Είναι ευθύνη ν’ αγαπάς την Κρητική μουσική | του Νίκου Λουκαδάκη
Είμαι από αυτούς που παίρνουν πολύ σοβαρά την Κρητική μουσική. Η μουσική του τόπου μου δεν είναι για μένα μόνο διασκέδαση, είναι η θεϊκή τροφή της ψυχής μου, είναι το νέκταρ του νου μου. Την πονάω γιατί με έχει αναθρέψει, με έχει κοιμίσει στην αγκάλη της, μ’ έχει διδάξει πολλά και μ’ έχει παρηγορήσει αμέτρητες φορές. Επειδή λοιπόν τη νοιώθω να κυλάει στις φλέβες μου, γι’ αυτό αισθάνομαι μεγάλη ευθύνη κι έχω χρέη απλήρωτα ακόμα απέναντί της.
Δεν είναι όμως η Κρητική μουσική σημαντική μόνο για μένα. Πολλοί, εντός και εκτός Κρήτης, την θεωρούν σπουδαίο κομμάτι της ζωής τους, γιατί έχει χωνεμένη μέσα της όλη την ουσία τούτου του τόπου, όλη την ιστορία και όλες τις ομορφιές του. Το κυριότερο όμως είναι ότι η Κρητική μουσική αποτελεί τον αδιάσπαστο δεσμό του χθες με το σήμερα κι αυτό το αντιλαμβάνεσαι όταν βρεθείς σε κάποιο από τα πολλά χοροστάσια της Κρήτης, εκεί που τα ζάλα των παλιών χορευτών ακούγονται ακόμα.
Χαίρομαι από τη μία που υπάρχουν σήμερα τόσοι πολλοί Κρητικοί καλλιτέχνες και μάλιστα νέοι, όμως στη μουσική γενικότερα, η ποσότητα σπανίως συνοδεύεται κι από ποιότητα. Εκεί ακριβώς έχουμε ευθύνη όλοι εμείς που δεν βρισκόμαστε στη θέση των μουσικών. Έχουμε ευθύνη ως αντικειμενικοί κριτές, δίχως συγγενικά, φιλικά και τοπικά κριτήρια, να επιβραβεύουμε τον αξιόλογο μουσικό, να δίνουμε θάρρος σε αυτόν που προσπαθεί να βελτιωθεί, αλλά και να «συνετίζουμε» αυτόν που νομίζει ότι η Κρητική μουσική είναι μόνο μια ευκαιρία για να βγάλει χρήματα.
Δεν έχουν δικαιολογία οι σημερινοί μουσικοί να συμβιβάζονται με την μετριότητα. Μόνο να αναλογιστεί κανείς τις ευκολίες που έχουν στα χέρια τους, σε σχέση με τις προηγούμενες γενιές, θα πρέπει να είναι πολύ αυστηρός μαζί τους. Τί θυσίες έπρεπε να κάνει κάποιος που ήθελε να αγοράσει μια λύρα ή ένα λαούτο το 1960 και πόσο εύκολο είναι σήμερα; Πόσο δύσκολο ήταν σε παλαιότερους καιρούς για κάποιον καλλιτέχνη να μελετήσει, να ακούσει στο σύνολό της την Κρητική μουσική και πόσο εύκολο είναι αυτό σήμερα;
Μεγάλο κομμάτι ευθύνης στην εξέλιξη της Κρητικής μουσικής έχουν όμως και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης (κυρίως ραδιόφωνο και τηλεόραση). Η δύναμη του ραδιοφώνου μέσω της αδιάκοπης επαναληψιμότητας των τραγουδιών, και της τηλεόρασης μέσω της δυναμικής προβολής έχουν αναδείξει κατά καιρούς διάττοντες αστέρες που μόνο κακό έχουν κάνει στην πολύ σπουδαία μουσική μας. Εννοείται πως τα μέσα αυτά πρέπει να δίνουν βήμα στους καλλιτέχνες όμως όπως έγραψα και παραπάνω, τα κριτήρια πρέπει να είναι καλλιτεχνικά και προς θεού όχι οικονομικά. Τα ιερά και τα όσια δεν ξεπουλιούνται, ούτε εξαγοράζονται.
Το μόνο πράγμα που χρειάζεται η Κρητική μουσική για να συνεχίσει την αδιάκοπη εξέλιξή της είναι ο σεβασμός και μόνο αυτός. Σεβασμός της ώρα του γλεντιού, την ιερή αυτή ώρα που ακούγεται η μουσική μας ως τα κατάβαθα του Άδη. Σεβασμός στην αξία της, στην ιστορία της και στις θυσίες που έχουν γίνει για να φτάσει στο σήμερα. Σεβασμός από τη νέα γενιά που θα την πάρει στα χέρια της και σεβασμός από τη παλιά γενιά που θα την παραδώσει αλώβητη. Είναι ευθύνη ν’ αγαπάς την Κρητική μουσική.
16/6/23
Λουκαδάκης Νίκος
«Ο Δαφνιανός»
[Η φωτογραφία που συνοδεύει το κείμενο είναι του Γάλλου φωτογράφου Claude Dervenn, από το τουριστικό άλμπουμ του «la crete vivant» (1957) τραβηγμένη από γλέντι στον.] Άγιο Γεώργιο τον Επανωσήφη]
Λουκαδάκης Νίκος
Γεννήθηκε στο Ηράκλειο Κρήτης το 1973. Μεγάλωσε σε μια εποχή και σε ένα περιβάλλον που του επέτρεψε να αγαπήσει τα βιβλία, τη γνώση και το απαύγασμα της ανθρώπινης τέχνης, την ποίηση. Εργάζεται σε μεγάλη βιομηχανία της Κρήτης και είναι παντρεμένος με δύο παιδιά. Αρθρογραφεί σε εβδομαδιαία βάση στην τοπική εφημερίδα της Κρήτης «Αντίλαλος», για την λαογραφία, τη γλώσσα και την ιστορία μας.
