Αφιέρωμα στην «εποχή Ελισσάβετ» | του Γιάννη Χατζηχρήστου
(ή ο μεταβαλλόμενος κόσμος, και η 3η βρετανική αυτοκρατορία)
Στο πεδίο των Διεθνών Σχέσεων υπάρχει ακόμα μια ισχυρή θεωρία: Οι ηγεμονίες (δηλαδή τα μεγάλα, ισχυρά κράτη).
Αυτά, κατ’ αυτήν την θεωρία, αναδύονται πάντα ως παραγωγικά κέντρα, εξελίσσονται σε εμπορικά κέντρα, τελικά γίνονται χρηματοπιστωτικά κέντρα και μετά παρακμάζουν.
Αυτός ο κύκλος φαίνεται να αποτυπώνεται ιστορικά πολύ καλά στην άνοδο και την παρακμή της Ολλανδίας, μετά της Βρετανίας και τώρα των Ηνωμένων Πολιτειών, που ενδεχομένως να βρίσκονται ακόμα υπό την απειλή του 2ου τους Εμφυλίου, ακριβώς λόγω αυτού.
Χαρακτηριστικό και των τριών αυτών «ηγεμόνων», είναι το ότι αναπτύχθηκαν σε «ναυτικά κράτη». Κράτη δηλαδή με ισχυρή αποικιοκρατική ή νεοαποικιοκρτική αντίληψη και πρακτικές, αυτές που επιβάλουν την ισχύ τους στις χώρες της περιφέρειας που ελέγχουν δια των όπλων, κυρίως των αεροναυτικών-διαστημικών σήμερα.
Ταυτόχρονα, μετά το 1990 έχουμε την ανάδειξη και τριών «χερσαίων» εθνικών κρατών, της Κίνας, της Ινδίας και της Ρωσίας (ως τροφοδότη των δυο σε ενέργεια και πρώτες ύλες) ως μια νέα ευρασιατική ηγεμονία. Αυτή ωρίμασε γρήγορα ως παραγωγικό κέντρο του πλανήτη και εξελίσσεται τώρα σε εμπορικό επί δύο σημαντικών αλληλοσυμπληρούμενων συνόλων έργων υποδομών, κυρίως μεταφορών, κόμβων και logistics. Κάποια υπό τον κωδικό One Belt Road Ανατολής – Δύσης που διευκολύνουν την εμπορική και πολιτική διείσδυση της Κινας στον λεγόμενο Οικονομικό Νότο και ένα αντίστοιχο πλέγμα έργων Νότου -Βορρα, που στοχεύουν στην ανάπτυξη της Μόσχας ως το δυτικό μέγα – εμπορικό κέντρο αυτής της ζώνης, διασυνδέοντας την Ινδία, το Ιράν και την Τουρκία επί χερσαίων διαδρομών με όλες τις άλλες που ξεκινούν από την Κίνα.
Πρώτη συνέπεια: η αχρήστευση του Σουέζ ως του πλέον κρίσιμου σημείου του πλανήτη.
Αυτή η θεώρηση από την οπτική των «μαθηματικών των συστημάτων» έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον. «Οι ποσοτικές μεταβολές οδηγούν σε ποιοτικές πάντα», όπως θα το έλεγαν ίσως παλιότερα οι θεωρητικοί του μαρξισμού. Όμως αυτή η «γραμμική» ανάγνωση δεν οδηγεί σε σωστά και παραγωγικά συμπεράσματα αν δεν επισημανθούν και ορισμένες πολύ σημαντικές «λεπτομέρειες»:
Η πιο ηχηρή είναι αυτή που έχει να κάνει με τα «απόνερα» από την πτώση της Βρετανικής Αυτοκρατορίας, που κράτησε 400 χρόνια (τερματίστηκε επίσημα μαζί και με την υπόλοιπη ευρωπαϊκή αποικιοκρατία με την κρίση του Σουέζ το 1956).
Έτσι, τις δεκαετίες που σηματοδοτήθηκαν από την παρουσία της Ελισάβετ στον θρόνο της Μεγάλης Βρετανίας, είχαμε σε αυτή δύο μεγάλα γεγονότα:
* Την οριστική διακοπή και των υπολειμμάτων της αποικιοκρατικής της περιόδου μετά την ήττα της στον πόλεμο του Σουέζ το 56 και την εθνικοποίηση του καναλιού από την κυβέρνηση Νάσερ
* Ενώ η παλιά βρετανική αυτοκρατορία παράκμασε τελείως αμέσως μετά, επανεμφανίστηκε ξανά με διαφορετική μορφή!
Η τρίτη αυτή «αυτοκρατορία» δεν είναι μεν τόσο μεγάλη και δεν ενσωματώνει σημαντικά εδάφη, αλλά από οικονομική άποψη είναι πάρα πολύ σημαντική. Έτσι, ενώ η όλη θεωρία των κύκλων ηγεμονιών είναι πολύ σαγηνευτική και απλή περιέχοντας ένα στοιχείο αλήθειας, ο κόσμος εκεί έξω είναι, ως συνήθως, παραμένει πολύ πιο πολύπλοκος.
Η «3η βρετανική αυτοκρατορία» στηρίζεται σε τρία μόνο συστατικά:
-Την έννοια του «καταπιστεύματος» (trust) που εμφανίστηκε ως πρακτική ανώνυμης μεταβίβασης περιουσίας στις τελευταίες δύο σταυροφορίες.
Αυτή εξελίχθηκε σταδιακά σε ένα σύνθετο νομικό καθεστώς ανωνυμίας για την αποφυγή φόρων, που ενσωματώθηκε περίτεχνα και στο περίφημο «Αγγλικό δίκαιο».
– Η λειτουργία του City του Λονδίνου, όπου και η έδρα της Τράπεζα της Αγγλίας ως ένα ιδιότυπο κράτος μέσα στο κράτος του Ηνωμένου Βασιλείου, με ισχυρή αυτονομία από την νομοθεσία και τον εποπτικό έλεγχο της εκλεγμένης κυβέρνησης, αλλά ισχυρότατος δεσμούς με την βασιλική οικογένεια της Μ. Βρετανίας.
– Την επέκταση των τραπεζικών, παρα-τράπεζικων και άλλων υπηρεσιών σκιώδους τραπεζικής, που ανακαλύφθηκαν στο City σε ασήμαντα πρώην παράκτια πρώην νησιώτικα φυλάκια της Βρετανίας, τα γνωστά Παραδείσια Νησιά των offshore. Και δευτερευόντως και σε λίγο μεγαλύτερα, όπως η Κύπρος, η Μάλτα, η Σιγκαπούρη και το Ντουμπάι, όπου το αποτύπωμα αυτού του Αγγλικού δικαίου παρέμεινε ισχυρό. Από εκεί το κρυμμένο χρήμα μέσω των offshore καταλήγει (ή ελέγχεται) στο City του Λονδίνου!
Αυτό το πλέγμα χαρακτηριστικών συγκέντρωσε μέσα σε 30-40 χρόνια μετά την κρίση του Σουέζ το 40% των χρηματοπιστωτικών δραστηριοτήτων του πλανήτη! Πάνω από τις μισές πράξεις που διενεργούνται μέσω αυτού του κέντρου αφορούν κινήσεις φοροδιαφυγής (από μεμονωμένους έως πολυεθνικών) και κινήσεις ξεπλύματος κάθε μορφής μαύρου χρήματος!
Το «Ελβετικό μοντέλο» παροχής ανωνυμίας δεν μπόρεσε να ανταγωνιστεί το City. Ούτε το κοπιάρισμα αυτού του μοντέλου μετά το 73 από τις ΗΠΑ (Delaware, Cicago και Νέα Υόρκη κυρίως) κατάφερε να αποσπάσουν πάνω από το 20% αυτής της χρυσοτόκου χρηματοπιστωτικής αγοράς.
Μετά την κατάργηση του «κανόνα του χρυσού» το 71 από τον Νίξον, στις ΗΠΑ αναπτύχθηκαν κυρίως οι χρηματιστηριακές υπηρεσίες και τα σύνθετα τοξικά τραπεζικά προϊόντα (και δευτερευόντως ορισμένοι κλάδοι όπως η αμυντική βιομηχανία η πληροφορική / ηλεκτρονικά / διαδίκτυο και κλάδοι της φαρμακοβιομηχανίας κυρίως).
Τα κέρδη των ελίτ που κυρίως πλουτίζουν σήμερα από τα παίγνια στην Wall Street κάπου πρέπει να «κρυφτούν» για φορολογικούς και άλλους λόγους.
Και έτσι γιγαντώθηκε η σκιώδης «Τρίτη Βρετανική Αυτοκρατορία»!
Έτσι, αν θεωρήσεις σήμερα τον μεταβαλλόμενο κόσμο και τον «πόλεμο» που διεξάγεται μετά την κατάρρευση της παγκοσμιοποίησης με ένα πιο ευρυγώνιο φακό, θα καταλήξεις (και χωρίς την χρήση πολύπλοκων μαθηματικών γραμμικών ή μη γραμμικών συστημάτων) στα πιο κάτω συμπεράσματα σε σχέση με αυτόν:
♦ Ανεξάρτητα από την έκβαση της σύγκρουσης Ανατολής -Δύσης ως σύγκρουση ναυτικών χερσαίων κρατών, οι κατά τόπους ελίτ τους θα συνεχίσουν να έχουν την ανάγκη να κρύβουν κάπου τον πλούτο τους. Ως εκ τούτου, αν δεν μεταβληθεί κάτι δραστικά, η τεράστια ληστεία αναδιανομής από τους κάτω σε όλο τον πλανήτη σε αυτούς τους ελάχιστους, που αποτελούν σήμερα την παγκόσμια ελίτ, θα συνεχίσει να «θρέφε» την διαφθορά που στηρίζει όλο αυτό το πλέγμα που σχηματοποιείται με το «3η Βρετανικη Αυτοκρατορία».
♦ Η προσπάθεια του Μπάιντεν (κυρίως λόγω της πίεσης της Αριστερής Πτέρυγας του Δημοκρατικού Κόμματος) να φορολογήσει με 15% και όλες τις offshore, μετατέθηκε λόγω του Ουκρανικού Πολέμου για μετά το 2023. Μη παραξενευτείτε αν πάει ακόμα μακρύτερα, στις Αμερικανικές Καλένδες (έχει πάει ήδη για τις μεγάλες εταιρίες του διαδικτύου, που εξαιρέθηκαν του φόρου 15% από την αρχή…)
♦ Ότι και να κάνει η Ευρασία για να ενσωματώσει, δήθεν απελευθερωτικά, τον οικονομικό Νότο από τα χρέη της Δύσης, θα αποτυγχάνει όσο και οι ελίτ της Ρωσίας, Κίνας, Ινδίας κλπ θα συνεχίζουν να καταφεύγουν (έστω μέσω Τουρκίας, Ντουμπάι ή Κατάρ) στο έλεγχο των χρημάτων τους κυρίως από το City του Λονδίνου!
►Η μόνη λογική οδός «σπασίματος» αυτής της αλυσίδας διαφθοράς -ηγεμονίας είναι αυτή που ξεκινάει από την κατάργηση του μονοπωλιακού ρόλου των Τραπεζών, ιδιαίτερα των εμπορικών, ως εκδοτών χρήματος. Σήμερα μέσω των δανείων, αύριο ίσως με πιο συνθετικό τρόπο εισάγοντας και κρίσιμα εμπορεύματα στο σχετικό καλάθι, χωρίς να αλλάζει όμως έτσι τίποτα επί της ουσίας. Οι μηχανισμοί των στρατιών των λογιστών για να βρίσκουν μονοπάτια διαφυγής του μεγάλου πλούτου θα παραμένουν ανέπαφοι!
►Η επέκταση της σημασίας του ίντερνετ ως κυρίου δρόμου διεξαγωγής του εμπορίου, με εξωτραπεζικά ψηφιακά μέσα συναλλαγών που θα αντικρίζονται με κάτι πιο πραγματικό της πραγματικής οικονομίας, (απ ότι είναι τα δάνεια σήμερα), και ο περιορισμός της ισχύος των BigTech ως των νεων «Cities of London» επί του ίντερνετ, πρέπει να θεωρηθούν ως πραγματική ιστορική ευκαιρία και όχι ως απειλή. Μπας και ξεπεράσουμε ποτέ, μέσω αυτών των στόχων και με μία και καλή, το σύμπλεγμα της θεωρίας των ηγεμονιών…
Δεν ξέρω αν θα μπορέσουμε διαφορετικά να ονειρευτούμε (έστω) ένα μέλλον για τα παιδιά μας και τα εγγόνια τους, που δεν θα συνεχίσει να υποφέρει από παθολογίες και διαφθορά, με τις ιστορικές ρίζες των αιτιών που τις συντηρούν και τις διογκώνουν στις τελευταίες σταυροφορίες και κάτι ξεπερασμένα μετα-φέουδαρχικά σχήματα «αυτοκρατοριών» με λόρδους – ελιτ, βασιλικές δηθενιές και ψευτογκλαμουριά, που στήθηκαν σαν μία πολύ καλά στημένη προμετωπίδα για να κρύβεται πίσω της ένα πολύ σάπιο παρασιτικό σύστημα. Αυτό που δεν δίστασε ούτε στιγμή να εξαφανίσει μια παρείσακτη «αντισυμβατική» πριγκίπισσα, που έδειχνε να ασφυκτιά με όλα όσα κρύβονται ακόμα πίσω από τα αυστηρά πρωτόκολλα. Ο ρόλος τους δεν είναι για να κρατούν ενωμένες 4 εθνότητες υπό την σημαία της Μ. Βρετανίας (όπως συνεχίζουν να πιστεύουν μερικοί/ες αδαείς που αναλύουν επιδερμικά με τα εργαλεία του 20 αιώνα) αλλά να κρατάνε αυτό το σύστημα «British Empire IΙI» behind the scenes. Με το αζημίωτο φυσικά στα οικονομικά και της εκεί οικογένειας, που η «δική μας» Αγία υπό τον Μητσοτάκη είναι ένας μικρός πελάτης της.
Τι άλλο δεν κατανοείς γι αυτήν την εποχή;
9/9/22
Γιάννης Χατζηχρήστος
Ο Γιάννης Χατζηχρήστος γεννήθηκε το 1958 στην Αθήνα. Αφού αποφοίτησε από το Μαθηματικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Πατρών συμμετείχε στην υλοποίηση σύνθετων έργων πληροφορικής και επικοινωνιών στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα για πολλά χρόνια. Από οικογένειες από την μια μεριά συντηρητικών Κωνσταντινουπολιτών (από την πλευρά του πατέρα του) και μελών του ΚΚΕ/ΕΛΑΣ από την άλλη (από την πλευρά της μητέρας του), δραστηριοποιήθηκε στην Αριστερά από τα μαθητικά του χρόνια, το 1973.
Τα τελευταία χρόνια ανέπτυξε δράση για την εμπέδωση της αμεσοδημοκρατίας στην Αριστερά και την αυτοδιοίκηση. Ενδιαφέρεται για την ανάπτυξη του κοινωνικού μη κρατικού τομέα της οικονομίας ως βασικού μοχλού ανάπτυξης, κυρίως στον πρωτογεννή και τον χρηματοπιστωτικό τομέα, καθώς και για την ανάπτυξη νέων μη ιεραρχικών ενεργειακών δικτύων. Τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντα του εστιάζονται κυρίως στην Εφαρμογή της δημοκρατίας & της Αμεσοδημοκρατίας στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, στον Κοινωνικό Τομέα Οικονομίας, στην Ενεργειακή Πολιτική, στις Πολιτικές Υγείας, στην Αγροτική Πολιτική καθώς και στην Πληροφορική και Παραγωγική Ανασυγκρότηση.
Έχει εκδώσει τα βιβλία:
Ανασκαφή στο μέλλον, μυθιστόρημα, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, 2006
Το φ του φόβου, μυθιστόρημα, 2014,
