Αρχαιολογία | του Μάνου Παπαδάκη
Η Διεθνής Ημέρα Αρχαιολογίας γιορτάζεται κάθε χρόνο το τρίτο Σάββατο του Οκτώβρη, με στόχο να αναδειχθεί η αρχαιολογία και το έργο των αρχαιολόγων στο κοινωνικό σύνολο.
Η αρχαιολογία είναι η «μελέτη των αρχαίων πραγμάτων». Ο ακριβής σύγχρονος ορισμός της είναι η «συστηματική μελέτη των υλικών καταλοίπων του απώτερου ή πιο πρόσφατου ανθρώπινου παρελθόντος μέσω της εφαρμογής θεωρίας και μεθόδου».Αυτό βρίσκει κανείς ως ορισμό της επιστήμης της αρχαιολογίας στο διαδίκτυο (βλέπε βικιπαιδεία).
Για μένα η αρχαιολογία είναι κάτι παραπάνω από ορισμός, είναι τρόπος ζωής.
Είναι πρωινό ξύπνημα κάπου στις 4.30-5.00, είναι λαχάνιασμα συνήθως μέχρι να φτάσουμε στα δυσπρόσιτα σημεία των ανασκαφών, είναι ζέστη, ζέστη και ακόμα περισσότερη ζέστη.
Αρχαιολογία είναι το μοναδικό αυτό προνόμιο του να βλέπεις εσύ πρώτος, ανθρώπους, αντικείμενα, χώρους, που για χιλιάδες χρόνια είτε κρύβουν μυστικά, είτε «κοιμούνται» ήσυχα στη λήθη ή στη σωτηρία τους.
Αρχαιολογία είναι ο τρόπος που τα ακουμπάς με το βλέμμα και τα χέρια σου, όταν τα φέρνουν στο φως οι τεχνίτες, οι οποίοι είναι και τα μάτια των αρχαιολόγων κατά τη διάρκεια της ανασκαφής.
Και για να βάλουμε μερικά πράγματα στη θέση τους, αρχαιολογία είναι για μένα οι άνθρωποι της ανασκαφικής ομάδας. Είναι ο σεβασμός μεταξύ των, καθώς και ο σεβασμός απέναντι στον χώρο που ανασκάπτεται.
Είναι οι φωνές που μπλέκονται με την ζέστη των 40 βαθμών Κελσίου, όταν γίνει ένα λάθος. Είναι ο εκνευρισμός όταν κάνεις εσύ ο ίδιος λάθος ( ω ναι! Και όμως γίνεται αυτό και μάλιστα συνηθέστερα από των άλλων και ας μην το ομολογούν πολλοί αρχαιολόγοι).
Είναι τα ευρήματα που σε συγκινούν και σου μιλούν όλες τις σκέψεις των ανθρώπων που τα δημιούργησαν, τα κράτησαν και τα χρησιμοποίησαν. Είναι τα αποτυπώματά τους πάνω στις επιφάνειές τους, που καμία φορά τα «πατάς» με το δικό σου και λες «μωρέ ταιριάζουνε».
Λεπτομέρειες προς ναυτιλομένους:
Διευθυντής της ανασκαφής:
Ο άνθρωπος που έχει την / τις ευθύνες. Που διευθύνει και ορίζει. Που τρέχει και παρακολουθεί το καθετί που σηκώνεται από το χώμα.
Αρχαιολόγος επιβλέπων :
Ο ανθρώπος που έχει επίσης την ευθύνη της ανασκαφής, κρατά τα περιβόητα ημερολόγια της ανασκαφής και εν ολίγης κάνει αρκετά, φωτογραφίζει, σχεδιάζει, συσκευάζει.
Τεχνίτες:
Άνθρωποι που μέσα από την πολυετή πείρα τους, προσφέρουν τη γνώση τους στους αρχαιολόγους με τη ματιά τους και τα προσεκτικά τους χέρια.
Εργάτες:
οι άνθρωποι που ιδρώνουν περισσότερο ίσως από τους υπόλοιπους. Κάνουν τις βαριές δουλειές και προσέχουν σαν τα μάτια τους κάθε όστρακο (κεραμεική σπασμένη) και κάθε κυβικό χιλιοστό χώματος που πετούν εκτός σκάματος.
Αρχαιολογία είναι οι ώρες της μελέτης του υλικού, οι αποθήκες, οι βιβλιοθήκες και τα βιβλία με αυτό το υπέροχο παλιακό άρωμα.
Αρχαιολογία είναι η μελέτη και η αγωνία της έκδοσης του υλικού.
Αρχαιολογία είναι τα όνειρα και οι σκέψεις που ακολουθούν τους αρχαιολόγους νύχτα και μέρα, σκεπτόμενοι του τί αποκάλυψαν μέσα από την ανασκαφή τους.
Αρχαιολογία είναι τα μυστικά που κρύβει, ακόμα και το πιο καλά μελετημένο εύρημα και που ίσως δεν θα τα μάθουμε ποτέ.
Αρχαιολογία είναι η σκόνη του χρόνου.
Αποτυπώματα και μνήμες που περνούν όμως, μέσα από τις δικές μας διόπτρες.
Χώμα και σκόνη.
Σκόνη που άλλοτε πρέπει και άλλοτε δεν πρέπει να ξεσκονιστεί. Για πολλούς λόγους. Κάποιους, τους βλέπετε καθημερινά, κοιτώντας αρχαιολογικούς χώρους ή αρχαιολογικά ευρήματα.
Την αρχαιολογία πρέπει να την αγαπάς για να σε αγαπήσει. Πρέπει να της δοθείς για να σου δοθεί.
Μοναχική και θλιβερή επιστήμη. Πολύβουη και χαρωπή. Πώς γίνεται θα μου πείτε αυτό; Γίνεται!
«Αρχαιολογία δεν είναι ο Ιντιάνα Τζοόυνς και το μαστίγιό του, δεν είναι χρυσά ευρήματα και συγκινήσεις θησαυρών», αυτό θυμάμαι από την εισαγωγή του καθηγητή μου Νικόλαου Σταμπολίδη στο πρώτο έτος του Πανεπιστημίου Κρήτης.
Σίγουρα δεν είναι μόνο αυτό. Μπορώ να σας το εκμυστηρευτώ και να σας το επιβεβαιώσω.
«Αρχαιολογία είναι τρόπος ζωής». Αυτό μου το έμαθε η Δρ Αθανασία Κάντα και οι υπόλοιποι πολύτιμοι συνεργάτες με τους οποίους ανασκάπτω τα τελευταία χρόνια και τους ευχαριστώ για όλα.
