Η λεηλασία της φύσης και ο περιβαλλοντισμός | του Διογένη Σινωπέα
Όλοι αυτοί, που τάχα κόπτονται για την προστασία του περιβάλλοντος και ταυτόχρονα προκαλούν ανυπολόγιστες συνέπειες στο περιβάλλον, γιορτάζουν σήμερα την «Παγκόσμια μέρα Περιβάλλοντος». Είναι όλοι αυτοί που υποκριτικά μιλούν για την αναγκαιότητα της αντιμετώπισης της «κλιματικής κρίσης» και ταυτόχρονα προμηθεύουν με όπλα τους λαούς της γης για να αλληλοσκοτώνονται, προωθούν τα ορυκτά καύσιμα, το υγροποιημένο φυσικό αέριο LNG, την πυρηνική ενέργεια. Μέσω των πολέμων προωθούν την μετάβαση στην «πράσινη ανάπτυξη». Η ιστορία όμως είναι παλιά.
Βασικό ιδεολογικό εργαλείο νομιμοποίησης του καπιταλισμού αποτέλεσε η κατασκευή του μύθου της προόδου της ανθρωπότητας, μιας αυτονόητης αέναης κίνησης του ανθρώπινου είδους προς μια αόριστα εξιδανικευμένη κατάσταση ύπαρξης. Ο στόχος αυτός, εξ’ ορισμού άπιαστος, ανάχθηκε σε πανανθρώπινο, οικουμενικό ζητούμενο, συνεκτικό στοιχείο όλων των ανθρώπων, εξαιρώντας σκοπίμως τους όποιους φυλετικούς, εθνικούς, ταξικούς και έμφυλους διαχωρισμούς…
Η πρόοδος στη συνέχεια αντικαταστάθηκε από τον πιο εύχρηστο όρο ανάπτυξη. Σε κάθε περίπτωση, το ιδεολόγημα της ανάπτυξης, έπαιξε το ρόλο του ταξικά προσδιορισμένου χρυσού περιτυλίγματος της λεηλασίας τόσο των ανθρώπων, όσο και της φύσης. Οι αναπτυξιακές επιταγές, δεν αποτελούν παρά το νομιμοποιητικό άλλοθι των κυρίαρχων για μια σειρά από πολιτικές αφαίμαξης του μεγαλύτερου μέρους του ανθρώπινου πληθυσμού. Με την κατηγοριοποίηση περιοχών του πλανήτη σε αναπτυγμένες και υποανάπτυκτες, οδήγησαν ολόκληρες περιοχές του πλανήτη σε ακραίες συνθήκες εκπτώχευσης, τόσο των ανθρώπων όσο και της φύσης. Ο κατάλογος των εγκλημάτων στο όνομα της ανάπτυξης είναι μακρύς και ακόμη ανανεώνεται. Και αυτό, που καταδεικνύεται σε κάθε περίπτωση, είναι ότι μια οικολογική καταστροφή πάει χέρι χέρι με την περαιτέρω υποβάθμιση των συνθηκών της ζωής των ανθρώπων της περιοχής αλλά και ευρύτερα!
Αλλά στη λογική της καπιταλιστικής κυριαρχίας, η λεηλασία της φύσης δεν υφίσταται ως τέτοια. Κι αυτό έχει να κάνει με μια άλλη περίτεχνα δομημένη κατασκευή: αυτή που θέλει τον άνθρωπο, κυρίαρχο επί παντός του επιστητού. Με τα γνωστά επιχειρήματα ανωτερότητας του ανθρώπου, που συμπληρώθηκαν με τα αντίστοιχα νομιμοποιητικά εχέγγυα από ειδικά επιστημονικά ιερατεία, στήθηκε η ανθρωποκεντρική φιλοσοφία του δυτικού πολιτισμού. Οι οικολογικές καταστροφές έχουν πάντα σχέση με αυτόν. Το λιώσιμο των πάγων λόγω του φαινομένου του θερμοκηπίου, η αποψίλωση τεράστιων δασικών εκτάσεων, η τρύπα του όζοντος, κ.α.π. λογαριάζονται μόνο στο βαθμό, που θα βλάψουν τα συμφέροντα του πρότυπου δυτικού ανθρώπου. Στην κυρίαρχη λογική, η διατάραξη της ισορροπίας των οικοσυστημάτων, είναι «παράπλευρη απώλεια» του υπέρτατου στόχου της ανάπτυξης…
Για να καμουφλάρει και να νομιμοποιήσει όλες αυτές τις «παράπλευρες απώλειες», η πλουτοκρατία κατασκευάζει ένα ακόμη διαθλαστικό ιδεολόγημα. Το ιδεολόγημα, που έχει τον εύσχημο χρωματισμένο προσδιορισμό του πράσινου, αναβαθμίζοντας το πολυκαιρισμένο ιδεολόγημα της ανάπτυξης σε «πράσινη ανάπτυξη». Ο πραγματικός στόχος της «πράσινης μετάβασης» στην ανάπτυξη, είναι να δώσει διέξοδο στα υπερσυσσωρευμένα κεφάλαια ώστε να επενδυθούν με τεράστιο ποσοστό κέρδους. Παράλληλα, απαξιώνουν ελεγχόμενα υποδομές και εμπορεύματα και διαμορφώνουν νέα χρυσοφόρα πεδία επενδύσεων για τους μεγάλους επιχειρηματικούς και τραπεζιτικούς ομίλους, για την αντικατάσταση των παλιών εμπορευμάτων με νέα. Για να πετύχουν το στόχο τους χρησιμοποιούν και τον πόλεμο.
Τα χαρακτηριστικά του ιδεολογήματος της «πράσινης ανάπτυξης» προσιδιάζουν στο γνωστό τους ιδεολόγημα της «ασφάλειας» και της «διεθνούς τρομοκρατίας»! Οι στόχοι του είναι πολυδιάστατοι: αφενός να διαχειριστεί με όσο το δυνατόν ασθενέστερους κραδασμούς την οικολογική κρίση και αφετέρου να παίξει νομιμοποιημένα βιο-γεωπολιτικά παιχνίδια με όρους στρατιωτικούς, στις περιοχές εκείνες του πλανήτη, που δεν έχουν ακόμη γίνει εκμεταλλεύσιμες. Φυσικά, οι μηχανισμοί εμπέδωσης του σπεύδουν να σερβίρουν τη νέα καραμέλα: ένας καταιγισμός από «πράσινα» μηνύματα από τους πιο απίθανους αποστολείς, από κολοσσιαίες αυτοκινητοβιομηχανίες, κρατικούς φορείς, μέχρι τηλεοπτικούς σταθμούς, σουπερμάρκετ κλπ… Ποτέ ξανά στην ιστορία του καπιταλισμού, οι εταιρίες δεν παρουσιάστηκαν με τέτοιο κοινωφελές προσωπείο!!! Η υποκρισία και η διασπορά της σύγχυσης σε όλο της το μεγαλείο… Ο υποτιθέμενα εναλλακτικός τρόπος ζωής και το πράσινο «lifestyle», που πλασάρονται από τις πολιτικές και οικονομικές εξουσίες για τον περιορισμό της κρίσης σαν κραυγή σωτηρίας, έρχεται σε ολοκληρωτική αντίθεση με την ανεξέλεγκτη υπερκατανάλωση υλικών αγαθών που κυριαρχεί σε όλες τις καπιταλιστικές χώρες! Κι όλα αυτά συνδυάζονται βέβαια με νέα επίθεση στα εργατικά – λαϊκά δικαιώματα. Με την κλιμακούμενη ενεργειακή φτώχεια, τις αυξήσεις στις τιμές των εμπορευμάτων και τον πληθωρισμό, χρηματοδοτούν τις «πράσινες» επενδύσεις της επόμενης περιόδου. Η «πράσινη» ανάπτυξή τους κυριολεκτικά φτωχοποιεί τους λαούς.
Το πιο επικίνδυνο όμως σημείο της διασποράς του πράσινου ιδεολογήματος, είναι η καλλιέργεια της ψευδαίσθησης της ενεργούς συμμετοχής στην προστασία του περιβάλλοντος, όπως με την ανακύκλωση των σκουπιδιών, το σβήσιμο της λάμπας, την κατανάλωση οικολογικών προϊόντων κλπ… Τα «πράσινα» μηνύματα, που αποστέλλουν, έχουν στόχο να ενεργοποιήσουν όλα εκείνα τα ενοχικά σύνδρομα για τον καταναλωτικό τρόπο ζωής, αλλά και για την επάρκεια των αγαθών, που τώρα είναι διαθέσιμα και μεσοπρόθεσμα απειλούνται λόγω της οικολογικής καταστροφής. Οι ενοχές είναι ο καλύτερος τρόπος χειραγώγησης, μιας και απέχουν έτη φωτός από μια δυναμική λαϊκή θέληση ανατροπής του υπάρχοντος καταστροφικού τρόπου οργάνωσης. Είναι ξεκάθαρο πλέον, ότι όταν οι περιβαλλοντικοί αγώνες ελέγχονται από θεσμικούς φορείς («αγορά», κρατικούς, δημοτικούς, Μ.Κ.Ο., Μέσα Μαζικής Εξημέρωσης (ΜΜΕ) κλπ.) υποβιβάζονται σε διεκπεραίωση διεκδικήσεων.
Ο καπιταλιστικός δρόμος ανάπτυξης, «πράσινης» ή μη, καταστρέφει το περιβάλλον, γιατί το αντιμετωπίζει σαν πεδίο πρώτων υλών, είτε σαν πεδίο απόρριψης των παραπροϊόντων της παραγωγικής διαδικασίας, με μοναδικό στόχο την υπέρτατη κερδοφορία μέσω της εμπορευματοποίησης της γης, του νερού, της ενέργειας και των φυσικών πόρων. Η λύση για την προστασία του περιβάλλοντος βρίσκεται σε σύγκρουση με τη σημερινή στρατηγική του κεφαλαίου, τους στόχους του για την «πράσινη ανάπτυξη», που προωθεί μέσω των κυβερνήσεων.
Η πραγματική οικολογία εστιάζει στην ανατροπή αυτού του συστήματος, «χτυπάει» το κεφάλαιο, την εξουσία, την εκμετάλλευση, που αποτελούν την κυρίαρχη αιτία της περιβαλλοντικής και κλιματικής καταστροφής. Συγκρούεται αναπόφευκτα με την κεντρική ιδέα του καπιταλισμού και την απεριόριστη εξάπλωση της κυριαρχίας του πάνω στον άνθρωπο και στη φύση. Αποτελεί μια έννοια ριζοσπαστική και ανατρεπτική και όχι υποτακτική και περιορισμένη σε έναν στείρο φτιαχτό περιβαλλοντισμό της «αγοράς»…
Διογένης ο Σινωπεύς
.
