Μπαρμπαρικά μεζεδάκια | του Νίκου Σαραντάκου
Γιατί μπαρμπαρικά; Επειδή τα μεζεδάκια μας παίρνουν το όνομά τους από την καταιγίδα που περιμένουμε να χτυπήσει την Αττική, αν τελικά έρθει, και που πήρε το όνομα Barbara, όχι Βαρβάρα, γι’ αυτό και δεν τα είπα Βαρβαρικά.
Κι αφού ονομάτισα έτσι τα μεζεδάκια, λογικό είναι το πρώτο πιάτο της πιατέλας μας να έχει μετεωρολογικό χαρακτήρα.
Υπάρχει λοιπόν μια εφαρμογή στον ιστότοπο του υπουργείου Γεωργίας, που προειδοποιεί για τις πιθανότητες παγετού. Δεν ξέρω αν λειτουργεί καλά, μου κάνει όμως εντύπωση ότι τα τοπωνύμια είναι όλα σε καθαρεύουσα. Νιώθει κανείς σαν να μεταφέρεται στο 1960. Ιδού ένα στιγμιότυπο από την Αττική:
Δεν φαίνονται πολύ καθαρά, αλλά αν προσέξετε θα δείτε «Πετρούπολις», «Μεταμόρφωσις», «Χαλάνδριον», «Γαλάτσιον», «Καματερόν», «Ζεφύριον»!
Ας ελπίσουμε τουλάχιστον κατά τα άλλα να είναι σύγχρονη η τεχνολογία που χρησιμοποιείται για τις προβλέψεις.
* Και συνεχίζουμε μετεωρολογικά ή μπαρμπαρικά με μια προειδοποίηση από τρικαλινό ιστότοπο.
Ενδέχεται χιονοπτώσεις την Τρίτη 7 Φεβρουαρίου στα Τρίκαλα.
Πιθανές χιονοπτώσεις ή ενδέχεται να σημειωθούν χιονοπτώσεις, θα έλεγα.
* Ποιο είναι του θηλυκό του μαέστρου;
Άρθρο στο Πρόταγκον έχει τον τίτλο «Πώς η Κέιτ Μπλάνσετ εξόργισε μια διάσημη μαεστρέσα» και ξεκινάει:
Η Μάριν Ολσοπ, μαεστρέσα της Συμφωνικής Ορχήστρας της Ραδιοφωνίας της Βιέννης και πρώτη και, μέχρι πρόσφατα, μοναδική γυναίκα αρχιμαεστρέσα μιας μεγάλης αμερικανικής ορχήστρας αποκαλύπτει γιατί είναι έξαλλη με την αυστραλή ηθοποιό που την υποδύεται στην ταινία «Tar» και την απεικονίζει σαν μια χυδαία και κακοποιητική διευθύντρια ορχήστρας
Στη συνέχεια δίνει τον τύπο και στα ιταλικά (maestressa) ενώ στο υπόλοιπο άρθρο εμφανίζεται και ο επίκοινος τύπος «η μαέστρος».
Ο φίλος που το στέλνει μου γράφει, χαριτολογώντας, ότι η πρωτοβουλία του περιοδικού είναι αξιέπαινη «για τη δικιά μας… φράξια, που θέλουμε να βρούμε θηλυκά επαγγελματικά, για ν’ αντικαταστήσουμε τους επίκοινους τύπους που συμπίπτουν με το αρσενικό», αλλά αναρωτιέται αν είναι αυτός ο κατάλληλος τύπος. Υπάρχουν κάποια θηλυκά σε -έσα που είναι λαϊκά (γιατρέσα, δημαρχέσα, το τελευταίο σαφώς υποτιμητικό), υπάρχουν και τα πριγκιπέσα, κοντέσα, αλλά εξακολουθεί άραγε να είναι παραγωγική αυτή η κατάληξη;
Προσωπικά θα προτιμούσα τη μαέστρα, που λέγεται επίσης, μάλιστα περισσότερο από τη μαεστρέσα (παράδειγμα).
* Φίλος που είναι μέλος κάποιου τοπικού συλλόγου, μου στέλνει το μήνυμα που κοινοποιήθηκε στα μέλη του συλλόγου, από το οποίο απομόνωσα ένα απόσπασμα.
Όπως μας λέει, «θα πραγματοποιηθεί και η κοπή της πίτας, όπως υφίσταται κάθε χρόνο».
Δεν ξέρω, αλλά μάλλον ήθελε να πει κάτι σε «όπως είθισται», «όπως συνηθίζεται/έχει καθιερωθεί» κτλ.
* Φίλος στέλνει λινκ σε άρθρο για τον πόλεμο που κοντεύει να κλείσει χρόνο στην Ουκρανία. Εκεί επισημαίνει τη φράση:
ΗΠΑ και Γερμανία μετά από πολύ συζήτηση άλλαξαν γνώμη και έστειλαν άρματα μάχης στην Ουκρανία.
Και σχολιάζει: Αυτό το επίθετο ταλαιπωρεί ορθογραφικά γενεές Ελλήνων και ταλαιπωρείται το ίδιο. Εννοεί βέβαια το «πολύ συζήτηση», που θα έπρεπε να γραφτεί «πολλή συζήτηση».
Και ενώ το γράφω, σκέφτομαι πως δεν έχουμε γράψει άρθρο, τόσα χρόνια, για το θέμα αυτό.
* Δεν ξέρω τι γνώμη έχετε για την κετονική δίαιτα κι εγώ έτσι κι αλλιώς κάνω τη δίαιτα της πάπιας, αλλά βρήκα αυτή την εικόνα με τις επιτρεπόμενες και τις απαγορευόμενες τροφές, οπότε μπορείτε να πάρετε μιαν ιδέα, αν σας ταιριάζει ή όχι.
To κείμενο μεταφράστηκε από μηχανάκι, κι έτσι ανάμεσα στα επιτρεπόμενα εδέσματα είναι και η Τουρκία, που είναι εύκολο να καταλάβουμε ότι πρόκειται για τη γαλοπούλα (turkey).
Ο άσβεστος που επιτρέπεται να τρώμε, επειδή είναι καταταγμένος στα φρούτα καταλαβαίνουμε πως είναι το λάιμ, lime. Όσο για τις κροτίδες, που πρέπει να τις αποφεύγετε (λογικό το βρίσκω) είναι τα κράκερ, crackers.
Αλλά ο τρώκτης; Μάλλον είναι η πέστροφα. Τα κρέατα οργάνων πρέπει να είναι τα εντόσθια. Ενώ στη στήλη των απαγορεύσεων, θα έλεγε κανείς πως τα «αρτοσκευάσματα» είναι απολύτως απαγορευμένα, αφού αναφέρονται δύο φορές, τη μία κάτω από την άλλη -αλλά σίγουρα πρόκειται για δύο διαφορετικές λέξεις του αγγλικού, τις οποίες το μεταφραστήρι θεώρησε συνώνυμες!
* Και τα περίεργα εισαγωγικά της εβδομάδας, στον τίτλο άρθρου σε εκπαιδευτικόν ιστότοπο:
Εκτίμηση «Κόπτση»: Στις 21 Φεβρουαρίου θα ανακοινωθεί η μοριοδότηση των υποψηφίων Διευθυντών Σχολείων
Κόπτσης είναι ο γεν.γραμματέας του υπουργείου Παιδείας, αλλά αν δεν έχει γίνει παροιμιώδης και απλώς είναι δική του η εκτίμηση τα εισαγωγικά δεν έχουν θέση. Εκτίμηση Κόπτση.
Και στον υπότιτλο, άχρηστα εισαγωγικά:
Οι εθνικές εκλογές δεν επηρεάζουν τη διαδικασία «κρίσεων» στελεχών εκπαίδευσης
Ίσως ο συντάκτης να έβαλε εισαγωγικά εδώ επειδή τον φόβισαν οι αλλεπάλληλες γενικές. Αλλά θα μπορούσε βέβαια να βάλει άρθρα: τη διαδικασία κρίσεων των στελεχών της εκπαίδευσης.
* Οι Πυξ Λαξ αποχαιρετούν τον Κύπριο τραγουδιστή Νικόλα Φιλήτα, που έφυγε από τη ζωή και γράφουν:
Η πιο καλή κι αθώα ψυχή κρυμμένη μέσα σ ένα στεντόρειο σώμα και μια σκληρά ντυμένη μορφή.
Δεν ξέρω τι είναι η σκληρά ντυμένη μορφή. Το στεντόρειο σώμα υποθέτω πως είναι πελώριο.
* Σε άρθρο για την επίσκεψη Μητσοτάκη στην Ιαπωνία γράφτηκε:
Από όσα κοινά μπορούμε να εντοπίσουμε μεταξύ της Ελλάδας και της Ιαπωνίας, ένα είναι το σημαντικότερο: πρόκειται για δύο νησιωτικές χώρες και δύο κατ’ εξοχήν ναυτικά έθνη που οφείλουν το ένα στο άλλο τη σημερινή κυριαρχία τους.
Είναι όμως νησιωτικές και οι δύο χώρες; Η Ιαπωνία σίγουρα είναι, αλλά η Ελλάδα; Με τον ορισμό της εγκυκλοπαίδειας, νησιωτικές είναι οι χώρες που αποτελούνται από νησιά και δεν έχουν χερσαία σύνορα. Η Ελλάδα έχει εκατοντάδες νησιά, αλλά δεν είναι νησιωτική χώρα -ή είναι «εν μέρει νησιωτική».
* ΓαστροΑν πάρθογραφικό από την Καθημερινή:
Ένας ενδιαφέρον συνδυασμός; Αλλά και οι γκουρμεδιές θέλουν επιδέξια χέρια.
* Αν πάντως χιονίσει αύριο μεθαύριο, να ξέρετε ότι πρέπει να έχετε μαζί αντιολισθητικές αλυσίδες. Διαφορετικά. όπως προειδοποιεί ο ιστοτοπος της ΕΡΤ:
Στην περίπτωση που κάποιος οδηγός ελεγχθεί και δεν φέρει αλυσίδες, το πρόστιμο που θα του καταβληθεί είναι 80 ευρώ.
Εμείς έχουμε αλυσίδες, για την ακρίβεια χιονοκουβέρτες, αλλά αν είναι να μου καταβληθούν 80 ευρώ να πάω να τις κρύψω.
* Σε άρθρο για το επεισόδιο στο Φαρμακονήσι:
Στο βίντεο του ΑΝΤ1, φαίνονται οι στιγμές που το τουρκικό σκάφος κατευθύνεται προς το ελληνικό, με τους Έλληνες λιμενικούς που βρίσκονται στην πλύμνη με τα όπλα στα χέρια, να πυροβολούν στον αέρα.
Η πλύμνη τι είναι πάλι; Υπάρχει πλήμνη αλλά είναι άσχετη με τη ναυτιλία.
Μάλλον πρόκειται για την πρύμνη, όπως θα την έλεγε ο ναύτης του πειρατικού του Αστερίξ:
Καπετάνιο! Τούλκικο καλάβι αλιστελά!
* Κι ένα ωραίο από ετικέτα θήκης για τάμπλετ, όπου βλέπουμε πώς ονομάζεται το προϊόν σε διάφορες γλώσσες.
Όπως βλέπετε, στα ελληνικά το Tablet case αποδίδεται «Περίπτωση τάμπλετ».
Τους άσχετους! Όλοι ξέρουν ότι το σωστό είναι «Υπόθεση τάμπλετ».
* Και μια παρωνυχίδα σε ένα σοβαρό θέμα.
Η τροπολογία που παρουσίασε η κυβέρνηση για τον αποκλεισμό του κόμματος Κασιδιάρη από τις εκλογές έχει χαρακτηριστεί προβληματική από πολλούς σοβαρούς σχολιαστές. Ίσως γράψω ειδικό άρθρο, αν και ειδικός δεν είμαι.
Ωστόσο, θεωρώ πως μου πέφτει λόγος να επισημάνω ένα γλωσσικό σφάλμα του κειμένου, όπως το βλέπω να δημοσιεύεται σε όλες τις πηγές (ενδεικτικά, εδώ στην Καθημερινή). Διαβάζω ότι για την κατάρτιση συνδυασμού πρέπει, μεταξύ άλλων:
«Ο πρόεδρος, ο γενικός γραμματέας, τα μέλη της διοικούσας επιτροπής, ο νόμιμος εκπρόσωπος και η πραγματική ηγεσία του κόμματος να μην έχουν καταδικασθεί σε οποιονδήποτε βαθμό σε κάθειρξη για τα αδικήματα των κεφαλαίων 1-6 του Δεύτερου Βιβλίου του Ποινικού Κώδικα, ή σε οποιαδήποτε ποινή για εγκλήματα του Στρατιωτικού Ποινικού Κώδικα που επισείουν την ποινή της ισόβιας κάθειρξης…»
Όχι όμως.. Επισείω θα πει «χρησιμοποιώ κάτι ως απειλή». Πχ «επισείει την απειλή της άσκησης βέτο».
Εδώ το σωστό είναι «επισύρω», έχω ως συνέπεια.
Δεν ξέρω αν το λάθος είναι ένδειξη της προχειρότητας με την οποία συντάχθηκε η τροπολογία ή της λειψής κατάρτισης των συντακτών της, αλλά ας διορθωθεί η παρωνυχίδα αυτή.
* Και κλείνω ζητώντας τη γνώμη σας. Κάθε χρόνο το ιστολόγιο βάζει ένα άρθρο για έναν αριθμό, ας πούμε στις 22/2/2022 βάλαμε το άρθρο για το 22. Το άρθρο για το 23 νομίζετε πως πρέπει να μπει στις 23 / 2/ 2023 ή στις 23/3/2023; Μάλλον το δεύτερο θα έλεγα, αλλά εσείς τι λέτε;
Και εδώ σας αφήνω -και μακριά από τη Μπάρμπαρα (όχι τη Στρέιζαντ).
4/2/2023
Νίκος Σαραντάκος
https://sarantakos.wordpress.com/
Ο Νίκος Σαραντάκος γεννήθηκε στο Παλαιό Φάληρο το 1959. Σπούδασε χημικός μηχανικός και αγγλική φιλολογία. Έχει εκδώσει δύο συλλογές διηγημάτων και άλλα βιβλία. Δουλεύει μεταφραστής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και μοιράζει το χρόνο του ανάμεσα σε Λουξεμβούργο και Ελλάδα. Ενδιαφέρεται για τη φρασεολογία, την ετυμολογία και τη λεξικογραφία καθώς και για την ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας. Συνεργάζεται με εφημερίδες και περιοδικά. Δημοσιεύει τα κείμενά του, γλωσσικά και άλλα, στο ιστολόγιό του sarantakos.wordpress.com/ και στο sarantakos.com. Σε μια άλλη ενσάρκωση, γράφει στα αγγλικά και στα γαλλικά για το μπριτζ (το παιχνίδι).
Τα βιβλία του:
«Για μια πορεία», διηγήματα (1984, β’ έκδ. 1988) εκδ. Σύγχρονη Εποχή
«Μετά την αποψίλωση», διηγήματα (1987, β’ έκδ. 1989) εκδ. Σύγχρονη Εποχή
«Μότσαρτ-Αλληλογραφία» (1991, β’ έκδ. 2001) εκδ. Ερατώ
«Το αλφαβητάρι των ιδιωματικών εκφράσεων» (1997) εκδ. Δίαυλος
«Γλώσσα μετ’ εμποδίων» (2007) εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία» (2009) εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Λέξεις που χάνονται» (2011) εκδ. Το Βήμα
«Λόγια του αέρα» (2013) εκδ. εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Οπωροφόρες λέξεις» (2013) εκδ. Κλειδάριθμος
«Η γλώσσα έχει κέφια» (2018) εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Μύθοι και πλάνες για την ελληνική γλώσσα» (2019) εκδ. ΕΑΠ
«Το ζορμπαλίκι των ραγιάδων» (2020) εκδ. Του Εικοστού Πρώτου
Έχει κάνει την επιμέλεια στην έκδοση των βιβλίων:
«Συμποσιακά», του Κώστα Βάρναλη,
«Αττικά: 400 χρονογραφήματα (1939-1958) για την Αθήνα και την Αττική», του Κώστα Βάρναλη,
«Τα δεκατρία ντόμινα και άλλες ιστορίες», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Τι είδα εις την Ρωσσίαν των Σοβιέτ», του Κώστα Βάρναλη,
«Ο μυστηριώδης φίλος και άλλες ιστορίες», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Γράμματα από το Παρίσι», του Κώστα Βάρναλη,
«Τα μαραμένα μάτια και άλλες ιστορίες», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Κάπου περνούσε μια φωνή», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Η νοσταλγία του Γιάννη», του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη,
«Famous Bridge Records», του David Bird,
«Bridge Hands to Make You Laugh…and Cry», του David Bird.
