Τι «παίζει» εκεί έξω, ως αποτέλεσμα των αλλαγών επί των δυο όψεων του ίδιου νομίσματος | του Γιάννη Χατζηχρήστου
Προσοχή: αντιδημοφιλής ανάρτηση εκτός του οπτικού πεδίου της Γιαδικιάρογλου
(Και μια κρυμμένη τρίτη όψη, ικανή να καταρρεύσει τα πάντα στον τρέχοντα νομισματικό πόλεμο)
Δεν είναι εύκολο να κατανοήσεις τον απόλυτο παραλογισμό που επικρατεί τώρα «εκεί έξω» σε ένα ταχέως μεταβαλλόμενο κόσμο, αν δεν λάβεις υπόψη διδάγματα από παρόμοια ιστορικά ανάλογα. Όπως:
● Το πιο μεγάλο σε διάρκεια νόμισμα, ο Αιγυπτιακός στατήρας, που αντιστοιχούσε σε συγκεκριμένο βάρος σιταριού, έπαιξε καθοριστικό ρόλο για την παγκοσμιοποίηση μερικών χιλιετιών υπό την Αίγυπτο. Ενεργειακό αυτό το αρχαίο νόμισμα, αφού και η τροφή είναι ενέργεια.
● Τον ρόλο της ανακάλυψης μιας σημαντικής φλέβας αργύρου στο Λαύριο ως στοιχείο ανάδειξης της ισχύος της Αθηναϊκής Δημοκρατίας και της δυνατότητας της να ασκήσει εξωτερική πολιτική για να ελέγξει το εμπόριο της Μεσογείου χωρίς την επίδραση του χρυσού του Πέρση ηγεμόνα.
● Τη θέση που κατείχε για αιώνες με τα Βυζαντινός Σόλιδος ως αποθεματικό νόμισμα που κυκλοφορούσε ακόμα και στις πιο μακρινές γωνιές του γνωστού κόσμου. Ως το «δολάριο του Μεσαίωνα», η ευρέως διαδεδομένη προβολή του αντανακλούσε τη δύναμη, την ευημερία και την επιρροή της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας ως διαμετακομιστικό κέντρο ανάμεσα στην Ανατολή και την Δύση.
● Τον ρόλο του αργύρου από τον Νέο Κόσμο ως της νομισματικής ουσίας που τροφοδότησε την παγκόσμια θαλάσσια επέκταση της Ισπανικής Αυτοκρατορίας και την απαράμιλλη εμβέλεια των υπερωκεανικών εμπορικών της δικτύων.
● Την άνοδο της λίρας στερλίνας ως το κορυφαίο αποθεματικό νόμισμα μετά την καταστροφή της Ισπανικής Αρμάδας στον κόσμο που κυριαρχούσε το δουλεμπόριο για να χρηματοδοτηθεί μετά η πρώτη βιομηχανική επανάστασή, με βάση το κάρβουνο. Αλλά και στην άνοδο του Λονδίνου, ως του κορυφαίου χρηματοοικονομικού κόμβου του κόσμου στην εποχή της «Pax Britannica», αφού η Βρετανία βγήκε νικήτρια και από τους Ναπολεόντειους Πολέμους. Τίποτε δεν θα είχε γίνει από αυτά αν στα μυαλά του τότε κόσμου δεν κυριαρχούσε η αντίληψη ότι η χρυσή λίρα είναι τόσο σταθερή σε περιεκτικότητα χρυσού όσο και η άκαμπτη αυτοκρατορία που την έκοβε.
● Την προσαρμογή του διεθνούς νομισματικού καθεστώτος του Bretton Woods με το δολάριο ΗΠΑ ‒υποστηριζόμενο από χρυσό‒ ως τον ακρογωνιαίο λίθο του, ως αποτέλεσμα μιας διαχειριζόμενης ηγεμονικής μετάβασης προς το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Στην πραγματικότητα, η μετέπειτα αμερικανική γεωπολιτική, στρατηγική και στρατιωτική ηγεσία του Δυτικού Κόσμου στον Ψυχρό Πόλεμο δεν μπορεί να εξηγηθεί χωρίς τον κρίσιμο ρόλο που διαδραμάτισαν οι συναλλακτικές συμφωνίες που προέκυψαν από το Bretton Woods. Σε αυτό το πλαίσιο, η Ουάσιγκτον έφερε στην τροχιά της μεγάλο μέρος της Δυτικής Ευρώπης και της Ιαπωνίας μέσω της προσφοράς πρόσβασης στις καταναλωτικές αγορές της, της απεριόριστης ικανότητας συμμετοχής στο διεθνές εμπόριο (ευγενική προσφορά του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ), μιας γενναιόδωρης προσφοράς πιστώσεων για την επανενεργοποίηση της οικονομικής ζωτικότητας και ένα σταθερό αποθεματικό νόμισμα ως διεθνές δημόσιο αγαθό.
● Την αμερικανική απειλή να καταρρίψει τη λίρα στερλίνα για να αναγκάσει την αποχώρηση των βρετανικών στρατευμάτων από την Αίγυπτο στο πλαίσιο της κρίσης του Σουέζ, ως μια χειρουργική στρατηγική που σχεδιάστηκε για να αποφευχθεί η διάλυση του ΝΑΤΟ. Ο συμβιβασμός επέτρεψε την δημιουργία των καταφυγών του μαύρου χρήματος και των ελίτ σε παλιές Βρετανικές κτήσεις μέσω ενός πολύπλοκου συστήματος διασύνδεσης παρατραπεζών (funds και λοιπά συναφή ευαγή ιδρύματα) με το τραπεζικό σύστημά μέσω του City του Λονδίνου.
● Τον ρόλο της αποσύνδεσης του δολαρίου από τον χρυσό το 1971, που είχε σαν αποτέλεσμα την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης και την επικράτηση της νεοφιλελεύθερης σχολής-σκέψης στην παγκοσμιοποίηση που εγκαθιδρύθηκε γα τα επόμενα 70 χρόνια.
● Την δημιουργία του ευρώ ως έργο του γαλλογερμανικού άξονα με στόχο την επίσπευση της διαδικασίας της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, χωρίς αυτή όμως να έχει ολοκληρωθεί.
● Το ενδιαφέρον για την επαναφορά της ονομαστικής αξίας των πωλήσεων ιρακινού πετρελαίου από ευρώ σε δολάριο ως ένας από τους βασικούς μοχλούς πίσω από την αγγλοαμερικανική εισβολή στο Ιράκ το 2003.
● Την «Ελληνική κρίση» του 2010, ως μέσου συνέτισης των BRICS, που είχαν εκδηλώσει την πρόθεση τους το 2009 να αντικαταστήσουν το προβληματικό, μετά την κρίση του 2008, δολάριο με το ευρώ στις διεθνείς τους συναλλαγές. Αρκούσε ένα «χτύπημα» στον αδύναμο κρίκο του ευρώ, εμάς, για να πάψει αυτό να είναι απειλή.
Και τα πιο πρόσφατα, που συνήθως περνάνε στα «ψιλά» του καθημερινού ενδιαφέροντος επί των τεκταινόμενων:
● Το σχέδιο του ISIS να ξεκινήσει ένα σύστημα τριμεταλλικών νομισμάτων προκειμένου να αμφισβητήσει το δυτικό χρήμα. Χαμηλής μεν εμβέλειας αλλά ικανό να χαρακτηρίσει το κατασκεύασμα της CIA ως τρομοκράτη πριν από την 11η Σεπτεμβρίου.
● Την συσσώρευση αποθεμάτων χρυσού (από κράτη όπως η Κίνα, η Ρωσία, η Ινδία και η Τουρκία) επειδή αντιπροσωπεύει ένα σκληρό περιουσιακό στοιχείο με εγγενή αξία που είναι πέρα από τον άμεσο έλεγχο της Δύσης. Αλλά και επειδή αυτά τα κράτη σκοπεύουν να συνεργαστούν τώρα μέσω ενός νέου ψηφιακού νομίσματος συναλλαγών, που θα καθορίζει την τιμή του από τα επιμέρους εθνικά νομίσματα αλλά και εμπορεύματα. Όπως π.χ. το φυσικό αέριο, το κοβάλτιο, το σιτάρι και, για ψυχολογικούς λόγους, τον χρυσό. Δηλαδή:
● Το νέο «αντιδολάριο» που ετοιμάζει ο Πούτιν για να αντικαταστήσει το δολάριο ως κυρίαρχο στις συναλλαγές του οικονομικού νότου, που είναι και η πραγματική αιτία και διακύβευμα του σερνόμενου πολέμου στην Ουκρανία.
● Τα νέα ψηφιακά «ενεργειακά νομίσματα» των ΗΑΕ και της Νιγηρίας, με πολλά κοινά τεχνικά χαρακτηριστικά με τα λεγόμενα «κρυπτονομίσματα».
● Η αυξανόμενη διεθνής προβολή του γιουάν ως ένδειξη της αυξανόμενης δύναμης, πλούτου και επιρροής του Πεκίνου σε παγκόσμια κλίμακα την εξάρτηση των αποκαλούμενων «κρατών ταραξίες» – Ιράν, Βόρεια Κορέα και Βενεζουέλα – από «κρυπτονομίσματα» για τον μετριασμό των επιπτώσεων των κυρώσεων της Ουάσιγκτον.
● Η ανάδειξη μιας σχετικής «νομισματικής αυτονομίας» από όλα πιο πάνω για τις εγχρήματες συναλλαγές στον ψηφιακό κόσμο του internet, μέσω μη τραπεζικών «νομισμάτων» που λειτουργούν καλύτερα, ασφαλέστερα και φθηνότερα απ’ ότι τα συμβατικά αντίστοιχα.
● Η περίεργη συμπεριφορά μεγαθήριων τύπου Blackrock αλλά και πολιτικών (π.χ. της οικογένειας Κένεντι) ως προς την προετοιμασία του αντικαταστάτη του δολαρίου (τουλάχιστον στον μισό πλανήτη), ως ψηφιακό «κρυπτονόμισμα» αντικρισμένου με την αξία των μετοχών εταιριών όπου έχουν επενδυθεί τα 15 τρις που διαχειρίζεται η Blackrock. Ο νεοφιλελευθερισμός ver2.0 είναι επί θύραις και σχεδιάζεται να ολοκληρωθεί πάνω σε μια ψηφιακή μεταρρύθμιση και μια «πράσινη» ανάπτυξη κομμένη και ραμμένη επί των προδιαγραφών αυτού του σχεδίου.
Έτσι, όλα αυτά επί των οποίων γίνονται τώρα οι νομισματικοί πόλεμοι, εξηγούν και την πραγματική αιτία του Ουκρανικού πολέμου και της ενεργειακής κρίσης που προηγήθηκε της Ρωσικής εισβολής αλλά και τις κρίσεις που ακολουθούν. Πλέον δεν αποκλείονται και οι επισιτιστικές λόγω πάλι του σιταριού ως μέρος της αξίας των αναδυόμενων νέων νομισμάτων.
Περισσότερο από ποτέ, ο τομέας του χρήματος έχει γίνει σήμερα μια σφοδρή αρένα του παγκόσμιου στρατηγικού ανταγωνισμού, στον οποίο τα νομίσματα, τα νομισματικά περιουσιακά στοιχεία (κλασσικά ή ψηφιακά) και τα χρηματοοικονομικά μέσα μπορούν να λειτουργήσουν ως όπλα, ασπίδες και στόχοι. Μια αινιγματική και εξαιρετικά περίπλοκη πραγματικότητα που πρέπει να κατανοηθεί από τους σύγχρονους πολιτικούς αλλά και τούς πολεμιστές της καθημερινής επιβίωσης και τους επαγγελματίες στρατηγούς των συμβατικών πολέμων στην εποχή της μετά – παγκοσμιοποίησης.
Αναμφισβήτητα, τα νομίσματα είναι πολύ σημαντικά για τους χώρους μάχης αιχμής για να αφεθούν μόνο στους οικονομολόγους, τους χρηματοδότες και τους κεντρικούς τραπεζίτες. Με την άμεση επιθετική εμπλοκή των χρημάτων σε σύγκρουση, ένα επικίνδυνο τζίνι είναι ήδη έξω από το μπουκάλι και δεν υπάρχει τρόπος να το βάλεις τώρα πίσω… Η αντίληψη ότι το χρήμα πρέπει πλέον να αντικατοπτρίζει κάτι πιο αληθινό (π.χ. την διαθέσιμη ενέργεια ή τον ελεύθερο χρόνο των ανθρώπων από την εργασία τους ή έστω τις εμμονές του καπιταλισμού σε αξίες μετοχών) σε σχέση με τα σημερινά νομίσματα που αντικρίζονται με αέρα κοπανιστό: κάποια δάνεια και δάνεια επί των δανείων).
Ως εκ τούτου, οι αναλυτές αξιολογούν εάν, ως ισχυρός καταλύτης διαρθρωτικών αλλαγών, η τρέχουσα περίοδος αυξανόμενης αναταραχής μπορεί τελικά να οδηγήσει σε «πολυπολικότητα νομισμάτων» ή/και σε διχασμό ή σε πλήρη κατακερματισμό των διεθνών οικονομικών.
► Είναι θέμα χρόνου για να γίνει απολογισμός και το ρολόι χτυπά. Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, η τελική μοίρα του διεθνούς νομισματικού συστήματος θα αντικατοπτρίζει τη μελλοντική διαμόρφωση της παγκόσμιας τάξης επί του φυσικού και του ψηφιακού πεδίου. Εξάλλου, οι τροχιές αυτών των δύο, της νομισματικής και της γεωστρατηγικής αρχιτεκτονικής, εξελίσσονταν πάντα, από την εποχή της αρχαίας Αιγύπτου, συμβιωτικά. Και οι δύο είναι κυριολεκτικά οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Οι τροχιές και των δύο εξελίσσονταν πάντα συμβιωτικά.
► Το άλλο που χρήζει προσοχής, είναι ότι οι «καταρρεύσεις» αυτοκρατοριών πυροδοτήθηκαν πάντα από την αλλαγή του παγκόσμιου «στρατηγικού καυσίμου» που κινεί σε κάθε εποχή την οικονομία αυτού του πλανήτη. Τούς δούλους, τα ξύλα, το κάρβουνο, το πετρέλαιο και, τώρα, το φυσικό αέριο ως μεταβατικού προς το επόμενο. Το «δημοκρατικό» υδρογόνο, το πρώτο καύσιμο που θα μπορεί να παραχθεί από τον οποιοδήποτε οπουδήποτε, χωρίς να απαιτούνται μετά πολύπλοκοι γεωπολιτικοί σχηματισμοί και τα στρατεύματα επί του εδάφους, για να ελέγξουν την ροή της ενέργειας.
Αυτό το τελευταίο, είναι τώρα η κρυμμένη όψη κάτω από την δεύτερη του νομισματικού πολέμου σε εξέλιξη. Όλα τα άλλα είναι βυζαντινολογίες.
Με αυτά μόνο τα δύο κατά νου, ίσως μπορούμε να καταλάβουμε τι γίνεται τώρα εκεί έξω, για να μπορείς να ρωτάς και εσύ, κάπως αυτάρεσκα:
Τι δεν καταλαβαίνεις;
Και εγώ να ανταπαντώ μετά: Στο τι να κάνουμε μπας και επιβιώσουμε ως κράτος τώρα, δεν αρκούν κάποιοι πολιτικοί κατ’ ανάθεση. Αλλά το «συν Αθηνά και χείρα κίνει».
Γιάννης Χατζηχρήστος
Ο Γιάννης Χατζηχρήστος γεννήθηκε το 1958 στην Αθήνα. Αφού αποφοίτησε από το Μαθηματικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Πατρών συμμετείχε στην υλοποίηση σύνθετων έργων πληροφορικής και επικοινωνιών στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα για πολλά χρόνια. Από οικογένειες από την μια μεριά συντηρητικών Κωνσταντινουπολιτών (από την πλευρά του πατέρα του) και μελών του ΚΚΕ/ΕΛΑΣ από την άλλη (από την πλευρά της μητέρας του), δραστηριοποιήθηκε στην Αριστερά από τα μαθητικά του χρόνια, το 1973.
Τα τελευταία χρόνια ανέπτυξε δράση για την εμπέδωση της αμεσοδημοκρατίας στην Αριστερά και την αυτοδιοίκηση. Ενδιαφέρεται για την ανάπτυξη του κοινωνικού μη κρατικού τομέα της οικονομίας ως βασικού μοχλού ανάπτυξης, κυρίως στον πρωτογεννή και τον χρηματοπιστωτικό τομέα, καθώς και για την ανάπτυξη νέων μη ιεραρχικών ενεργειακών δικτύων. Τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντα του εστιάζονται κυρίως στην Εφαρμογή της δημοκρατίας & της Αμεσοδημοκρατίας στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, στον Κοινωνικό Τομέα Οικονομίας, στην Ενεργειακή Πολιτική, στις Πολιτικές Υγείας, στην Αγροτική Πολιτική καθώς και στην Πληροφορική και Παραγωγική Ανασυγκρότηση.
Έχει εκδώσει τα βιβλία:
Ανασκαφή στο μέλλον, μυθιστόρημα, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, 2006
Το φ του φόβου, μυθιστόρημα, 2014
