Η σχετικότητα του χρόνου… μέσα μας!
(Ο μικροαστός μέσα μας)
Πώς εξηγείται η ροπή προς μια μυθική,
ψευδή και εσφαλμένη αντίληψη της πραγματικότητας;
Η εμπειρία και η Ιστορία έχουν δείξει,
ότι η πρώτη κύρια αιτία,
είναι η θεμελιώδης ασυγχρονία της συνείδησης
πολλών ανθρώπων με τους καιρούς
που ζουν και τις εξελίξεις μέσα τους…
Δε ζουν όλοι οι άνθρωποι στο ίδιο Τώρα!
Βιολογικά μόνο, διαβιούν και κινούνται σ’ αυτό.
Πάρα πολλοί όμως κουβαλούν στο μυαλό τους
παρελθοντικά στοιχεία που παρεμβάλλονται
ανάμεσα στη σκέψη και τη σημερινή
αντικειμενική τους θέση,
κάνοντάς τους να ζουν σε παρωχημένους χρόνους·
ο μεσόκοπος και ο ηλικιωμένος,
αλλά συχνά και ο αγρότης,
ζει σε μεγάλο βαθμό στο παρελθόν.
Το ίδιο και ο – λόγω κρίσης – ξεπεσμένος μικροαστός,
ο μέσος ανθρωπάκος μας,
που ονειρεύεται την επιστροφή
στην πρότερη πλασματική του ευημερία,
όπως και ο αριστερός, που αναπολεί
την πρώτη έφοδο στον ουρανό
του εικοστού αιώνα.
Ο νέος, ζει στο μέλλον!
Αξίες, πεποιθήσεις και νοοτροπίες
παλιότερων καιρών και γενεών,
εξακολουθούν ν’ ασκούν καθοριστική επιρροή
σε αναρίθμητα μυαλά του σήμερα:
Πατρίς, Θρησκεία, Τιμή, Γη,
Παράδοση, Προγονολατρεία,
Αρχαίο Μεγαλείο
και άλλα πολλά αποτελούν
κανονιστικό πλαίσιο για τη ζωή
εκατομμυρίων ανθρώπων…
Δε θα κρίνουμε εδώ αν αυτό
είναι καλό ή κακό γενικότερα.
Μας ενδιαφέρει η πτυχή της προσήλωσης
στις παραπάνω αξίες, που οδηγεί τη συνείδηση
να ζει σε μια χρονικότητα,
βρισκόμενη σε απόλυτη ασυμβατότητα
με τη χρονικότητα της σύγχρονης
καταρρέουσας καπιταλιστικής κοινωνίας.
Αυτό, γιατί οι κυρίαρχες αξίες της
είναι εντελώς άλλης κατηγορίας:
το κεφάλαιο, το κέρδος, η ιδιοτέλεια,
ο αχαλίνωτος ανταγωνισμός, το κέρδος,
η εκλογίκευση των πάντων,
δε γνωρίζουν ούτε θρησκείες,
ούτε πατρίδες, ούτε σύνορα,
ούτε παραδόσεις και μπέσα,
συντάγματα και νόμους!
Αν το να προσανατολίζεις τη ζωή σου
με οδηγό το άστρο της θρησκείας και της τιμής
ήταν κάτι λογικό στις μεσαιωνικές κοινωνίες,
όπου κυρίαρχη αξία γενικά
δεν ήταν η οικονομία και το άτομο,
αλλά η αγιοσύνη, η ιπποσύνη, η κοινότητα,
η αφοσίωση στον ευγενή – φεουδάρχη,
στο σημερινό κοινωνικό μοντέλο
η υποκειμενική υιοθέτηση
αυτών των αξιών σαν πυξίδα,
οδηγεί σε στάσεις αναντίστοιχες
με κείνες που υπαγορεύουν
οι νόμοι κίνησης
της αντικειμενικής πραγματικότητας.
Έτσι, γεννά αδυναμία προσαρμογής,
κρίσεις ταυτότητας, αντιφατικές
πεποιθήσεις και συμπεριφορές!
Όταν τώρα, οι κυρίαρχες τάξεις κρίνουν
πως ήρθε η ώρα να επιτεθούν
σαρωτικά στα κεκτημένα
– όπως συμβαίνει σήμερα –,
έρχονται νέοι πόλεμοι, νέα φτώχεια,
νέα πλαίσια που στραγγαλίζουν ακόμα
και τις πιο στοιχειώδεις ανάγκες του λαού.
Τότε ο ανθρωπάκος, που ακόμα
ζει και πορεύεται νομίζοντας
πως κορωνίδα του κόσμου είναι
η θρησκεία και η πατρίδα,
ο νόμος και η τάξη,
η εντιμότητα στις συναλλαγές,
ο προγραμματισμός και η αποταμίευση,
χάνει τον κόσμο κάτω απ’ τα πόδια του…
Αδυνατεί να κατανοήσει ποιος καρπώνεται
τον πλούτο που παράγεται.
Αδυνατεί να κατανοήσει τους λόγους
και τους μηχανισμούς εξ’ αιτίας των οποίων
ξαφνικά κατέρρευσε ο κόσμος του,
Επιπλέον, η ασυγχρονία ανάμεσα
στη συνείδησή του και τις ιλιγγιώδεις εξελίξεις,
τον μπερδεύει ακόμα περισσότερο,
όταν ενισχυθεί από τις παράλογες χρονικότητες
αυτού του συστήματος:
δούλεψε 40 χρόνια για να πάρει
μια αξιοπρεπή σύνταξη,
αλλά έχασε σε δύο μέρες
τις αποταμιεύσεις του, γιατί …«κούρεψαν»
τα ομόλογα που τις είχε επενδύσει.
Οργίζεται κι αγανακτεί,
όμως και πάλι αυτές οι παλιές δυνάμεις
που διαφεντεύουν το μυαλό του,
στέκονται ανάμεσα σ’ αυτόν
και στο υπαίτιο σύστημα
σαν προπέτασμα καπνού.
Είναι η στιγμή που θέλει να βρεθεί ένας ηγέτης,
να του δώσει ένα νέο όραμα για το αύριο,
ν’ αγκιστρωθεί με ακόμα μεγαλύτερο φανατισμό
στα κατάλοιπα του παρελθόντος
που διέπουν τη σκέψη του.
Αυτά τα κατ’ ουσίαν πρωτοκαπιταλιστικά αποθέματα,
είναι τα μόνα που γνωρίζει για να στηριχτεί
και γι’ αυτό αναβιώνουν δυναμικά μέσα στη συνείδησή του,
τη συνείδηση μιας ολόκληρης τάξης που βουλιάζει…
Σ’ αυτή την κρίσιμη φάση,
στην οποία ζει φοβισμένος,
υποταγμένος κι εύκολα χειραγωγούμενος,
δεν βλέπει πως μαζί με το σύστημα που καταρρέει,
ήδη ξεκίνησαν να φαίνονται τα ίχνη διαμόρφωσης
ενός νέου ανθρώπινου πολιτισμού,
που θα βάλει φρένο στην επιστροφή στο μεσαίωνα.
Ενός νέου ανθρώπινου πολιτισμού,
ενάντια στη βαρβαρότητα,
που θα ξεμπερδέψει τελικά με το σύστημα
που γεννά μόνο φτώχεια, εκμετάλλευση και πολέμους.
Ενός νέου ανθρώπινου πολιτισμού,
ισότητας δυνατοτήτων, δικαιοσύνης,
κατάργησης της εκμετάλλευσης
για να ζήσουνε οι λαοί αδελφωμένοι·
δεν έχουν τίποτα να χωρίσουν μεταξύ τους!
Δεν υπάρχουν πια περιθώρια για νέες αυταπάτες!
Απαραίτητη η οργάνωση της πάλης
για την επιβίωση και τη λαϊκή αλληλεγγύη.
Η οργάνωση της λαϊκής αντεπίθεσης
πρέπει να έχει συνέχεια και διάρκεια
για μια νικηφόρα προοπτική!
Κι όμως, ο ανθρωπάκος μας
ονειροπολεί για την επάνοδο
στην πρότερη, γαλήνια ομαλότητα.
Αν βρεθεί ένας νέος …«Μεσσίας»,
που θα είναι ταυτόχρονα οργισμένος και μέτριος,
αντιφατικός και ρομαντικός όπως εκείνος,
μα φλογερός κήρυκας της αναβίωσης
ενός μεγαλειώδους παρελθόντος,
τότε, ο μέχρι σήμερα αφόρητα
κοινότοπος ανθρωπάκος μας
μπορεί κάλλιστα να γίνει φανατικός οπαδός του:
ο ανθρωπάκος θα εθελοτυφλεί
μπροστά στο προφανές,
για να ανακουφιστεί από το δυσβάσταχτο…
.
Δανιήλ Τσιορμπατζής
[Τα σκίτσα στην κεντρική εικόνα προέρχονται από την εικονογράφηση του βιβλίου του Βίλχελμ Ράιχ «Άκου ανθρωπάκο» (Wilhelm Reich – Listen, Little Man!, 1948)]
Ο Δανιήλ Αστ. Τσιορμπατζής σπούδασε και ασχολήθηκε για πολλά χρόνια με τη δημοσιογραφία, τη φωτογραφία, τη συντήρηση αρχείων και καλλιτεχνικές δημιουργίες. Απολαμβάνει τη δημιουργία ποίησης, αρθρογραφίας, έρευνας και χρονογραφήματος.
Έχουν εκδοθεί τα έργα του:
Έκνομα 1, ποιήματα, 1984
Έκνομα 2, ποιητική συλλογή, 1987
Αντίφαση, ποιητική συλλογή, 1991
Αναγκαία εξήγηση, ποιητική συλλογή, 2000
Από το λάκκο των λεόντων – 2003-2005, χρονογραφήματα, 2021
