Η σοφία της γιαγιάς Αλεξάνδρας | του Γιάννη Χατζηχρήστου
Είχα μια γιαγιά. Την γιαγιά Αλεξάνδρα, από την μεριά του πατέρα μου, ο οποίος σήμερα γίνεται 92 χρόνων. Και την ξαναθυμήθηκα λόγω της ονομαστικής της, που πάντα επισκιάζονταν από τα γενέθλια του πρωτότοκου.
Γεννήθηκε με Τουρκοκρατία στην Σάμο το 94. Το 1894, μην μπερδεύετε τους αιώνες. Βαθιές ρίζες, όπως και όλοι οι Βαθιώτες, από την Κρήτη, μάλλον από τα Ανώγεια λέει η σχετική έρευνα. Ριζώσανε στην Σάμο βίαια, μετακινηθέντες τέσσερις αιώνες πριν γεννηθεί η γιαγιά για να την εποικίσουν, αφού για κοντά πέντε αιώνες πριν είχε μείνει ακατοίκητη. Στο σόι της κάποιος Σοφούλης, που κάποια φεγγάρια έκανε και τον που.θου. στον μεσοπόλεμο και ο Λυκούργος Λογοθέτης, ο αρχηγός της Επανάστασης του 21 στην Σάμο. Αυτός προσπάθησε να την κάνει εξαγωγή και στην Χίο μαζί με τα τότε πολύ σοσιαλιστικά, τις τοπικές κοινωνίες συνελεύσεις, τους αιρετούς δικαστές, την πρώτη παλαϊκή άμυνα, που κατανίκησε τον οργανωμένο οθωμανικό στρατό όσες φορές προσπάθησε να κάνει απόβαση και άλλα τέτοια. Στην Χίο την τελείωσαν οι Τούρκοι με την μαζική σφαγή του τοπικού πληθυσμού, που ζωγράφισε ο Ντε λα Κρουά. Στην Σάμο τρεις φορές φάγανε χοντρή ήττα λόγω της ωρίμανσης της οργάνωσης του τοπικού πληθυσμού και στρατιωτικά. Και που για να μην μολύνουν με αυτήν την οργάνωση το νέο Ελληνικό Κράτος, την άφησαν την Σάμο ημιαυτόνομη εκτός Ελλάδας, με τοπικό ηγεμόνα Έλληνα, υπό την κυριαρχία, όμως, της Υψηλής Πύλης μέχρι το 1913. Η πρώτη μορφή συνεκμετάλλευσης, αν με εννοείτε…
Την κορόιδεψε ο αρραβωνιαστικός της που είχε φύγει για το Αμέρικα με την σταφιδική κρίση και δεν έστειλε πρόσκληση, τον εκδικήθηκε με το που παντρεύτηκε τον παππού, που πέρναγε από εκεί πρόσφυγας το 22 και κατέληξαν στην Αθήνα.
Η καλύτερη κομποτρυπού του Στρογγυλού στην Σταδίου η γιαγιά, εκεί που έραβε πουκάμισα κατά παραγγελία και στα μέτρα της στον μεσοπόλεμο όλη η αφάν γκατέ της Αθήνας. Προσωπική κομποτρυπού για τα βασιλικά πουκάμισα η γιαγιά, είδαν πολλά τα μάτια της, για να έχει να λέει στα εγγόνια, μέσα από τις κουμπότρυπες στα πουκάμισα που προβάριζαν τότε ως κουστούμια.
Το «δεν μπερδεύουμε ποτέ την γραβάτα με το σώβρακο», τα γκομενικά δηλαδή με τις δουλειές και τούμπαλιν, το ακολούθησα πιστά. Και με έσωσε πολλές φορές!
Το άλλο, ότι «δεν κάνουμε ποτέ νιτερέσια με συγγενείς» που το παραβίασα μια δυο φορές, το πλήρωσα.
Εκπληκτική μαγείρισσα η γιαγιά με τους κεφτέδες της και τον μουσακά κατσαρόλας (άνευ μπεσαμέλ και άλλους τέτοιους αναθεωρητισμούς) να έχουν καταγραφεί ως ιστορικοί στα οικογενειακά κατάστιχα.
Ιστορική και η ρήση της που φαίνεται πιο κάτω.
Πάντα επίκαιρη εν όψει κάθε ανασχηματισμού ή πτώσης κυβέρνησης ή στην προσωπική ζωή του καθενός, σε κομματικά, στις δουλειές κλπ. Το ίδιο ισχύει! Καρατσεκαρισμένο!
Η γιαγιά Αλεξάνδρα πέθανε στα 103 της όταν έμαθε πόσο χρονών ήταν. Δεν την ενδιέφερε ποτέ να το μάθει και έζησε καλά ως εκ τούτου. Είπε μια μέρα, μετά που της το σφύριξε μια νοσοκόμα στο ΚΑΤ, όταν έπεσε και έσπασε το πόδι της «αφού πέρασα τα 100, ήρθε ο χρόνος να αφήσω τον χώρο μου για κάποιον άλλο». Σταμάτησε να μαγειρεύει, να τρώει τελείως και να περπατάει χιλιόμετρα κάθε μέρα. Και έφυγε ήρεμα σαν σήμερα. Ακρίβεια κουμπότρυπας Στρογγυλού η γιαγιά, με μοιρογνωμόνιο τα έκανε όλα.
Το ότι μου λείπει η γιαγιά μου και η τηγανίτες της είναι νομίζω προφανές. Ότι άλλο μου λείπει, θα το βρω πριν φτάσω στα δικά μου 104 για να αρχίσω να το σκέφτομαι πως θα την πέσω τότε σε κανένα πιπίνι 80αρα που θα έχει αρχίσει να ξεχνάει τα χρόνια που έχασε μετρώντας πόσων χρονών είναι, για να καλογεράσουμε μαζί. Μέχρι τότε, λέω να μαθαίνω από τα λάθη μου.
Αυτά.
30/8/22
Γιάννης Χατζηχρήστος
Ο Γιάννης Χατζηχρήστος γεννήθηκε το 1958 στην Αθήνα. Αφού αποφοίτησε από το Μαθηματικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Πατρών συμμετείχε στην υλοποίηση σύνθετων έργων πληροφορικής και επικοινωνιών στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα για πολλά χρόνια. Από οικογένειες από την μια μεριά συντηρητικών Κωνσταντινουπολιτών (από την πλευρά του πατέρα του) και μελών του ΚΚΕ/ΕΛΑΣ από την άλλη (από την πλευρά της μητέρας του), δραστηριοποιήθηκε στην Αριστερά από τα μαθητικά του χρόνια, το 1973.
Τα τελευταία χρόνια ανέπτυξε δράση για την εμπέδωση της αμεσοδημοκρατίας στην Αριστερά και την αυτοδιοίκηση. Ενδιαφέρεται για την ανάπτυξη του κοινωνικού μη κρατικού τομέα της οικονομίας ως βασικού μοχλού ανάπτυξης, κυρίως στον πρωτογεννή και τον χρηματοπιστωτικό τομέα, καθώς και για την ανάπτυξη νέων μη ιεραρχικών ενεργειακών δικτύων. Τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντα του εστιάζονται κυρίως στην Εφαρμογή της δημοκρατίας & της Αμεσοδημοκρατίας στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, στον Κοινωνικό Τομέα Οικονομίας, στην Ενεργειακή Πολιτική, στις Πολιτικές Υγείας, στην Αγροτική Πολιτική καθώς και στην Πληροφορική και Παραγωγική Ανασυγκρότηση.
Έχει εκδώσει τα βιβλία:
Ανασκαφή στο μέλλον, μυθιστόρημα, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, 2006
Το φ του φόβου, μυθιστόρημα, 2014,
