Από την καταγωγή του Χάλοουιν μέχρι την εμπορευματοποίησή του | του Διογένη Σινωπέα
Γιατί το ένα τρίτο του συνόλου της καραμέλας που πωλείται ετησίως στις ΗΠΑ αγοράζεται για το «Χάλοουιν»;
Το Χάλοουιν (Halloween) είναι μια γιορτή που γιορτάζεται στον δυτικό κόσμο κάθε χρόνο στις 31 Οκτώβρη. Η παράδοση ξεκίνησε από την αρχαία κελτική γιορτή Σόουιν (Samhain – μια γαελική λέξη που προφέρεται «SAH-win». Στα ιρλανδικά είναι η λέξη για το μήνα Νοέμβρη). Η γιορτή του Σόουιν σηματοδοτούσε το τέλος του καλοκαιριού και την αρχή του κελτικού Νέου Έτους.
Το Σόουιν είναι μια παγανιστική θρησκευτική γιορτή που προέρχεται από μια αρχαία κελτική πνευματική παράδοση, όταν οι άνθρωποι άναβαν φωτιές και φορούσαν κοστούμια για να διώξουν τα φαντάσματα. Στη σύγχρονη εποχή, το Σόουιν γιορτάζεται συνήθως από τις 31 Οκτώβρη έως την 1η Νοέμβρη για να καλωσορίσουν τη συγκομιδή και να ξεκινήσουν «το σκοτεινό μισό του έτους». Οι γιορταστές πιστεύουν ότι τα εμπόδια μεταξύ του φυσικού κόσμου και του κόσμου των πνευμάτων καταρρέουν κατά τη διάρκεια του Σόουιν, επιτρέποντας περισσότερη αλληλεπίδραση μεταξύ των ανθρώπων και των κατοίκων του … Άλλου Κόσμου.
Τον όγδοο αιώνα, ο Πάπας Γρηγόριος Γ’, θέλοντας να ξεχαστεί η παγανιστική γιορτή, όρισε την 1η Νοέμβρη ως μέρα τιμής όλων των Αγίων. Όμως, η παράδοση είναι τόσο ισχυρή, που η μέρα των Αγίων Πάντων ενσωμάτωσε αρκετές από τις παραδόσεις του Σόουιν. Το βράδυ της παραμονής ήταν γνωστό ως «All Hallows Eve», και αργότερα έγινε Halloween. Με την πάροδο του χρόνου, το Χάλοουιν εξελίχθηκε σε μια μέρα δραστηριοτήτων όπως το «trick or treat», το σκάλισμα φαναριών σε κολοκύθες, εορταστικές συγκεντρώσεις, φορώντας κοστούμια και απολαμβάνοντας μπόλικο φαγητό.
Η προέλευση του Χαλοουίν
Η προέλευση του Halloween χρονολογείται από την αρχαία κελτική γιορτή του Σόουιν (γιορτή της σποράς). Οι Κέλτες, που έζησαν πριν από 2.000 χρόνια, κυρίως στην περιοχή που είναι τώρα η Ιρλανδία, το Ηνωμένο Βασίλειο και η βόρεια Γαλλία, γιόρτασαν το νέο τους έτος την 1η Νοέμβρη. Αυτή η μέρα σηματοδοτούσε το τέλος του καλοκαιριού και της συγκομιδής και την αρχή του σκοτεινού, κρύου χειμώνα, μια εποχή του χρόνου που συνδέθηκε με τον θάνατο του ανθρώπου και της φύσης. Οι Κέλτες πίστευαν ότι τη νύχτα πριν από το νέο έτος, τα όρια μεταξύ του κόσμου των ζωντανών και των νεκρών έγιναν ασαφή. Το βράδυ της 31ης Οκτώβρη γιόρτασαν το Σόουιν, και πίστευαν ότι τα φαντάσματα των νεκρών επέστρεψαν στη γη.
Εκτός από το ότι προκαλούσαν προβλήματα και κατάστρεφαν τις καλλιέργειες, οι Κέλτες πίστευαν ότι η παρουσία των απόκοσμων πνευμάτων διευκόλυνε τους Δρυίδες, ή τους Κέλτες ιερείς, να κάνουν προβλέψεις για το μέλλον. Για έναν λαό που εξαρτάται εξ ολοκλήρου από τον ασταθή φυσικό κόσμο, αυτές οι προφητείες ήταν μια σημαντική πηγή παρηγοριάς για τον μακρύ, σκοτεινό χειμώνα που ερχόταν.
Για να τιμήσουν το γεγονός, οι Δρυίδες άναβαν τεράστιες ιερές φωτιές, όπου οι άνθρωποι συγκεντρώνονταν για να κάψουν καλλιέργειες και ζώα, ως θυσίες στις Κέλτικες θεότητες. Κατά τη διάρκεια της γιορτής, οι Κέλτες φορούσαν κοστούμια, που συνήθως αποτελούνταν από κεφάλια και δέρματα ζώων, και προσπαθούσαν να πουν ο ένας την τύχη του άλλου. Όταν τελείωσε η γιορτή, άναβαν ξανά τις φωτιές της κατοικίας τους (τις οποίες είχαν σβήσει νωρίτερα εκείνο το βράδυ), από την ιερή φωτιά για να τους βοηθήσει στην προστασία τους κατά τον χειμώνα.
Μέχρι το 43 Κ.Χ., η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία είχε κατακτήσει το μεγαλύτερο μέρος της κελτικής επικράτειας. Κατά τη διάρκεια των 400 χρόνων που κυβέρνησαν τα κελτικά εδάφη, δύο γιορτές ρωμαϊκής προέλευσης συνδυάστηκαν με την παραδοσιακή κελτική γιορτή του Σόουιν.
Η πρώτη ήταν η Φεράλια (Feralia), μια ημέρα που σηματοδοτούσε το τέλος των Parentalia, μιας γιορτής εννέα ημερών που τιμούσε τους νεκρούς προγόνους, όταν οι Ρωμαίοι τιμούσαν παραδοσιακά τη μνήμη του θανάτου των νεκρών.
Η δεύτερη ήταν μια ημέρα τιμής της Πομόνα (Pomona), της Ρωμαϊκής θεάς των φρούτων και των δέντρων και ιδιαίτερα της μηλιάς. Η φλαμίνα (ιέρεια) της Πομόνας ήταν της κατώτερης βαθμίδας, καθώς η ίδια είχε δευτερεύουσα σημασία στην ιεραρχία των θεοτήτων. Το σύμβολο της Πομόνα είναι το μήλο, και η ενσωμάτωση αυτής της γιορτής στο Σόουιν εξηγεί πιθανώς την παράδοση του παιχνιδιού «Apple bobbing» που ασκείται σήμερα στο Χάλοουιν (Το παιχνίδι παίζεται γεμίζοντας μια μεγάλη λεκάνη με νερό και βάζοντας μήλα στο νερό. Οι παίκτες προσπαθούν να πιάσουν ένα μήλο με τα δόντια τους. Η χρήση βοηθημάτων δεν επιτρέπεται και τα χέρια συχνά δένονται πίσω από την πλάτη για να αποφευχθεί η εξαπάτηση… Στην Σκωτία ονομάζεται dooking, στη Βόρεια Αγγλία ονομάζεται duck-apple ενώ στην Ιρλανδία και στην Newfoundland and Labrador του Καναδά ονομάζεται Snap Apple Night)
Των Αγίων Πάντων
Στις 13 Μάη του 609 Κ.Χ., ο Πάπας Βονιφάτιος Δ΄ αφιέρωσε το Πάνθεο στη Ρώμη, προς τιμή όλων των χριστιανών μαρτύρων και καθιερώθηκε η καθολική γιορτή της Ημέρας των Μαρτύρων στην καθολική εκκλησία. Ο Πάπας Γρηγόριος Γ΄ επέκτεινε αργότερα τη γιορτή για να συμπεριλάβει όλους τους αγίους καθώς και όλους τους μάρτυρες και μετέφερε την εορτή από τις 13 Μάη στην 1η Νοέμβρη. Μέχρι τον 9ο αιώνα, η επιρροή του Χριστιανισμού είχε εξαπλωθεί στα κελτικά εδάφη, όπου σταδιακά αναμειγνύεται και αντικατέστησε παλαιότερες κελτικές τελετές. Το 1000 Κ.Χ., η εκκλησία όρισε την 2η Νοέμβρη Ημέρα των Ψυχών, ημέρα τιμής των νεκρών. Η εκκλησία προσπαθούσε να αντικαταστήσει την κελτική γιορτή των νεκρών με μια σχετική, εγκεκριμένη από την εκκλησία γιορτή!
Όλη η Ημέρα των Ψυχών γιορταζόταν παρόμοια με το Σόουιν, με μεγάλες φωτιές, παρελάσεις και ανθρώποπυς ντυμένους με κοστούμια αγίων, αγγέλων και διαβόλων. Ο εορτασμός της Ημέρας των Αγίων Πάντων ονομαζόταν επίσης All-hallows ή All-hallowmas (από τη μέση αγγλική Alholowmesse που σημαίνει Ημέρα όλων των Αγίων) και τη νύχτα πριν από αυτήν, η παραδοσιακή νύχτα του Σόουιν στην κελτική θρησκεία, άρχισε να ονομάζεται All-Hallows και, τελικά, Halloween.
Όταν το Χάλοουιν πήγε στην Αμερική
Ο εορτασμός του Χάλοουιν ήταν εξαιρετικά περιορισμένος στην αποικιακή Νέα Αγγλία λόγω των άκαμπτων προτεσταντικών συστημάτων και πεποιθήσεων εκεί. Το Χάλοουιν ήταν πολύ πιο συνηθισμένο στο Μέριλαντ και στις νότιες αποικίες. Καθώς οι πεποιθήσεις και τα έθιμα διαφορετικών ευρωπαϊκών εθνοτικών ομάδων και των Ινδιάνων της Αμερικής συνδυάστηκαν, μια ξεχωριστά αμερικανική εκδοχή του Χάλοουιν άρχισε να εμφανίζεται. Οι πρώτοι εορτασμοί περιλάμβαναν «παιχνίδια», τα οποία ήταν δημόσιες εκδηλώσεις, που πραγματοποιούνταν για τον εορτασμό της συγκομιδής. Οι γείτονες μοιράζονταν ιστορίες για τους νεκρούς, έλεγαν ο ένας την τύχη του άλλου, χόρευαν και τραγουδούσαν.
Οι αποικιακές γιορτές του Χάλοουιν περιλάμβαναν επίσης την αφήγηση ιστοριών φαντασμάτων και κάθε είδους … αταξίες! Στα μέσα του 19ου αιώνα, οι ετήσιες γιορτές του φθινοπώρου ήταν συνηθισμένες, αλλά το Χάλοουιν δεν γιορταζόταν ακόμη παντού στη χώρα.
Στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, η Αμερική πλημμύρισε από νέους μετανάστες. Αυτοί οι νέοι μετανάστες, ειδικά τα εκατομμύρια Ιρλανδών που εγκατέλειψαν τον Ιρλανδικό λιμό πατάτας (κράτησε πέντε χρόνια, 1845-50, και έμεινε στο συλλογικό υποσυνείδητο των Ιρλανδών ως η μεγαλύτερη εθνική τους τραγωδία, σαν ένα άμεσο ανάπτυγμα της βρετανικής αποικιοκρατικής πολιτικής), συνέβαλαν στη διάδοση του εορτασμού του Χάλοουιν σε εθνικό επίπεδο.
Ιστορία του «μαγεία ή κέρασμα» (trick-or-treating)
Με δανεισμό από τις ευρωπαϊκές παραδόσεις, οι Αμερικανοί άρχισαν να ντύνονται με κοστούμια και να πηγαίνουν από σπίτι σε σπίτι ζητώντας φαγητό ή χρήματα, μια πρακτική που τελικά έγινε η σημερινή παράδοση «μαγεία ή κέρασμα» (trick-or-treating). Οι νεαρές γυναίκες πίστευαν ότι κατά το Χάλοουιν μπορούσαν να μαντέψουν το όνομα ή την εμφάνιση του μελλοντικού συζύγου τους κάνοντας κόλπα με νήματα, μήλα ή καθρέφτες.
Στα τέλη του 1800, υπήρξε μια κίνηση στην Αμερική για να μετατραπεί το Χάλοουιν σε αργία – γιορτή, περισσότερο για συναντήσεις με την κοινότητα και τους γείτονες, παρά με φαντάσματα, φάρσες και μαγεία. Στις αρχές του αιώνα, τα αποκριάτικα πάρτι τόσο για παιδιά όσο και για ενήλικες έγιναν ο πιο συνηθισμένος τρόπος γιορτασμού της ημέρας. Πάρτι με επίκεντρο τα παιχνίδια, τα φαγητά της εποχής και τις γιορτινές στολές. Οι γονείς ενθαρρύνθηκαν από εφημερίδες και ηγέτες της κοινότητας να αφαιρέσουν οτιδήποτε «τρομακτικό» ή «γκροτέσκο» από τους εορτασμούς του Χάλοουιν. Εξαιτίας αυτών των προσπαθειών, το Χάλοουιν έχασε τις περισσότερες από τις παγανιστικές και θρησκευτικές του αποχρώσεις στις αρχές του εικοστού αιώνα.
Οι γιορτές του Χάλοουιν
Μέχρι τις δεκαετίες του 1920 και του 1930, το Χάλοουιν είχε γίνει μια κοσμική, αλλά με επίκεντρο την κοινότητα αργία, με παρελάσεις και αποκριάτικα πάρτι σε όλη την πόλη ως το χαρακτηριστικό διασκέδαση. Παρά τις καλύτερες προσπάθειες πολλών σχολείων και κοινοτήτων, ο βανδαλισμός άρχισε να μαστίζει ορισμένους εορτασμούς σε πολλές κοινότητες κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Μέχρι τη δεκαετία του 1950, οι άρχοντες των πόλεων είχαν περιορίσει με επιτυχία τους βανδαλισμούς και το Χάλοουιν είχε εξελιχθεί σε αργία που απευθύνονταν κυρίως στους νέους. Λόγω του μεγάλου αριθμού μικρών παιδιών κατά τη διάρκεια του «baby boom» της δεκαετίας του ’50 (η αύξηση του ποσοστού γεννήσεων μετά τον πόλεμο, μεταξύ 1946 και 1964 στις ΗΠΑ), τα πάρτι μετακινήθηκαν από τα αστικά κέντρα της πόλης στην τάξη ή στο σπίτι, όπου μπορούσαν να φιλοξενηθούν πιο εύκολα.
Μεταξύ 1920 και 1950, η μακραίωνη πρακτική του trick-or-treating αναβίωσε επίσης. Το trick-or-treating ήταν ένας σχετικά φθηνός τρόπος για μια ολόκληρη κοινότητα να μοιραστεί τη γιορτή του Χάλοουιν. Θεωρητικά, οι οικογένειες θα μπορούσαν επίσης να αποτρέψουν τα κόλπα που τους παίζονταν, παρέχοντας στα παιδιά της γειτονιάς μικρές λιχουδιές.
Έτσι, μια νέα αμερικανική παράδοση γεννήθηκε και συνέχισε να αναπτύσσεται. Σήμερα, οι Αμερικανοί ξοδεύουν περίπου 8-10 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως για το Halloween, καθιστώντας το τη δεύτερη μεγαλύτερη εμπορική γιορτή της χώρας μετά τα Χριστούγεννα.
Ημέρα των ψυχών και κέικ των ψυχών
Η αμερικανική παράδοση του Χάλοουιν στο trick-or-treating χρονολογείται πιθανώς από τις πρώτες παρελάσεις της Ημέρας των Ψυχών στην Βρεττανία. Κατά τη διάρκεια των εορτασμών, οι φτωχοί πολίτες εκλιπαρούσαν για φαγητό και οι οικογένειες τους έδιναν αρτοσκευάσματα που ονομάζονταν «κέικ ψυχής» (Soul Cakes) με αντάλλαγμα την υπόσχεσή τους να προσευχηθούν για τους νεκρούς συγγενείς της οικογένειας.
Η διανομή «κέικ των ψυχών» ενθαρρύνθηκε από τους εκκλησιαστικούς εκπροσώπους, ως ένας τρόπος για να αντικαταστήσει την αρχαία πρακτική να αφήνουν φαγητό και κρασί για περιπλανώμενα πνεύματα. Η πρακτική, η οποία αναφερόταν ως «going a-souling», υιοθετήθηκε τελικά από παιδιά που επισκέπτονταν τα σπίτια της γειτονιάς τους και τους έδιναν μπύρα, φαγητό και χρήματα. Σαν φωτιστικά για να βλέπουν το δρόμο χρησιμοποιούν κολοκύθες. Λόγω της εποχικότητας της κολοκύθας τον Οκτώβρη, οι κολοκύθες πρωταγωνίστησαν σαν φωτιστικά με κεριά στο εσωτερικό τους και χαραγμένα τρομακτικά ή αστεία πρόσωπα στην επιφάνειά τους.
Η παράδοση του ντυσίματος με κοστούμια για το Χάλοουιν έχει τόσο ευρωπαϊκές όσο και κελτικές ρίζες. Πριν από εκατοντάδες χρόνια, ο χειμώνας ήταν μια αβέβαιη και τρομακτική εποχή. Οι προμήθειες τροφίμων συχνά λιγοστεύουν και, για τους πολλούς ανθρώπους που φοβούνται το σκοτάδι, οι σύντομες μέρες του χειμώνα ήταν γεμάτες συνεχή ανησυχία.
Το Χάλοουιν, όταν πίστευαν ότι τα φαντάσματα επέστρεψαν στον γήινο κόσμο, οι άνθρωποι νόμιζαν ότι θα συναντούσαν φαντάσματα αν έφευγαν από τα σπίτια τους. Για να αποφύγουν να αναγνωριστούν από αυτά τα φαντάσματα, οι άνθρωποι φορούσαν μάσκες όταν έφευγαν από τα σπίτια τους μετά το σκοτάδι, έτσι ώστε τα φαντάσματα να τους μπερδέψουν με τους συναδέλφους τους…
Στη διάρκεια του Χάλοουιν, για να κρατήσουν τα φαντάσματα μακριά από τα σπίτια τους, οι άνθρωποι έβαζαν μπολ με φαγητό έξω από τα σπίτια τους για να κατευνάσουν τα φαντάσματα και να τα εμποδίσουν να επιχειρήσουν να εισέλθουν.
Προλήψεις, μαύρες γάτες και φαντάσματα στο Χάλοουιν
Το Χάλοουιν ήταν πάντα μια γιορτή γεμάτη μυστήριο, μαγεία και δεισιδαιμονίες. Ξεκίνησε ως ένα κελτικό φεστιβάλ στο τέλος του καλοκαιριού κατά τη διάρκεια του οποίου οι άνθρωποι ένιωθαν ιδιαίτερα κοντά με τους νεκρούς συγγενείς και φίλους. Για αυτά τα φιλικά πνεύματα, έβαλαν θέσεις στο τραπέζι του δείπνου, άφησαν λιχουδιές στα κατώφλια και στην άκρη του δρόμου και άναβαν κεριά για να βοηθήσουν τα αγαπημένα τους πρόσωπα να βρουν το δρόμο πίσω στον κόσμο των πνευμάτων.
Τα σημερινά φαντάσματα του Χάλοουιν συχνά απεικονίζονται ως πιο τρομακτικά και κακόβουλα, ενώ τα έθιμα και οι δεισιδαιμονίες είναι επίσης πιο τρομακτικά. Οι άνθρωποι αποφεύγουν να διασταυρώνονται στο δρόμο με μαύρες γάτες, φοβούμενοι ότι μπορεί να τους φέρουν κακή τύχη. Αυτή η ιδέα έχει τις ρίζες της στον Μεσαίωνα, όταν πολλοί άνθρωποι πίστευαν ότι οι μάγισσες απέφευγαν τον εντοπισμό τους, μετατρέποντας τους εαυτούς τους σε μαύρες γάτες.
Προσπαθούν να μην περπατάνε κάτω από σκάλες για τον ίδιο λόγο. Αυτή η δεισιδαιμονία πιθανόν προήλθε από τους αρχαίους Αιγύπτιους, οι οποίοι πίστευαν ότι τα τρίγωνα ήταν ιερά (μπορεί επίσης να έχει κάποια σχέση με το γεγονός ότι το περπάτημα κάτω από μια κεκλιμένη σκάλα τείνει να είναι αρκετά ανασφαλές). Και γύρω από το Χάλοουιν, ειδικά, προσπαθούν να αποφύγουν να σπάσουν καθρέφτες, να πατήσουν σε ρωγμές στο δρόμο ή να χυθεί αλάτι.
Οι λιγότερο γνωστές λαϊκές παραδόσεις και τελετουργίες
Τι γίνεται όμως με τις παραδόσεις και τις πεποιθήσεις του Χάλοουιν που οι σημερινοί λάτρεις του τα έχουν ξεχάσει τα πάντα; Πολλές από αυτές τις απαρχαιωμένες τελετουργίες επικεντρώνονταν στο μέλλον αντί στο παρελθόν και στους ζωντανούς αντί στους νεκρούς. Ειδικότερα, πολλά είχαν να κάνουν με το να βοηθήσουν τις νεαρές γυναίκες να αναγνωρίσουν τους μελλοντικούς τους συζύγους και να τις καθησυχάσουν ότι κάποια μέρα – με τύχη, μέχρι το επόμενο Χάλοουιν – θα παντρευτούν. Στην Ιρλανδία του 18ου αιώνα, μια γυναίκα που έψαχνε ταίρι, μπορεί να έβαζε ένα δαχτυλίδι στον πουρέ της πατάτας τη νύχτα του Χάλοουιν, ελπίζοντας να βρει την αληθινή αγάπη σε αυτόν που θα το έβρισκε.
Στη Σκωτία, οι μάντεις συνιστούσαν σε μια νεαρή γυναίκα να ονομάσει ένα φουντούκι για κάθε μνηστήρα της και μετά να πετάξει τους ξηρούς καρπούς στο τζάκι. Το φουντούκι που θα καιγόταν και θα γινόταν στάχτη, αντί να σκάσει ή να εκραγεί, θα φανέρωνε τον μελλοντικό σύζυγο της κοπέλας. (Σε ορισμένες περιοχές, ίσχυε το αντίθετο: Το φουντούκι που θα καιγόταν συμβόλιζε μια αγάπη που δεν θα διαρκούσε.)
Ένας άλλος λαϊκός μύθος έλεγε, ότι αν μια νεαρή γυναίκα έτρωγε ένα γλύκισμα από καρύδια, φουντούκια και μοσχοκάρυδο πριν κοιμηθεί τη νύχτα του Χάλοουιν, θα ονειρευόταν τον μελλοντικό της σύζυγο.
Ακόμη, σε κάποιες περιοχές οι νεαρές γυναίκες πετούσαν φλούδες μήλου στους ώμους τους, ελπίζοντας ότι οι φλούδες θα έπεφταν στο πάτωμα με τη μορφή των αρχικών των μελλοντικών συζύγων τους. Επίσης, προσπαθούσαν να μάθουν για το μέλλον τους κοιτάζοντας τους κρόκους αυγών που έβαζαν να επιπλέουν σε ένα μπολ με νερό. Άλλες στεκόταν μπροστά σε καθρέφτες σε σκοτεινά δωμάτια, κρατώντας κεριά και κοιτάζοντας πάνω από τους ώμους τους τα πρόσωπα των συζύγων τους…
Άλλα τελετουργικά ήταν πιο ανταγωνιστικά. Σε μερικά αποκριάτικα πάρτι, ο πρώτος καλεσμένος που θα έβρισκε μια κολλιτσίδα στο κυνήγι κάστανου θα ήταν ο πρώτος που θα παντρευτεί. Σε άλλους, ο πρώτος νικητής στο παιχνίδι apple bobbing θα ήταν ο πρώτος που θα ανέβαινε τα σκαλιά της εκκλησίας.
Φυσικά, είτε ζητάμε ρομαντικές συμβουλές είτε προσπαθούμε να αποφύγουμε επτά χρόνια κακής τύχης, καθεμία από αυτές τις δεισιδαιμονίες του Χάλοουιν βασίζεται στην καλή θέληση των ίδιων «πνευμάτων», των οποίων οι πρώτοι Κέλτες ένιωθαν τόσο έντονα την παρουσία τους…
Η εμπορευματοποίηση του Χάλοουιν
Μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, υπήρχε έλλειψη ζάχαρης, ο εορτασμός του Χάλοουιν απογειώθηκε, κερδίζοντας όχι μόνο τους μικρούς και διαμορφώθηκε στη γιορτή όπως την ξέρουμε σήμερα. Σιγά-σιγά, το Χάλοουιν επεκτάθηκε και προωθήθηκε, εμπορευματοποιήθηκε, στο χώρο της μουσικής, της τηλεόρασης, του κινηματογράφου, του λιανικού εμπορίου. Το 1978, ο σκηνοθέτης ταινιών τρόμου Τζον Κάρπεντερ (John Howard Carpenter), κάνει τη πρώτη ταινία τρόμου με θέμα το Χάλοουιν. Με μια παραγωγή δέκα ταινιών διέδωσε την ιδέα ότι το Χάλοουιν είναι μια γιορτή που πρέπει να χαίρονται και οι ενήλικες. Οι πρώτες ταινίες τρόμου κυκλοφόρησαν και ακολούησαν πολλά τραγούδια μιλάνε για τέρατα και τα ζόμπι του Χάλοουιν.
Στην Αμερική, από τα τέλη Σεπτέμβρη βλέπει κανείς σπίτια διακοσμημένα με σκελετούς, ιστούς, τάφους, κολοκύθες, φαντάσματα κ.λπ. Γίνονται εκδηλώσεις, διαγωνισμοί, παιχνίδια, ταξίδια, άπειρα πάρτι, επισκέψεις σε «στοιχειωμένα» σπίτια, ενώ κόσμος κυκλοφορεί έξω με (τρομακτικές, κυρίως) ενδυμασίες, επηρεασμένες από την ποπ κουλτούρα, αλλά και τα κλασικά βαμπίρ, μάγισσες, φαντάσματα, ζόμπι κλπ. Αυτά συνέβαλαν στην αναγνώριση της «γιορτής» από ένα ευρύτερο κοινό και την ένταξή της στις ετήσιες δραστηριότητες των οικογενειών.
Παράλληλα αναπτύχθηκε μια τεράστια αγορά γλυκισμάτων για το Χάλοουιν, στολών, δώρων, ειδών διακόσμησης κλπ, αποφέροντας τζίρο δισεκατομμυρίων δολαρίων κάθε χρόνο. Το Χάλοουιν αποτελεί τη δεύτερη πιο εμπορική γιορτή στην Αμερική – μετά τα Χριστούγεννα -, καθώς εκτιμάται ότι ξοδεύονται περίπου 8.6 δισ. δολάρια κάθε χρόνο αυτή την περίοδο. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται εξάπλωση του Χάλοουιν στην Ευρώπη, με αποκλειστικά εμπορικούς σκοπούς. Οι επιχειρήσεις χρησιμοποιούν το «μυστήριο» της γιορτής και παράγουν «προϊόντα Χάλοουιν» όλο και περισσότερο κάθε χρόνο. Και βέβαια δεν περιορίστηκε στις ΗΠΑ και την Ευρώπη, αλλά και σε άλλες χώρες του κόσμου, όπως π.χ. στην Ιαπωνία, την Κορέα την Αυστραλία κλπ.
Επιμέλεια αφιερώματος: Διογένης Σινωπεύς
.
.
.
.
.
.
