Δείγμα γραφής από πέντε νέες ποιητικές συλλογές | γράφει ο Ειρηναίος Μαράκης
Η ποίηση τα τελευταία χρόνια αποτελεί μία από τις πιο υποτιμημένες τέχνες στη χώρα μας. Ελάχιστοι διαβάζουν ποίηση και ακόμα λιγότεροι την αναζητούν στα ράφια των βιβλιοπωλείων σε αντίθεση με τα έργα του πεζού λόγου. Οι αιτίες γι’ αυτό είναι αρκετές. Η κυριότερη αφορά την πολιτική των κρατικών φορέων και όλων των κυβερνήσεων που υποβάθμισαν την ανθρωπιστική παιδεία και μετέτρεψαν το διάβασμα σε καταναγκαστική εργασία και σε μάθημα πανελλαδικώς εξεταζόμενο. Η αντιμετώπιση της ποίησης ως μιας μη προσοδοφόρας ασχολίας και ως ένα τέχνη που τα νοήματα της δεν μπορούν να καταλάβουν οι πολλοί, είναι η δεύτερη αιτία. Η αγάπη προς τους παλιότερους ποιητές ή οι ποιητικές συλλογές νέων δημιουργών που καταφέρνουν να προσεγγίσουν ως ένα βαθμό την νεολαία, αποτελεί οπωσδήποτε μια βάση για περαιτέρω γνωριμία με την ποίηση. Αλλά αυτή δεν είναι μια εύκολη διαδικασία.
Το χρέος όλων όσων ασχολούνται με την ποίηση είναι να παρακάμψουν, όσο μπορούν, τα διάφορα εμπόδια και να μιλήσουν με κάθε δυνατό τρόπο για τα βιβλία που, κατά τη γνώμη τους, αξίζουν. Το σημείωμα με πέντε ποιητικές φωνές που εγκαινιάζει τη συνεργασία μου με τη Σβούρα προσπαθεί να κάνει μια τέτοια δουλειά. Εντάσσεται στο αντίστοιχο πλαίσιο αφιερωμάτων που έχουν δημοσιευτεί στο περιοδικό Ατέχνως και το λογοτεχνικό ιστολόγιο Ποιητικό Σταυροδρόμι.
Ξεκινάμε με δύο φωνές που προέρχονται από την πολύπαθη Κύπρο όπου και εκεί η νέα γενιά δε διστάζει να υψώσει τη φωνή της για όλα όσα την αφορούν.
Η Άννα Ιωαννίδου, γεννημένη στη Λευκωσία το 1988, στην πρώτη της ποιητική συλλογή με τον τίτλο Αποτυπώματα που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Αρμίδα (2022) καταθέτει στα ολιγόστιχα ποιήματα της την αγωνία των νέων ανθρώπων (Στη γενιά των meetings), εικόνες που αφορούν της εμπειρίες από τη ζωή στην Κύπρο (Οδόφραγμα Λήδρας) καθώς και ποιήματα ποιητικής. Το βιβλίο χωρίζεται σε δύο ενότητες (Από τον νου, έως την καρδιά). Διαχειρίζεται το ομώνυμο ποιητικό ιστολόγιο.
Ο Χριστόδουλος Καλλίνος, επίσης Κύπριος, στο Ενθύμιο για μια αγάπη (εκδόσεις Κύτταρο, 2019) μας παρουσιάζει έργα με προσωπικό και εξομολογητικό χαρακτήρα που είτε αφορούν τις γυναίκες που αγάπησε, είτε ένα είδος διαλόγου με τους ομοτέχνους του. Ο ποιητής γεννήθηκε στη Λευκωσία το 1974. Σπούδασε Φιλολογία και Φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο του Birmingham. Ποιήματα, μελέτες και κριτικά του κείμενα δημοσιεύτηκαν σε περιοδικά και εφημερίδες στην Κύπρο και στο εξωτερικό. Ζει και εργάζεται στη Λευκωσία. Το πρώτο ποιητικό βιβλίο του Ρέκβιεμ στη νεότητα κυκλοφόρησε το 2015 (Ακτίς).
Η τρίτη φωνή προέρχεται από την ομογένεια της Αυστραλίας. Ο Δημήτρης Τρωαδίτης (Αθήνα 1959), στα τέλη της δεκαετίας του ’70 με αρχές της δεκαετίας του ’80 συμμετείχε σε ομάδα θεάτρου σκιών και μουσικό συγκρότημα. Με την ποίηση ασχολείται από τα γυμνασιακά του χρόνια. Από το 1992 ζει μόνιμα στην Μελβούρνη. Εργάζεται ως διορθωτής εφημερίδας και διαχειρίζεται το ιστολόγιο Το Κόσκινο. Η ποιητική συλλογή Με μια εμμονή στην κωλότσεπη (Στοχαστής 2020), με έντονο το πολιτικό, αντιεξουσιαστικό στοιχείο εκφράζει μια αγωνιστικότητα αλλά δεν διολισθαίνει στη στείρα καταγγελία, διατηρώντας το συναισθηματικό στοιχείο της.
Ο Κωνσταντίνος Καραγιαννόπουλος (Καρπενήσι 1989) ασχολείται με την δημοσιογραφία, την κριτική λογοτεχνίας και την ποίηση. Ο Ακήρυχτος Πόλεμος (Δρόμων 2021) αποτελεί την τρίτη, κατά σειρά, ποιητική του συλλογή και την ωριμότερη μέχρι σήμερα. Το λυρικό στοιχείο, χωρίς να είναι τόσο δυνατό σε σχέση με τις προηγούμενες εργασίες του, καταφέρνει να κάνει κοινωνούς τους αναγνώστες σε έναν καθημερινό, ακήρυχτο πόλεμο όπου αναδεικνύεται ως κρίσιμο ζήτημα «εάν σπάσει σε ποίηση/ το μαύρο» (Στιχάκια του δρόμου). Παράλληλα περιλαμβάνει επικαιρικά ποιήματα που, προς τιμήν του, δεν αναπαράγουν το δημοσιογραφικό λόγο που εμφανίζεται σε αντίστοιχα έργα.
Τέλος, ο Θεοχάρης Παπαδόπουλος (Πειραιάς 1978), πολυγραφότατος ποιητής και ιδρυτικό μέλος της ομάδας Απόδραση στον λόγο και την τέχνη με πλούσια καλλιτεχνική και κοινωνική δράση, μετά από ένα πετυχημένο διάλειμμα στον πεζό λόγο (Είπαμε ψέματα πολλά, διηγήματα, Εκδόσεις Κέδρος 2019) επανέρχεται στην ποιητική δράση με τις Μεταμοντέρνες αυταπάτες (Μανδραγόρας 2021). Ο Θεοχάρης διατηρεί το λιτό, θυμόσοφο και κοινωνικά ευαίσθητο ύφος του. Το βιβλίο χωρίζεται σε τρεις ενότητες (Έμπνευση, Σήψη, Παρακμή) με ποιήματα για τους πρόσφυγες, τον Παύλο Φύσσα και για συμβάντα της καθημερινότητας που αφορούν τον άνθρωπο, την ποίηση, το ταξίδι, τις επιπτώσεις της σύγχρονης ζωής αλλά με αισιόδοξο και κατά περιπτώσεις, σατιρικό χαρακτήρα.
Στη συνέχεια ακολουθεί ένα χαρακτηριστικό δείγμα γραφής από τις ποιητικές συλλογές που αναφέρθηκαν παραπάνω.
Ποιήματα
1. Άννα Ιωαννίδου, Αποτυπώματα, Εκδ. Αρμίδα (Απρίλιος 2022)
Κτηνωδίες επί πατριαρχικής τραπέζης
Μεσημέρι Κυριακής.
Καθίστε όλοι σιωπηλά να απολαύσετε
το φαρμάκι στα πιάτα σας.
Για καλύτερη πέψη,
αποφύγετε επιπλέον χολή και όξος
-σερβίρονται απλόχερα
από την κεφαλή του τραπεζιού
σε συσκευασία αλατοπίπερου-
μασάτε αργά και βασανιστικά
αλλιώς θα πνιγείτε πριν την ώρα σας
αλλά καταπίνετε γρήγορα.
Κι όταν έρθει η ώρα για το εβίβα,
γυρίστε το βλέμμα αντίθετα προς την κεφαλή,
μετά ευθεία,
σηκώστε συντονισμένα το κολωνάτο κώνειο,
και λούστε τής το στα μούτρα.
(σελ. 36)
2. Χριστόδουλος Καλλίνος, Ενθύμιο για μια αγάπη, Εκδ. Κύτταρο (Ιούνιος 2019)
Οι πεταλούδες έχουν κι αυτές
τον ρόλο τους στην Ιστορία.
Κανένας, όμως, δεν μίλησε ποτέ γι’ αυτές.
Για το μέγεθος της συμβολής τους
στην πρόοδο του ανθρώπου.
Μα οι πεταλούδες;
Θα διερωτηθεί κάποιος.
Οι πεταλούδες, μάλιστα!
Γιατί με το πέταγμα τους μαθαίνουν
στην ψυχή του ποιητή πώς να πετά.
Ούτε πολύ ψηλά, ούτε πολύ χαμηλά,
από λουλούδι σε λουλούδι,
να το χαίρεται και να μην το πληγώνει.
Κι ας πληγώνεται πότε-πότε αυτή.
(σελ. 43)
3. Δημήτρης Τρωαδίτης, Με μια εμμονή στην κωλότσεπη, Εκδ. Στοχαστής (2020)
Εξαγγελία
Θα καταργήσω
Τις στάσεις
Των λεωφορείων
Θα τις κάνω
Κρυψώνες
Ενάντια
Στους χάρτινους πύργους
Των εμμονών μας
Γιατί η ποίηση
Ή θα γίνει επανάσταση
Ή δεν θα υπάρξει ποτέ.
(σελ. 31)
4. Κωνσταντίνος Καραγιαννόπουλος, Ακήρυχτος πόλεμος, Εκδ. Δρόμων (2021)
Αρμαγεδδών
Κι αύριο στους νεκρούς θα επιστραφούν
τα ναύλα
κι ο ψυχοπομπός –διακονιάρης–
στην τρίτη σειρά για το επίδομα ανεργίας
Κι αύριο η βάρκα θα φορτώσει
τις προσφυγομάνες σκιές
για κρουαζιέρα στα Νησιά του Πάσχα
Κι αύριο που οι άρτοι και οι ιχθύες
θα επαναπατριστούν
στα συρτάρια των ασφαλιστικών ταμείων
οι νεκροκεφαλές θα γονιμοποιήσουν
τις στέρφες μήτρες των πόλεων
κι η βροχή θα στεγνώσει τα δελτία ειδήσεων
Κι αύριο κεραυνοί, καπνοί, σκορπιοί και κοπριά
Κι αύριο –με δίχως αύριο– οι μετοχές
θα μείνουν αμέτοχες κι ο γερο-βοσκός
με τη φλογέρα του θα διαρρήξειτα σύνορα
και τις ηπείρους
Κι αύριο η σκόνη θα πνίξει την οθόνη
και μ’ ένα κλικ η υδρόγειος θα γείρει
και θα σταματήσει στα πόδια σου
κι εσύ θα την κλωτσήσεις
κι εγώ θα σε φιλήσω στο στόμα
κι ο κόσμος όλος θα απενεργοποιηθεί
(σελ. 22)
5. Θεοχάρης Παπαδόπουλος, Μεταμοντέρνες αυταπάτες, Εκδ. Μανδραγόρας (2021)
Θρήνος
Φουρτούνιασε η θάλασσα.
Απελπισμένα κύματα
χτυπιούνται στα βράχια.
Η θάλασσα φωνάζει:
–Όχι άλλον Αϊλάν!
Και φτάνει ο αντίλαλος
στη Λαμπεντούζα
στο Φαρμακονήσι
και σ’ όλη τη Μεσόγειο.
Κλαίνε οι γλάροι:
–Όχι άλλον Αϊλάν!
Και μένει μέσα μου ο θρήνος
που κάθε βράδυ με ξυπνά
και μου ζητάει να παλέψω.
(σελ. 30)
Οι αναγνώστες μπορούν να αναζητήσουν τα σχετικά κείμενα:
-
Ποιητές και ποιήτριες της νέας γενιάς που αξίζει να διαβάσεις, Ατέχνως (29/11/2018)
-
Επιλογές από πρόσφατες ποιητικές εκδόσεις, Ποιητικό Σταυροδρόμι (3/8/2020)
Ειρηναίος Μαράκης
Ο Ειρηναίος Μαράκης γεννήθηκε στα Χανιά το 1986 και είναι απόφοιτος της τεχνικής εκπαίδευσης.
Συμμετέχει στις ποιητικές ανθολογίες «Τα Γράμματα της Ποίησης», «Σκληρός Απρίλης 2020 μ.Χ» (εκδόσεις Ατέχνως), «Ποιήματα Ανεμοδαρμένα, Συλλογή Ελληνικής Ποίησης του 21ου αιώνα» δίγλωσση έκδοση, ελληνικά – αγγλικά (εκδόσεις Provocateur) καθώς και σε ψηφιακά συλλογικά έργα (e-books). Ποιήματα του έχουν δημοσιευτεί σε διάφορες λογοτεχνικές σελίδες.
Αρθρογραφεί στο διαδικτυακό περιοδικό «Ατέχνως» και στο ιστολόγιο «Ποιητικό Σταυροδρόμι». Κείμενα του δημοσιεύτηκαν επί σειρά ετών στην τοπική εφημερίδα «Αγώνας της Κρήτης». Διατηρεί το ιστολόγιο «Λογοτεχνία και Σκέψη».
Το «Όλα είναι όπλα» αποτελεί την πρώτη του προσωπική, ποιητική συλλογή και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ατέχνως (2021).
