφού οι επόμενες μέρες είναι, παραδοσιακά, αυτές με τη χαμηλότερη κίνηση στα ιστολόγια αλλά και σε πολλές δραστηριότητες του πραγματικού κόσμου -αλλά τον τίτλο αυτόν τον έχω ήδη χρησιμοποιήσει πριν από 3-4 χρόνια. Οπότε, δανείζομαι από την ανακοίνωση της ΕΛΑΣ τη «διακριτική παρακολούθηση» στην οποία υποτίθεται ότι βρίσκονταν τη Δευτέρα που μας πέρασε οι 150 Κροάτες χουλιγκάνοι που διάσχισαν τη μισή (και βάλε) Ελλάδα και ήρθαν στη Νέα Φιλαδέλφεια όπου έγινε το φονικό του 29χρονου. Πολύ διακριτική ήταν η παρακολούθηση, αλλά το παν είναι το τακτ.
Και ξεκινάω με μια σχετική είδηση από το in.gr.
Σύμφωνα λοιπόν με το in.gr, ζητά επίμονα απάντηση το ερώτημα «πώς είναι δυνατόν πάνω από 150 χούλιγκαν της Ντιναμό Ζάγκρεμπ να διέσχισαν εκατοντάδες χιλιάδες χιλιόμετρα από την Κροατία μέχρι την Αθήνα ανενόχλητοι».
Εκατοντάδες χιλιάδες χιλιόμετρα, όταν από τη Γη στη Σελήνη είναι 384.000 χλμ.
Είδατε πόσο πολύ μεγάλωσε την Ελλάδα μας ο Μητσοτάκης;
* Για να συνεχίσω στο ίδιο θέμα, κι επειδή δεν διαβάζουν όλοι τα σχόλια, θυμίζω ότι «κανονικά» το όνομα της κροατικής ομάδας προφέρεται «Ντίναμο», προπαροξύτονο. Δεν λέω ότι κακώς το γράφουν όπως παραδοσιακά το μάθαμε στην Ελλάδα (πιο παραδοσιακά μάλιστα, οι πιο παλιοί εννοώ, το μάθαμε «Δυναμό»), αλλά επειδή το συζητήσαμε ας το γράψω κι εδώ να μείνει.
* Και συνεχίζω ποδοσφαιρικά. Σε άρθρο για τη νίκη του Παναθηναϊκού επί της Μαρσέιγ, διαβάζω:
Ο Παναθηναϊκός την Τετάρτη σημείωσε μία τεράστια νίκη κόντρα στην Μαρσέιγ των αστέρων και των 300.000.000 εκ. ευρών.
Των ευρών, εντάξει, να το κλίνουμε, το ευρό του ευρού, όπως «των πλευρών», δεν έχω αντίρρηση. Αλλά 300.000.000 εκατομμύρια; Ακόμα κι εμείς, που τα δισεκατομμύρια του χρέους μας τα έχουμε για φιστίκια, ζαλιζόμαστε με τέτοιο νούμερο.
* Και παραμένω στο ποδόσφαιρο. Με την ευκαιρία του αγώνα με τη Μαρσέιγ, άκουσα και διάβασα πολλές φορές για «Μασσαλούς». Κανονικά, λέμε Μασσαλιώτες ή Μαρσεγέζοι. Προσωπικά προτιμώ το δεύτερο, μια και το Μασσαλιώτης προτιμώ να το κρατάω για τον Πυθέα (ή έστω για τη Μασσαλιώτιδα).
Αλλά βέβαια υπάρχει και ο νόμος της αναλογίας (Θεσσαλία – Θεσσαλός) κι έτσι το λάθος το βρίσκω συμπαθητικό.
* Ο υπουργός Δημ. Καιρίδης έγραψε τα εξής στο Φέισμπουκ με αφορμή την επέτειο της ατομικής βόμβας στη Χιροσίμα:
Τις οθονιές μου τις έστειλε φίλος που ενδιαφέρεται για τα γλωσσικά, έχοντας υπογραμμίσει δυο σημεία.
— Καθηγητής και να κάνει τέτοια λάθη; με ρώτησε.
Και όμως, είναι λάθη, ακυρολεξίες που δείχνουν κενά στη γνώση της ελληνικής.
Γράφοντας για τη βόμβα στη Χιροσίμα, ο κ. Κ. υποστηρίζει ότι «μια αμερικανική απόβαση στα ίδια τα ιαπωνικά νησιά θα ήταν εξαιρετικά αιμοβόρα» -αυτό το επικαλείται ως δικαιολογία για τη χρήση του νέου, τότε, φονικού όπλου.
Όμως αιμοβόρος είναι χαρακτηρισμός προσώπου (σκληρός, απάνθρωπος) ή, κυριολεκτικά, σαρκοφάγων ζώων. Η επίθεση δεν μπορεί να είναι αιμοβόρα, μόνο αιματηρή μπορεί να είναι.
Και πιο κάτω, μιλώντας για τα πυρηνικά όπλα, γράφει: Σήμερα, ωστόσο, [τα πυρηνικά] ανακάμπτουν το διεθνές ενδιαφέρον, εξαιτίας των ρωσικών απειλών για χρήση τους.
Το ρήμα «ανακάμπτω» σημαίνει «ακολουθώ ξανά ανοδική πορεία έπειτα από περίοδο υποχώρησης» και ΔΕΝ είναι μεταβατικό, Δεν μπορούμε να πούμε «η κυβέρνηση ανακάμπτει την οικονομία». Η οικονομία ανακάμπτει. Παρομοίως, τα πυρηνικά δεν «ανακάμπτουν το διεθνές ενδιαφέρον». Ίσως ο κ. Κ. να εννοούσε «προσελκύουν και πάλι το διεθνές ενδιαφέρον» ή «απασχολούν ξανά την επικαιρότητα» ή κάτι τέτοιο.
Κρίμα που ένας καθηγητής πανεπιστημίου δεν μπορεί να εκφραστεί με ακρίβεια.
Να θαυμάσουμε όμως τη σοφία του ελληνικού λαού, που έστειλε στη Βουλή τον κ. Καιρίδη ώστε να διδάσκουν στο πανεπιστήμιο κάποιοι καταλληλότεροι!
* Συνεχίζονται οι καταγγελίες για καταλήψεις παραλιών από ξαπλώστρες, όπως και η δημοσίευση φωτογραφιών από «ωραίες» (νόμιμες ή παράνομες δεν έχει σημασία) ξαπλώστρες στον αστερισμό του κιτς.
Πολυθρόνες στην ακτή της Κουρούτα λοιπόν, μια ακλισιά που δίνει κάτι το ανατολίτικο στο τοπωνύμιο, κάτι το εξωτικό. Ίσως κι οι πολυθρόνες να έχουν κάτι το ανατολίτικο, ποιος ξέρει.
*Αρθρο για την νιγηρική κρίση στον Σκάι:
Λίγες ώρες απομένουν ακόμη μέχρι να εκπνεύσει το τελεσίγραφο των ηγετών της Οικονομικής Κοινότητας των Κρατών της Δυτικής Αφρικής (CEDEAO στα γαλλικά, ECOWAS στα αγγλικά), που φέρονται να είναι έτοιμοι να επέμβουν στρατιωτικά στη χώρα που αιματοκυλίζουν τζιχαντιστικές οργανώσεις.
Αυτά πριν από κάμποσες μέρες. Στο μεταξύ, το τελεσίγραφο έχει προ πολλού εκπνεύσει, αλλά ευτυχώς μέχρι στιγμής δεν έχει υπάρξει κλιμάκωση.
Οπότε, το σχόλιο θα είναι αποκλειστικά γλωσσικό. Λοιπόν, τύπος «αιματοκυλίζω» δεν υπήρχε μέχρι πρόσφατα, είχαμε τους λόγιους «αιματοκυλίω» ή «αιματοκυλώ», έστω «αιματοκυλάω/ματοκυλάω» σε συγκερασμό. Κρίνετε ότι χρειάζεται το «αιματοκυλίζω»;
* Μαργαριτάρι στην ertnews, με τους καλοπληρωμένους συντάκτες για το φονικό στη Νέα Φιλαδέλφεια:
Όπως έγινε γνωστό από την Αστυνομία, ο 29χρονοςδέχτηκε χτύπημα με αιχμηρό αντικείμενο στο μπράτσοκαι πέθανε τελικά από ακατάστατη αιμορραγία.
Φαντάζομαι διάλογο:
— Ρε συ, τι γράφεις εδώ, ακατάσχετη αιμορραγία είναι το σωστό.
— Τι λες ρε; Ακατάσχετοι είναι οι λογαριασμοί.
— Καλά λες.
* Και ένα εκδρομικό. Μου στέλνει εκλεκτός φίλος του ιστολογίου μιαν οθονιά από τον ιστότοπο όπου έβγαλε εισιτήρια, κάτι με ferry.gr:
Όπως λέει ο φίλος, ευτυχώς προτίμησα να παραληφθούν αντί να παραλειφθούν κι έτσι ταξίδεψα για τη Σκόπελο -όπου καλά να περνάει!
* Και συνεχίζουμε σε άλλο νησί. Πώς είναιη κλητική των νησιών; Θα μου πείτε, πού μπορεί να χρησιμοποιηθεί; Ε, υπάρχουν χρήσεις -ας πούμε «Ω Αίγινά μου, πόσο σ’ αγαπώ». Πώς θα το λέγατε για τη Μύκονο;
Η Μύκονος έχει και ομάδα μπάσκετ, η οποία μάλιστα ανέβηκε στην Ελίτ Λιγκ, που είναι πιο γκλαμουράτο όνομα για την Α2 κατηγορία, που ήταν πιο γκλαμουράτο όνομα για τη Β’ Κατηγορία στο μπάσκετ. Οπότε, η ομάδα κάνει μεταγραφές, και πήρε κι έναν ελληνοαμερικάνο παίκτη, τον οποίο ανακοίνωσε σε όλη τη Μύκονο, με τον χαιρετισμό: Καλημέρα Μύκονο!
Κανονικά, η κλητική των θυλυκών σε -ος είναι όπως και των αρσενικών, σε -ε (κύριε Πρόεδρε –> κυρία Πρόεδρε, δεν σε φοβάμαι Κίσσαβε –> καλημέρα Μύκονε) αλλά στοιχηματίζω πως ακούγεται παράξενο. Ίσως κάποιοι προτιμήσουν την ονομαστική («Καλημέρα Μύκονος»). Η αιτιατική μου φαίνεται λάθος. Βέβαια, υπάρχουν κάποια (αν και όχι προπαροξύτονα συνήθως) αρσενικά ονόματα σε -ος που σχηματίζουν την κλητική σε -ο, κύριε Σαραντάκο μου. Τέλος πάντων, ακούω γνώμες (για το γενικότερο θέμα της κλητικής ονομάτων σε -ος, έχουμε βεβαίως άρθρο).
Προσέξτε επίσης ότι η ομάδα αποκαλεί «σεσημασμένο σουτέρ» το νέο μεταγραφικό της απόκτημα. Μπορεί να το λέει χαριτολογώντας, μπορεί να ήθελε να γράψει «διακεκριμένος» ή κάτι τέτοιο.
* Κι άλλο ένα μαργαριτάρι σχετικό με το φονικό.
Στην οθονιά βλέπουμε απόσπασμα από το διαβιβαστικό της ΕΛΑΣ για τα όσα έγιναν. Το πλήρες κείμενο θα το βρείτε σε πολλά σάιτ, παντού το ίδιο (παράδειγμα).
Λοιπόν, «25 οχήματα με πινακίδες κυκλοφορίας εκδοθέν από κροατικές αρχές»
Εδώ το «εκδοθέν» καλύπτει όλα τα γένη, τις πτώσεις και τους αριθμούς (περίπου όπως το «που», θα έλεγε κανείς). Αντί να ψάχνεις αν είναι εκδοθείσα, εκδοθέντος ή εκδοθεισών, βάζεις το «εκδοθέν» και ξεμπερδεύεις. Αν βέβαια μιλούσαμε του μπαμπά μας γλώσσα, θα λέγαμε «που εκδόθηκαν» / «που είχαν εκδοθεί». Μάλλον πιο εύκολο είναι το «εκδοθέν».
* Όταν λείπουν οι διορθωτές, ο δαίμονας (του τυπογραφείου βεβαίως) κάνει πάρτι. Σε άρθρο των Νέων για την υπόθεση εμπορίου βρεφών στα Χανιά. διαβάζουμε:
Όπως ανέφερε ο Μιχάλης Μαύρος, συνήγορος υπεράσπισης του Χανιώτη γιατρού που συνελήφθη.«Η υπόθεση είναι εξαιρετικά συνθέτη. Είναι πρωτόγνωρη και για τα δεδομένα της περιοχής αλλά ενδεχομένως και για τα ελληνικά δεδομένα. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να υπάρξει μια μακρά επεξεργασία από τις εισαγγελικές αρχές. Πήραμε προθεσμία για την απολογία γιατί ο όγκος της δισκογραφίας είναι δυσθεώρητος».
Της δισκογραφίας; Όπως λέμε «εκατό χιλιάδαι (σικ, ρε) δίσκοι;»
Και το αποκορύφωμα πιο κάτω:
Ηγετικά μέλη του καυλώματος είναι ένας 73χρονος γιατρός με την ιδιότητα του «γυναικολόγου αναπαραγωγής», ο οποίος είναι ιδρυτής και διαχειριστής της κλινικής,αρχηγός και συντονιστής του κυκλώματος.
Θου κύριε φυλακήν τω στόματί μου και θύραν περιοχής περί τα χείλη μου.
Έχω πάρει και οθονιά, μήπως το διορθώσουν, αλλά δεν πιστεύω ότι θα νοιαστούν.
* Φίλος στελνει την οθονιά που βλέπετε, που είναι από… έρευνα αγοράς για αναψυκτικά.
Όλο το κείμενο,και οι επιλογές μαζί, είναι κακομεταφρασμένο από μηχανάκι, σε σημείο που να είναι εντελώς ακατανόητο.
Θα ήταν ένα καλό κουίζ να βρει κανείς σε τι αντιστοιχεί κάθε επιλογή. Οι περισσότερες είναι εύκολες, όπως το Στεγνό Καναδά ή το Πορτοκάλι συντριβή, όχι όμως όλες.
Το αδιανόητο είναι ότι περιμένουν να βγάλουν έγκυρα συμπεράσματα από τέτοια ερωτηματολόγια!
* Και κλείνω με ένα λερναιούργημα που υπάρχει μεν από το 2014 αλλά το συζήτησαν πρόσφατα φίλοι στο Τουίτερ.
Σε ιστολόγιο της Διεύθυνσης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Αχαΐας έχει δημοσιευτεί άρθρο με τον εύγλωττο τίτλο Δείτε κάτι που δεν ξέρατε για την ελληνική γλώσσα.
Με τέτοιον τίτλο φαντάζεστε τι θα δείτε, έτσι;
Και δώστου μαθηματική δομή της ελληνικής γλώσσας και δώστου πρωτογένεια της ελληνικής και δώστου το μυστικό που κρύβεται στο ελληνικό αλφάβητο που έχει 33 γράμματα όπως η Σώστικα που την έκλεψαν οι Ναζί και την είπανε σβάστικα, και ότι ο Όμηρος είχε στη διάθεσή του 650.000 πρωτογενής (σικ) λέξεις, και κερασάκι στην τούρτα ένα παράδειγμα που σπάει κόκαλα -και κεφάλια:
Η ονοματοδοσία της λέξης ΚΑΡΥΟΝ (Καρύδι) προέρχεται από μια παρατήρηση της φύσης (όπως όλες οι λέξεις), δηλαδή όταν δυο κερασφόρα ζώα (Κριοί, τράγοι κτλ) τρα.κάρ.ουν με τα κέρ.ατα τους ακούγεται το «κρακ» ή «καρ», ο ήχος αυτός έδωσε το όνομα «κέρας» (κέρατο) το κέρας έδωσε το όνομα κράτα ή κάρα (κεφάλι) και το υποκοριστικό αυτού το Κάρυον (μικρό κεφάλι). το Κάρυον (καρύδι) μοιάζει καταπληκτικά με το ανθρώπινο κεφάλι και το εσωτερικό του με εγκέφαλο.
Το ακούσατε το καρ όταν τρα-κάρ-ετε;
Προσέξτε δε τη σοφία της ελληνικής γλώσσας, που πρόβλεψε, σε μια εποχή που δεν υπήρχαν αυτοκίνητα, πως όταν κάποιος ατζαμής οδηγός προσπαθεί να παρ-κάρ-ει και δεν τα καταφέρει, τότε μπορεί να τρα-κάρ-ει ή κατά το κοινώς λεγόμενο να στου-κάρ-ει σε κανα τοίχο.
Εμείς γελάμε, αλλά αυτές οι μαλακίες (συγνώμη μαμά) δημοσιεύονται σε ιστολόγιο σχολικού φορέα κι έτσι περιβάλλονται το κύρος του. Γύρευε πόσες φορές θα το έχει δει κάποιος εκπαιδευτικός και εντυπωσιασμένος (άσχετα με το αν έχει κι αυτός μερίδιο ευθύνης) θα το έχει συστήσει στα παιδιά, γύρευε πόσες χιλιάδες παιδιά θα έχουν μολυνθεί με τον αρχαιόπληκτο σανό.
Τέλος πάντων, καλό χαλαρό σαββατοκύριακο. Μιμηθείτε τον πρωθυπουργό μας που πέρα βρέχει!
12/08/2023
Νίκος Σαραντάκος
https://sarantakos.wordpress.com/
Ο Νίκος Σαραντάκος γεννήθηκε στο Παλαιό Φάληρο το 1959. Σπούδασε χημικός μηχανικός και αγγλική φιλολογία. Έχει εκδώσει δύο συλλογές διηγημάτων και άλλα βιβλία. Δουλεύει μεταφραστής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και μοιράζει το χρόνο του ανάμεσα σε Λουξεμβούργο και Ελλάδα. Ενδιαφέρεται για τη φρασεολογία, την ετυμολογία και τη λεξικογραφία καθώς και για την ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας. Συνεργάζεται με εφημερίδες και περιοδικά. Δημοσιεύει τα κείμενά του, γλωσσικά και άλλα, στο ιστολόγιό του sarantakos.wordpress.com/ και στο sarantakos.com. Σε μια άλλη ενσάρκωση, γράφει στα αγγλικά και στα γαλλικά για το μπριτζ (το παιχνίδι).
Τα βιβλία του:
«Για μια πορεία», διηγήματα (1984, β’ έκδ. 1988) εκδ. Σύγχρονη Εποχή
«Μετά την αποψίλωση», διηγήματα (1987, β’ έκδ. 1989) εκδ. Σύγχρονη Εποχή
«Μότσαρτ-Αλληλογραφία» (1991, β’ έκδ. 2001) εκδ. Ερατώ
«Το αλφαβητάρι των ιδιωματικών εκφράσεων» (1997) εκδ. Δίαυλος
«Γλώσσα μετ’ εμποδίων» (2007) εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία» (2009) εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Λέξεις που χάνονται» (2011) εκδ. Το Βήμα
«Λόγια του αέρα» (2013) εκδ. εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Οπωροφόρες λέξεις» (2013) εκδ. Κλειδάριθμος
«Η γλώσσα έχει κέφια» (2018) εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Μύθοι και πλάνες για την ελληνική γλώσσα» (2019) εκδ. ΕΑΠ
«Το ζορμπαλίκι των ραγιάδων» (2020) εκδ. Του Εικοστού Πρώτου
Έχει κάνει την επιμέλεια στην έκδοση των βιβλίων:
«Συμποσιακά», του Κώστα Βάρναλη,
«Αττικά: 400 χρονογραφήματα (1939-1958) για την Αθήνα και την Αττική», του Κώστα Βάρναλη,
«Τα δεκατρία ντόμινα και άλλες ιστορίες», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Τι είδα εις την Ρωσσίαν των Σοβιέτ», του Κώστα Βάρναλη,
«Ο μυστηριώδης φίλος και άλλες ιστορίες», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Γράμματα από το Παρίσι», του Κώστα Βάρναλη,
«Τα μαραμένα μάτια και άλλες ιστορίες», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Κάπου περνούσε μια φωνή», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Η νοσταλγία του Γιάννη», του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη,
«Famous Bridge Records», του David Bird,
«Bridge Hands to Make You Laugh…and Cry», του David Bird.
