Μεζεδάκια μετά τον μεγάλο σεισμό | του Νίκου Σαραντάκου
Υπό κανονικές συνθήκες, θα λέγαμε για «Μεταμπαρμπαρικά μεζεδάκια», αφού η Μπάρμπαρα διάρκεσε περισσότερο από το αναμενόμενο -αλλά ήρθε ο φονικός σεισμός στην Κιλικία. Για τον σεισμό γράψαμε στο κανονικό μας άρθρο, εδώ θέλω να σχολιάσω κάτι παρεμπίπτον.
Η εικόνα που βλέπετε έγινε βάιραλ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης πριν από δυο-τρεις μέρες. Δεν πρόκειται για αληθινή φωτογραφία, είναι εικόνα που την κατασκεύασε ο υποστράτηγος της Πυροσβεστικής Παν. Κοτρίδης, χρησιμοποιώντας το λογισμικό Midjourney, που φτιάχνει εικόνες με βάση κείμενο -κάτι ανάλογο με το ChatGPT δηλαδή, και στη συνέχεια πρόσθεσε τα διακριτικά της ΕΜΑΚ, το σήμα του Πυροσβεστικού Σώματος και το τουρκικό σημαιάκι (δεν θεωρώ ότι ήταν εύστοχη αυτή η επιλογή).
Ο υποστράτηγος δημοσίευσε την κατασκευασμένη εικόνα στον τοίχο του στο Φέισμπουκ δηλώνοντας καθαρά ότι την έφτιαξε «Για να τιμήσω τους συναδέλφους που δίνουν τον καλύτερο εαυτό τους για την διάσωση των πληγέντων από τους σεισμούς της Τουρκίας».
Ωστόσο, οι χιλιάδες που αναδημοσίευσαν την εικόνα την κοινοποιούσαν λέγοντας ότι είναι πραγματική φωτογραφία. Υπάρχουν βέβαια κάποιες ανακολουθίες, όπως στις κίτρινες ταινίες, αλλά αυτές μόνο όποιος ξέρει μπορεί να τις επισημάνει. (Σε μια αρχική εκδοχή της εικόνας, ο διασώστης είχε έξι δάχτυλα. Διάβασα ότι αυτό είναι γνωστό ελάττωμα των προγραμμάτων ΤΝ που φτιάχνουν εικόνες -και το βρίσκω εντυπωσιακό).
Ο υποστράτηγος το έκανε με καλό σκοπό, αλλά τελικά υπήρξε παραπλάνηση -για περισσότερα, δείτε τι έγραψαν τα Χόαξις. Και σκέφτομαι πόσες δυνατότητες παραπραγματικότητας δίνουν αυτές οι εφαρμογές. Σε λίγο δεν θα υπάρχει τρόπος (ή έστω εύκολος τρόπος) να διακριθούν πλαστά έργα, εικόνες ή βίντεο από τα πραγματικά.
* Με ενοχλεί να γράφουν με λατινικό αλφάβητο έναν όρο και να τον γράφουν λάθος. Το «φαστ τρακ» δεν υπάρχει λόγος, κατά τη γνώμη μου να το γράψεις στα ξένα, fast track, αλλά, αν το γράψεις, γράφε το σωστά. Συνήθως το βλέπω fast truck, τρελό φορτηγό με τα φρένα σπασμένα, αλλά τις προάλλες στην ΕφΣυν διαβάσαμε:
Σε αυτό συντελεί και η απόφαση του υπουργού Εργασίας να προχωρήσει με τη μέθοδο «fust truck» και στην αντιμετώπιση των περίπου 135.000 εκκρεμών αιτήσεων για χορήγηση επικουρικών συντάξεων, καταβάλλοντας αβλεπεί προκαταβολές 100 ευρώ για κάθε μήνα καθυστέρησης και μέχρι την οριστική έκδοση της απόφασης.
Έλξη;
* Φίλος στέλνει μαργαριτάρι από το καινούργιο μυθιστόρημα (Μαμά χωρίς χέρια) της Έλενας Ακρίτα.
Και βέβαια ο Θαυμαστός καινούργιος κόσμος (Brave new world στο πρωτότυπο) είναι του Άλντους Χάξλεϊ, όχι του Όργουελ.
Αλλά αυτά πρέπει να τα πιάνει ο επιμελητής, αν ξεφύγουν από τον συγγραφέα!
(Και δεν τα πιάνουν όλοι οι αναγνώστες: το βιβλίο το έχω διαβάσει, και μου άρεσε, αλλά δεν πρόσεξα το λάθος, ίσως επειδή είναι προς το τέλος).
* Μου γράφει εκλεκτός φίλος του ιστολογίου: Δέκα τουλάχιστον φορές άκουσα στην τηλεόραση για το κινέζικο κατασκοπευτικό μπαλόνι. Στα αγγλικά είναι βέβαια balloon. Δεν έχει ακούσει κανείς για αερόστατο;
Πράγματι, όλοι μπαλόνι το λέγανε. Βέβαια, το καταρρίψανε τώρα οι Αμερικάνοι κι έτσι δεν το μελετάμε πια. Ωστόσο, άλλος καλός φίλος έστειλε ένα γουστόζικο τυπογραφικό λάθος σε είδηση σχετική με το μπαλόνι. Γίνεται μια γενική αναφορά σε κατασκοπευτικά μπαλόνια (διάβαζε: αερόστατα) και αναφέρεται ότι:
Ο εξοπλισμός μπορεί να διαθέτει ραντάρ ή να λειτουργεί με ηλικιακή ενέργεια.
Να το ξέρετε, όσοι αισθάνεστε ότι μεγαλώνετε, ότι πάντα μπορεί να φανούμε χρήσιμοι εμείς οι ηλικιωμένοι!
* Κι ένα υποτιτλιστικό. Μου το έστειλαν για αληθινό, αλλά δεν μου είπαν από ποια ταινία είναι.
O υποτιτλιστής, ίσως ερασιτέχνης, μετάφραζε με το αυτί προφανώς. Too much water under the bridge, θα ήταν στα αγγλικά. Η ιδιωματική έκφραση δεν είναι τόσο απλή όσο φαίνεται. Το water under the bridge σημαίνει ό,τι και το δικό μας «περασμένα ξεχασμένα», αλλά το too much προσθέτει τη διάσταση ότι έχουν γίνει πολλά (αρνητικά) ανάμεσά τους που δεν μπορούν να ξεχαστούν.
Βέβαια, όταν παρακούσεις το bridge σε fridge τα προβλήματα λύνονται: δεν κάνει καλή απόψυξη, κάτι έχει χαλάσει. Κι εμένα μου είχε τύχει, με προβλημάτισε πολύ (fridge over troubled water, που λένε) και τελικά αποφάσισα να αγοράσω καινούργιο!
* Ένα μαργαριτάρι του Αλ. Τσίπρα από την πρόσφατη συζήτηση στη Βουλή. Εδώ στο Τουίτερ, αλλά το είπε έτσι και από το βήμα.
Καγχάζετε για τις εξοπλιστικές δαπάνες…
Προφανώς, ήθελε να πει «κομπάζετε». Ή ίσως «καυχιέστε».
* Κι άλλο ένα υποτιτλιστικό, πολύ πολύ διασκεδαστικό, από καλό φίλο του ιστολογίου. Χωρίς οθονιά, διότι ο φίλος μου είναι παλιομοδίτης και βλέπει τις ταινίες στην τηλεόραση, αλλά με τεκμηρίωση. Κοπυπαστώνω:
Είδα προ ολίγου στην ΕΤ3 μια ωραία ταινία για το σκάνδαλο Σταβίσκι. Ο υποτιτλισμός είχε κάμποσα χοντρά λάθη, π.χ. η κα Σταβίσκι, διαβάζοντας ένα άρθρο εφημερίδας που χαρακτήριζε απατεώνα τον άντρα της, έλεγε «Je vais les attaquer (en justice, προφανώς)» και το μετέφρασαν «Θα τους επιτεθώ!», αλλά το κορύφωμα ήρθε στο τέλος:
Ένας καριερίστας αστυνομικός, που μάλλον τελικά σκότωσε τον Σταβίσκι τον Ιανουάριο του 1934, μας πληροφορούσαν ότι λίγα χρόνια αργότερα «τέθηκε επικεφαλής της γαλλικής Γκεστάπο της οδού Lauriston» και ότι à la Libération, peu avant d’être fusillé, δήλωσε δεν θυμάμαι τι — και ο υποτιτλιστής μετέφρασε, αν έχεις θεό, «λίγο πριν τουφεκιστεί, δήλωσε στην ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ Λιμπερασιόν ότι…». Λέμε ότι για να κάνεις μετάφραση, χρειάζεσαι και κάποια παιδεία. Την εφημερίδα Libération την ήξερε, και μπράβο του• την Απελευθέρωση, δεν την ήξερε;
* Κι ένα ποδοσφαιρικό. Μετά την ήττα του Ολυμπιακού με 3-0 από την ΑΕΚ, σύνδεσμος οπαδών του έστειλε το μήνυμα που βλέπετε, στα αγγλικά για να το καταλάβει.
Να φύγεις, του λένε, για να μη σε διώξουμε με το άγριο ή με το κακό -so we don’t chase you with evil.
Νομίζω ότι ο προπονητής πρέπει να αντιπαρέλθει αγέρωχα τις απειλές: Slow the very much oil, να τους πει.
* Κι ένα μαργαριτάρι από τη Lifo, δυστυχώς με θέμα όχι ευτράπελο, σε άρθρο για την πτώση του Φάντομ.
Το δεύτερο σενάριο είναι να προκλήθηκε η συντριβή λόγω ανθρώπινου λάθους. Οι εμπειρογνώμονες φαίνεται ότι εστιάζουν σε αυτό το κομμάτι, καθώς, όπως λέγεται, οι αεροπόροι μερικές φορές υπερβαίνουν εαυτών και τους ξεπερνά το μηχάνημα που έχουν στα χέρια τους.
Υπερβαίνω εαυτόν λέμε, στον ενικό. Υπερβαίνουν εαυτούς, στον πληθυντικό.
Μάλλον ο συντάκτης έγραψε «υπερβαίνουν εαυτόν» (πρώτο λάθος, ανθρώπινο) και μετά ο κορέκτορας, που δεν ξέρει το «εαυτόν» το διόρθωσε σε «εαυτών». Κι έτσι ο άνθρωπος και η μηχανή συνεργάζονται αρμονικά και φτιάχνουν κάτι που κανένα από τα δύο μέρη δεν μπορούσε μόνο του να φτιάξει.
* Και κάτι ακόμα σχετικό με τον φονικό σεισμό. Σε άρθρο της Καθημερινής διαβάζουμε την εξής παράγραφο:
Η παρουσία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στις Βρυξέλλες ως πρωτεργάτη της ανάγκης για περαιτέρω ενίσχυση της Τουρκίας με ευρωπαϊκή βοήθεια και η αναγνώριση του ρόλου της Ελλάδας από τον καγκελάριο Ολαφ Σολτς, ο οποίος αναφέρθηκε με θετικό τόνο για την επικοινωνία Αθήνας – Αγκυρας, αλλά και τη βοήθεια που έχει αποσταλεί έως τώρα.
Πού είναι το ρήμα της κύριας πρότασης, οέο;
* Μεγάλες απαιτήσεις από σάιτ που πουλάνε ψιλολόγια δεν έχουμε, αλλά καμιά φορά το μεταφραστήρι βγάζει πολύ αστεία λάθη.
Σε περιγραφή ηλεκτρικής σκούπας διαβάζουμε:
Αυτό το προϊόν φορτίζεται με μπαταρίες λιθίου με ενοχές
Χρόνος φόρτισης: περίπου 2 ώρες
Και εγείρονται τα αμείλικτα ερωτήματα:
Φορτίζεται με ενοχές επειδή καταναλώνει ρεύμα;
Έχει ενοχές επειδή χρησιμοποιεί μπαταρίες;
Μήπως οι μπαταρίες έχουν ενοχές επειδή για να εξορυχθεί το λίθιο προκαλούνται ζημιές στο περιβάλλον;
Εδώ σε θέλω κάβουρα, που θα έλεγε μια ψυχή
(Επίσης, αναρωτιέμαι τι να έλεγε το αγγλικό κείμενο).
* Και κλείνω με την Ακαδημία Αθηνών. Η οποία εξέλεξε μεν ύστερα από 80+ χρόνια γλωσσολόγο ως μέλος της, τον άξιο Χριστ. Χαραλαμπάκη, αλλά διατηρεί την παράδοση να εκπέμπει παραγλωσσολογικές πομφόλυγες, μόνο που ο κ. Αντώνης Κουνάδης έδωσε τη σκυτάλη στον νεοεκλεγέντα κ. Προκόπη Παυλόπουλο.
Μιλώντας στην εκδήλωση της Ακαδημίας Αθηνών για την Ημέρα της Ελληνικής Γλώσσας, με θέμα: «Επισημάνσεις για την συμβολή της Ελληνικής Γλώσσας στην εξέλιξη της Επιστήμης των Μαθηματικών», ο τέως Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Ακαδημαϊκός και Επίτιμος Καθηγητής της Νομικής Σχολής του ΕΚΠΑ κ. Προκόπιος Παυλόπουλος είπε πολλά και διάφορα (η ομιλία εδώ), ανάμεσά τους και το εξής αμίμητο:
Προφανώς, κάτι υπήρχε ειδικώς στην γλωσσική υφή της Ελληνικής Γλώσσας που αποδείχθηκε πρόσφορο για την σχέση, η οποία διαμορφώθηκε μεταξύ αυτής και των Μαθηματικών.
Γιατί όμως, αφού υπάρχει γλωσσολόγος, έπρεπε η Ακαδημία να τιμήσει την Ημέρα της Ελληνικής Γλώσσας με την ομιλία ενός καθηγητή της Νομικής;
* Κι ένα δεύτερο από την Ακαδημία, αυτό χαρμόσυνο. Όπως περιμέναμε εδώ και καιρό, επιτέλους το Χρηστικό Λεξικό (που εκπονήθηκε από ομάδα με επικεφαλής ακριβώς τον Χρ. Χαραλαμπάκη) είναι διαθέσιμο ονλάιν, στη διεύθυνση:
https://christikolexiko.academyofathens.gr/index.php/anazitisi
Συγχαρητήρια, τώρα όλοι εμείς οι επαγγελματίες γραφιάδες έχουμε ένα ακόμα χρήσιμο εργαλείο, πλάι στο ΛΚΝ.
Αλλά πρέπει και να γκρινιάξω λίγο. Στη σελίδα της αναζήτησης, η προτροπή προς τον χρήστη είναι ανορθόγραφη: Πληκτρολογείστε κείμενο
Παρωνυχίδα, αλλά να διορθωθεί!
11/02/2023
Νίκος Σαραντάκος
https://sarantakos.wordpress.com/
Ο Νίκος Σαραντάκος γεννήθηκε στο Παλαιό Φάληρο το 1959. Σπούδασε χημικός μηχανικός και αγγλική φιλολογία. Έχει εκδώσει δύο συλλογές διηγημάτων και άλλα βιβλία. Δουλεύει μεταφραστής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και μοιράζει το χρόνο του ανάμεσα σε Λουξεμβούργο και Ελλάδα. Ενδιαφέρεται για τη φρασεολογία, την ετυμολογία και τη λεξικογραφία καθώς και για την ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας. Συνεργάζεται με εφημερίδες και περιοδικά. Δημοσιεύει τα κείμενά του, γλωσσικά και άλλα, στο ιστολόγιό του sarantakos.wordpress.com/ και στο sarantakos.com. Σε μια άλλη ενσάρκωση, γράφει στα αγγλικά και στα γαλλικά για το μπριτζ (το παιχνίδι).
Τα βιβλία του:
«Για μια πορεία», διηγήματα (1984, β’ έκδ. 1988) εκδ. Σύγχρονη Εποχή
«Μετά την αποψίλωση», διηγήματα (1987, β’ έκδ. 1989) εκδ. Σύγχρονη Εποχή
«Μότσαρτ-Αλληλογραφία» (1991, β’ έκδ. 2001) εκδ. Ερατώ
«Το αλφαβητάρι των ιδιωματικών εκφράσεων» (1997) εκδ. Δίαυλος
«Γλώσσα μετ’ εμποδίων» (2007) εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία» (2009) εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Λέξεις που χάνονται» (2011) εκδ. Το Βήμα
«Λόγια του αέρα» (2013) εκδ. εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Οπωροφόρες λέξεις» (2013) εκδ. Κλειδάριθμος
«Η γλώσσα έχει κέφια» (2018) εκδ. του Εικοστού Πρώτου
«Μύθοι και πλάνες για την ελληνική γλώσσα» (2019) εκδ. ΕΑΠ
«Το ζορμπαλίκι των ραγιάδων» (2020) εκδ. Του Εικοστού Πρώτου
Έχει κάνει την επιμέλεια στην έκδοση των βιβλίων:
«Συμποσιακά», του Κώστα Βάρναλη,
«Αττικά: 400 χρονογραφήματα (1939-1958) για την Αθήνα και την Αττική», του Κώστα Βάρναλη,
«Τα δεκατρία ντόμινα και άλλες ιστορίες», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Τι είδα εις την Ρωσσίαν των Σοβιέτ», του Κώστα Βάρναλη,
«Ο μυστηριώδης φίλος και άλλες ιστορίες», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Γράμματα από το Παρίσι», του Κώστα Βάρναλη,
«Τα μαραμένα μάτια και άλλες ιστορίες», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Κάπου περνούσε μια φωνή», του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,
«Η νοσταλγία του Γιάννη», του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη,
«Famous Bridge Records», του David Bird,
«Bridge Hands to Make You Laugh…and Cry», του David Bird.
